Nhật thực và nguyệt thực là gì

Nhật thực ám chỉ đến việc chặn ánh sáng từ một vật thể thiên văn bằng cách đi qua một vật thể khác giữa nó. Đó là một sự kiện trong đó ba thiên thể, tức là mặt trời, mặt trăng và trái đất song song. Khi mặt trăng ở giữa mặt trời và trái đất, nhật thực xảy ra và nếu trái đất ở giữa mặt trời và mặt trăng, đó là trường hợp của nguyệt thực.

Lý do cho sự xuất hiện của nhật thực là có hai điểm mà quỹ đạo của mặt trăng đi qua mặt phẳng của mặt trời được gọi là các nút. Khi trái đất di chuyển dọc theo quỹ đạo của nó, những điểm này thẳng hàng với mặt trời và nó xảy ra khoảng hai lần trong một năm. Đọc bài viết này để hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa nhật thực và nguyệt thực.

Biểu đồ so sánh

Cơ sở để so sánhNhật thựcNguyệt thực

Ý nghĩa	Nhật thực là một trong đó mặt trời bị mặt trăng chặn lại.	Nguyệt thực là nói đến nhật thực trong đó mặt trăng xuất hiện mờ, khi nó đi vào bóng của trái đất.
Chức vụ	Mặt trăng nằm giữa mặt trời và trái đất	Trái đất nằm giữa mặt trời và mặt trăng
Tần số	Một lần trong mười tám tháng.	Hai lần một năm
Xảy ra	Xảy ra vào ban ngày	Xảy ra vào ban đêm
Giai đoạn	Trăng non	Trăng tròn
Thời lượng	5 - 7 phút	Một giờ
Xuất hiện	Chỉ xuất hiện ở một số nơi.	Xuất hiện ở nhiều nơi.

Định nghĩa Nhật thực mặt trời

Nhật thực mặt trời, như tên gọi của nó, là bóng của mặt trời bởi mặt trăng. Nó diễn ra khi mặt trăng đi qua mặt phẳng của mặt trời trong khi quay quanh trái đất và đến trước mặt trời, che khuất tầm nhìn của nó một phần hoặc toàn bộ.

Do đó, cuối cùng nó ngăn ánh sáng mặt trời rơi xuống trái đất và do đó một số phần của trái đất nằm dưới bóng của mặt trăng và gây ra nhật thực. Sự kiện này chỉ xảy ra trong mặt trăng mới khi mặt trăng nằm giữa mặt trời và trái đất. Bạn có thể xem hình dưới đây:

Có ba loại nhật thực:

• Nhật thực toàn phần : Khi mặt trăng che phủ hoàn toàn Mặt trời, và rốn và bán đảo của nó được đúc trên Trái đất, thì nó được gọi là nhật thực toàn phần.
• Nhật thực một phần : Nếu mặt trăng chỉ bao phủ một phần của Mặt trời và chỉ có bán kính của nó được đúc trên Trái đất, thì đây được gọi là Nguyệt thực một phần.
• Nhật thực mặt trời hình khuyên : Đó là tình huống khi đĩa mặt trăng che trung tâm nếu đĩa mặt trời và phần trên của nó được đúc trên Trái đất.

Định nghĩa Nguyệt thực

Nguyệt thực, theo cách hiểu đơn giản nhất, có thể được mô tả là nhật thực của mặt trăng, trong đó nó ở phía sau trái đất và tạo thành một sự liên kết hoàn hảo với mặt trời và trái đất. Chúng ta đều biết rằng mặt trăng không có ánh sáng riêng và phản chiếu ánh sáng của mặt trời. Vì vậy, khi trái đất di chuyển giữa mặt trời và mặt trăng, trong khi quay quanh mặt trời, nguyệt thực diễn ra, trong đó trái đất chiếu bóng lên mặt trăng.

Do đó, cuối cùng nó ngăn ánh sáng mặt trời rơi xuống trên mặt trăng, do đó mặt trăng xuất hiện tối. Điều này chỉ xuất hiện trong trăng tròn khi nó đi qua bóng của trái đất, tức là rốn hoặc bán đảo. Bạn có thể xem hình được cung cấp dưới đây:

• Nguyệt thực toàn phần : Khi trái đất che phủ hoàn toàn mặt trăng và ngăn ánh sáng chiếu tới mặt trăng, nó được gọi là nguyệt thực toàn phần.
• Nguyệt thực một phần: Nguyệt thực một phần là khi mặt trăng đi vào rốn của trái đất, nhưng không hoàn toàn, sao cho ánh sáng mặt trời chạm tới mặt trăng.
• Nguyệt thực Nguyệt thực : Điều này xảy ra khi mặt trăng đi vào bán đảo trái đất, nhưng ánh sáng mặt trời chiếu tới vì khu vực này không bị che khuất hoàn toàn khỏi các tia mặt trời.

Sự khác biệt chính giữa Nhật thực mặt trời và Nguyệt thực

Sự khác biệt giữa nhật thực và nguyệt thực có thể được rút ra rõ ràng trong các tiền đề sau:

1. Nhật thực được mô tả là nhật thực của mặt trời, tức là trong đó mặt trời bị che khuất bởi mặt trăng. Mặt khác, nguyệt thực ngụ ý nhật thực trong đó mặt trăng xuất hiện mờ, khi nó đi vào bóng của trái đất.
2. Trong nhật thực, vị trí của ba thiên thể là mặt trời, mặt trăng và trái đất. Ngược lại, trong trường hợp nguyệt thực, vị trí của chúng là mặt trời, trái đất và mặt trăng.
3. Nhật thực xảy ra trong mỗi 18 tháng, tức là 1, 5 năm. Ngược lại, nguyệt thực diễn ra hai lần một năm.
4. Vì nhật thực là nhật thực, nó xảy ra vào ban ngày. Ngược lại, nguyệt thực xảy ra vào ban đêm, vì đó là nhật thực.
5. Nhật thực xảy ra trong giai đoạn mặt trăng mới, nhưng nhật thực xảy ra trong thời gian trăng tròn.
6. Nhật thực kéo dài trong 5 - 7 phút, trong khi nhật thực kéo dài trong vài năm.
7. Nhật thực chỉ có thể được quan sát trong một khu vực nhỏ, trong khi nhật thực có thể được chú ý ở khu vực tương đối lớn hơn.
8. Nếu người ta nhìn thấy nhật thực trực tiếp, tức là bằng mắt thường, thì có nguy cơ mất khả năng hiển thị vì nó làm hỏng võng mạc. Trái lại, an toàn khi nhìn thấy nguyệt thực qua mắt trần.

Phần kết luận

Tất cả chúng ta đều nhận thức được thực tế rằng trái đất xoay quanh mặt trời và mặt trăng xoay quanh trái đất. Do đó, có một số thời điểm nhất định trong một năm, khi ba thời điểm này song song và hình thành và đường thẳng chính xác và gần như được gọi là Syzygy.

Nhật Thực, Nguyệt Thực là những hiện tượng vật lý có thể bắt gặp trên Trái Đất. Hiện nay vẫn có nhiều người chưa biết rõ về khái niệm hiện tượng Nhật Thực là gì? Nguyệt Thực là gì? Để biết rõ hơn về hiện tượng tự nhiên này, mời các bạn cùng theo dõi bài viết sau đây của VN24h.info.

Nhật Thực là gì? Nguyệt Thực là gì? Khi nào xảy ra 2 hiện tượng này

Nhật Thực là gì?

Nhật Thực là hiện tượng hình ảnh của Mặt Trời bị che khuất bởi Mặt Trăng khi nhìn hướng từ Trái Đất. Nhật Thực thường xảy ra khi Mặt Trăng đi qua khoảng gian không giữa Mặt Trời và Trái Đất, và được quan sát từ Trái Đất.

Lúc này Mặt Trăng sẽ che khuất một phần hay hoàn toàn Mặt Trời. Chính vì thế, điều này thường xảy ra vào thời điểm của sóc trăng non khi đứng nhìn từ Trái Đất, lúc này Mặt Trời sẽ bị Mặt Trăng che khuất và bóng của Mặt Trăng sẽ bao phủ lên Trái Đất. Hiện tượng này xảy ra khi Mặt Trời, Mặt Trăng, Trái Đất phải nằm chung trên một đường thẳng hoặc gần thẳng. Hiện tượng này được các nhà thiên văn học gọi tắt là Syzygy.

Hiện tượng Mặt Trời bị che khuất là hiện tượng của tự nhiên. Tuy vậy, trong lịch sử cổ đại và quan niệm của một số người hiện đại, nhật thực thuộc về hiện tượng siêu nhiên. Hiện tượng nhật thực toàn phần gây ra sự sợ hãi đối với người dân thời cổ đại do thiếu hiểu biết về thiên văn học, khi Mặt Trời dường như biến mất vào ban ngày và bầu trời tối đen trong vài phút.

Hiện tượng Nhật Thực thường rất ít khi xảy ra  

Tuy rằng, Mặt Trăng mới rất cần thiết để hiện tượng Nhật Thực có thể xảy ra, nhưng Nhật Thực lại không xảy ra ở một kỳ trăng mới nào cả. Vì mặt phẳng quỹ đạo của Mặt Trăng thường di chuyển xung quanh Trái Đất ở góc nghiêng khoảng 5 độ, so với quỹ đạo của Trái Đất di chuyển xung quanh Mặt Trời. Các vị trí của 2 mặt phẳng quỹ đạo này gặp nhau được gọi là một điểm hút của Mặt Trăng. Nhật Thực thường xảy ra khi Mặt Trăng mới diễn ra ở gần điểm nút này.

Phân loại các hiện tượng Nhật Thực

Nhật thực là gì thì chúng ta đã biết, nhưng cách phân biệt Nhật thực vẫn còn là nỗi băn khoăn của nhiều người. Thông thường có 4 kiểu Nhật Thực và các hiện tượng này được xác định nhờ các vùng bóng tối của Mặt Trăng khi nhìn từ Trái Đất.

Hiện tượng Nhật Thực thường xảy ra khi Mặt Trời bị che khuất bởi Mặt Trăng khi nhìn từ Trái Đất

• Nhật Thực toàn phần: Là hiện tượng Mặt Trời bị che khuất hoàn toàn bởi Mặt Trăng. Khi hiện tượng này xảy ra, chúng ta sẽ chỉ quan sát được vầng hào quang bao quanh Mặt Trời và chỉ có thể quan sát thấy nhật thực toàn phần từ một dải hẹp trên bề mặt Trái Đất
• Nhật Thực một phần: Hiện tượng này xảy ra khi Mặt Trời và Mặt Trăng không nằm chính xác trên cùng một đường thẳng, khiến cho Mặt Trăng chỉ che khuất một phần của Mặt Trời. Hiện tượng này có thể được quan sát thấy ở nhiều nơi trên Trái Đất, bên ngoài đường đi của nhật thực toàn phần.
• Nhật Thực hình khuyên: Xảy ra khi Mặt Trời và Mặt Trăng nằm chính xác trên một đường thẳng, nhưng kích cỡ biểu kiến của Mặt Trăng nhỏ hơn kích cỡ biểu kiến của Mặt Trời, do vị trí của Mặt Trăng gần Mặt Trời hơn khiến từ Trái Đất nhìn thấy sẽ nhỏ hơn khi Mặt Trăng gần Trái Đất hơn. Thời gian diễn ra nhật thực hình khuyên lâu hơn nhật thực toàn phần nhưng cũng chỉ kéo dài trong vài phút.
• Nhật Thực lai: Hiện tượng này rất hiếm khi xảy ra. Là một kiểu trung gian giữa nhật thực toàn phần và nhật thực hình khuyên. Ở một số điểm trên Trái Đất, nó được quan sát thấy là nhật thực toàn phần, ở những nơi khác nó lại là nhật thực hình khuyên. Thuật ngữ chung cho nhật thực toàn phần, hình khuyên hay nhật thực lai là nhật thực trung tâm. [tham khảo tài liệu]

Các loại bóng của Mặt Trăng

Để có thể quan sát được các hiện tượng Nhật Thực, bạn phải đứng ở trên đường di chuyển của bóng Mặt Trăng. Bóng của Mặt Trăng được chia thành 3 loại rõ ràng:

• Vùng bóng tối: Là một vùng ở trong cùng và là phần tối nhất của bóng Mặt Trăng. Ánh sáng của Mặt Trời sẽ bị chặn lại bởi những nơi mà có vùng bóng tối đi qua. Khi các bạn đứng ở trong vùng bóng tối này, các bạn sẽ thấy đĩa Mặt Trời không còn hiện diện. Chính vì vậy, các bạn có thể quan sát trực tiếp hiện tượng Nhật Thực toàn phần.

• Vùng bóng nửa tối: Là vùng nằm ở ngoài cùng và là phần sáng nhất của bóng Mặt Trăng. Chính vì thế, Mặt Trời sẽ bị che khuất một nửa khi các vùng nửa bóng tối đi qua và chỉ xuất hiện một phần. Bên cạnh đó, khi các bạn đứng ở trong khu vực này có thể quan sát được hiện tượng Nhật Thực một phần.
• Vùng đối của của vùng bóng tối: Đây là một trong những vùng nằm đằng sau của vùng bóng tối. Đây cũng là một hiện tượng chỉ xuất hiện ở trên bề mặt của Trái Đất khi khoảng cách của Mặt Trăng xa hơn. Khi nhìn từ Trái Đất, Mặt Trăng sẽ xuất hiện nhỏ hơn và không thể che khuất toàn bộ Mặt Trời. Chính vì thế, phần rìa của Mặt Trời sẽ bị lộ ra. Các bạn có thể quan sát hiện tượng Nhật Thực hình khuyên khi đứng ở trong khu vực có các vùng đối.

Những cách quan sát Nhật Thực

Việc quan sát hiện tượng Nhật Thực bằng mắt thường có thể gây ảnh hưởng tiêu cực vĩnh viễn đến mắt. Chính vì thế, các bạn cần chú ý khi quan sát hiện tượng Nhật Thực này.

Hiện tượng Nhật Thực rất hiếm khi xảy ra

Các bạn cần chú ý các điều sau khi quan sát hiện tượng Nhật Thực:

• Quan sát bằng một chiếc kính râm, phim chụp X-quang, băng video, ruột đĩa mềm sẽ không đảm bảo được cho bạn tránh khỏi những tác hại của hiện tượng Nhật Thực gây ra.
• Quan sát hiện tượng Nhật Thực bằng cách gián tiếp hoặc sử dụng các kính lọc chuyên dụng như loại kính lọc của thợ hàn có mã số 14. Bên cạnh đó, các bạn cũng có thể sử dụng loại kính lọc Mặt Trời từ các Câu lạc bộ của Thiên văn học.
• Ngoài ra, các bạn có thể dùng một tấm bìa để có thể hứng được các ảnh của Mặt Trời qua một chiếc ống nhòm. Hoặc kính thiên văn nhỏ để có thể dễ dàng quan sát được hiện tượng Nhật Thực. Tuy nhiên, bạn cũng có thể khoét một lỗ tròn nhỏ ở trên tấm bìa để quan sát hình ảnh của hiện tượng Nhật Thực xuyên qua lỗ tròn đó khi đứng trên mặt đất.

Có thể khoét một lỗ tròn nhỏ ở trên một tấm bìa để có thể dễ dàng quan sát

Nguyệt Thực là gì?

Nguyệt Thực là một hiện tượng của Mặt Trăng bị che khuất bởi bóng của Trái Đất khi ánh sáng của Mặt Trời chiếu vào Trái Đất. Bên cạnh đó còn được gọi là hiện tượng của Mặt Trăng máu. Đây là một hiện tượng thiên văn của Mặt Trăng khi đi vào hình chóp của bóng của Trái Đất đối diện với Mặt Trời.

Mô phỏng hiện tượng Nguyệt Thực

Vì Mặt Trăng không thể tự phát ra ánh sáng, nên chúng ta có thể nhìn thấy Mặt Trăng là do ánh sáng của Mặt Trời chiếu vào Mặt Trăng. Chúng ta có thể nhìn thấy Mặt Trăng là nhờ phản xạ ánh sáng từ Mặt Trời. Vào thời điểm Mặt Trời – Mặt Trăng – Trái Đất đứng thẳng hàng thì Mặt Trăng sẽ bị tối dần vì bị Trái Đất che khuất ánh sáng từ Mặt Trời. Hiện tượng này được gọi là Nguyệt Thực.

Mặt Trăng máu là một hiện tượng Nguyệt Thực hiếm gặp

Bài viết trên đây là những kiến thức cơ bản giúp mọi người hiểu rõ hơn khái niệm Nhật Thực là gì, Nguyệt thực là gì mà mình muốn chia sẻ. Hy vọng các thông tin trên có thể giúp mọi người hiểu rõ hơn về những hiện tượng hoàn toàn tự nhiên trên trái đất đã được khoa học chứng minh.

Bạn đọc quan tâm