Dấu hiệu bị dại ở chó

 Những loại vật hay bị bệnh dại và truyền cho người

 Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, trong 86 quốc gia có giám sát bệnh dại thì có tới 68 quốc gia có ổ dịch dại tự nhiên chủ yếu ở động vật hoang dã như: chồn (59%), dơi (15%), cầy (15%), cáo (3%) và một số các động vật khác. Chính nguồn virus dại khu trú từ động vật hoang dã là nguồn lây truyền virus dại thường xuyên sang động vật nuôi như: chó, mèo, trâu , bò, v.v... trong đó chó, mèo mắc bệnh dại nhiều nhất và là nguồn truyền virus dại nhiều nhất cho người và các động vật khác vì chúng di chuyển rộng và cắn lung tung.

  Bệnh dại ở chó thường có 2 thể điển hình đó là thể điên điên cuồng và thể bại liệt

- Chó dại thể điên cuồng:  thường rất hung dữ, có thể chia làm 3 thời kỳ:

 Thời kỳ đầu: biểu hiện bằng những thay đổi trong thói quen của con vật như  bứt rứt, lo lắng, có khi tỏ ra vui mừng, quấn quýt chủ hơn, hoặc chỉ tỏ ra buồn rầu. Con vật thường ăn nhiều hơn bình thường, có thể sốt, nước dãi đã có virus dại. Thời kỳ này chỉ trong vài giờ nhưng cũng có khi tới 1- 2 ngày.

Thời kỳ phát bệnh: biểu hiện bằng những biến loạn quá độ như: con vật luôn luôn cử động, nhảy lên bắt đớp những con ruồi tưởng tượng hoặc kẻ thù không có. Con vật khó nuốt như bị hóc xương, tiếng kêu khàn khàn, ồ ồ, gãy từng nhát, tiếng sủa kéo dài và cuối cùng rướn cao lên thành những tiếng hú ghê rợn. Bất cứ một sự kích thích nào dù nhỏ đều có thể làm cho chó lên cơn dại, cắn người và các con vật khác hoặc tự cắn nó, thường cắn rất mạnh và bổ ra đường chạy rông khắp nơi. Phạm vi hoạt động của một con chó dại có khi lên tới 50 km. Vì vậy những con chó dại rất nguy hiểm, nó là mối nguy cơ lớn truyền bệnh dại cho người và các súc vật khác.

Thời kỳ bại liệt: con vật có biểu hiện gầy mòn, mắt lõm sâu, vẻ mặt phờ phạc, kêu thất thanh, hàm trễ xuống không nuốt được nữa. Bại liệt bộ phận sau làm con vật xiêu vẹo, đi phân táo bón, bí tiểu tiện, cuối cùng vật ngã xuống và chết.

Chó dại ở thể bại liệt: còn gọi là dại câm, thời kỳ bị kích thích ngắn hay không có. Bệnh biểu hiện bằng bại liệt không nhất định ở chỗ nào. Con vật buồn rầu, ủ rũ, liệt ở một bộ phận hay nửa người, thông thường là liệt cơ hàm làm cho mõm luôn hé mở. Hàm dưới trễ xuống, lưỡi thè ra, nước dãi chảy tự do. Con vật không cắn được cũng không thể sủa được gọi là thể câm. Bệnh tiến triển từ  2 - 7 ngày, thường là 2 - 3 ngày, sau đó con vật chết.

Ngoài 2 thể nói trên, đôi khi còn gặp thể ruột

  Triệu chứng chính của thể  ruột là chỉ thấy chó nôn mửa, đau bụng, có dấu hiệu viêm dạ dày - ruột. Con vật không có biểu hiện hung dữ hay bại liệt, sau 2 - 3 ngày thì chết.

Triệu chứng dại ở mèo:

Mèo bị dại ít hơn chó vì nó quen ở một mình. Nói chung bệnh dại ở mèo tiến triển tương tự như ở chó. Mèo bị dại hay nấp mình vào chỗ vắng, tối, hoặc trái lại kêu luôn luôn, không ở yên một chỗ, tiếng kêu như động dục. Nếu chạm vào, nó nổi cơn hung dữ cắn, cào. Chính răng và móng vuốt của mèo gây ra vết thương sâu, tạo điều kiện cho virus dại dễ xâm nhập. Đôi khi mèo dại không có biểu hiện hung dữ mà chỉ bại liệt chân sau.

Khi phát hiện chó, mèo bị bệnh dại hoặc nghi dại, cần thực hiện:

• Không tiếp xúc với con vật, không di chuyển hoặc bán để hạn chế sự lây nhiễm vi rút dại sang người và lây lan dịch

• Phải báo cáo ngay cho chính quyền, y tế, thú y thôn bản và xã/phường, để có biện xử lý ngay con vật bị dại và những con vật đang sống tại đó.

• Phải chôn sâu xác những con vật bị dại cùng với các chất sát khuẩn như xút, cresly, vôi cục chưa tôi hoặc vôi bột... 

Bệnh dại là một bệnh lý nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong cao. Việc nắm rõ các biểu hiện của bệnh dại sẽ giúp bạn sớm nhận biết và điều trị trước khi dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng ở não và hệ thần kinh.

Virus gây bệnh dại lây nhiễm vào hệ thần kinh trung ương. Nếu một người không nhận được sự chăm sóc y tế thích hợp sau khi tiếp xúc với virus gây bệnh dại, virus có thể gây bệnh cho não, cuối cùng dẫn đến tử vong. Bệnh dại có thể được ngăn ngừa bằng cách tiêm phòng cho vật nuôi, tránh xa động vật hoang dã và tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay sau khi có nguy cơ phơi nhiễm trước khi các triệu chứng bắt đầu. Dành ngay vài phút xem qua những chia sẻ dưới đây để hiểu rõ hơn về bệnh dại cũng như những biểu hiện thường gặp của bệnh này ở giai đoạn đầu.

>>> Có thể bạn quan tâm: Bị chó cắn phải làm sao? Cách xử lý vết thương khi bị chó cắn

Biểu hiện của bệnh dại

Bệnh dại là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus dại gây ra. Bệnh lây lan chủ yếu qua vết cắn, cào ở da và niêm mạc do vật nuôi (chó, mèo…) hoặc động vật hoang dã (dơi, cáo…) gây ra.

Theo Tổ chức y tế thế giới, thời gian ủ bệnh dại thường là 2-3 tháng nhưng có thể thay đổi từ 1 tuần đến 1 năm, phụ thuộc vào các yếu tố như vị trí xâm nhập của virus và tải lượng virus.

Các triệu chứng ban đầu của bệnh dại bao gồm sốt kèm theo đau và cảm giác ngứa ran, châm chích hoặc bỏng rát bất thường hoặc không giải thích được (dị cảm) tại vết thương. Khi virus lây lan đến hệ thống thần kinh trung ương, tình trạng viêm não và tủy sống tiến triển và gây tử vong.

Các dấu hiệu bệnh dại ban đầu có thể giống như cúm:

Dấu hiệu bệnh dại giai đoạn 1 (kéo dài 2–10 ngày)

• Sốt
• Đau đầu
• Cảm thấy không khỏe
• Giảm cảm giác thèm ăn
• Nôn
• Đau, ngứa hoặc tê ở vị trí vết cắn, cào

Sau một vài ngày, các triệu chứng bệnh dại liên quan đến thần kinh sẽ phát triển như:

• Cáu kỉnh hoặc hung hăng
• Kích động
• Lú lẫn, suy nghĩ kỳ lạ hoặc bị ảo giác
• Co thắt cơ và có các tư thế bất thường
• Co giật
• Yếu hoặc tê liệt
• Cực kỳ nhạy cảm với ánh sáng, âm thanh

Một biểu hiện của bệnh dại thường gặp là tiết ra rất nhiều nước bọt và co thắt cơ ở cổ họng, khiến người bệnh khó nuốt và xuất hiện hiệu ứng “tạo bọt ở miệng”. Nó cũng dẫn đến nỗi sợ nghẹt thở hoặc sợ nước ở bệnh nhân bị bệnh dại.

Triệu chứng bệnh dại giai đoạn 2

• Khó nuốt (đôi khi sùi bọt mép do không thể nuốt nước bọt)
• Kích động và mất phương hướng
• Tê liệt
• Tử vong ngay lập tức hoặc hôn mê dẫn đến tử vong do các biến chứng khác

Bạn có thể tìm hiểu thêm: Bệnh dại có chữa được không

Khi virus tiếp tục tấn công hệ thống thần kinh trung ương, nó sẽ tiến triển thành hai thể là thể điên cuồng và bệnh dại thể bại liệt.

Triệu chứng bệnh dại

Triệu chứng bệnh dại thể điên cuồng

Những dấu hiệu nào là triệu chứng bệnh dại? Những người bị nhiễm bệnh dại thể điên cuồng thường rất hiếu động, dễ bị kích động và có những biểu hiện bất thường như:

• Mất ngủ
• Lo lắng
• Lú lẫn
• Kích động
• Ảo giác
• Chảy nước bọt
• Khó nuốt
• Sợ nước

Người bị bệnh dại thể điên cuồng sẽ tử vong trong vòng vài ngày do ngừng tim – hô hấp.

Biểu hiện của bệnh dại thể liệt

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, bệnh dại thể liệt chiếm khoảng 20% ​​tổng số ca bệnh ở người. Các dấu hiệu bệnh dại ở người mắc bệnh dại ở thể này diễn ra ít kịch tính hơn và thường kéo dài hơn dạng điên cuồng. Cơ bắp người bệnh dần dần bị tê liệt, bắt đầu từ vết cắn hoặc vết xước. Tình trạng hôn mê từ từ phát triển và cuối cùng là tử vong. Thể liệt của bệnh dại thường bị chẩn đoán sai, góp phần vào việc báo cáo không đầy đủ về bệnh.

Sau khi bị chó mèo cắn và nghi có tiếp xúc với virus gây bệnh dại, bạn cần:

Sơ cứu vết thương ngay lập tức bằng cách rửa vết thương ngay lập tức và kỹ lưỡng trong tối thiểu 15 phút bằng xà phòng và nước, chất tẩy rửa, povidone iodine hoặc các chất khác có tác dụng loại bỏ và tiêu diệt virus gây bệnh dại.

Đến ngay cơ sở y tế để được tiêm các mũi tiêm phòng bệnh dại, bao gồm:

• Globulin miễn dịch phòng bệnh dại (RIG): Đây là một mũi tiêm tác dụng nhanh (globulin miễn dịch bệnh dại) để ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm virus. Bác sĩ sẽ chỉ định tiêm thuốc này được tiêm nếu bạn chưa chủng ngừa bệnh dại. Nếu có thể, mũi tiêm này cần được tiêm gần vết cắn càng sớm càng tốt sau khi bị cắn.
• Chủng ngừa vaccine phòng bệnh dại: Việc chủng ngừa vacccine phòng bệnh dại để giúp cơ thể bạn học cách xác định và chống lại virus gây bệnh dại. Nếu bạn chưa từng tiêm vaccine phòng bệnh dại, bạn sẽ được tiêm bốn mũi trong vòng 14 ngày. Nếu bạn đã chủng ngừa bệnh dại, bạn sẽ phải tiêm 2 mũi trong 3 ngày đầu tiên.

Cách phòng chống bệnh dại cho mọi người

Loại bỏ bệnh dại ở chó, mèo

• Tiêm vaccine phòng bệnh dại cho vật nuôi: Bệnh dại là căn bệnh có thể phòng ngừa bằng vaccine. Do đó, bạn nên đưa chó, mèo, khỉ… đi tiêm phòng bệnh dại định kỳ hằng năm. Điều này giúp phòng ngừa và làm giảm tỷ lệ tử vong do bệnh dại ở người.
• Giữ thú cưng của bạn trong tầm kiểm soát: Giữ vật nuôi ở trong nhà và giám sát chúng khi ra ngoài. Điều này sẽ giúp thú cưng không tiếp xúc chò mèo lạ hay động vật hoang dã có nhuy cơ lây bệnh.
• Bảo vệ vật nuôi nhỏ: Bạn cần đảm bảo các vật nuôi nhỏ chẳng hạn như, thỏ, chuột hamster… trong lồng và đảm bảo chúng được bảo vệ khỏi sự tấn công của chó mèo lạ hay động vật hoang dã. Những vật nuôi nhỏ này không thể được tiêm phòng bệnh dại nên có thể là mối nguy cơ lây truyền bệnh dại cho người xung quanh.
• Giáo dục hành vi và cho vật nuôi sử dụng dụng cụ bảo vệ: Bạn hãy giáo dục hành vi của chó và phòng chống chó cắn cho cả trẻ em và người lớn. Khi đưa chó ra ngoài cần có dây xích cổ, rọ mõm cẩn thận.
• Không đến gần động vật hoang dã hay vật nuôi lạ: Bạn không thể biết vật nuôi lạ hay động vật hoang dã có mang mầm bệnh hay không. Do đó, các tốt nhất là hãy tránh xa chúng.

Phòng ngừa cho cá nhân và cộng đồng

Để giảm nguy cơ mắc và gặp phải các biểu hiện của bệnh dại, bạn cần tuân theo một số quy tắc an toàn sau:

• Tiêm phòng cho thú cưng: Tìm hiểu tần suất bạn cần tiêm vaccine cho mèo, chó và các vật nuôi trong nhà.
• Bảo vệ vật nuôi nhỏ: Một số vật nuôi không thể tiêm phòng được, vì vậy chúng nên được giữ trong lồng hoặc trong nhà để tránh tiếp xúc với các động vật hoang dã.
• Đi khám ngay nếu bị chó dại cắn. Khi thấy có biểu hiện của bệnh dại kể trên, cần đi khám và điều trị ngay
• Giữ thú cưng trong nhà: Thú cưng nên được nhốt an toàn khi ở nhà và được giám sát khi ra ngoài.
• Báo cáo cho chính quyền địa phương: Liên hệ với các quan chức kiểm soát động vật địa phương hoặc sở cảnh sát nếu bạn thấy động vật hoang.
• Không tiếp cận động vật hoang dã.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) gọi bệnh dại là “căn bệnh phòng ngừa được bằng vaccine 100%”. Tổ chức này cũng khuyến cáo rằng phải có ít nhất 70% chó, mèo trong một khu vực được tiêm phòng để loại bỏ dại ra hết khỏi cộng đồng.

Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.