Chào các bạn học sinh, nhằm cung cấp những kiến thức hiệu quả về tin học Python cho các bạn giúp cho các em học sinh dễ dàng tiếp cận nhanh ngôn ngữ Python để vận dụng trong chương trình Tin Học. Trong bài viết này mình sẽ hướng dẫn cho bạn chi tiết Tin học Python cơ bản lớp 11. Hãy cùng mình tham khảo bên dưới!
Danh sách bài học
Bài 1: Khái Niệm Lập Trình Và Ngôn Ngữ Lập Trình
Bài 2: Các Thành Phần Của Ngôn Ngữ Lập Trình
Bài 3: Cấu trúc chương trình
Bài 4: Một Số Kiểu Dữ Liệu Chuẩn
Bài 5: Khai Báo Biến
Bài 6: Phép Toán, Biểu Thức, Câu Lệnh Gán
Bài 7: Các Thủ Tục Chuẩn Vào Ra Đơn Giản
Bài 8: Soạn Thảo, Dịch, Thực Hiện Và Hiệu Chỉnh Chương Trình
Bài 9: Cấu Trúc Rẽ Nhánh
Bài 10: Cấu Trúc Lặp
Bài 11: Thực Hành Cấu Trúc Rẽ Nhánh
Bài 12: Thực Hành Cấu Trúc Lặp
Bài 13: Kiểu Dữ Liệu Danh Sách [Phần 1]
Bài 14: Kiểu Dữ Liệu Danh Sách [Phần 2]
Bài 15: Kiểu Dữ Liệu Danh Sách [Phần 3]
Bài 16: Kiểu Dữ Liệu Chuỗi
Bài 17: Kiểu Dữ Liệu Chuỗi [Phần 2]
Bài 18: Kiểu Dữ Liệu Chuỗi [Phần 3]
Bài 19: Thực Hành Kiểu Dữ Liệu Danh Sách
Bài 20: Thực Hành Kiểu Dữ Liệu Kiểu Chuỗi
Bài 21: Thao Tác Với Tệp
Video hướng dẫn
Mục tiêu bài học:
- Mô tả được thuật toán của một số bài toán đơn giản sử dụng cấu trúc lặp.
- Hiểu được cấu trúc lặp với số lần biết trước, cấu trúc lặp với số lần chưa biết trước.
1. Khái niệm lặp
Cấu trúc lặp là một điều khiển thực hiện lặp đi lặp lại một công việc nào đó khi chưa đủ số lần lặp hoặc khi một điều kiện nào đó còn đúng.
Quá trình lặp vô hạn là quá trình lặp không thể dừng lại. Trường hợp lặp vô hạn xảy ra khi điều kiện kết thúc chưa được đặt, không thể xảy ra và / hoặc khiến vòng lặp khởi động lại trước khi kết thúc.
Phân loại: Lặp bao gồm 2 loại:
Dạng lặp với số lần biết trước:
Ví dụ: A gọi điện cho B, gọi lần 1 không được An quyết gọi thêm 2 lần nữa.
Trong trường hợp này, thì A sẽ gọi lặp lại cho B tới lần thứ 3 thì sẽ dừng lại.
Dạng lặp với số lần chưa biết trước:
Ví dụ: A đổ nước vào thùng với thể tích cả thùng chưa biết là bao nhiêu.
Trong trường hợp này thì A sẽ phải lặp đi lặp lại việc đổ nước vào thùng khi nào thùng đầy hẳn sẽ dừng lại.
Trong Python, cấu trúc lặp cũng tương tự được chia làm 2 loại:
- Dạng lặp với số lần biết trước [sử dụng for-in]
- Dạng lặp với số lần chưa biết trước [sử dụng while]
2. Hàm Range[]
Đây là hàm xác định biến có các phần tử xuất hiện liên tục trong một khoảng nào đó.
Cú pháp: range[start, end, step]
Giải thích: start: Khởi đầu dãy
end: Kết thúc dãy
step: Bước nhảy
Ví dụ: Range[200]: Là dãy từ 0 đến 199.
Range[9,20]: Là dãy liên tục từ 9 đến 20.
Range[39,54,3]: Là dãy số từ 39,42,45,48,51,54
3. Lặp với số lần biết trước
Cú pháp: for [biến đếm] in range [start, end, step]:
Khối lệnh
Trong đó:
- Biến đếm: là biến đơn, thường là kiểu nguyên.
- Start: Khởi đầu dãy, end: Kết thúc dãy, step: Bước nhảy.
- Khối lệnh là câu lệnh đơn hoặc câu lệnh ghép trong Python.
Cách thức hoạt động:
Mô tả hoạt động:
Bước 1: Gắn giá trị start cho biến đếm.
Bước 2: Kiểm tra xem giá trị Start < giá trị End? Nếu đúng thì tiếp tục nhảy xuống bước 3, ngược lại thì kết thúc chương trình.
Bước 3: Thực hiện khối lệnh sau range.
Bước 4: Biến đếm tăng thêm 1 bậc: biến đếm = biến đếm + 1.
Bước 5: Kiểm tra tiếp biến đếm < giá trị end? Nếu đúng trở về bước 3, ngược lại kết thúc chương trình.
Ví dụ: Viết chương trình in ra 10 dòng "Tin Học Sao Việt" với câu lệnh for-in.
Chương trình:
for i in range[1,10,1]:
print["Tin Học Sao Việt"]
Nguyên lý hoạt động: Giá trị của biến i sẽ lần lượt nhận giá trị từ start, start + 1,...,end - 1. Như vậy câu lệnh print["Hello Python"] sẽ thực hiện lặp end-start lần. Khi start > end sẽ dừng chương trình.
Giá trị của step luôn khác không. Khi step > 0, các số sẽ thuộc [start,end] và khi thêm step < 0 thì các số sẽ thuộc [end,start]
Ví dụ: step > 0 => [1,11] nghĩa là bỏ số 11, vẫn lấy số 1.
4. Bài tập thực hành
Bài 1: Tính tổng các giá trị từ 9....15?
Lời giải:
Giải thích: Trong bài 1 này, bạn cần xác định phạm vi tính là từ 9 đến 15. Biến đếm = 9.
Bài 2: Với n là số nguyên [n>0]. Viết chương trình tính tổng các giá trị sau:
s = 1+1/2+1/3+...+1/n
Giải:
5. Lặp với số lần chưa biết trước
Cú pháp: While :
Khối lệnh
Chú ý: Để thoát khỏi một vòng lặp vô hạn trong Python, ta sử dụng tổ hợp phím Ctrl + C.
Khi sử dụng câu lệnh while để thực hiện lặp, bạn cần chú ý:
Câu lệnh khởi tạo điều kiện:
Ví dụ: n = 1
Biểu thức điều kiện:
Ví dụ: n