Trong gia công cơ khí ngoài gia công phay thì gia công Tiện bằng các loại máy móc hiện đại cũng được ứng dụng rất nhiều. Gia công tiện trong cơ khí ngày nay đã đáp ứng được nhu cầu sử dụng các sản phẩm có độ chính xác cao mà vẫn đảm bảo được tính thẩm mỹ ở mỗi sản phẩm. Gia công Tiện thực chất là sự kết hợp của phôi và dao tiện để tạo thành những sản phẩm theo yêu cầu của người dùng. Bài viết này chúng tôi sẽ chia sẻ chi tiết về loại hình gia công tiện trong ngành cơ khí này.
Gia công tiện trong cơ khí là gì?
Gia công tiện trong cơ khí thực chất là một phương pháp cắt gọt các phôi kim loại thành những sản phẩm theo yêu cầu. Quá trình này được thực hiện nhờ sự chuyển động của phôi kim loại kết hợp với chuyển động của dao tiện. Trong đó, hoạt động chính của quá trình này chính là chuyển động xoay tròn của phôi kim loại để tạo thành chuyển động cắt. Cùng với đó là chuyển động tịnh tiến của hệ thống dao dao cắt [chuyển động tiến dao dọc Sd và dao ngang Sng.
Trong quá trình tiện trục trơn, chuyển động tiến của dao ngang sẽ là Sng = 0. Trong khi chuyển động tiến của dao dọc Sd sẽ khác không. Còn với trường hợp người dùng muốn tiện mặt đầu hoặc cắt đứt, thì sự chuyển động tiến của dao dọc Sd sẽ bằng 0. Còn chuyển động tiến của dao ngang Sng # 0. Xét tổng thể trong tất các các phương pháp gia công cơ khí hiện nay thì gia công tiện trong cơ khí chiếm đến 25 đến 35% tổng số thiết bị được sử dụng trong phân xưởng gia công cắt gọt cơ khí.
Xem thêm: [Cấu tạo và phân loại] Máy tiện trong gia công cơ khí
Công dụng của gia công tiện
Gia công tiện cơ khí có khả năng tạo ra năng suất lao động cao, tính vạn năng lớn. Phương pháp này đảm bảo độ chính xác gần như tuyệt đối nên nó đã mang lại sự hài lòng cho mọi khách hàng.
Quá trình tiện kim loại cho phép người dùng gia công trên nhiều loại bề mặt như tròn hay xoay khác nhau của vật liệu. Với các hình thức như tiện mặt ngoài, tiện lỗ, tiện cắt đứt, tiện lên mặt đầu, ren trong, tiện ren ngoài, tiện định hình… Chính vì thế mà, công nghệ tiện cho phép người dùng tạo hình sản phẩm từ những thiết kế đơn giản đến phức tạp. Nhà sản xuất có thể dễ dàng ứng dụng các hình thức gia công trên máy tiện trong công việc cơ khí, chế tạo một cách linh hoạt.
Để so sánh hình thức gia công Tiện với những phương pháp gia công khác thì những sản phẩm được tạo ra từ phương pháp tiện có độ chính xác cao hơn rất nhiều. Thế nhưng, cũng phải tùy từng trường hợp mà gia công tiện sẽ đạt độ chính xác của sản phẩm khi hoàn thiện khác nhau. Thông thường, nó sẽ bị phụ thuộc vào các yếu tố như:
- Độ chính xác của máy: Dựa vào hoạt động của trục chính, độ song song của tâm đường trục chính với sống trượt. Hoặc nó có thể cũng bị ảnh hưởng bởi độ đồng tâm hay trục chính của máy tiện.
- Phụ thuộc vào tình trạng dao cụ.
- Phụ thuộc vào trình độ của người thợ
Tuy nhiên, chúng ta có thể đánh giá rằng gia công tiện là hình thức gia công đem đến độ chính xác cao. Trong điều kiện làm việc lý tưởng, những sản phẩm thường có độ chính xác khi tiện đạt tới độ 0,01 mm.
Để gia công các sản phẩm có khối tròn xoay như bánh răng, lỗ, trục, puly, ren… có yêu cầu kỹ thuật cao thì các bạn nên dùng phương pháp tiện. Bởi sẽ không có một phương pháp gia công nào có thể thực hiện tốt hơn gia công tiện. Đặc biệt là những chi tiết quan trọng, đòi hỏi độ chính xác cao.
Ngày nay, phương pháp tiện đã được ứng dụng công nghệ CNC hiện đại nên nó có thể sử dụng để thực hiện việc khoan, doa, vát mặt, miết, mài. Vì thế mà không quá ngạc nhiên khi gia công tiện đã trở thành phương pháp cắt gọt chiếm tỷ lệ cao nhất trong lĩnh vực gia công cơ khí.
Xem thêm: Nhận tiện gia công cơ khí uy tín giá rẻ theo yêu cầu
Các phương pháp gia công tiện trong cơ khí hiện nay
Với sự phát triển ngày càng cao của công nghệ ngày nay cùng với những đòi hỏi khắt khe của người dùng về những sản phẩm tạo ra trong gia công cơ khí. Chính vì vậy mà phương pháp gia công tiện cũng được nâng cấp với rất nhiều phương pháp gia công khác nhau nhằm đáp ứng được những nhu cầu khắt khe nhất của khách hàng. Dưới đây là một số phương pháp gia công tiện được dùng phổ biến hiện nay.
- Tiện trụ mặt ngoài: Đây là một trong những phương pháp gia công bề mặt bên ngoài của sản phẩm bằng hình thức tiện phổ biến nhất hiện nay. Phương pháp này sử dụng dao tiện để tạo ra các bề mặt trụ như: tiện trụ ngang, tiện trụ dài hay tiện tinh rộng.
- Tiện lỗ: Đây là phương pháp hoạt động cũng tương tự như tiện ngoài, thực chất vẫn là phương pháp cắt gọt bề mặt bên ngoài phôi để tạo ra sản phẩm mong muốn. Phương pháp này có thể tạo ra những lỗ có đường kính lớn nhỏ khác nhau tùy theo mục đích sử dụng của khách hàng. Thông thường, hình thức này sẽ được thực hiện trên máy tiện lỗ cao cấp hoặc máy doa.
- Tiện cắt đứt: Cũng là phương pháp tiện giống như hình thức tiện mặt ngoài. Thế nhưng, ở phương pháp này yêu cầu cắt tiện có phần nghiêm ngặt hơn, nên nó đòi hỏi phải sử dụng những loại dao cắt tốt có độ bền không cao mới đáp ứng được.
- Tiện ren: Cũng là phương pháp gia công tiện cơ khí rất phổ biến hiện nay. Phương pháp này người dùng chỉ cần sử dụng các loại dao tiện phổ thông là có thể sử dụng được. Phương pháp tiện này hiện đang được thực hiện tại các cơ sở gia công cơ khí để tạo chi tiết ren. Loại hình này không được đánh giá cao.
- Tiện khỏa mặt dầu: Đây là phương pháp mà người dùng phải sử dụng rất nhiều loại dao tiện khác nhau. Mục đích của hình thức này là tiện khỏa trên bề mặt sản phẩm với những loại dao như: dao khỏa mặt đầu, dao thằng đầu, dao cong đầu…
Trên đây là một số chia sẻ của chúng tôi về gia công tiện trong cơ khí. Hi vọng với những thông tin này đã giúp các bạn hiểu về phương pháp gia công tiện này.
Hầu hết các trung tâm sản xuất hiện đại đều có cả máy phay và máy tiện. Mỗi máy tuân theo cùng một nguyên tắc gia công, được gọi là gia công cắt. Mặc dù cả hai đều liên quan đến việc sử dụng một dụng cụ cắt để loại bỏ vật liệu khỏi phôi dưới dạng phoi [chip], nhưng giữa máy phay và máy tiện đều có những đặc điểm khác biệt về chức năng và mục đích gia công riêng.
Sự khác biệt giữa máy phay và máy tiện
Máy tiện và máy phay đều được sử dụng để cắt nguyên liệu thô, nhưng chúng có những cách làm rất khác nhau. Máy tiện xoay vật liệu [phôi], trong khi máy phay xoay dụng cụ cắt cho các hoạt động cắt khác nhau. Để sử dụng một trong hai, bạn phải biết sự khác biệt giữa hai và khả năng từng loại.
Máy phay và máy tiện
Máy tiện tạo ra các bộ phận hình trụ bằng cách sử dụng các dụng cụ cắt đường kính bên ngoài và bên trong với kích thước và hình dạng khác nhau. Vật liệu xoay tròn trên mâm cặp trong khi dụng cụ cắt vật liệu.
Máy phay xoay công cụ để cắt vật liệu đứng yên được gá cố định. Máy phay sử dụng các dụng cụ cắt hình trụ, chẳng hạn như dao phay [end mill] và dao khoan [drill], để loại bỏ vật liệu tạo ra một chi tiết hoàn thiện.
Dụng cụ chính được sử dụng trên máy tiện là chip cắt [Chip Insert], sử dụng đầu có thể tháo rời để cắt và định hình bên ngoài của vật liệu quay trong mâm cập. Loại dụng cụ cắt này không được sử dụng trên máy phay. Loại dụng cụ cắt được sử dụng phổ biến nhất của máy phay là dao phay ngón, được đặt trong trục chính và quay với tốc độ khác nhau tùy thuộc vào loại vật liệu được cắt. Dao phay ngón có thể được sử dụng trong máy tiện, nhưng chúng thường chỉ được sử dụng trong trục chính của máy phay.
Máy tiện
Nếu bạn cần cắt vật liệu hình trụ, bạn nên chọn máy tiện vì hiệu quả công việc tốt hơn và cắt vật liệu dễ dàng hơn nhiều. Các vết cắt góc và bất kỳ chi tiết cần gia công nào không phải là hình trụ, sẽ được gia công tốt hơn khi sử dụng máy phay.
Công đoạn thiết lập gia công trên máy tiện đơn giản hơn máy phay vì độ chính xác gia công phụ thuộc chính vào mâm cặp. Khi cài đặt hàm chuck [mâm cặp], hãy chắc chắn rằng chúng cách đều nhau, điều này sẽ ngăn chặn bất kỳ lỗi nào trong quá trình gia công.
Để sử dụng máy phay, bạn phải chú ý nhiều hơn từ thiết lập đồ gá để đảm bảo nó thẳng. Để đạt độ chính xác cao trong thiết lập đồ gá, ta thường sử dụng đồng hồ so để kiểm tra và điều chỉnh đồ gá cho đến khi nó hoàn toàn thẳng. Siết lại các bu lông duy trì và kiểm tra lại độ thẳng, thực hiện bất kỳ điều chỉnh nào là cần thiết.
Máy phay
Sự khác biệt chính giữa máy phay và máy tiện là mối quan hệ giữa phôi và dụng cụ.
Đối với máy tiện
Một máy tiện là một máy lớn giống như một bàn làm việc thông thường. Bao gồm gần một chục bộ phận khác nhau – mặt gia công, thân máy, đầu máy, đuôi máy, tấm mặt, v.v. - nó được thiết kế để xoay một phôi với một dụng cụ cắt một lưỡi. Sau khi phôi được gắn trên đỉnh của máy tiện, máy tiện quay nó với một dụng cụ cắt một lưỡi. Dụng cụ cắt vẫn đứng yên, nhưng phôi quay với nó để loại bỏ vật liệu.
Máy tiện được sử dụng đặc trưng là chế biến gỗ hoặc kim loại, tùy thuộc vào vật liệu mà chúng dự định loại bỏ. Máy tiện gỗ thường nhỏ hơn và có ít bộ phận hơn so với các máy gia công kim loại, nhưng cả hai đều dựa vào công suất quay của phôi được gắn để loại bỏ vật liệu khi nó tiếp xúc với dụng cụ cắt.
Gia công trên máy tiện CNC
Đối với máy phay
Máy phay là máy được sử dụng để loại bỏ vật liệu khỏi phôi bằng cách cho phôi vào dụng cụ cắt đa lưỡi hoặc có nhiều điểm cắt. Máy phay cao hơn máy tiện, nhưng chúng cũng có chiều dài ngắn hơn, cho phép các công ty sản xuất đặt chúng trong không gian nhỏ.
Gia công trên máy phay CNC
Nên lựa chọn máy phay hay máy tiện
Lý do tốt nhất để sử dụng máy phay là tính linh hoạt. Các tùy chọn dụng cụ cho máy phay là vô tận, với hàng trăm dụng cụ cắt đặc biệt có sẵn và nhiều kiểu máy phay khác nhau, đảm bảo bạn được trơn tru từ đầu đến cuối trong mỗi công việc. Một máy phay cũng có thể cắt các mảnh phức tạp hơn máy tiện. Ví dụ, không thể chế tạo một cách hiệu quả ống nạp cho động cơ trên máy tiện. Đối với các bộ phận phức tạp như thế, sẽ cần một máy phay để gia công thành công.
Mặc dù máy tiện được sử dụng hạn chế hơn so với máy phay, nhưng chúng vượt trội hơn đối với các bộ phận hình trụ. Mặc dù máy phay có thể tạo ra các vết cắt giống như máy tiện, nhưng nó có thể cần nhiều thiết lập để tạo ra cùng một phần. Khi cần sản xuất liên tục các bộ phận hình trụ, một máy tiện sẽ hoạt động tốt hơn máy nghiền và tăng cả hiệu suất và hiệu quả.
Vậy với bài viết chi tiết trên có thể giúp các bạn hiểu Sự khác biệt giữa máy phay và máy tiện với các đặc điểm cơ bản nhất mà ta có thể phân biệt được máy phay và máy tiện.
Mong rằng bài viết này sẽ giúp bạn khi vừa bắt đầu nghiên cứu về máy phay và máy tiện có thể dễ dàng tiếp cận và hiểu hơn về 2 loại máy này.
Chúc bạn thành công!
Tham khảo các khóa học lập trình và vận hành máy CNC tại TechK:
✨ Khóa học Lập trình và Vận hành máy phay CNC
✨ Khóa học Lập trình và Vận hành máy tiện CNC
✨ Khóa học MasterCAM 2D - Lập trình gia công phay CNC
✨ Khóa học MasterCAM 3D - Lập trình gia công phay CNC
✨ Khóa học MasterCAM - Lập trình gia công tiện CNC
TRẦN TRỌNG TUẤN HẢI - TRUNG TÂM ĐÀO TẠO VÀ CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ TECHK