Sự sống được hình thành cách đây 3,9 tỷ năm. Các nhà khoa học đã đưa ra 7 đặc trưng cơ bản của sự sống, gồm có:
1. Tính hệ thống
Sự sống có cấu trúc phức tạp và tổ chức tinh vi: cơ thể sinh vật cũng được tạo nên từ các nguyên tố hóa học trong tự nhiên nhưng cấu trúc bên trong vô cùng phức tạp bao gồm vô số các hợp chất hóa học. Các chất phức tạp trong cơ thể sống hình thành nên các cấu trúc tinh vi thực hiện một số chức năng nhất định, ngay cả các đại phân tử cũng có những vai trò quan trọng nhất định.
2. Khả năng sinh trưởng và phát triển
Mọi vật đều có sự sinh trưởng phát triển riêng của mình để đạt được độ cân bằng sinh học mà bản chất môi trường đặt ra.Sinh trưởng có thể coi là giai đoan tích lũy để vật có thể phát triển tối đa theo mặt nào đó mà cuộc sống đặt ra theo những cách khác nhau. Phát triển là giai đoạn hình thành các tố chất đề kháng lại các nguy hiểm cơ bản trong môi trường sẵn có.
3. Khả năng sinh sản
Đa số sinh vật đều có khả năng sinh sản khi đến một độ tuổi thích hợp [khi đó các chức năng sinh sản trong cơ thể vi sinh vật đã được phát triển hoàn chỉnh để có thể thực hiện các quá trình sinh sản cả vô tính lẫn hữu tính].
4. Khả năng sử dụng và tích lũy năng lượng
Có sự chuyển hóa năng lượng phức tạp: thu nhận năng lượng từ môi trường ngoài và biến đổi nó để xây dựng và duy trì tổ chức phức tạp đặc trưng cho sự sống.
5. Khả năng nội cân bằng
6. Khả năng thích ứng với môi trường
7. Khả năng tiến hóa
Các biểu hiện của sự sống
- Trao đổi chất: toàn bộ các hoạt động hóa học của cơ thể sinh vật.
- Sự nội cân bằng: xu hướng các sinh vật tự duy trì môi trường bên trong ổn định: các tế bào hoạt động ở mức cân bằng và ổn định ở một trạng thái nhất định.
- Sự tăng trưởng: tăng khối lượng chất sống của mỗi cơ thể sinh vật.
- Sự vận động: dễ nhận thấy ở động vật, sự vận động ở thực vật cũng có nhưng chậm và khó nhận thấy hơn.
- Sự đáp lại: đáp lại các kích thích khác nhau từ môi trường bên ngoài.
- Sự sinh sản: bao gồm sinh sản hữu tính và sinh sản vô tính
- Sự thích nghi: khả năng cơ thể có thể sống bình thường trong một môi trường nhất định.
Những điểm khác nhau giữavật sống và vật sống và vật không sống l
Vật sống | Vật không sống |
- Trao đổi chất với môi trường[lấy các chất cần thiết, loại bỏ chất thải
- Không có khả năng cử động, vận động. - Có khả năng lớn lên, sinh sản và phát triển. |
- Không có khả năng cử động.
- Không lớn lên, sinh sản và phát triển. |
PHÂN BIỆT SINH VẬT SỐNG VÀ SINH VẬT KHÔNG SỐNG
Bài 1: ĐẶC ĐIỂM CỦA CƠ THỂ SỐNG
I/ MỤC TIÊU: Học xong bài này học sinh phải:
-Nêu được đặc điểm chủ yếu của cơ thể sống
-Phân biệt vật sống và vật không sống.
-Nêu được một vài ví dụ cho thấy sự đa dạng của sinh vật, kể tên được
-Biết được nhiệm vụ của môn sinh học.
-Rèn kỹ năng tìm hiểu đời sống hoạt động của sinh vật
-Kĩ năng tìm kiếm và xử lí thông tin để nhận dạng được vật sống và vật
-Kĩ năng phản hồi, lắng nghe tích cực trong quá trình thảo luận
-Kĩ năng thể hiện sự tự tin trong trình bày ý kiến cá nhân.
II/ PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY:
-Nêu và giải quyết vấn đề
Giáo viên: Bảng phụ [chưa điền kết quả đúng]
Tranh vẽ một vài động vật đang ăn cỏ, đang ăn thịt.
1. Ổn định lớp: Nắm sĩ số, nề nếp lớp. [5 Phút]
Hàng ngày chúng ta tiếp xúc với các đồ vật, cây cối, con vật khác
nhau. Đó là thế giới vật chất chung quanh ta. Chúng có thể là vật sống
hoặc là vật không sống. Vậy vật sống có những điểm gì khác với vật
GV: Quan sát xung trường học, ở nhà
Em hãy nêu tên một vài cây cối, con
I. Nhận dạng vật sống và vật
- Vật sống [động vật, thực vật]:
là những vật có sự trao đổi chất
với môi trường để lớn lên và
GV: Yêu cầu thảo luận nhóm thực hiện
GV: Kết luận, rồi nêu câu hỏi:
Vì sao gà, lợn...cây mít, cây bàng... là
vật sống, còn viên gạch, hòn đá... là
Thế nào là vật sống? Lấy ví dụ?
Thế nào là vật không sống? Lấy ví
GV: Từ những ý kiến thảo luận của
lớp tìm ra đâu là động vật, thực vật,
GV: Nhấn mạnh vai trò của nhóm vật
GV: Giới thiệu nội dung bảng phụ
Chất cần thiết, chất thải là những
Hãy thực hiện theo nhóm lệnh sgk?
1-2 hs trả lời, hs khác nhận xét, bổ
GV: Kết luận, hoàn chỉnh bảng phụ
Qua bảng trên em hãy cho biết vật
sống có những đặc điểm gì?
GV: Nêu ví dụ vật sống có những đặc
GV: Ghi nhận ý kiến của HS.
HS: Thực hiện lệnh mục a SGK, các
nhóm thảo kuận, rồi hoàn thành phiếu
GV: Gọi đại diện các nhóm trình bày
kết quả, nhóm khác bổ sung.
Qua bảng phụ trên em có nhận xét gì
- Vật không sống: không lấy
II. Đặc điểm cơ thể sống:
-Trao đổi chất với môi trường
III. Sinh vật trong tự nhiên.
a. Sự đa dạng của thế giới sinh
- Sinh vật trong tự nhiên rất
phong phú và đa dạng, chúng
sống ở nhiều môi trường khác
nhau, có mối quan hệ mật thiết
với nhau và với con người.
về sự đa dạng của giới sinh vật và vai
GV: Yêu cầu HS xem lại bảng phụ,
xếp loại riêng những ví dụ thuộc TV,
Các loại sinh vật thuộc bảng trên chia
HS: Các nhóm thảo luận dựa vào
bảng, nội dung thông tin và quan sát
hình 2.1SGK, đại diện báo cáo kết
GV: Giới thiệu nhiệm vụ chủ yếu của
sinh học, các phần mà hoc sinh được
HS đọc thông tin mục 2 SGK, tìm
nhiệm vụ thực vật học là gì?
b. Các nhóm sinh vật trong tự
- Vi khuẩn, nấm, thực vật, động
IV. Nhiệm vụ của Sinh học
Nhiệm vụ sinh học: là nghiên
cứu đặc điểm cấu tạo, hoạt động
sống,các điều kiện sống của sinh
vật, cũng như các mối quan hệ
giữa các sinh vật với nhau và với
môi trường. Từ đó biết cách sử
dụng hợp lí chúng để phục vụ
Nhiệm vụ của thực vật học:
nghiên cứu hình thái cấu tạo
hoạt động sống, sự đa đạng, vai
trò của thực vật, từ đó ứng dụng
trong thực tiễn đời sống.
-Giữa vật sống và vật không sống có những đặc điểm gì khác nhau?
-Đặc điểm chung của cơ thể sống là gì trong những đặc điểm sau:
từ khóa liên quan