Lịch sử ngày 8/3 bắt đầu từ phong trào nữ công nhân nước Mỹ. Cuối thế kỷ 19, chủ nghĩa tư bản ở Mỹ đã phát triển một cách mạnh mẽ. Nền kỹ nghệ đã thu hút nhiều phụ nữ và trẻ em vào các nhà máy, xí nghiệp. Nhưng chủ tư bản trả lương rất rẻ mạt, giờ giấc làm việc không hạn định cốt sao thu được nhiều sản phẩm cho chúng.
Căm phẫn trước sự bất công đó, ngày 8/3 năm 1899, nữ công nhân nước Mỹ đã đứng lên đấu tranh đòi tăng lương, giảm giờ làm. Phong trào bắt đầu từ nữ công nhân ngành dệt và ngành may tại hai thành phố Chi-ca-gô và Nữu Ước. Mặc dù bị thẳng tay đàn áp, chị em vẫn đoàn kết chặt chẽ, bền bỉ đấu tranh buộc chúng phải nhượng bộ.
Cuộc đấu tranh của nữ công nhân Mỹ đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào phụ nữ lao động trên thế giới, đặc biệt phụ nữ ở nước Đức, một nước có nền kỹ nghệ tiên tiến lúc bấy giờ. Trong phong trào đấu tranh giai cấp lúc đó đã xuất hiện hai nữ chiến sỹ lỗi lạc, đó là bà Cla-ra Zet-kin [Đức] và bà Rô-gia Lúc-xăm-bua [Ba Lan].
Nhận thức được sự mạnh mẽ và đông đảo của lực lượng lao động nữ và sự cần thiết phải có tổ chức, phải có lãnh đạo để giành thắng lợi cho phong trào phụ nữ nên năm 1907, hai bà đã cùng phối hợp với bà Crup-xkai-a [vợ đồng chí Lê-nin] vận động thành lập Ban "Thư ký phụ nữ quốc tế". Bà Cla-ra Zet-kin được cử làm Bí thư.
Năm 1910, Đại hội phụ nữ quốc tế Xã hội chủ nghĩa họp tại Cô-pen-ha-gen [Thủ đô nước Đan Mạch] đã quyết định lấy ngày 8/3 làm ngày "Quốc tế phụ nữ", ngày đoàn kết đấu tranh của phụ nữ với những khẩu hiệu: “Ngày làm việc 8 giờ”, “Việc làm ngang nhau”, “Bảo vệ bà mẹ và trẻ em”.
Năm 1911, ngày Quốc tế Phụ nữ lần đầu tiên được kỷ niệm ở Australia, Đan Mạch, Đức và Thuỵ Sỹ vào ngày 19/3.
Đến năm 1913, các nước quyết định chuyển ngày Quốc tế Phụ nữ sang ngày 8/3 và ngày này được giữ cho đến tận bây giờ. Quốc tế Phụ nữ được Liên Hợp Quốc công nhận vào năm 1975.
Từ đó ngày 8/3 trở thành ngày đấu tranh chung của phụ nữ lao động trên toàn thế giới, là ngày biểu dương ý chí đấu tranh của phụ nữ khắp nơi trên thế giới đấu tranh vì độc lập dân tộc, dân chủ, hòa bình và tiến bộ xã hội; vì quyền lợi hạnh phúc của phụ nữ và nhi đồng.
Ở Việt Nam, ngày 8/3 còn là ngày kỷ niệm cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng, 2 vị nữ anh hùng dân tộc đầu tiên đã đánh đuổi giặc ngoại xâm phương Bắc, giành lại chủ quyền dân tộc.
Mùa xuân năm 40, Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa chống lại sự đô hộ của nhà Đông Hán [Trung Quốc] và nhận được sự hưởng ứng nhiệt liệt của các Lạc hầu, Lạc tướng, những thủ lĩnh nghĩa quân yêu nước ở khắp các vùng, trong đó có nhiều vị tướng là nữ.
Được sự ủng hộ của đông đảo các lực lượng, cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng giành thắng lợi, đập tan chính quyền đô hộ, buộc tướng giặc Tô Định phải cải trang, cắt tóc, cạo râu trốn về nước. Bà Trưng Trắc được các tướng lĩnh và nhân dân suy tôn làm vua, đóng đô ở Mê Linh [huyện Mê Linh – tỉnh Vĩnh Phúc ngày nay].
Năm 42, quân Hán lại kéo sang xâm lược, Hai Bà Trưng lại một lần nữa ra quân, nhưng do chênh lệch lực lượng quá lớn nên bại trận, 2 nữ anh hùng anh dùng hy sinh. Mặc dù sau đó, nước ta lại bị đô hộ suốt thời gian dài nhưng tinh thần bất khuất chống ngoại xâm của Hai Bà Trưng và các anh hùng dân tộc khác vẫn luôn âm ỉ cháy cho đến lúc nước nhà lại giành được độc lập.
Cuộc khởi nghĩa của Hai Bà trưng được đánh giá là bản anh hùng ca bất diệt, thể hiện ý chí độc lập, đồng thời là minh chứng cho sức mạnh của phụ nữ Việt Nam trong lịch sử dựng nước và giữ nước.
Ngày 8/3/1965, đánh giá cao cống hiến của phụ nữ miền Nam Đảng, chính phủ, Bác Hồ đã tặng bức trướng thêu 8 chữ vàng "Anh hùng – Bất khuất – Trung hậu – Đảm đang" và Nhà nước đã tặng Phụ nữ miền Nam Huân chương "Thành đồng" hạng nhất.
Ý nghĩa của ngày Quốc tế Phụ nữ
Trong 365 ngày của một năm, phụ nữ trên toàn thế giới có riêng một ngày để được xã hội quan tâm và bù đắp những thiệt thòi, vất vả trong cuộc sống.
Không ai có thể phủ nhận vai trò và trách nhiệm to lớn của người phụ nữ thời hiện đại: Họ vừa là người nội trợ, vừa tham gia lao động xã hội, đóng góp sức lực của mình vào sự phát triển của đất nước, không những thế họ còn giữ một thiên chức cao cả là một người mẹ, mang nặng đẻ đau ra những đứa con và nuôi dạy chúng thành người. Phụ nữ ngày nay đang dần khẳng định mình là phái đẹp chứ không còn là phái yếu như trước kia.
DL [t/h]
Song, không phải ai cũng biết rõ lịch sử ra đời của ngày lễ này cũng như những điểm đặc biệt của lễ kỷ niệm năm nay.
| Hàng nghìn phụ nữ ở Petrograd, Nga tuần hành đòi "bánh mỳ và hòa bình" vào ngày 8/3/1917. Ảnh: CNN |
Nguồn gốc
Ngày Quốc tế phụ nữ [IWD] phát triển từ phong trào lao động và trở thành sự kiện thường niên được Liên Hợp Quốc chính thức công nhận.
Những hạt mầm giúp nảy sinh IWD xuất hiện vào năm 1908, khi 15.000 phụ nữ tuần hành khắp thành phố New York, Mỹ để đòi giảm thời gian làm việc, lương cao hơn và quyền bầu cử cho phái yếu. Một năm sau đó, đảng Xã hội Mỹ đã công bố Ngày Phụ nữ quốc gia đầu tiên.
Ý tưởng tạo lập ngày quốc tế cho phái yếu đến từ một người phụ nữ có tên Clara Zetkin. Bà đề xuất ý tưởng này vào năm 1910, tại Hội nghị quốc tế của các lao động nữ ở Copenhagen [Đan Mạch]. Có 100 phụ nữ đến từ 17 quốc gia ở đó và họ nhất trí đề xuất của bà Zetkin.
Lí do ngày 8/3 được chọn
Lúc đề xuất ý tưởng, bà Zetkin không đề cập đến thời điểm cố định được chọn là Ngày Quốc tế phụ nữ. Mọi thứ chưa chính thức hóa cho đến khi một cuộc đình công thời chiến nổ ra năm 1917, khi phụ nữ Nga yêu cầu "bánh mỳ và hòa bình". Bốn ngày sau cuộc tuần hành của phụ nữ, Sa hoàng buộc phải thoái vị và chính phủ lâm thời cấp quyền bầu cử cho phái yếu.
Ngày mà cuộc đình công của phụ nữ bắt đầu theo lịch Julian đang được sử dụng ở Nga khi đó là Chủ nhật, 23/2. Ngày này trong lịch Gregory [Dương lịch] là ngày 8/3 và đó là thời điểm được chọn làm ngày Quốc tế phụ nữ như hiện nay.
| Một tấm áp phích kỷ niệm ngày Quốc tế phụ nữ 8/3 ở Sydney năm 1984, có sử dụng các màu sắc đặc trưng cho IWD. Ảnh: History.com |
Các màu sắc biểu tượng cho Ngày Quốc tế phụ nữ
Theo trang web Ngày Quốc tế phụ nữ, tím, xanh lá cây và trắng là các màu đại diện cho IWD.
"Màu tím tượng trưng cho công lý và phẩm giá. Màu xanh lá cây tượng trưng cho hy vọng. Màu trắng tượng trưng cho sự tinh khiết, mặc dù đây là một khái niệm gây tranh cãi. Các màu sắc bắt nguồn từ Liên minh Chính trị và xã hội của phụ nữ [WSPU] ở Anh vào năm 1908", trích giải thích trên trang web.
Thế giới có ngày Quốc tế nam giới?
Câu trả lời là có và đó là ngày 19/11. Tuy nhiên, ngày này mới chỉ được biết đến từ những năm 1990 và không được LHQ công nhận. Người dân ở hơn 80 quốc gia kỷ niệm Ngày Quốc tế nam giới, kể cả Anh.
Đây là ngày tôn vinh "giá trị tích cực mà nam giới mang lại cho thế giới, gia đình và cộng đồng của họ", nêu bật những hình mẫu tích cực và nâng cao nhận thức về hạnh phúc của phái mạnh. Chủ đề của ngày Quốc tế nam giới năm 2020 là "Sức khỏe tốt hơn cho nam giới và các bé trai".
Các hoạt động kỷ niệm 8/3
Ngày Quốc tế phụ nữ là một ngày lễ quốc gia ở nhiều nước, bao gồm cả Nga, nơi số lượng hoa bán ra tăng gấp đôi trong 3 - 4 ngày xung quanh thời điểm 8/3.
Ở Trung Quốc, nhiều phụ nữ được phép nghỉ làm nửa ngày vào 8/3 theo khuyến cáo của Quốc vụ viện, mặc dù nhiều người sử dụng lao động không phải lúc nào cũng thực hiện ưu đãi này cho các nhân viên nữ.
| Một cuộc tuần hành ở Mỹ đòi quyền bình đẳng cho nữ giới. Ảnh: Boston Globe |
Ở Italia, Ngày Quốc tế phụ nữ hay còn gọi là Festa della Donna được kỷ niệm bằng cách tặng hoa mimosa. Nguồn gốc của truyền thống chưa được xác nhận rõ ràng, nhưng nó được tin bắt đầu ở Rome sau Thế chiến hai.
Ở Mỹ, tháng 3 là tháng Lịch sử của phụ nữ. Tổng thống sẽ ra tuyên bố hàng năm nhằm tôn vinh những thành tựu của phụ nữ Mỹ.
Tuấn Anh [Theo BBC]
>>> Đọc tin thế giới mới nhất trên Vietnamnet
Binh sĩ sư đoàn tăng thiết giáp Kantemirovskaya của Nga đã nghĩ ra một cách rất sáng tạo để chúc mừng ngày Quốc tế Phụ nữ.