Dân số Nhật Bản đã giảm xuống 123,2 triệu người trong năm nay, mức giảm thấp nhất kể từ năm 2013. Mức sinh thấp hơn mức tử vong, cộng với các hạn chế biên giới do ảnh hưởng của đại dịch là nguyên nhân dẫn đến thực tế này.
Dân số nước này đạt 125,9 triệu người vào ngày 1/1, bao gồm cả người nước ngoài cư trú, do số liệu Bộ Nội vụ công bố hôm 9/8, South China Morning Post đưa tin.
Những con số trên làm gia tăng áp lực lên chính quyền, khi các nhà lãnh đạo đang nỗ lực giải quyết vấn đề suy giảm và già hóa dân số, lực lượng lao động thiếu hụt.
Số người trên 65 tuổi ở Nhật Bản đạt mức cao kỷ lục. Ảnh: LightRocket.
Đối diện thảm họa dân số
Trong 47 tỉnh của Nhật Bản, chỉ trừ Okinawa, tất cả đều ghi nhận dân số giảm. Tokyo và 3 tỉnh xung quanh là Saitama, Chiba và Kanagawa lần đầu tiên có số dân giảm kể từ năm 2013, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19.
Số lượng người Nhật ở nước này là 123,2 triệu người, giảm 619.140 người so với trước. Số ca tử vong ở mức cao nhất mọi thời đại, khoảng 1,44 triệu người, còn số ca sinh ở mức thấp kỷ lục, khoảng 810.000 người.
Số người nước ngoài cư trú cũng giảm 107.202 người, xuống còn 2,7 triệu người. Đây là năm thứ hai liên tiếp con số này giảm xuống, do chịu tác động từ các biện pháp kiểm soát biên giới chặt chẽ trong bối cảnh đại dịch.
Xét theo khu vực, Tokyo có mức giảm lớn nhất với 48.592 người. Đây là năm thứ 2 thành phố ghi nhận dân cư giảm, do lượng người nước ngoài rời đi đáng kể, người dân trong nước cũng ít di chuyển về khu vực thủ đô.
Dân số giảm và tốc độ già hóa nhanh là những mối nguy đè nặng lên xã hội Nhật Bản nhiều năm nay. Ảnh: Shutterstock.
Các tỉnh phía đông bắc như Akita, Aomori và Yamagata có tỷ lệ dân số giảm cao nhất, lần lượt là 1,52%, 1,35% và 1,25%.
Okinawa là tỉnh duy nhất có mức tăng dân số dương với 186 người do tỷ lệ sinh ở đây tương đối cao.
Tỷ lệ dân số trong độ tuổi từ 15 đến 64, được coi là dân số lao động, chiếm 58,99% tổng số dân - đạt mức thấp kỷ lục.
Những người trên 65 tuổi hiện chiếm 29% dân số cả nước, con số cao nhất từ trước tới nay.
Nỗ lực tăng tỷ lệ sinh
Chính phủ Nhật Bản đang tìm cách cải thiện tỷ lệ sinh của đất nước. Song đa số nỗ lực đều không hiệu quả do dân số giảm trong một xã hội đang già hóa.
Từ lâu, đất nước mặt trời mọc đã phải đối mặt với những thách thức của già hóa dân số và lực lượng lao động suy giảm. Chính phủ hy vọng giảm bớt tình trạng thiếu lao động bằng cách cố gắng tăng số lao động người nước ngoài.
Nhật Bản là quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Thuật ngữ già hóa chỉ sự gia tăng độ tuổi trung vị của dân số một vùng do tỷ suất sinh giảm và/hoặc tuổi thọ trung bình tăng.
Áp lực xã hội, kinh tế khiến nhiều người trẻ Nhật Bản từ chối kết hôn, sinh con. Ảnh: Albert Siegel/TNS.
Đại dịch Covid-19 khiến số cặp kết hôn ngày càng ít đi, kéo theo hệ quả là tỷ lệ sinh ngày càng giảm, đẩy nguy cơ đối diện thảm họa dân số của Nhật Bản tăng cao.
Số trẻ sinh ra hàng năm ở Nhật Bản giảm gần một nửa trong vòng 40 năm qua tính đến năm 2019, khiến cựu Thủ tướng Shinzo Abe tuyên bố đây là một "cuộc khủng hoảng quốc gia".
Theo Jennifer Robertson, giáo sư về nhân chủng học và lịch sử nghệ thuật tại Đại học Michigan [Mỹ], vấn đề không nằm ở việc người Nhật thờ ơ với tình dục hay không, mà là hạ tầng xã hội giúp duy trì sự phát triển lành mạnh của hộ gia đình nhiều thế hệ.
Nhiều đàn ông Nhật Bản từ bỏ hôn nhân vì không kiếm được công việc tốt. Ở phía ngược lại, nữ giới có học vấn và tỷ lệ việc làm ngày càng tăng cao.
Trong một xã hội, nơi nữ giới phải đảm nhận nhiều công việc nhà hơn, nhiều phụ nữ chọn từ bỏ vai trò làm mẹ để phát triển sự nghiệp.
Thương hiệu xa xỉ loay hoay vì không hiểu gì về Gen Z
Cuối thập kỷ này, Gen Z sẽ thay thế millennials để trở thành khách hàng chính của ngành xa xỉ. Thế nhưng, nhiều thương hiệu vẫn loay hoay, không thể tiếp cận nhóm này.
Theo số liệu chính phủ Nhật Bản công bố ngày 14/4, dân số nước này trong năm 2019 đã giảm ở mức nhanh nhất từ trước đến nay, qua đó phản ánh xu hướng dân số già hóa nhanh chóng và tỷ lệ sinh thấp.
Theo Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản, tính đến ngày 1/10/2019, dân số Nhật Bản đã giảm 276.000 người xuống còn 126,17 triệu người. Đây là năm thứ 9 liên tiếp dân số Nhật giảm và cũng là mức giảm lớn nhất kể từ khi số liệu được thu thập vào năm 1950.
Số người mang quốc tịch Nhật Bản đã giảm 487.000 người xuống còn 123,73 triệu người, trong khi số người nước ngoài sinh sống tại Nhật Bản đã tăng ở mức kỷ lục là 211.000 người lên 2,44 triệu người. Nguyên nhân là do số lượng lao động nước ngoài đến Nhật Bản tăng sau khi nước này áp dụng hệ thống thị thực mới để bù đắp việc thiếu hụt lao động.
Số người trong độ tuổi từ 15-64 là 75,07 triệu người, chiếm 59,5% dân số, đây cũng là tỷ lệ thấp kỷ lục về dân số trong độ tuổi lao động.
Nhân khẩu Nhật Bản 2020
Tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2020, dân số nước Nhật ước tính là 126.261.878 người, giảm -383.841 người so với 126.666.801 người năm trước. Năm 2020, tỷ lệ gia tăng dân số tự nhiên là âm vì số người sinh ít hơn số người chết đến -449.866 người. Do tình trạng di cư dân số tăng 66.025 người. Tỷ lệ giới tính trong tổng dân số là 0,954 [954 nam trên 1.000 nữ] thấp hơn tỷ lệ giới tính toàn cầu. Tỷ lệ giới tính toàn cầu trên thế giới năm 2020 khoảng 1.017 nam trên 1.000 nữ.
Dưới đây là những số liệu chính về dân số ở Nhật trong năm 2020:
- 923.342 trẻ được sinh ra
- 1.373.208 người chết
- Gia tăng dân số tự nhiên: -449.866 người
- Di cư: 66.025 người
- 61.644.745 nam giới tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2020
- 64.617.133 nữ giới tính đến ngày 31 tháng 12 năm 2020
Tình trạng già hóa dân số ở Nhật
Già hóa dân số là hiện tượng xã hội đã và đang diễn ra tại Nhật từ vài chục năm về trước, đến thời điểm hiện tại thì ngày càng nghiêm trọng hơn. Với việc dân số già hóa tăng nhanh, ít trẻ em sinh ra dẫn đến việc thiếu hụt lao động trầm trọng, mặc dù đã đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ cũng như khuyến khích nhằm hỗ trợ cho những vùng quê có mật độ dân số già cao tuy nhiên tình hình vẫn không khả quan, nhiều làng quê ở Nhật Bản có nguy cơ biến mất trong những năm tới đây.
Những hệ quả của xu hướng già hóa dân số
“Tăng trưởng kinh tế” và “Chế độ phúc lợi xã hội” đang trở thành 2 vấn đề lớn gây ra bởi hiện tượng già hóa. Tăng trưởng kinh tế bị chi phối bởi lực lượng lao động, song nguồn dân số này lại đang giảm thiểu nhanh chóng do sự gia tăng của già hóa và giảm tỉ lệ sinh.
Các chế độ phúc lợi xã hội như tiền lương hưu hay điều dưỡng cũng chịu sự tác động của lực lượng lao động. Dân số lao động giảm, số lượng người già tăng, kết quả là tỉ lệ phần trăm số người lao động trong tổng dân số giảm. Ngoài ra, lực lượng lao động giảm cũng khiến thị trường nội địa bị thu hẹp, sức hấp dẫn đầu tư giảm. Tiềm năng tăng trưởng trong nhiều lĩnh vực, tiêu biểu là kinh tế cũng giảm sút theo. Chính vì vậy gần đây Nhật Bản đã mở của để các bạn đi du học Nhật Bản và xuất khẩu lao động Nhật Bản với thị trường Việt Nam nhều hơn.
Dân số Nhật Bản năm 2021 theo ước tính
Trong năm 2021, dân số của Nhật dự kiến sẽ giảm -425.662 người và đạt 125.815.903 người vào đầu năm 2022. Gia tăng dân số tự nhiên được dự báo là âm vì số lượng sinh sẽ ít hơn số người chết đến -488.152 người. Nếu tình trạng di cư vẫn ở mức độ như năm trước, dân số sẽ tăng 62.490 người. Điều đó có nghĩa là số người chuyển đến Nhật Bản để định cư sẽ chiếm ưu thế so với số người rời khỏi đất nước này để định cư ở một nước khác.