Tại sao tự nhiên mất ngủ

Mất ngủ bất kể nguyên nhân, có thể dai dẳng kể cả kiểm soát các yếu tố thúc đẩy, thường là vì bệnh nhân cảm thấy lo lắng về một đêm mất ngủ tiếp theo và sau đó là một ngày mệt mỏi. Thông thường, bệnh nhân dành hàng giờ trên giường tập trung và suy nghĩ về sự mất ngủ của họ, và khó ngủ ở trong phòng của mình hơn so với ngủ xa nhà.

• Các chiến lược hành vi nhận thức

Các chiến lược hành vi nhận thức khó thực hiện và mất nhiều thời gian hơn nhưng hiệu quả lâu hơn, có thể đến 2 năm sau khi điều trị kết thúc.

Những chiến lược này bao gồm

Mất ngủ là bệnh gì?

Một người bình thường có thời gian ngủ trung bình khoảng 7-8 giờ mỗi đêm, hoặc có thể dao động từ 4-11 giờ. Một giấc ngủ có chất lượng là phải đáp ứng các yêu cầu cơ bản như: đủ giờ, đủ sâu và quan trọng là cảm thấy khoẻ khoắn, tỉnh táo khi thức dậy... Một số khảo sát cho thấy thời gian ngủ trung bình của con người giảm dần theo tuổi tác..

Mất ngủ có nhiều dạng bao gồm: Khó ngủ, ngủ không ngon giấc, thức dậy nhiều lần trong khi ngủ.

Những dấu hiệu của bệnh mất ngủ

• Khó ngủ.
• Khó duy trì giấc ngủ.
• Thức dậy sớm.
• Không thấy tỉnh táo hoặc thấy mệt sau khi thức dậy.
• Tỉnh giấc nhiều lần khi ngủ và khó ngủ lại.

Nguyên nhân gây ra bệnh mất ngủ
Bệnh mất ngủ do nhiều nguyên nhân gây ra. Trong đó, nếu chỉ bị mất ngủ thoáng qua thì có thể là do một số nguyên nhân sau:

• Căng thẳng, stress.
• Bị rối loạn giờ thức và ngủ trong ngày vì thay đổi lịch làm việc hoặc do chênh lệch múi giờ.
• Sử dụng các chất gây nghiện và kích thích như: Cà phê, trà, thuốc lá, rượu,...
• Ăn quá no trước giờ đi ngủ, gây nặng bụng, khó tiêu, ợ hơi.
• Các yếu tố về môi trường ngủ xung quanh như: có quá nhiều ánh sáng, tiếng ồn, nhiệt độ, độ ẩm ...

Mất ngủ là dấu hiệu của bệnh gì?
Nếu không phải do những nguyên nhân trên gây ra bệnh mất ngủ, đồng thời bị mất ngủ trong thời gian dài mà không chấm dứt thì có thể đó là mất ngủ mãn tính. Nguyên nhân gây ra bệnh mất ngủ mãn tính có thể là do người bệnh bị gặp vấn đề về sức khỏe hoặc bị mắc một số bệnh sau:

• Bệnh dị ứng: Trong không khí có các chất gây dị ứng làm viêm đường mũi và kích hoạt sản xuất các chất gây nghẹt mũi. Những triệu chứng này xảy ra vào cả ban ngày và ban đêm có thể làm gián đoạn giấc ngủ nghiêm trọng, gây ra bệnh mất ngủ.
• Bệnh viêm khớp: Những người bị viêm khớp gặp khó khăn khi ngủ. Viêm khớp và giấc ngủ tạo ra một vòng luẩn quẩn, bởi bệnh gây ra viêm và lo lắng, khiến người bệnh không ngủ được... Việc thiếu ngủ cũng có thể làm tăng triệu chứng viêm khớp và gây đau.
• Bệnh tim: Bệnh động mạch vành và các vấn đề khác liên quan đến tim và phổi khác cũng là những nguyên nhân gây ra bệnh mất ngủ.
• Các vấn đề về tuyến giáp: Tuyến giáp hoạt động quá mức làm các chức năng trao đổi chất khác của cơ thể tăng tốc, khiến người bệnh cảm thấy bồn chồn và tràn đầy năng lượng, gây cản trở khả năng thư giãn và chìm vào giấc ngủ.
• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản: Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mất ngủ đối với những người nằm trong độ tuổi từ 45 đến 64. Triệu chứng của bệnh dạ dày trào ngược là ợ nóng, ho và nghẹt thở khi nằm xuống. Một số triệu chứng khác như viêm nướu, đau họng, ợ hơi và hôi miệng. Chính những triệu chứng này gây ra bệnh mất ngủ.
• Thay đổi nội tiết tố: Độ tuổi trung bình ở phụ nữ mãn kinh là 50 tuổi. Ở giai đoạn này, sự thay đổi nội tiết tố có thể khiến phụ nữ ngủ không ngon giấc.
• Ngoài ra, bệnh mất ngủ mãn tính có thể liên quan đến một số bệnh lý tâm thần như: trầm cảm, hưng cảm, rối loạn lo âu lan tỏa, rối loạn stress sau chấn thương, nghiện (rượu và các chất dạng thuốc phiện) tâm thần phân liệt, sa sút trí tuệ.
• Các bệnh lý liên quan đến giấc ngủ khác như: ngưng thở khi ngủ, ác mộng, mộng du, chứng hoảng sợ trong giấc ngủ ... cũng gây ra bệnh mất ngủ.

Tác hại của bệnh mất ngủ

• Dù là bị mất ngủ thoáng qua hay là mất ngủ mãn tính đều gây ra những tác hại như:
• Tinh thần không tươi tỉnh, tỉnh táo, thường xuyên thấy buồn ngủ, kém linh hoạt.
• Cơ thể mệt mỏi, dễ cáu gắt, giảm khả năng tập trung chú ý, trầm cảm.
• Ảnh hưởng đến khả năng làm việc và học tập, tinh thần không tỉnh táo dễ gây ra tai nạn khi lái xe, vận hành máy móc ...

Chẩn đoán mất ngủ bằng cách nào?

Mất ngủ thường được chẩn đoán thông qua thăm khám lâm sàng (khai thác triệu chứng và tiền sử bệnh lý). Sau đó, bác sĩ có thể đề nghị thực hiện một số kỹ thuật chuyên sâu nhằm xác định nguyên nhân gây ra bệnh lý này như:

• Xét nghiệm máu giúp phát hiện các vấn đề về tuyến giáp, tiểu đường, bệnh gout,…
• Đối với những trường hợp phức tạp, bác sĩ có thể đề nghị bệnh nhân ngủ lại tại bệnh viện để thu thập thêm dữ liệu phục vụ cho quá trình chẩn đoán. Trong khi ngủ, bác sĩ sẽ theo dõi chặt chẽ nhịp tim, hơi thở, chuyển động cơ thể, cử động mắt, sóng não,… để tìm ra nguyên nhân.

Trên thực tế, quy trình chẩn đoán mất ngủ phụ thuộc hoàn toàn vào tình trạng sức khỏe của từng trường hợp. Vì vậy, bác sĩ có thể chỉ định một số kỹ thuật chẩn đoán không được đề cập trong bài viết.

Các phương pháp điều trị bệnh mất ngủ

Mục tiêu chính của điều trị mất ngủ là cải thiện chất lượng và kéo dài thời gian ngủ. Điều trị ưu tiên đối với bệnh lý này là điều trị hành vi bao gồm các phương pháp như kiểm soát các yếu tố kích thích, vệ sinh giấc ngủ, điều trị hành vi nhận thức, giới hạn giấc ngủ,… Trong trường hợp chất lượng giấc ngủ vẫn không được cải thiện, bác sĩ có thể chỉ định phối hợp với thuốc.

Trên thực tế, điều trị bệnh mất ngủ thường được cá nhân hóa tùy theo mức độ tác động của tình trạng mất ngủ, đặc điểm bệnh lý ở từng trường hợp, tác dụng phụ, chi phí, khả năng đáp ứng,…Vì vậy, cách tốt nhất là được Bác sĩ thăm khám và tư vấn trực tiếp chi tiết để cải thiện bệnh.

Hãy theo dõi và gửi câu hỏi thắc mắc tới HOTLINE 19009204 của chương trình truyền hình trực tiếp lúc 9h sáng ngày 04/09/2020 trên kênh truyền hình Quốc hội để BSCC Nguyễn Tiến Tính giải đáp và tư vấn trực tiếp về "Các giải pháp cải thiện chứng MẤT NGỦ" cho quý vị và các bạn. 

Mỗi đêm bạn thường trằn trọc khó ngủ, giấc ngủ không sâu, thường hay tỉnh giấc giữa đêm và không ngủ lại được. Đây chính là các triệu chứng đặc trưng của tình trạng mất ngủ về đêm. Nếu hiện tượng này kéo dài và không được chữa trị kịp thời sẽ gây ra rất nhiều hậu quả nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và đời sống.

Mất ngủ về đêm là tình trạng khó ngủ, ngủ chập chờn, không sâu giấc vào buổi tối

Giấc ngủ đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe tinh thần và thể chất của mỗi người. Các chuyên gia cho biết rằng, đối với một người trưởng thành cần phải đảm bảo giấc ngủ đủ từ 7 đến 8 tiếng. Bên cạnh đó, chất lượng giấc ngủ cũng cần được duy trì, giấc ngủ phải đủ sâu, sau khi tỉnh dậy phải tỉnh táo và tràn đầy năng lượng. 

Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau mà hiện nay tình trạng mất ngủ lại càng tăng cao, chất lượng giấc ngủ cũng không được đảm bảo. Thông thường bạn sẽ cảm thấy khó đi vào giấc ngủ, ngủ chập chờn, không sâu giấc. Đây cũng được xem là một trong các biểu hiện thường gặp của chứng mất ngủ về đêm. 

Khó ngủ là một trong các triệu chứng đặc trưng của chứng mất ngủ về đêm

Những dấu hiệu đặc trưng của tình trạng mất ngủ về đêm như: 

• Khó đi vào giấc ngủ, phải trằn trọc, thao thức nhiều giờ đồng hồ mới có thể chìm vào giấc ngủ. 
• Tuy nhiên, giấc ngủ lại chập chờn, không sâu giấc, thường xuyên tỉnh giấc giữa đêm và khó có thể ngủ lại. 
• Thức dậy rất sớm và không có cảm giác vừa mới ngủ dậy. 
• Buổi tối cảm thấy khó ngủ nhưng ban ngày lại hay buồn ngủ, ngủ gà ngủ gật. 
• Cơ thể cảm thấy mệt mỏi, không có sức sống, dễ nóng giận, cáu gắt. 
• Mất tập trung, suy giảm trí nhớ. 

Tình trạng mất ngủ về đêm nếu kéo dài và không được điều trị bằng các phương pháp phù hợp sẽ khiến cho người bệnh cảm thấy mệt mỏi, giảm hiệu suất công việc, trí nhớ giảm nhanh. Bên cạnh đó, còn gia tăng nguy cơ mắc phải các chứng bệnh nghiêm trọng như tiểu đường, tim mạch, trầm cảm, rối loạn khí sắc, rối loạn lo âu,…

Chứng mất ngủ về đêm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Theo nghiên cứu và thống kê, các chuyên gia cũng tổng hợp được một số nguyên nhân điển hình như:

Mất ngủ về đêm sẽ thường gặp ở những đối tượng người cao tuổi, đặc biệt là từ 60 tuổi trở lên. Khi tuổi tác càng tăng cao sẽ khiến cho khả năng tiết ra hormone tăng trưởng HGH bị hạn chế. Từ đó sẽ làm cho giấc ngủ của người già bị ảnh hưởng xấu đi, gây nên tình trạng mất ngủ kéo dài.

Mất ngủ về đêm sẽ thường gặp ở những đối tượng người cao tuổi, đặc biệt là từ 60 tuổi trở lên.

Bên cạnh đó, các hormone giúp thiết lập giấc ngủ tự nhiên sẽ được tiết ra nhiều nhất vào giai đoạn ngủ sâu, thường là khoảng 10 giờ tối. Do đó, những người già bị mất ngủ về đêm sẽ khó có được giấc ngủ sâu vào thời gian này, làm cho lượng hormone không được tiết ra đầy đủ, khiến cho tình trạng khó ngủ càng gia tăng. Đây cũng chính là một trong các nguyên nhân làm cho tình trạng mất ngủ về đêm chuyển biến nghiêm trọng hơn. 

Ngoài ra, khi tuổi tác càng tăng cao sẽ tỉ lệ thuận với sự lão hóa của các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là hệ thần kinh và não bộ. Do đó, khả năng hoạt động và sản xuất hormone melatonin (hormone kiểm soát chu kỳ giấc ngủ về đêm) của tuyến tùng cũng bị ảnh hưởng. 

• Do áp lực, căng thẳng kéo dài

Những áp lực trong học tập, công việc, gia đình, xã hội cũng là nguyên nhân thường gặp khiến nhiều người rơi vào tình trạng mất ngủ về đêm. Khi căng thẳng kéo dài sẽ làm cho não bộ phải hoạt động liên tục, hệ thần kinh trung ương luôn cảm thấy hưng phấn nên giấc ngủ sẽ trở nên khó khăn hơn. 

Bên cạnh đó, khi cơ thể ở trạng thái stress quá mức sẽ làm cho hệ thần kinh phóng thích ra các nội tiết tố như cortisol, adrenalin,,..để cơ thể có thể kích ứng tốt hơn. Khi các tác động này diễn ra với cường độ cao và kéo dài sẽ gây ức chế và khiến cơ thể rơi vào trạng thái rối loạn giấc ngủ. 

Chứng mất ngủ về đêm cũng sẽ dễ bắt gặp ở những phụ nữ tiền mãn kinh, mãn kinh hoặc đang trong giai đoạn mang thai, sau sinh. Bởi trong thời kì này nội tiết tố của phái đẹp sẽ bị thay đổi bất thường, lượng hormone bị suy giảm đáng kể. Trong một số nghiên cứu cho biết, tình trạng rối loạn nội tiết tố có thể gây ra rất nhiều các ảnh hưởng về sức khỏe như đau khớp, bốc hỏa, căng thẳng, lo âu,…Đây cũng là nguyên nhân khiến cho phụ nữ dễ bị mất ngủ. 

• Thói quen ngủ không lành mạnh

Những thói quen ngủ có thể gây nên tình trạng mất ngủ về đêm như:

• Thường xuyên thức khuya, ngủ không đủ giấc
• Sử dụng các thiết bị điện tử trước khi ngủ
• Vận động quá mức sát với thời gian ngủ
• Sử dụng rượu bia, cà phê, trà đặc trước lúc đi ngủ. 
• Lựa chọn không gian ngủ quá nhiều tiếng ồn, không sạch sẽ, quá lạnh hoặc quá nóng, ánh sáng chói,…
• Ăn quá no hoặc dung nạp các món ăn khó tiêu trước khi ngủ

Những bệnh lý có thể là nguyên nhân gây ra tình trạng mất ngủ về đêm như tiểu đêm, tiểu đường, viêm khớp, gout, trào ngược dạ dày – thực quản, khó thở, bệnh về hô hấp,…Các căn bệnh  này thường có những triệu chứng gây khó chịu, đặc biệt là vào ban đêm khiến cho giấc ngủ của người bệnh thường xuyên bị gián đoạn. 

Bên cạnh đó, tình trạng khó ngủ cũng có thể là triệu chứng nhận biết của bệnh thiểu năng tuần hoàn não, trầm cảm, rối loạn lo âu,…Do đó, khi nhận thấy chứng mất ngủ kéo dài không khỏi bạn nên tìm gặp các bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và điều trị kịp thời. 

Giấc ngủ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất và tinh thần của mỗi người. Vì thế nếu tình trạng mất ngủ về đêm kéo dài và không được khắc phục sẽ gây ra rất nhiều các ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, sắc đẹp và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Mất ngủ về đêm kéo dài có thể gây ra rất nhiều hậu quả nghiêm trọng

• Tăng nguy cơ đột quỵ: Tình trạng mất ngủ kéo dài liên tục trong một khoảng thời gian sẽ làm cho cơ thể tăng sinh vượt quá mức các gốc tự do. Các gốc tự do sẽ dần tấn công và gây tổn thương đến mạch não, tạo nên những mảng xơ vữa cùng các huyết khối làm gia tăng nguy cơ bị đột quỵ. 
• Những vấn đề về tim mạch: Các chuyên gia cho biết, trong giai đoạn ngủ các hoạt động tuần hoàn và hô hấp sẽ chậm lại và nghỉ ngơi để phục hồi năng lượng. Do đó, khi cơ thể không ngủ đủ giấc sẽ làm cho tim phải hoạt động liên tục dẫn đến tình trạng tăng huyết áp, nhịp tim gây nên những vấn đề về tim mạch. 
• Nguy cơ mắc bệnh ung thư cao: Tình trạng mất ngủ về đêm có thể gây tổn thương đến các ADN và khả năng tự chữa lành gen của cơ thể, từ đó làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư vú. 
• Khả năng gặp phải các vấn đề về thần kinh: Khi giấc ngủ không được đảm bảo sẽ khiến cho người bệnh xuất hiện các suy nghĩ tiêu cực, lo lắng. Lâu dần sẽ làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm, rối loạn khí sắc, rối loạn cảm xúc, hành vi,…

• Tăng cân: Khi mất ngủ liên tục sẽ làm cho hệ tiêu hóa không thể chuyển hóa tốt thức ăn, gây nên tình trạng tích trữ mỡ thừa, gia tăng cảm giác thèm ăn, đặc biệt là những thực phẩm béo. Từ đó sẽ làm cho cân nặng của người bệnh bị thay đổi nhanh chóng, nhiều nguy cơ dẫn đến béo phì, mỡ máu, tiểu đường,…
• Lão hóa sớm: Ngủ không đủ giấc sẽ tác động đến nồng độ collagen trong cơ thể, khiến cho da xuất hiện nếp nhăn, mụn, sạm nám, tối màu da,…

• Mất tập trung, suy giảm trí nhớ: Các chuyên gia cũng cho biết rằng, tình trạng mất ngủ về đêm sẽ khiến cho trí nhớ của người bệnh bị suy giảm nghiêm trọng, họ sẽ hay quên, lú lẫn. Ngoài ra, giấc ngủ không đủ sẽ làm cơ thể mệt mỏi, gây mất tập trung, phản xạ kém. 
• Giảm hiệu suất làm việc: Khi cơ thể uể oải, khó tập trung, trí nhớ kém sẽ làm cho bạn bị giảm hiệu suất làm việc trầm trọng. Người bệnh khó có thể hoàn thành tốt bất kì công việc nào được giao. 
• Mất dần các mối quan hệ: Những người bị mất ngủ về đêm thường khó có thể kiểm soát được cảm xúc của bản thân. Họ sẽ thường cáu gắt, nóng giận với những người xung quanh và dần mất đi các mối quan hệ xã hội. 

Để khắc phục tình trạng mất ngủ về đêm bạn có thể áp dụng nhiều cách khác nhau. Các bài thuốc từ thảo dược thiên nhiên, các mẹo dân gian, thay đổi lối sống cũng sẽ giúp bạn nhanh chóng cải thiện được chất lượng giấc ngủ. Ưu điểm của những phương pháp này là an toàn, không gây tác dụng phụ như những loại thuốc Tây và có thể sử dụng trong thời gian dài.

1. Thay đổi lối sống lành mạnh cho giấc ngủ

Đọc sách cũng là một trong các biện pháp thư giãn giúp bạn có được giấc ngủ ngon hơn.

• Cân bằng giữa thời gian làm việc và thời gian nghỉ ngơi. Tránh làm việc quá sức để cơ thể được thư giãn và thoải mái. Bạn nên rèn luyện thói quen ngủ và thức dậy cùng một thời điểm trong ngày và ngủ trước 23 giờ. 
• Thư giãn trước khi ngủ là một thói quen cực tốt, đặc biệt là những đối tượng đang bị mất ngủ về đêm. Bạn nên loại bỏ những yếu tố gây mất ngủ, thay vào đó có thể đọc sách, nghe nhạc để giải tỏa căng thẳng. 
• Xây dựng một chế độ ăn uống khoa học và lành mạnh với những thực phẩm giàu dinh dưỡng. Không nên ăn quá no vào buổi tối hoặc sử dụng các chất kích thích gây khó ngủ. 
• Thường xuyên vận động, rèn luyện thể chất để có được sức khỏe dẻo dai và tinh thần thoải mái. Đồng thời, việc vận động còn giúp cho máu lưu thông tốt hơn, giúp giấc ngủ trở nên dễ dàng. 
• Vệ sinh không gian phòng ngủ bằng cách chọn nơi ngủ thoải mái, sạch sẽ, yên tĩnh, nhiệt độ và ánh sáng thích hợp. Có thể thêm vào một ít loại tinh dầu hay nến thơm để đầu óc thư giãn, giấc ngủ sẽ trở nên trọn vẹn hơn. 

Những loại thảo dược từ thiên nhiên như tâm sen, gừng, lạc tiên, hoa cúc,…có tác dụng an thần, hỗ trợ giấc ngủ rất tốt. Bạn có thể dùng các nguyên liệu này để hãm trà uống mỗi ngày sẽ giúp cho chất lượng giấc ngủ được nâng cao hơn. Ngoài ra, những nguyên liệu này khá lành tính, ít gây tác dụng phụ và có thể áp dụng được cho nhiều đối tượng bệnh khác nhau. Một số loại thảo dược cũng đã được công nhận và đánh giá rất cao bởi các nghiên cứu khoa học hiện đại. 

Tâm lý trị liệu hiện đang là phương pháp được mọi người tin tưởng và lựa chọn rất nhiều trong việc hỗ trợ cải thiện chứng mất ngủ, khó ngủ về đêm. Bằng liệu pháp trò chuyện, trao đổi trực tiếp với người bệnh các chuyên gia tâm lý sẽ giúp cho họ tìm ra nguyên nhân sâu xa gây mất ngủ và cải thiện giấc ngủ một cách tự nhiên nhất. 

Quý bạn đọc có nhu cầu muốn trị liệu mất ngủ tại Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam, bạn có thể liên hệ qua thông tin: Cơ sở 1: Số 11 ngõ 83 Trần Duy Hưng, Trung Hoà, Cầu Giấy, Hà Nội Điện thoại: 096 589 8008 Hoặc (024) 2216 8008 Cơ sở 2: Số 18 Phan Chu Trinh, Phường 13, Quận Bình Thạnh, TP.HCM Điện thoại: 096 299 8008 Hoặc (028) 2201 2555 Website: tamlytrilieunhc.com Email:

Bài viết trên đây đã giúp bạn hiểu rõ hơn về chứng mất ngủ về đêm và đưa ra một số biện pháp cải thiện không cần dùng đến thuốc. Tuy nhiên, khi nhận thấy các triệu chứng của bệnh bạn cũng nên tìm gặp bác sĩ để được thăm khám và áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp. 

Nguồn: tamlytrilieunhc.com

Bài viết chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị