Mô hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng

Nghiên cứu tập trung phân tích các nhân tố, xây dựng và kiểm định mô hình hồi quy tuyến tính về các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả hoạt động của chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu nhằm phân tích hiện trạng hoạt động của chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, từ đó đề xuất các hàm ý quản trị đối với các thành phần trong chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu tỉnh Tây Ninh nhằm nâng cao lợi thế cạnh tranh của chuỗi, đồng thời phát triển ngành công nghiệp chuối tươi, ổn định chất lượng, giá bán và gia tăng thu nhập của các tác nhân trong chuỗi, đặc biệt là người nông dân. Các nhân tố bao gồm: Chi phí sản xuất; Quản trị chất lượng; Tính linh hoạt của chuỗi cung ứng; Mối quan hệ hợp tác giữa các thành phần trong chuỗi và Môi trường bên ngoài. Để làm rõ sự ảnh hưởng của năm nhân tố trên đến kết quả hoạt động của chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu, nghiên cứu sử dụng mô hình hồi quy tuyến tính thông qua kiểm định thang đo bằng hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA và phân tích hồi quy. Dữ liệu định lượng được thu thập từ các thành phần trong chuỗi cung ứng chuối tươi tại tỉnh Tây Ninh [nhà vườn, trang trại trồng chuối, thương lái, nhà đóng gói, công ty xuất khẩu, công ty nhập khẩu] và được thực hiện từ tháng 4 đến tháng 12 năm 2018.

Hậu cần kinh doanh, Quản trị chuỗi cung ứng, Business logistics, Supply chain managment

Appears in Collections:MASTER'S THESES

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ____________________ PHẠM MINH TRÍ NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CHUỖI CUNG ỨNG CHUỐI TƯƠI XUẤT KHẨU TẠI TỈNH TÂY NINH LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2019 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ____________________ PHẠM MINH TRÍ NGHIÊN CỨU CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CHUỖI CUNG ỨNG CHUỐI TƯƠI XUẤT KHẨU TẠI TỈNH TÂY NINH Chuyên ngành: Kinh doanh thương mại Mã số: 8340121 LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. ĐINH THỊ THU OANH Tp. Hồ Chí Minh - Năm 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn “Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả hoạt động của chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu tại tỉnh Tây Ninh” do TS. Đinh Thị Thu Oanh hướng dẫn là công trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi. Các số liệu, kết quả trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Tác giả Phạm Minh Trí MỤC LỤC TRANG PHỤ BÌA LỜI CAM ĐOAN MỤC LỤC DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT DANH MỤC CÁC BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH TÓM TẮT CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI .................................................. 1 1.1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu:................................................................................................ 2 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 3 1.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................... 3 1.5. Tổng quan nghiên cứu có liên quan đến đề tài......................................................... 4 1.6. Kết cấu của luận văn ................................................................................................ 5 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ........................... 6 2.1. Cơ sở lý thuyết ......................................................................................................... 6 2.1.1. Chuỗi cung ứng và quản trị chuỗi cung ứng ..................................................... 6 2.1.1.1. Chuỗi cung ứng .............................................................................................. 6 2.1.1.2. Quản trị chuỗi cung ứng................................................................................. 7 2.1.1.3. Các thành phần cơ bản trong cấu trúc chuỗi cung ứng .................................. 8 2.1.2. Đánh giá kết quả hoạt động của chuỗi cung ứng ............................................ 10 2.1.2.1. Tổng quan về đánh giá kết quả hoạt động của chuỗi cung ứng ................... 10 2.1.2.2. Sự cần thiết của việc đánh giá chuỗi cung ứng ............................................ 10 2.1.2.3. Đạt lợi thế cạnh tranh ................................................................................... 11 2.1.3. Các mô hình nghiên cứu trước đây ................................................................. 11 2.1.3.1. Mô hình nghiên cứu của Ernita Obeth [2016] ............................................. 11 2.1.3.2. Mô hình nhân tố của Henry và cộng sự [2012] ........................................... 13 2.1.3.3. Mô hình nghiên cứu của Nabila và cộng sự [2013] ..................................... 14 2.1.3.4. Mô hình nghiên cứu của Ramayah và cộng sự [2008] ................................ 15 2.1.3.5. Mô hình nghiên cứu của Robert và Christian [2002] .................................. 16 2.1.3.6. Mô hình nghiên cứu của Sunil và cộng sự [2008] ....................................... 17 2.2. Cơ sở thực tiễn về chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu ...................................... 19 2.2.1. Đặc thù chuỗi cung ứng nông sản tươi ............................................................ 19 - Đặc điểm về tính mùa vụ và bảo quản. ............................................................... 19 - Đặc điểm về tác động của thời tiết, bệnh dịch và an toàn thực phẩm ................ 20 - Đặc điểm về tổ chức sản xuất nông nghiệp ........................................................ 21 2.2.1.1. Đặc điểm về chế biến và lưu giữ sản phẩm ................................................. 21 2.2.2. Tình hình sản xuất và tiêu thụ chuối ở Việt Nam và trên thế giới .................. 22 2.2.2.1. Tổng quan về chuỗi cung ứng chuối ............................................................ 22 2.2.3. Chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu ............................................................. 24 Hình 2.5. Các giai đoạn sản xuất và phân phối chuối ............................................... 24 Hình 2.6. Chuỗi cung ứng chuối truyền thống .......................................................... 25 2.2.3.1. Đặc điểm của từng thành phần ..................................................................... 26 2.3. Đề xuất mô hình nghiên cứu .................................................................................. 29 2.3.1. Phân tích các nhân tố tác động đến chuỗi cung ứng chuối tươi trên địa bàn tỉnh Tây Ninh ................................................................................................................ 29 - Chi phí sản xuất .................................................................................................. 29 - Quản trị chất lượng ............................................................................................. 30 - Độ linh hoạt của chuỗi cung ứng ........................................................................ 32 - Mối quan hệ hợp tác giữa các thành viên ........................................................... 33 - Môi trường bên ngoài ......................................................................................... 35 - Kết quả hoạt động của chuỗi cung ứng .............................................................. 36 2.3.2. Các giả thuyết và đề xuất mô hình nghiên cứu ............................................... 40 CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU.................................................................... 43 3.1. Quy trình nghiên cứu.............................................................................................. 43 3.2. Thiết kế nghiên cứu ................................................................................................ 45 3.3. Thiết kế mẫu nghiên cứu ........................................................................................ 48 3.4. Thiết kế bảng câu hỏi ............................................................................................. 48 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3. ................................................................................................ 49 CHƯƠNG 4. PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................. 50 4.1. Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu ............................................................................ 50 4.1.1. Đặc trưng của các thành viên trong chuỗi cung ứng được khảo sát................ 50 4.1.1.1. Đặc trưng của nhà vườn và trang trại trồng chuối ....................................... 50 4.1.1.2. Đặc trưng của thương lái, nhà đóng gói và công ty xuất khẩu .................... 53 4.2. Phân tích độ tin cậy của các thang đo [Cronbach’s Alpha] ................................... 55 4.3. Phân tích nhân tố khám phá [EFA] ........................................................................ 58 4.4. Phân tích tương quan – hồi qui .............................................................................. 62 4.4.1. Phân tích tương quan ....................................................................................... 62 4.4.2. Phân tích hồi quy ............................................................................................. 64 4.4.2.1. Sự phù hợp của mô hình .............................................................................. 64 4.4.2.2. Kiểm định độ phù hợp của mô hình ............................................................. 64 4.4.2.3. Hệ số hồi qui ................................................................................................ 66 4.4.2.4. Kiểm định các giả thuyết của mô hình......................................................... 66 4.4.2.5. Kiểm định sự khác biệt ................................................................................ 67 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ................................................................................................. 69 CHƯƠNG 5: HÀM Ý QUẢN TRỊ ................................................................................ 70 5.1. Tóm tắt kết quả nghiên cứu .................................................................................... 70 5.2. Hàm ý quản trị ........................................................................................................ 70 5.2.1. Hàm ý quản trị về nhân tố Mối quan hệ giữa các thành viên trong chuỗi ... 70 5.2.2. Hàm ý quản trị về nhân tố Môi trường bên ngoài........................................ 72 5.3. 5.2.3. Hàm ý quản trị về nhân tố Chi phí sản xuất................................................. 73 5.2.4. Hàm ý quản trị về nhân tố Độ linh hoạt của chuỗi cung ứng ...................... 73 5.2.5. Hàm ý quản trị về nhân tố Quản trị chất lượng ........................................... 74 5.2.6. Kiến nghị dành cho chính phủ ..................................................................... 75 Những hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo ..................................... 75 KẾT LUẬN ..................................................................................................................... 77 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Số thứ tự Viết tắt Nội dung 1 ANOVA Analysis of variance [Phân tích phương sai] 2 CCU Chuỗi cung ứng 3 EFA Exploratory Factor Analysis [Phân tích nhân tố khám phá] 4 FAO Food and Agriculture Organization 5 GAP 6 HACCP 7 ISO 8 MAP 9 SCC Supply Chain Council [Hội đồng Chuỗi cung ứng] 10 TNHH Trách nhiệm hữu hạn Good Agricultural Practice [Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt] Hazard Analysis and Critical Control Points [Phân tích mối nguy và điểm kiểm soát tới hạn] International Organization for Standardization [Tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế] Modified Atmosphere Packaging [ Đóng gói môi trường biến đổi] DANH MỤC CÁC BẢNG Tên bảng Diễn giải Trang Bảng 2.1 Tình hình xuất khẩu chuối trên thế giới 22 Bảng 2.2 Bảng phân tích tỷ lệ chi phí sản xuất chuối [%] 29 Bảng 2.3 Thang đo Chi phí sản xuất 30 Bảng 2.4 Thang đo Quản trị chất lượng 32 Bảng 2.5 Thang độ Độ linh hoạt của chuỗi cung ứng 33 Bảng 2.6 Thang độ Mối quan hệ hợp tác giữa các thành viên 35 Bảng 2.7 Thang đo Môi trường bên ngoài 36 Bảng 2.8 Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá kết quả hoạt động của chuỗi cung ứng của Aramyan [2007] 38 Bảng 2.9 Thang đo Kết quả hoạt động của chuỗi cung ứng 40 Bảng 3.1 Tiến độ thực hiện nghiên cứu 43 Bảng 3.2 Thang đo các thành phần trong nghiên cứu 46 Bảng 3.3 Thước đo kết quả hoạt động của chuỗi cung ứng 47 Bảng 4.1 Thống kê mô tả tần số đặc trưng của các thành viên trong chuỗi 50 Bảng 4.2 Thống kê mô tả quy mô của nhà vườn và trang trại 52 Bảng 4.3 Thống kê mô tả nguồn cung và tiêu thụ của Nhà vườn/Trang trại 53 Bảng 4.4 Thống kê mô tả đặc trưng của thành phần sản xuất và phân phối chuối 54 trong chuỗi Bảng 4.5 Kết quả phân tích hệ số Cronbach’s Alpha 56 Bảng 4.6 Kết quả phân tích nhân tố khám phá Varimax 60 Bảng 4.7 Kết quả phân tích tương quan Correlations 62 Bảng 4.8 Hệ số xác định R2 64 Bảng 4.9 Phân tích phương sai 65 Bảng 4.10 Phân tích hồi quy 65 Bảng 4.11 Kết quả kiểm định các giả thuyết 67 Bảng 4.12 Bảng kết quả kiểm định Levene, phân tích ANOVA 68 Bảng 4.13 Bảng kết quả kiểm định Welch 68 DANH MỤC CÁC HÌNH Tên bảng Diễn giải Trang Hình 1.1 Chuỗi cung ứng đơn giản 8 Hình 1.2 Các thành phần trong chuỗi cung ứng 8 Hình 2.2 Mô hình giả thuyết nghiên cứu của Ernita Obeth 12 Hình 2.3 Mô hình nghiên cứu của Henry và cộng sự 14 Hình 2.4 Mô hình nghiên cứu của Nabila và cộng sự 15 Hình 2.5 Các giai đoạn sản xuất và phân phối chuối 24 Hình 2.6 Chuỗi cung ứng chuối truyền thống 25 Hình 2.7 Chuỗi cung ứng chuối xuất khẩu chuối tươi tại Tây Ninh 25 Hình 2.8. Mô hình nghiên cứu đề xuất 41 Hình 3.1 Quy trình nghiên cứu 44 Hình 4.2 Mô hình nghiên cứu điều chỉnh 61 Hình 5.1 Kết quả mô hình nghiên cứu 70 TÓM TẮT NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CHUỖI CUNG ỨNG CHUỐI TƯƠI XUẤT KHẨU TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TÂY NINH Nghiên cứu tập trung phân tích các nhân tố, xây dựng và kiểm định mô hình hồi quy tuyến tính về các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả hoạt động của chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu nhằm phân tích hiện trạng hoạt động của chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, từ đó đề xuất các hàm ý quản trị đối với các thành phần trong chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu tỉnh Tây Ninh nhằm nâng cao lợi thế cạnh tranh của chuỗi, đồng thời phát triển ngành công nghiệp chuối tươi, ổn định chất lượng, giá bán và gia tăng thu nhập của các tác nhân trong chuỗi, đặc biệt là người nông dân. Các nhân tố bao gồm: Chi phí sản xuất; Quản trị chất lượng; Tính linh hoạt của chuỗi cung ứng; Mối quan hệ hợp tác giữa các thành phần trong chuỗi và Môi trường bên ngoài. Để làm rõ sự ảnh hưởng của năm nhân tố trên đến kết quả hoạt động của chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu, nghiên cứu sử dụng mô hình hồi quy tuyến tính thông qua kiểm định thang đo bằng hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA và phân tích hồi quy. Dữ liệu định lượng được thu thập từ các thành phần trong chuỗi cung ứng chuối tươi tại tỉnh Tây Ninh [nhà vườn, trang trại trồng chuối, thương lái, nhà đóng gói, công ty xuất khẩu, công ty nhập khẩu] và được thực hiện từ tháng 4 đến tháng 12 năm 2018. Từ khóa: Chuỗi cung ứng; Chuối tươi; Xuất khẩu; Nông sản ABSTRACT FACTORS AFFECTING THE OPERATION RESULTS OF FRESH BANANA – EXPORT SUPPLY CHAIN IN TAY NINH PROVINCE. The purpose of this study is to identify the factors affecting the operation results of fresh banana-export Supply chain in Tay Ninh province to propose management implications for components in the supply chain. Recommendations are provided related to the affecting factors to improve competitive advantage of banana chain, stable quality and price; improve the income of components in the chain, especially for farmers. This study found that five factors such as Production; Quality Management; Supply chain agility; Business relationship and External environment that affect banana-export supply chain performance. A likert scale of five options was used to capture the responses. In the analysis, Cronbach’s Alpha and EFA have used to evaluate the reliability and the significance of the study. SPSS statistical software was used for the analysis. A questionnaire survey was conducted to collect primary data in Tay Ninh Province with the participation of components [farmers, farms, collectors, packing house, exporter] from april to december, 2018. Key words: Supply chain; Fresh banana; Export; Agricultural products 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI 1.1. Lý do chọn đề tài Chuối là một trong những loại trái cây được yêu thích nhất trên toàn thế giới. Xuất khẩu chuối tươi toàn cầu đạt 18,1 triệu tấn tăng 6% so với năm 2016. Năm 2017, Việt Nam đã xuất khẩu 28,6 ngàn tấn tăng gần 18 lần so với 10 năm trước [FAO, 2017]. Chuối được trồng tập trung tại một số tỉnh Đông Nam Bộ như Bình Dương, Đồng Nai, Tây Ninh. Tuy nhiên, hiện nay hiện tượng dư thừa nguồn cung chuối , sản phẩm không có đầu ra tiêu thụ, vẫn diễn ra một cách phức tạp, gây nhiều khó khăn trong công tác quản lý cũng như gây thiệt hại cho người nông dân, các doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực xuất khẩu chuối. Nhìn chung, kỹ thuật canh tác cây chuối còn theo kiểu thủ công, giản đơn, chưa áp dụng các quy trình canh tác đạt chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm nên chất lượng trái thấp, chưa tiết kiệm được chi phí tối đa dẫn đến khả năng cạnh tranh của trái chuối còn thấp; nông dân chưa liên kết với nhau để thành lập các hợp tác xã nhằm bảo vệ lợi ích mình khi giá và sản lượng chuối trên thị trường biến động; khâu thu hoạch, vận chuyển, bảo quản chuối của thương lái, nhà bán sỉ còn thô sơ dẫn đến tỷ lệ hao hụt cao, chất lượng trái giảm đáng kể; việc thiếu sự hợp tác, liên kết giữa nhà nông, thương lái, người bán sỉ, doanh nghiệp làm cho thông tin giữa các thành phần không liên tục, dẫn đến hiệu quả hoạt động của mỗi thành phần chưa cao. Bên cạnh đó, tỉnh Tây Ninh đang nổi lên là một “đầu tàu” của cả nước về lĩnh vực nông nghiệp với tiềm năng và sự quan tâm của các cấp, ban ngành của tỉnh qua các đề án tái cơ cấu nông nghiệp hướng đến nền nông nghiệp sạch, bền vững. Theo đó, những năm qua, ngành nông nghiệp tỉnh Tây Ninh đã chuyển đổi cơ cấu theo hướng tập trung, hình thành các vùng sản xuất chuyên canh gắn với thị trường và công nghiệp chế biến, phát huy thế mạnh của từng vùng gắn với chuyển đổi cây trồng phù hợp với nhu cầu thị trường, giúp tăng khả năng cạnh tranh và nâng cao giá trị gia tăng. Trong đó nổi bật lên là sản phẩm chuối đem lại giá trị tăng thêm từ 3 đến 4 lần so với cây truyền thống. 2 Để góp phần khắc phục những hạn chế trên cùng với sự đồng ý của Giảng viên hướng dẫn Tiến sĩ Đinh Thị Thu Oanh, tác giả chọn đề tài “NHỮNG NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CHUỖI CUNG ỨNG CHUỐI TƯƠI XUẤT KHẨU TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TÂY NINH” để nghiên cứu nhằm phân tích thêm về thực trạng, hiệu quả hiện tại của chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu của tỉnh Tây Ninh, để từ đó đưa ra các giải pháp nhằm phát triển, cải thiện hiệu quả chuỗi cung ứng chuối tươi và là cơ sở tham khảo cho các doanh nghiệp đang và sẽ kinh doanh trong ngành chuối Việt Nam, giúp họ có thể tồn tại và phát triển bền vững trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt trên phạm vi toàn cầu hiện nay. 1.2. Mục tiêu nghiên cứu: Mục tiêu nghiên cứu cốt lõi của luận văn là tập trung nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động của chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu tại địa bàn Tỉnh Tây Ninh. Chính vì vậy, mục tiêu nghiên cứu của đề tài tập trung vào:  Phân tích thực trạng chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu;  Xác định các nhân tố ảnh hưởng và mức độ ảnh hưởng của chúng đến kết quả hoạt động của chuỗi cung ứng tại địa bàn nghiên cứu;  Lập luận và đưa ra các giải pháp phù hợp với thực tiễn tình hình nghiên cứu nhằm giúp các thành viên trong chuỗi [nhà vườn, thương lái, công ty xuất nhập khẩu] tham khảo và ứng dụng trong thực tiễn sản xuất kinh doanh; Để nghiên cứu này giải quyết tốt mục tiêu nghiên cứu, cần phải làm rõ các câu hỏi nghiên cứu sau: [i] Chuỗi cung ứng là gì? Các nhân tố nào có ảnh hưởng đến hoạt động của chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu trên địa bàn nghiên cứu? [ii] Nghiên cứu sẽ sử dụng phương pháp nghiên cứu nào để xây dựng và kiểm định mô hình các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động của chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu trên địa bàn nghiên cứu? [iii] Những khuyến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động của chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu 3 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: Các thành phần hoạt động trong chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu trên địa bàn o tỉnh Tây Ninh. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động của chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu o Đối tượng khảo sát của đề tài là các thành viên trong chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu bao gồm nhà vườn, trang trại trồng chuối, thương lái, nhà đóng gói, công ty xuất khẩu. Phạm vi nghiên cứu Nghiên cứu được thực hiện trên địa bàn tỉnh Tây Ninh trong thời gian từ tháng 4/2018 đến tháng 12/2018. 1.4. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp định tính: xuất phát từ cơ sở lý thuyết, khung khái niệm, để xây dựng mô hình từ đó tham khảo ý kiến chuyên gia để điều chỉnh thang đo cho phù hợp với thực tiễn chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu tại địa bàn nghiên cứu. Phương pháp định lượng: tác giả sử dụng phương pháp thu thập mẫu thuận tiện đối với các đối tượng là nhà vườn, trang trại trồng chuối, thương lái, nhà đóng gói, công ty xuất khẩu [hiện đang sản xuất và có hoạt động kinh doanh tại địa bàn nghiên cứu]. Bảng khảo sát dưới dạng Google form được gửi qua email đáp viên hoặc thông qua bản in và phỏng vấn trực tiếp với từng đáp viên. Phương pháp và công cụ xử lý thông tin: Sử dụng phần mềm SPSS 20 để kiểm định thang đó bằng hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA và phân tích hồi quy để cho ra kết quả thống kê, dùng trong phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động của chuỗi cung ứng chuối tươi xuất khẩu. 4 1.5. Tổng quan nghiên cứu có liên quan đến đề tài Đã có nhiều nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động của chuỗi cung ứng ở cấp độ ngành hoặc cấp độ công ty. Cụ thể theo Henry và cộng sự [2012] thì quy trình tạo ra giá trị gia tăng trong sản xuất, mối quan hệ trong chuỗi cung ứng, công nghệ thông tin, môi trường không chắc chắn có ảnh hưởng đồng biến đến kết quả hoạt động của chuỗi cung ứng. Theo Nabila và cộng sự [2013] khi nghiên cứu về chuỗi cung ứng ngành dệt may tại Pakistan chỉ ra rằng các biến kế hoạch, chất lượng, thời gian giao hàng, nguồn nguyên liệu có ảnh hưởng đến sự hiệu quả của quản trị chuỗi cung ứng. Nghiên cứu của đề tài xin được giới thiệu một số công trình nghiên cứu về chuỗi cung ứng chuối nói riêng và chuỗi cung ứng nông sản nói chung của các tác giả sau đây: - De los Reyes, J.H. & Pelepussy, W [2009] nghiên cứu về “Cải cách nông nghiệp trong chuỗi cung chuối Phillipine- CARP”, trong đó tác giả trình bày về tác động của cải cách nông nghiệp đến hoạt động của chuỗi cung chuối ở Phillipine. Cụ thể, mục tiêu nghiên cứu là: [i] so sánh hiệu quả kinh tế đối với từng hộ trồng nhỏ sản xuất cho thị trường trong nước với các hộ trồng hợp tác xuất khẩu hợp tác là đối tượng hưởng lợi CARP; [ii] để ước tính hiệu quả tạo thu nhập và tạo việc làm của cả thị trường trong nước và xuất khẩu dọc theo toàn bộ chuỗi; và [iii] đề xuất các biện pháp để cải thiện vị trí của những người trồng nhỏ và những người không phải là người hưởng lợi trong chuỗi chuối. - Nghiên cứu của Ernita Obeth [2016] về “Quản trị mối quan hệ kinh doanh không chắc chắn: Trường hợp Chuỗi cung ứng chuối truyền thống Ấn Độ”, theo đó chuỗi cung ứng chuối ở Indonesia hoạt động trong nền kinh tế phi chính thức, không chắc chắn kèm theo đó là các yếu tố bất ổn đến từ đặc điểm của chuỗi cung ứng nông sản và môi trường bên ngoài. Trong việc giải quyết những bất ổn này, chuỗi cung ứng chuối cần phải linh hoạt bằng cách cải thiện sự phối hợp, công nghệ thông tin, tập trung vào khách hàng và thích ứng với biến động của môi trường. Những chiến lược này được tạo điều kiện bởi sự gắn kết của các mối quan hệ giữa các thành viên trong chuỗi. 5 1.6. Kết cấu của luận văn Kết cấu của luận văn gồm 05 chương như sau: Chương 1: Tổng quan về đề tài nghiên cứu Chương 2: Cơ sở khoa học và mô hình nghiên cứu Chương 3: Thiết kế nghiên cứu Chương 4: Phân tích kết quả nghiên cứu Chương 5: Hàm ý quản trị 6 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU 2.1. Cơ sở lý thuyết 2.1.1. Chuỗi cung ứng và quản trị chuỗi cung ứng 2.1.1.1. Chuỗi cung ứng Cho đến nay, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về chuỗi cung ứng theo nhiều hướng tiếp cận khác nhau và có nhiều định nghĩa khác nhau về thuật ngữ “chuỗi cung ứng”. Trong nghiên cứu của luận văn, tác giả trích lược một số định nghĩa chuỗi cung ứng nhằm củng cố cơ sở lý luận cho vấn đề nghiên cứu của mình, bao gồm: Chuỗi cung ứng là quá trình tích hợp trong đó nguyên vật liệu được sản xuất thành sản phẩm cuối cùng và giao cho khách hàng thông qua hệ thống phân phối, bán lẻ hoặc cả hai [Beamon, 1999]. Một khái niệm khác về chuỗi cung ứng được phát biểu như sau: “Một mạng lưới các tổ chức có mối quan hệ với nhau thông qua các liên kết trên và liên kết dưới bao gồm các quá trình và hoạt động khác nhau để tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm hoặc dịch vụ đến tay người tiêu dùng cuối cùng” [Christopher, 1992]. Như vậy, theo các định nghĩa đã trích dẫn, về cơ bản một chuỗi cung ứng bao gồm một hành trình liên kết giữa các nhân tố trong đó có 3 hoạt động cơ bản nhất, gồm: - Cung cấp: tập trung vào các hoạt động mua nguyên liệu: nguồn cung và tiến độ cung cấp nhằm phục vụ hiệu quả quá trình sản xuất. - Sản xuất: là quá trình chuyển đổi các nguyên liệu thành sản phẩm cuối cùng. - Phân phối: là quá trình đảm bảo các sản phẩm sẽ được phân phối đến khách hàng cuối cùng thông qua mạng lưới phân phối, kho bãi, bán lẻ một cách kịp thời và hiệu quả. Trên cơ sở nghiên cứu một số khái niệm về chuỗi cung ứng, có thể kết luận rằng chuỗi cung ứng bao gồm các hoạt động của mọi đối tượng có liên quan từ mua nguyên liệu, sản xuất ra sản phẩm cho đến cung cấp cho khách hàng cuối cùng. Nói cách khác, chuỗi cung ứng của một mặt hàng là một quá trình bắt đầu từ nguyên liệu thô cho tới khi tạo thành sản phẩm cuối cùng và được phân phối tới tay người tiêu dùng nhằm đạt được 7 hai mục tiêu cơ bản, đó là: tạo mối liên kết với nhà cung cấp của các nhà cung ứng và khách hàng của khách hàng vì họ có tác động đến kết quả và hiệu quả của chuỗi cung ứng; hữu hiệu và hiệu quả trên toàn hệ thống. 2.1.1.2. Quản trị chuỗi cung ứng Dựa theo cách tiếp cận nghiên cứu về chuỗi cung ứng đã đề cập, để các hoạt động trong chuỗi diễn ra nhịp nhàng và hiệu quả, hoạt động quản trị chuỗi cung ứng rất cần thiết trong bất kỳ công đoạn nào trong chuỗi. Nghiên cứu này trích lược một số quan điểm của các nhà nghiên cứu về chuỗi cung ứng và quản trị chuỗi cung ứng, gồm: Dựa trên những khái niệm về chuỗi cung ứng, Handfield và Nichols [1999] đã phát biểu: “Quản lý chuỗi cung ứng là sự tích hợp của tất cả các hoạt động sản xuất một sản phẩm, được sử dụng để tạo ra lợi thế cạnh tranh bằng cách tăng cường mối quan hệ giữa các thành viên trong chuỗi”. Theo Mentzer và cộng sự [2001] định nghĩa quản trị chuỗi cung ứng là một hệ thống, sự hợp tác mang tính chiến lược của các chức năng kinh doanh truyền thống và các sách lược kết hợp trong các chức năng kinh doanh trong phạm vi một doanh nghiệp cụ thể, xuyên suốt hoạt động kinh doanh trong phạm vi chuỗi cung ứng nhằm cải thiện việc thực hiện mang tính dài hạn của các doanh nghiệp nói riêng và của toàn bộ chuỗi cung ứng nói chung. Như vậy có thể hiểu một cách khái quát về quản trị chuỗi cung ứng là tập trung quản lý các mối quan hệ giữa các thành viên trong chuỗi cung ứng. *Tóm lại: Dựa vào việc nghiên cứu một số quan điểm của các chuyên gia về quản trị chuỗi cung ứng cho thấy đây là một phần nội dung không thể thiếu của chuỗi cung ứng. Để chuỗi cung ứng của một doanh nghiệp hay một ngành hiệu quả, bền vững và thể hiện tính liên kết chặt chẽ thì chuỗi cung ứng ấy phải được tổ chức quản lý một cách khoa học, linh hoạt, trong đó điều kiện tối cần thiết là các thành viên trong chuỗi phải liên kết, tương tác, hợp tác chặt chẽ với nhau.