Ở giai đoạn trẻ em Học môn sinh trưởng tiết ra quá đủ thừa sẽ dẫn đến hậu quả nào

Ảnh minh họa. Nguồn: medium.com

Tuyến yên là một tuyến nhỏ, có kích thước chỉ bằng một hạt đậu, nằm ở nền sọ và chịu trách nhiệm sản xuất ra 8 loại hormone. Thiếu hormone tăng trưởng cũng là triệu chứng của rất nhiều bệnh về gen khác, bao gồm hội chứng Turner và hội chứng Prader – Willi.

Dấu hiệu dễ nhận thấy của tình trạng này là khi trẻ không đạt được cân nặng và chiều cao chuẩn theo tuổi. Thiếu hormone tăng trưởng có thể điều trị được nếu trẻ được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời. Nếu không được điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến việc trẻ sẽ bị thấp hơn so với bạn bè cùng trang lứa và dẫn đến việc dậy thì muộn.

Sau giai đoạn dậy thì, cơ thể vẫn cần đến các hormone tăng trưởng. Khi bạn ở giai đoạn trưởng thành, các hormone tăng trưởng sẽ duy trì cấu trúc và quá trình trao đổi chất của cơ thể. Người trưởng thành cũng có thể bị thiếu hormone tăng trưởng, nhưng không phổ biến.

Nguyên nhân thiếu hormone tăng trưởng.

Trẻ nhỏ bị sứt môi hay hở hàm ếch thường có tuyến yên kém phát triển hơn, vì vậy, có nhiều khả năng bị thiếu hormone tăng trưởng hơn. Hormone tăng trưởng không được sản xuất ra ngay từ khi sinh có thể có nguyên nhân là do khối u ở não. Khối u này thường nằm ở vị trí của tuyến yên hoặc nằm gần vùng dưới đồi của não. Ở cả trẻ em và người lớn, những chấn thương đầu nghiêm trọng, nhiễm trùng và xạ trị cũng là những nguyên nhân có thể gây ra tình trạng thiếu hormone tăng trưởng.

Triệu chứng thiếu hormone tăng trưởng

Trẻ nhỏ bị thiếu hormone tăng trưởng thường sẽ thấp bé hơn so với bạn bè cùng tuổi và thường sẽ có gương mặt trông tròn và non nớt hơn. Trẻ cũng có thể sẽ mũm mĩm và có mỡ quanh vùng bụng, mặc dù tỷ lệ cơ thể của trẻ rất bình thường.

Nếu thiếu hormone tăng trưởng phát triển ở những giai đoạn sau của cuộc đời, ví dụ như sau chấn thương đầu hoặc do khối u, thì triệu chứng chính sẽ là việc dậy thì muộn. Trong một số trường hợp, việc phát triển về tình dục cũng sẽ bị trì hoãn.

Rất nhiều trẻ vị thành niên bị thiếu hormone tăng trưởng sẽ cảm thấy tự ti về bản thân mình do tình trạng phát triển kém, ví dụ như thấp bé hơn hay trưởng thành muộn hơn. Cụ thể, các bé gái có thể sẽ không phát triển ngực hoặc các bé trai sẽ không vỡ giọng khi đến tuổi, và việc này khiến chúng trở nên khác biệt với bạn bè cùng tuổi.

Một triệu chứng khác của việc hormone tăng trưởng là giảm độ vững chắc của xương. Tình trạng này có thể dẫn đến việc dễ gãy xương hơn, đặc biệt là ở người cao tuổi. Những người có lượng hormone tăng trưởng thấp có thể sẽ thường xuyên thấy mệt mỏi và có khả năng chịu đựng kém. Họ cũng sẽ nhạy cảm hơn với nhiệt độ nóng hoặc lạnh.

Một loại các triệu chứng khác về tâm lý cũng có thể xảy ra, bao gồm:

- Trầm cảm.

- Thiếu tập trung.

- Trí nhớ kém.

- Lo âu hoặc thay đổi cảm xúc.

Người trưởng thành thiếu hormone tăng trưởng thường sẽ có tỷ lệ mỡ cơ thể lớn và mỡ máu cao. Nguyên nhân không phải là do dinh dưỡng kém mà là do những thay đổi trong quá trình trao đổi chất của cơ thể vì lượng hormone tăng trưởng trong cơ thể quá thấp. Người trưởng thành thiếu hormone tăng trưởng cũng sẽ có nguy cơ bị bệnh tiểu đường và tim mạch cao hơn.

Chẩn đoán thiếu hormone tăng trưởng như thế nào?

Bác sĩ sẽ khám để tìm ra các dấu hiệu thiếu hormone tăng trưởng ở trẻ nếu trẻ không đạt được cân nặng và chiều cao như tiêu chuẩn. Bác sĩ cũng sẽ hỏi về mức độ phát triển của bạn khi ở tuổi dậy thì và mức độ phát triển của anh/chị/em của trẻ. Nếu nghi ngờ trẻ bị thiếu hormone tăng trưởng, rất nhiều xét nghiệm sẽ được tiến hành để đưa ra chẩn đoán xác định.

- Xét nghiệm máu có thể đo lường lượng hormone tăng trưởng và một số hormone liên quan khác trong cơ thể.

- Sụn tiếp hợp là những mô phát triển ở phần cuối xương cánh tay và cẳng chân. Sụn tiếp hợp sẽ hợp nhất với nhau khi bạn kết thúc quá trình phát triển. Chụp X-quang cánh tay của trẻ có thể chỉ ra mức độ phát triển của xương.

- Xét nghiệm chức năng thận và chức năng tuyến giáp cũng có thể xác định được việc cơ thể sản xuất và sử dụng các hormone như thế nào.

- Nếu bác sĩ nghi ngờ có khối u hoặc tổn thương tuyến yên, chụp cộng hưởng từ sẽ cung cấp cho bác sĩ thông tin chi tiết bên trong não bộ. Hormone tăng trưởng thường sẽ được kiểm tra ở người trường thành có tiền sử rối loạn tuyến yên, bị chấn thương não hoặc phẫu thuật não. Việc kiểm tra này sẽ xác định được các vấn đề xảy ra với tuyến yên là do bẩm sinh hay do chấn thương, hoặc khối u.

Điều trị thiếu hormone tăng trưởng

Từ giữa những năm 1980, hormone tăng trưởng tổng hợp đã được sử dụng trong việc điều trị. Trước đó, các bác sĩ sử dụng các hormone tăng trưởng tự nhiên từ các tử thi để điều trị tình trạng này.

Hormone tăng trưởng có thể được đưa vào cơ thể bằng đường tiêm, thường là tiêm vào các mô mỡ của cơ thể, ví dụ như ở sau cánh tay, sau đùi hoặc mông. Hiệu quả điều trị cao nhất khi được điều trị bằng biện pháp này hàng ngày.

Các tác dụng phụ của việc tiêm hormone tăng trưởng rất nhỏ, nhưng có thể bao gồm:

- Đỏ tại vùng tiêm.

- Đau đầu.

- Đau hông.

- Cong vẹo cột sống.

Trong những trường hợp hiếm gặp, tiêm hormone tăng trưởng thời gian dài có thể dẫn đến bệnh tiểu đường, đặc biệt là ở những người có tiền sử gia đình bị tiểu đường hoặc một số các vấn đề sức khoẻ khác...

Điều trị lâu dài

Trẻ nhỏ bị thiếu hormone tăng trưởng bẩm sinh có thể được điều trị bằng hormone tăng trưởng cho đến tuổi dậy thì. Thông thường, trẻ có quá ít hormone tăng trưởng khi còn nhỏ sẽ bắt đầu sản xuất ra đủ lượng hormone tăng trưởng cần thiết một cách tự nhiên khi bước vào tuổi trưởng thành. Tuy nhiên, một số trẻ sẽ vẫn cần phải được điều trị suốt đời. Bác sĩ có thể sẽ giúp bạn xác định xem có cần tiếp tục tiêm hormone tăng trưởng nữa không bằng việc kiểm soát lượng hormone có trong máu.

Nguồn: Viện Y học Ứng dụng Việt Nam

• Đánh giá lâm sàng, bao gồm chỉ số tăng trưởng và các tiền sử bệnh lý khác

• Insulingiống như mức tăng trưởng 1 [IGF-1] và mức protein IGF 3 [IGFBP-3]

• Thông thường chẩn đoán xác định bằng test kích thích

• Đánh giá các hoocmon tuyến yên khác và các nguyên nhân khác gây ra chậm tăng trưởng

Các hướng dẫn đồng thuận hiện tại về chẩn đoán thiếu hụt GH đòi hỏi phải tích hợp các tiêu chí tăng trưởng, tiền sử bệnh, xét nghiệm và kết quả chẩn đoán hình ảnh.

Tăng trưởng được đánh giá; chỉ số về chiều cao và cân nặng nên được vẽ lên biểu đồ tăng trưởng cho tất cả trẻ em. [Đối với trẻ em từ 0 đến 2 tuổi, xem WHO Growth Charts; cho trẻ em từ 2 tuổi trở lên, xem CDC Growth Charts.]

Đo mức IGF-1 và IGFBP-3 bắt đầu đánh giá trục GH/IGF-1. IGF-1 phản ánh hoạt tính GH, và IGFBP-3 là chất mang chính của các peptide IGF. Mức IGF-1 và IGFBP-3 được đo bởi vì mức GH là co bóp, đa dạng, và khó giải thích.

Chẩn đoán hình ảnh được thực hiện khi tăng trưởng bất thường; tuổi xương cần được xác định từ x-quang của tay trái [theo quy ước]. Trong thiếu hụt GH, sự trưởng thành của xương thường bị trì hoãn đến mức tương tự như chiều cao. Với thiếu hụt GH, đánh giá tuyến yên và vùng dưới đồi với MRI được chỉ ra để loại trừ sự vôi hóa, khối u và dị tật cấu trúc.

Xét nghiệm xét nghiệm được thực hiện để tìm kiếm những nguyên nhân khác có thể gây ra sự tăng trưởng kém, bao gồm

• Giảm chức năng tuyến giáp [ví dụ hormone kích thích tuyến giáp, thyroxine]

• Bệnh lý thận [điện giải, creatinine]

• Các nhiễm trùn và miễn dịch [ví dụ, các kháng thể transglutaminase trong mô, ESR]

• Bệnh lý huyết học [ví dụ, CBC với sự khác biệt]

Đề bài

Hình 38.2 minh họa 3 loại người: người bình thường, người bé nhỏ và người khổng lồ.

+ Hãy chỉ ra trường hợp nào là do tuyến yên sản xuất ra quá ít hoặc quá nhiều hoocmôn sinh trưởng vào giai đoạn trẻ em.

+ Tại sao tuyến yên sản xuất ra quá nhiều hoặc quá ít hoocmôn sinh trưởng lại gây hậu qua như vậy?

- Tại sao trong thức ăn và nước uống thiếu iôt thì trẻ em sẽ chậm lớn [hoặc ngừng lớn], chịu lạnh kém, não ít nếp nhăn, trí tuệ thấp?

- Gà trống con sau khi bị cất bỏ tinh hoàn thì phát triển không hình thưởng: mào nhỏ, không có cựa, không biết gáy và mất bản năng sinh dục... Tại sao?

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Hoocmôn sinh trưởng: kích thích phân chia và tăng kích thước tế bào

Tirôxin kích thích chuyển hóa ở tế bào

Hoocmôn sinh dục kích thích phát triển cơ thể, phân hóa tế bào để hình thành các đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp, tạo ra tinh trùng hoặc trứng.

Lời giải chi tiết

+ Người bình thường: do tuyến yên tiết ra lượng hoocmôn sinh trưởng vừa phải vào giai đoạn trẻ em.

Người bé nhỏ: do tuyến yên tiết ra lượng hoocmôn sinh trưởng quá ít vào giai đoạn trẻ em.

Người khổng lồ: do tuyến yên tiết ra lượng hoocmôn sinh trưởng quá nhiều vào giai đoạn trẻ em.

+ Lí do là khi lượng hoocmôn được tiết ra quá nhiều vào giai đoạn trẻ em dần đến tăng cường quá trình phân chia tế bào, tăng số lượng tế bào và tăng kích thước tế bào [qua tăng tổng hợp prôtêin và tăng cường phát triển xương].

+ Iôt là một trong hai thành phần  cấu tạo nên tirôxin. Thiếu iôt dẫn đến thiếu tirôxin. Thiếu tirôxin làm giảm quá trình chuyển hoá và giảm sinh nhiệt ở tế bào nên động vật và người chịu lạnh kém. Thiếu tirôxin còn làm giảm quá trình phân chia và lớn lên của tế bào, hậu quả là trẻ em và động vật non chậm lớn hoặc ngừng lớn, não ít nếp nhăn, số lượng tế bào não giảm, dẫn đến trí tuệ thấp.

+ Hoocmôn testostêrôn do tinh hoàn tiết ra kích thích quá trình sinh trưởng và hình thành các đặc điểm sinh dục thứ cấp [phát triển mào, cựa, thanh quản...] ở động vật. Vì vậy, thiếu hoocmôn testrostêrôn [sau khi cắt bỏ tinh hoàn] sẽ gây ra hậu quả gà trống con phát triển không hình thường.

Loigiaihay.com

Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Sinh lớp 11 - Xem ngay

A.người bé nhỏ

B.người khổng lồ.

C.người bình thường

D.tất cả đều đúng

Đáp án và lời giải

Đáp án:D

Lời giải:Lời giải
Chọn D

Vậy đáp án đúng là D.

• Testosterone có vai trò kích thích
  

• Ở giai đoạn trẻ em tuyến yên tiết ra quá nhiều hooc-môn sinh trưởng [GH] sẽ gây ra hiện tượng:
  

• Nhân tố quan trọng quyết định sự sinh trưởng và phát triển của động vật là
  

• Một chu kỳ sinh trưởng và phát triển của cây bắt đầu từ
  

• Tirôxin có tác dụng kích thích
  

• Các loại hooc-môn chủ yếu ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở động vật có xương sống là:
  

• Hooc-môn Testostêron do:
  

• Những động vật nào sau đây phát triển qua biến thái hoàn toàn ?

• Ơstrogen được sinh ra ở
  

• Khi nói về các hoocmôn ở người, những phát biểu nào sau đây đúng? I. Nếu thiếu tirôxin thì trẻ em chậm lớn. II. Hoocmôn FSH do tuyến yên tiết ra có tác dụng tăng phân bào. III. Prôgestêrôn chỉ được tiết ra trong giai đoạn phụ nữ mang thai. IV. Testostêrôn kích thích phân hóa tế bào để hình thành các đặc điểm sinh dục phụ thứ cấp của nam giới.

• Thầy giáo Dương có

  câu hỏi khác nhau gồm câu hỏi khó, câu hỏi trung bình và câu dễ. Từ câu hỏi đó có thể lập được bao nhiêu đề kiểm tra, mỗi đề gồm câu hỏi khác nhau, sao cho trong mỗi đề nhất thiết phải có đủ cả câu [khó, dễ, trung bình] và số câu dễ không ít hơn ?

• Một đa giác đều có đường chéo gấp đôi số cạnh. Hỏi đa giác đó có bao nhiêu cạnh?

• Một hộp chứa

  quả cầu gồm quả cầu màu đỏ và quả cầu màu xanh. Chọn ngẫu nhiên đồng thời hai quả cầu từ hộp đó. Tính xác suất để chọn được hai quả cầu cùng màu.

• Số hạng không chứa

  trong khai triển biểu thức bằng:

• Tìm hệ số của số hạng chứa

  trong khai triển biết là số nguyên dương thỏa mãn .

• Trong khai triển

  , hệ số của số hạng chứa là:

• Trong mặt phẳng cho tập hợp

  gồm điểm phân biệt trong đó không có điểm nào thẳng hàng. Số tam giác có điểm đều thuộc là:

• Cho

  là số nguyên dương thỏa mãn . Hệ số của số hạng chứa của khai triển biểu thức bằng:

• Trong một hòm phiếu có lá phiếu ghi các số tự nhiên từ đến [mỗi lá ghi một số, không có hai lá phiếu nào được ghi cùng một số]. Rút ngẫu nhiên cùng lúc hai lá phiếu. Tính xác suất để tổng hai số ghi trên hai lá phiếu rút được là một số lẻ lớn hơn hoặc bằng .

• Tìm số tự nhiên

  thỏa mãn .

Video liên quan