Xu hướng ra đề thi Văn vào 10 các năm gần đây như thế nào? Các tác phẩm văn học nào đã xuất hiện trong đề thi? Đây là mối quan tâm của rất nhiều phụ huynh và học sinh. Bài viết này sẽ tổng hợp các tác phẩm văn học đã xuất hiện trong đề thi vào 10 sở Hà Nội từ năm 2013 đến nay nhằm giúp các em có được những nhận biết của mình về hướng ra đề thi cũng như các tác phẩm đã xuất hiện để từ đó có kế hoạch ôn luyện đạt kết quả cao trong kỳ thi chuyển cấp.
Nội dung bài viết:
1. Tổng hợp tác phẩm văn học xuất hiện trong đề thi Văn vào 10 HN các năm gần đây
Năm Tên tác phẩm Yêu cầu của đề bài2023
Những ngôi sao xa xôi
Viết đoạn văn tổng - phân - hợp làm rõ tình đồng đội của ba nhân vật Phương Định, Thao và Nho.
2022
Mùa xuân nho nhỏ [Khổ 3]
Viết đoạn văn tổng - phân - hợp để làm nổi bật lên vẻ đẹp của mùa xuân đất nước.
2021
Đồng chí [Khổ đầu]
Viết đoạn tổng - phân - hợp nêu rõ cơ sở hình thành tình đồng chí của những người lính cách mạng.
2020
Viếng lăng Bác [Khổ 2,3]
Viết đoạn văn diễn dịch làm rõ cảm xúc và suy nghĩ của tác giả.
2019Sang thu [Khổ đầu + khổ cuối]
Viết đoạn tổng - phân - hợp làm rõ những cảm nhận sâu sắc và tinh tế của tác giả.
2018
1. Đoàn thuyền đánh cá [Khổ 6]
2. Chuyện người con gái Nam Xương
Trình bày suy nghĩ về vai trò của gia đình trong cuộc sống mỗi chúng ta.
2017
1. Nói với con [4 câu đầu]
2. Làng
Trình bày suy nghĩ của em về quan niệm: được sống trong tình yêu thương là hạnh phúc của mỗi con người.
Hình ảnh người nông dân trong kháng chiến.
2016
1. Phong cách Hồ Chí Minh
2. Bếp lửa [Khổ cuối]
Trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc trong thời kỳ hội nhập và phát triển
Viết đoạn văn diễn dịch làm rõ tình cảm sâu nặng của cháu đối với bà.
2015
1. Đoàn thuyền đánh cá [Khổ 1 + Khổ cuối]
2. Những ngôi sao xa xôi
Viết đoạn văn diễn dịch làm nổi bật cảnh đoàn thuyền trở về trong buổi bình minh ở khổ thơ trên.
Viết một đoạn văn trình bày suy nghĩ về thái độ của mỗi người trong mối quan hệ giữa cá nhân và tập thể.
2014
1. Chiếc lược ngà
2. Nói với con [4 câu thơ cuối]
Phân tích tình cảm của bé Thu với cha.
Cội nguồn của mỗi người, trách nhiệm của cá nhân với đất nước hiện nay.
2013
1. Mùa xuân nho nhỏ [khổ 5]
2. Hoàng lê nhất thống chí - Trích đoạn lệnh truyền của vua Quang Trung với quân lính.
Viết đoạn văn nghị luận tổng - phân - hợp làm rõ tâm niệm của nhà thơ
Trình bày suy nghĩ về hình ảnh những người chiến sĩ ngày đêm bảo vệ biển đảo thiêng liêng của dân tộc.
Nhìn vào bảng tổng hợp trên, có thể thấy, tính từ năm 2013 tới 2023, tác phẩm "Những ngôi sao xa xôi", "Mùa xuân nho nhỏ", "Đoàn thuyền đánh cá", "Nói với con" đều từng xuất hiện 2 lần.
2. Những tác phẩm văn học còn lại sau khi được Bộ GD&ĐT giảm tải
Là môn học được giảm tải nội dung theo Công văn số 3280/BGDĐT-GDTrH của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, từ năm 2022-2023, nhiều tác phẩm của lớp 9 đã được chuyển sang đọc thêm hoặc khuyến khích học sinh tự đọc.
Vì vậy, phần văn bản Ngữ văn 9 chỉ còn tập trung trọng tâm vào các tác phẩm sau:
- Phần văn xuôi: Chuyện người con gái Nam Xương, Hoàng Lê nhất thống chí, Chiếc lược ngà, Làng, Những ngôi sao xa xôi, Lặng lẽ Sa Pa, Bố của Xi- Mông.
- Phần thơ: Chị em Thuý Kiều, Kiều ở lầu Ngưng Bích, Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga, Đồng chí, Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Bếp lửa, Đoàn thuyền đánh cá, Ánh trăng, Viếng lăng Bác, Mùa xuân nho nhỏ, Sang thu, Nói với con, Mây và Sóng.
3. Một số nhận định chung về đề thi Văn vào 10 Sở HN
Nhận định về hướng ra đề Văn thi vào lớp 10 Hà Nội 3 năm gần đây, cô Hoàng Tuệ Minh, Tổ trưởng Tổ Văn của Trường THCS Giảng Võ chia sẻ với VietNamNet:
- Về đơn vị kiến thức, phạm vi đề ra được khai thác từ những ngữ liệu trong khuôn khổ chương trình SGK.
- Về kiến thức văn học, đề đưa ra các đề tài quen thuộc về các chủ đề thiên nhiên, ca ngợi lãnh tụ, người lính,...
- Về kiến thức xã hội, ngữ liệu đọc - hiểu thuộc các phần kiến thức ở phân môn Tập làm văn. Đề tài viết đoạn về gần gũi [về khả năng con người trước khó khăn, cách ứng xử, tri thức – giá trị con người…]
Cô Dương Thuỳ Linh, Trưởng bộ môn Ngữ Văn khối THCS của Trường THCS và THPT M.V.Lômônôxốp cho hay, đề thi môn Ngữ văn vào 10 trong 3 năm gần đây vẫn giữ ổn định cấu trúc 2 phần bao gồm các câu hỏi đọc hiểu kết hợp viết đoạn văn nghị luận văn học và đoạn văn nghị luận xã hội.
"Trong 3 năm gần đây, phạm vi ngữ liệu đã có thay đổi ở phần II so với các đề thi từ năm 2018 trở về trước. Nếu trước đây, cả 2 phần đều sử dụng ngữ liệu văn bản văn học thì đề thi trong 3 năm gần đây đã sử dụng ngữ liệu ngoài văn bản ở phần II. Tuy nhiên, các ngữ liệu này cũng không phải xa lạ với học sinh bởi đều được trích dẫn từ SGK. Năm nay, đề thi có lẽ vẫn tiếp tục theo hướng đó, vậy nên các học sinh không nên quá lo lắng. Các em có thể đọc thêm những ngữ liệu được sử dụng trong các bài học tiếng Việt, tập làm văn thuộc sách giáo khoa."
4. Để đạt kết quả tốt, cần ôn luyện các tác phẩm như thế nào?
Năm nào cũng vậy, cứ đến gần mùa thi là chủ đề dự đoán tác phẩm văn học sẽ xuất hiện trong đề thi lại nóng trên các diễn đàn. Nhiều phân tích nhận định được đưa ra dựa trên các số liệu thống kê cũ. Nhiều người dựa vào cảm quan để đoán định. Nhiều học sinh vì áp lực thi cử đè nặng cũng nảy sinh tâm lý "học tủ".
Một kỳ thi quan trọng thì không nên dựa hoàn toàn vào việc dự đoán hay liều lĩnh học tủ mà cần có phương pháp học để đạt được hiệu quả tối ưu. Môn Văn thường là môn các thí sinh ngại và sợ học vì nội dung dài, tác phẩm tuy đã được giảm tải nhưng vẫn còn nhiều. Vậy để ôn luyện được các tác phẩm một cách hiệu quả, các em học sinh có thể chú ý những điểm sau:
Hệ thống các tác phẩm theo giai đoạn lịch sử
Bởi mỗi giai đoạn văn học sẽ có một bối cảnh lịch sử riêng tác động trực tiếp lên nhân vật văn học nên việc hệ thống lại các tác phẩm, các đơn vị kiến thức theo giai đoạn sẽ giúp học sinh dễ nhớ, dễ cảm nhận hơn. Các tác phẩm văn học lớp 9 có thể được hệ thống lại theo các giai đoạn:
- văn học trung đại
- văn học kháng chiến chống Pháp
- văn học kháng chiến chống Mĩ
- văn học sau 1975
Nhìn vào bảng tổng hợp ở trên thì hoàn toàn có thể thấy, nếu thống kê theo giai đoạn, các tác phẩm văn học trung đại có tần suất xuất hiện ít hơn tác phẩm của các giai đoạn khác.
Hệ thống các tác phẩm theo chủ đề
Có thể nhóm các tác phẩm văn học lớp 9 theo những chủ đề như:
- thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ
- chủ đề người lính
- chủ đề tình cảm gia đình, quê hương
- chủ đề vẻ đẹp thiên nhiên, vũ trụ
- chủ đề hình ảnh con người lao động mới, cuộc sống mới...
Với phần tiếng Việt thì có thể gom lại thành các chủ đề như: từ vựng, biện pháp tu từ, cụm từ, thành phần câu, các kiểu câu.
Mỗi chủ đề sẽ có nhiều tác phẩm, việc học nội dung tác phẩm văn học theo chủ đề sẽ giúp các em không những tiết kiệm thời gian, mà còn hệ thống hóa được nội dung kiến thức. Khi làm chủ được hệ thống nội dung thì việc đề ra vào tác phẩm gì các em cũng có thể ứng biến và làm bài tốt.
Nắm vững cấu trúc đề thi
Nhận diện cấu trúc đề thi môn Ngữ Văn và ôn luyện theo cấu trúc cũng là một cách để đạt điểm cao. Nhiều năm nay, đề thi Văn vào lớp 10 của Hà Nội luôn có cấu trúc đề thi gồm 02 phần:
Phần I: gồm đọc hiểu văn bản trong SGK và tạo lập đoạn văn nghị luận văn học [nghị luận về thơ và nghị luận về truyện], chiếm khoảng 60 - 70% tổng điểm. Phần I theo các năm đã ra đề thì tác phẩm phần lớn là các trích đoạn thơ. Học sinh cần nắm vững kĩ năng đọc hiểu và trả lời các câu hỏi đọc hiểu về tác giả, hoàn cảnh sáng tác, ý nghĩa nhan đề, ngôi kể, nhân vật, mạch cảm xúc bài thơ, biện pháp tu từ, chi tiết nghệ thuật… Vì thế, khi ôn tập trọng tâm, học sinh lưu ý ôn theo đặc trưng thể loại của từng kiểu bài.
Phần II: gồm đọc hiểu văn bản có thể trong SGK hoặc ngoài SGK và tạo lập đoạn văn nghị luận xã hội, chiếm từ 30 - 40% số điểm. Phần này thường yêu cầu viết đoạn văn nghị luận xã hội [tư tưởng đạo lí hay hiện tượng đời sống], dưới dạng đề trực tiếp hoặc đề gián tiếp [ý kiến, câu nói, nhận định…] đòi hỏi học sinh ngoài trình độ đọc hiểu tốt còn cần có quan điểm ý kiến riêng về các vấn đề được nêu ra.
Trên đây là một số các phương pháp có thể giúp các em học sinh ôn thi vào 10 môn Ngữ Văn mà không bị rối và mất nhiều thời gian. Hy vọng sẽ giúp ích cho các em trong hành trình ôn thi chuyển cấp vào lớp 10.
Hà Nội thi vào lớp 10 ngày nào?
[Chinhphu.vn] - Lịch thi tuyển sinh vào lớp 10 của Hà Nội như sau: Sáng 8/6 thi Ngữ văn, chiều 8/6 thi Ngoại ngữ. Sáng 9/6 thi môn Toán. Học sinh trúng tuyển sẽ xác nhận nhập học từ 10-12/7; nộp hồ sơ nhập học bổ sung từ 19-22/7.
Thi vào 10 môn toán bao nhiêu phút?
Với môn thi Toán, thời gian làm bài là 120 phút. Đúng 10 giờ, thí sinh nộp bài, hoàn tất kỳ thi vào lớp 10 năm nay. Theo ghi nhận của phóng viên, tại điểm thi Trường THPT chuyên Nguyễn Huệ có 34 phòng thi với tổng 816 thí sinh.
Thi tuyển sinh lớp 10 cần bao nhiêu điểm?
Vậy tóm lại cần bao nhiêu điểm để thi vào lớp 10? Nói ngắn gọn thì thí sinh chỉ cần đáp ứng trên 1 điểm để được xét công nhận tốt nghiệp và ít nhất phải từ 25 điểm để được xét nguyện vọng vào trường THPT.