Cách xác định dòng tiền của doanh nghiệp

Dòng tiền là gì?   Dòng tiền [Cash Flow] được hiểu là dòng chảy của tiền, sự chuyển động vào, ra của đồng tiền [tức là thu và chi] trong một cửa hàng, doanh nghiệp, dự án hoặc sản phẩm tài chính nào đó.   Ví dụ: Khi chúng ta mua một món hàng tại cưa hang nào đó và trả tiền thì số tiền đó là dòng tiền ra. Khi khách hàng thanh toán tiền hàng, thu góp vốn… thì đó là dòng tiền vào. Dòng tiền trong doanh nghiệp âm, tức là chi nhiều hơn thu trên sổ sách về lý thuyết thì không có, nhưng trong kinh doanh thì doanh nghiệp xuất hiện dòng tiền âm, bổ sung thêm tiền bằng cách vay mượn, huy động thêm vốn… Có rất nhiều nguyên nhân, có thể do kinh doanh thua lỗ, có thể do doanh nghiệp đang đầu tư mở rộng… Vì vậy cần phải xem xét yếu tố ảnh hưởng để quản trị tốt dòng tiền.   Mục tiêu của các doanh nghiệp là tạo ra được một dòng tiền dương, tức là làm sao để nhận tiền vào nhiều hơn chi tiền ra. Điều này nghe thì có vẻ đơn giản nhưng rất nhiều doanh nghiệp gặp vấn đề với dòng tiền của mình. Nếu doanh thu không ổn định, việc thanh toán các chi phí thường xuyên như tiền lương, điện, nước… cũng gặp nhiều khó khăn.  

Giữ được cho dòng tiền luôn dương là một điều rất “tuyệt” đối với doanh nghiệp nhỏ. Và để báo cáo tình hình dòng tiền của mình, các công ty sẽ lập ra một bản Báo cáo lưu chuyển tiền tệ, báo cáo này sẽ cho thấy bức tranh tổng thể về dòng tiền của doanh nghiệp trong một kỳ kinh doanh.

 Sự khác nhau giữa dòng tiền và lợi nhuận?   Dòng tiền phản ánh kết quả của việc thu tiền vào và chi tiền ra, trong khi lợi nhuận là phản ánh kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong một kỳ kinh doanh nào đó cho dù có thu được tiền hay chưa thu được tiền thì lợi nhuận vẫn được ghi nhận, chính vì vậy, nhiều người nhầm tưởng việc bán được hàng là đã có lợi nhuận, lợi nhuận đó mới chỉ trên giấy, chuyện gì xảy ra nếu không thu được tiền? Và ngược lại, bạn thu được tiền mặt chưa chắc đã có lời, bạn thu được tiền nhưng bán lỗ thì sao?   Do vậy, dòng tiền và lợi nhuận là hai khái niệm liên quan với nhau nhưng lại khác nhau.   Dòng tiền thuần = Dòng tiền vào - Dòng tiền ra Lợi nhuận = Doanh thu - Chi phí   Ví dụ đơn giản: Bạn mở một công ty, tháng đầu tiên hoạt động bạn thu được 10 triệu tiền bán hàng. Anh bạn thấy bạn buôn bán có lời, thế là liền đầu tư thêm cho bạn 200 triệu nữa.   Vậy ở đây Dòng tiền vào = 200 + 10 = 210 triệu.  

Trong khi đó doanh thu của bạn chỉ có 10 triệu mà thôi.

Những điểm mạnh trong quản trị dòng tiền của doanh nghiệp nhỏ và vừa?  

Các chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ cần thiết phải xây dựng, thiết kế cho doanh nghiệp của mình có kế hoạch dòng tiền ổn định.

Trong tam giác B-I của tác giả Robert T. Kiyosaki, thì điều đầu tiên một doanh nghiệp cần có và xây dựng chính là dòng tiền. Những điểm mạnh cần thiết kế đó là:
 

• Cần chú trọng xây dựng được hệ thống các quy chế tài chính, quy chế chi tiêu nội bộ, quy chế tiền lương và khen thưởng làm bộ khung cho quản trị dòng tiền, hoạt động quản trị có tính linh hoạt và năng động cao nhằm thích ứng với sự thay đổi của môi trường kinh doanh.
• Doanh nghiệp cần xây dựng được kế hoạch dòng tiền trong ngắn hạn để cân đối thu chi thường xuyên, sử dụng ít nợ vay trong hoạt động kinh doanh, dựa nhiều vào nguồn vốn chủ sở hữu giúp giảm thiểu rủi ro tài chính.
• Việc xây dựng được những chỉ tiêu kiểm soát thường xuyên như: giá thành, doanh thu, tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu để thực hiện kiểm soát hoạt động kinh doanh, thực hiện phân tích tài chính định kỳ để kiểm soát tình hình tài chính và tư vấn cho ban lãnh đạo doanh nghiệp.

Những hạn chế trong quản trị dòng tiền của doanh nghiệp nhỏ và vừa?  

Các doanh nghiệp vừa và nhỏ khi bước đầu kinh doanh, khó khăn nhất là duy trì dòng tiền dương để tồn tại. Việc kiểm soát được các khó khăn trong quản trị dòng tiền có ý nghĩa quan trọng, để hạn chế thấp nhất những rủi ro có thể xảy ra, các điểm yếu doanh nghiệp cần lưu ý về dòng tiền:

• Đa số các doanh nghiệp chưa chú trọng xây dựng và truyền đạt chiến lược công ty trong nội bộ doanh nghiệp. Chiến lược là cơ sở để phân bổ nguồn lực tiền mặt hiệu quả. Việc không xây dựng được một chiến lược rõ ràng khiến cho công ty thiếu đi cơ sở quan trọng nhất để phân bổ hiệu quả nguồn lực tiền mặt. Những lý do chính thường được đưa ra là hoạt động kinh doanh có độ ổn định thấp, tính không chắc chắn cao nên khó trong việc xây dựng chiến lược. Tuy nhiên, như nhiều nhà quản trị đã phát biểu, việc có một kế hoạch chiến lược không hoàn hảo thì tốt hơn nhiều so với việc không xây dựng chiến lược. Ngoài ra, các công ty chưa chú trọng việc thu thập thông tin về đối thủ cạnh tranh trong việc lập kế hoạch chiến lược.
• Chưa xây dựng các chỉ tiêu đo lường chiến lược: Điều này khiến cho việc xây dựng chiến lược vẫn dừng lại ở những yếu tố định tính, khó tạo cơ sở hiệu quả trong việc đánh giá hiệu quả hoạt động và hiệu quả của việc thực thi chiến lược. Các cuộc họp của ban quản trị cấp cao còn tập trung quá nhiều đến các vấn đề tác nghiệp, dành ít thời gian cho việc bàn luận các vấn đề chiến lược.
• Các doanh nghiệp cũng rất hạn chế xây dựng kế hoạch dòng tiền trong dài hạn [3 - 5 năm] gắn với chiến lược, bên cạnh đó, các kế hoạch ngân sách chi được xây dựng độc lập, hoặc phục vụ cho các mục tiêu riêng lẻ và không phù hợp, tách biệt với chiến lược và mục tiêu tổng thể của doanh nghiệp. Việc lập kế hoạch dòng tiền chưa thực hiện phân tích độ nhạy/ phân tích tình huống và kiểm nghiệm sức chịu đựng trong những bối cảnh nền kinh tế hoặc thị trường suy giảm.

• Đa số các doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa có các chuyên viên tài chính chuyên nghiệp tách khỏi bộ phận kế toán, phần lớn là làm việc kiêm nhiệm nhưng chủ yếu vẫn là nhiệm vụ kế toán. Năng lực và tầm quan trọng của bộ phận tài chính vẫn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu nhiệm vụ, kế toán trưởng thường chủ yếu phụ trách mảng kế toán trong khi mảng tài chính vẫn do Giám đốc hoặc Hội đồng quản trị đảm nhiệm. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp chưa ban hành cẩm nang hướng dẫn nghiệp vụ quản trị dòng tiền/ nghiệp vụ tài chính dẫn đến các bộ phận thường gặp khó khăn khi thực hiện các nghiệp vụ này.

Đối với các chủ thể là những nhà quản trị tài chính thì việc quản lý dòng tiền chính là yếu tố quyết định đến sự sống còn của các dự án và dòng tiền cũng gắn liền với doanh nghiệp đó xuyên suốt quá trình hoạt động của doanh nghiệp chính vì vậy vai trò của quản lý dòng tiền là rất quan trọng trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp cũng như trong các dự án. Dòng tiền ra và dòng tiền vào của dự án có ý nghĩa quan trọng và các chủ đầu tư dự án cần hiểu rõ các khái niệm này.

Tư vấn luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài điện thoại: 1900.6568

1. Dòng tiền ra và dòng tiền vào của dự án là gì?

Ta hiểu về dòng tiền như sau:

Dòng tiền có thể hiểu đơn giản là sự chuyển động, sự lưu chuyển vào, ra hay [ thu và chi] của các khoản tiền tệ trong một doanh nghiệp. Việc lưu chuyển dòng tiền sẽ liên quan đến việc lưu chuyển của dòng tiền thuần và dòng tiền ròng.

Vậy quản lý dòng tiền được hiểu một cách đơn giản nhất là cách thức quản lý dòng tiền ra vào của doanh nghiệp hay nó là quá trình theo dõi, phân tích và tối ưu hóa số tiền thu được bằng tiền mặt trừ đi chi phí tiền mặt

Khái niệm dòng tiền ra và dòng tiền vào:

– Dòng tiền ra của dự án đầu tư được hiểu là khoản tiền mà doanh nghiệp [hay nhà đầu tư] bỏ ra để nhằm mục đích hình thành lượng tài sản cần thiết cho dự án.

– Dòng tiền vào của dự án đầu tư thể hiện dòng tiền do dự án đầu tư đưa lại cho doanh nghiệp [hay cho nhà đầu tư].

Dòng tiền ra và dòng tiền vào trong tiếng Anh là gì?

Xem thêm: Dòng tiền trong lĩnh vực chứng khoán là gì? Dòng tiền và Chỉ số dòng tiền?

Dòng tiền ra và dòng tiền vào trong tiếng Anh tương ứng được gọi là Cash Outflows và Cash Inflows.

2. Nội dung của dòng tiền ra và dòng tiền vào:

Nội dung dòng tiền ra bao gồm:

– Vốn đầu tư để hình thành tài sản cố định cho dự án.

– Số vốn đầu tư để hình thành tài sản lưu động thường xuyên cho dự án. Ngoài ra, trong quá trình vận hành dự án, có thể sẽ có đầu tư bổ sung, thì số vốn đầu tư bổ sung đó cũng là dòng tiền ra của dự án.

Khi xác định dòng tiền ra của dự án cần chú ý tới thu nhập thuần từ việc bán các tài sản hiện có trong trưòng hợp đầu tư là một quyết định thay thế, và thuế phát sinh do việc bán các tài sản hiện có hoặc mua tài sản mới.

Đối với dự án sản xuất kinh doanh, dòng tiền vào bao gồm:

– Dòng tiền thuần hoạt động hàng năm: Dòng tiền thuần hoạt động hàng năm được hiểu là khoản chênh lệch giữa số tiền thu được[dòng tiền vào] và số tiền chi ra [dòng tiền ra] phát sinh từ hoạt động thường xuyên hàng năm khi dự án đi vào hoạt động.

Đối với một dự án đầu tư trong kinh doanh tạo ra doanh thu bán hàng hoá hoặc dịch vụ thì dòng tiền thuần từ hoạt động hàng năm của dự án sẽ được xác định trực tiếp bằng chênh lệch giữa dòng tiền vào do bán sản phẩm, hàng hoá với dòng tiền ra do mua vật tư và chi phí khác bằng tiền liên quan đến viêc sản xuất, tiêu thụ sản phẩm hàng hoá và tiền thuế thu nhập mà doanh nghiệp phải nộp.

Xem thêm: Dòng tiền chiết khấu [Discounted Cash Flow – DCF] là gì?

Hoặc có thể tính gián tiếp:

Dòng tiền thuần = Lợi nhuận sau + Khấu hao tài sản cố định hoạt động hàng năm thuế hàng năm hàng năm.

– Thu hồi số vốn lưu động đã ứng ra do thu hẹp quy mô hoạt động kinh doanh hoặc khi kết thúc dự án.

3. Dự đoán dòng tiền ra và dự báo dòng tiền vào:

Dự đoán dòng tiền ra:

Các chủ thể là các nhà quản trị tài chính một doanh nghiệp cần phải xem xét chi tiêu một cách cẩn thận, bất cứ khi nào, bất cứ lúc nào hãy luôn kiểm tra chi tiêu cẩn thận để tìm ra những sai sót và vượt mức để xử lý chúng kịp thời. Có một số biện pháp giúp các nhà quản quản lý dòng tiền ra một cách hiệu quả sau:

– Tận dụng các khoản nợ đặc biệt là không nên thanh toán nợ sớm

– Tạo mối quan hệ với đối tác bởi lẽ các khoản nợ của bạn có được trì hoãn hay không dựa vào mối quan hệ của bạn với đối tác đó như thế nào

– Đừng tập trung vào giá thấp đôi khi chúng ta cần sự linh hoạt trong điều khoản thanh toán hơn là việc có được giá thấp

Xem thêm: Dòng tiền đều vô hạn là gì? Công thức tính dòng tiền đều vô hạn

Dự báo dòng tiền vào:

Việc dự báo các dòng tiền vào đối với các doanh nghiệp là rất quan trọng bởi lẽ khi hoạt động doanh nghiệp luôn muốn dòng tiền của mình luôn dương thì dòng tiền vào phải lớn hơn dòng tiền ra. Dòng tiền vào có thể thu được từ các khoản doanh thu của doanh nghiệp và các nhà quản trị hoàn toàn có thể dự báo và cải thiện dòng tiền này bằng các cách sau:

– Thực hiện loại bỏ hàng tồn kho, lỗi thời hết hạn bằng bất cứ thứ gì bạn có thể nhận được.

– Đưa ra yêu cầu khách hàng thanh toán tại thời điểm đơn hàng đặt trước thực hiện

– Đưa ra những chính sách giảm  giá cho những khách hàng chi trả hóa đơn một cách nhanh  chóng

– Theo dõi những khoản phải thu để xác định và ngăn chặn những khách hàng trả chậm. Xây dựng một chính sách tiền mặt khi giao hàng là một cách khác để từ chối hợp tác với những khách hàng chi trả chậm.

4. Xác định dòng tiền của dự án đầu tư:

Dòng tiền của dự án được định nghĩa cơ bản là phần chênh lệch trong dòng tiền của doanh nghiệp trong từng giai đoạn mà dự án được thực hiện so với lúc không thực hiện.

– Dòng tiền và thu nhập kế toán: Báo cáo kết quả kinh doanh là phần tổng hợp của doanh thu và chi phí của dự án. Những con số ghi trên các khoản mục doanh thu và chi phí phụ thuộc một phần vào số tiền chi ra, và một phần vào chế độ hạch toán kế toán mà doanh nghiệp sử dụng. Do vây, chúng được gọi là doanh thu và chi phí kế toán của dự án. Trong khi đó, báo cáo lưu chuyển tiền tệ ghi nhận số tiền thực tế thu vào và chi ra khỏi ngân quỹ, được gọi là dòng tiền thuần[ròng].

– Thời điểm xuất hiện dòng tiền: Bởi vì tiền có giá trị thời gian, cần xác định chính xác thời điểm xuất hiện dòng tiền. Theo lý thuyết thì dòng tiền hằng ngày là chính xác nhất, nhưng ước tính chúng rất tốn kém chi phí, ít được sử dụng và có lẽ cũng không chính xác hơn dòng tiền hằng năm bởi vì người ta không đủ khả năng dự tính để đảm bảo độ chính xác khi đi vào quá chi tiết. Chính vì thế nên dòng tiền thường được giả định vào cuối hàng năm.

– Một số dòng tiền đặc biệt bao gồm:

+ Chi phí chìm: không phải là chi phí tăng thêm nên không được đưa vào phân tích. Chi phí chìm là một khoản đầu tư đã được thực hiện trước đó. Vì chúng đã được thực hiện, nó không bị ảnh hưởng bởi quyết định lựa chọn hoặc loại bỏ dự án. Ta hiểu chi phí chìm là chi phí nghiên cứu và phát triển về một sản phẩm mới trước khi ra quyết định sản xuất hàng loạt sản phẩm đó.

+ Chi phí cơ hội: chi phí cơ hội thể hiện một cơ hội bị mất đi nếu sử dụng những tài sản sẵn có vào dự án đang xem xét.

+ Tác động đến các dự án khác: Đề cập đến tác động của dự án đang xem xét đến các dự án khác của công ty. Khi một dự án gây ra sự chuyển dịch doanh thu từ các sản phẩm hiện có, điều này thường được gọi là “tự ăn thịt mình”.

+ Tác động của thuế: Khi đánh giá dự án, điều quan trọng là dòng tiền phải phát sinh từ dự án, và được dành cho chủ đầu tư. Nói cách khác, dự án phải được đánh giá trên cơ sở dòng tiền sau thuế. Thuế có tác động rất lớn đến dòng tiền, thuế có thể thúc đẩy và phá vỡ một dự án. Do vậy, cần đánh giá đúng tác động của thuế.

+ Khấu hao: Khoản tiền đầu tư vào tài sản cố định của dự án thường được phân bổ trong các năm  hoạt động của dự án, gọi là chi phí khấu hao, và sau đó tài sản có thể được thanh lý. Khoảng thời gian khấu hao thường bằng tuổi thọ kinh tế tài sản. Hay nói cách khác, tài sản cố định thường được khấu hao hết khi nó đã đi hết vòng đời hữu dụng của mình. Như vậy khấu hao chỉ ảnh hưởng gián tiếp thông qua thuế: do khấu hao là một yếu tố chi phí nên nó ảnh hưởng đến lợi nhuận trước thuế và làm thay đổi số thuế thu nhập mà dự án phải nộp. Khi mức khấu hao cao làm lợi nhuận trước thuế giảm đi và số tiền chi nộp thuế cũng giảm, lưu ngân dự án tăng và ngược lại. Tác động gián tiếp của khấu hao đến lưu ngân dự án còn được gọi là lá chắn thuế của khấu hao.

+ Thay đổi lưu động ròng: Một dự án mới sẽ đòi hỏi phải có thêm hàng dự trữ và doanh thu từ dự án cũng tạo nên những khoản phải thu mới. Khi sản xuất mở rộng thì những khoản phải trả cũng tăng lên, làm giảm nhu cầu tài trợ cho dự án. Phần chênh lệch giữa lượng tăng thêm về tài sản lưu động và nợ ngắn hạn thường là dương, và do vậy đòi hỏi phải có thêm tiền đầu tư vào phần này bên cạnh tiền đầu tư vào tài sản cố định.

Vốn lưu động ròng tăng thêm = TSLĐ – Nợ ngắn hạn.