Thuyết minh về 1 thể loại văn học Đập đá ở Côn Lôn

Thuyết minh về bài thơ Đập đá ở Côn Lôn

Bài viết dưới đây Cunghocvui sẽ giúp các bạn làm sáng tỏ nội dung lý thuyết về bài thuyết minh về tác phẩm Đập đá ở Côn Lôn!

Đề bài: Thuyết minh về bài thơ Đập đá ở Côn Lôn

Thơ văn yêu nước đầu thế kỷ XX đã khắc họa hình tượng người chiến sĩ yêu nước dù trong hoàn cảnh tù đày gian khổ, hiểm nguy vẫn luôn giữ vững tư thế hiên ngang, khí phách hào hùng và ý chí kiên định.

Văn học Việt Nam đầu thế kỉ XX có một bộ phận tuy không công khai nhưng đã được quần chúng văn học truyền nhau đọc. Đó là văn thơ yêu nước của các nhà cách mạng như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, Nguyễn Ái Quốc sáng tác.  Những áng văn chương cháy bỏng lòng yêu nước đã khắc họa hình tượng người chiến sĩ yêu nước dù trong hoàn cảnh tù đày gian khổ, hiểm nguy vẫn luôn giữ vững tư thế hiên ngang, khí phách hào hùng và ý chí kiên định con đường cứu nước. Có thể thấy rõ điều đó trong Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác [Phan Bội Châu]; Đập đá ở Côn Lôn [Phan Châu Trinh] và Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu [Nguyễn Ái Quốc]. Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh là hai lãnh tụ cách mạng kiên cường hồi đầu thế kỷ XX. Khi bị địch bắt, người thì bị giam trong nhà tù tử hình ở Hỏa Lò Hà Nội, người thì bị đày ra Côn Đảo. Nhưng nhà tù không lung lay được ý chí kiên cường của các ông. Ý chí kiên định lí tưởng được Phan Bội Châu thể hiện trong Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác còn được Nguyễn Ái Quốc khắc họa sâu sắc ở hình tượng Phan Bội Châu trong Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu. Trong nhà giam tử tù ở Hỏa Lò, trước mọi lời tâng bốc, hứa hẹn, dụ dỗ của Va-ren, "dâng xả thân vì độc lập” ấy vẫn chẳng mảy may bị lay chuyển. Kể cả khi "bị chúng kết án tử hình vắng mặt và giờ đây đang bị [...] máy chém như một bóng ma-ám kề bên cổ" vẫn không xa rời lí tưởng cứu nước. 

Nếu như Phan Bội Châu ung dung coi mình vẫn là bậc hào kiệt, phong lưu, coi việc vào tù chỉ là chốn dừng chân trên con đường sự nghiệp của mình "chạy mỏi chân thì hãy ở tù", thì Phan Châu Trinh lại khẳng định tới Côn Đảo để thỏa chí "làm trai". Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh là hai lãnh tụ cách mạng kiên cường hồi đầu thế kỷ XX. Khi bị địch bắt, người thì bị giam trong nhà tù tử hình ở Hỏa Lò Hà Nội, người thì bị đày ra Côn Đảo. Nhưng nhà tù không lung lay được ý chí kiên cường của các ông. Ý chí kiên định lí tưởng được Phan Bội Châu thể hiện trong Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác còn được Nguyễn Ái Quốc khắc họa sâu sắc ở hình tượng Phan Bội Châu trong Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu. Bài thơ Đập đá ở Côn Lôn đã tạc lên sừng sững hình tượng người anh hùng với khí phách hiên ngang, lẫm liệt giữa đất trời quê hương:

Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn,
Lừng lẫy làm cho lở núi non.

Họ luôn coi thường mọi hiểm nguy, bị tù đày gian khổ nhưng vẫn luôn lạc quan, ung dung, tự tại, thể hiện một dũng khí của bậc anh hùng hào kiệt là tư thế đứng cao hơn kẻ thù, đạp lên tù đày hiểm nguy, kì vĩ như "những kẻ vá trời". Đứng giữa đất trời Côn Lôn hình ảnh người chí sĩ cách mạng Phan Châu Trinh càng trở nên cao đẹp hơn, với sức mạnh thần kì, ông biến lao động khổ sai thành công cuộc chinh phục vũ trụ dũng mãnh:

Xách búa đánh tan năm bảy đống
Ra tay đập bể mấy trăm hòn.

Họ coi sự tra tấn, đánh đập của kẻ thù là việc "cỏn con" vẫn "mở miệng cười tan cuộc oán thù", ngạo nghễ thách thức kẻ thù. Nhà tù không làm nguội lạnh ý chí chiến đấu mà càng hun đúc lòng căm thù quân xâm lược, mài sắc chí chiến đấu.       
Hình ảnh Phan Châu Trinh sừng sững giữa trời Côn Lôn kiêu hùng bao nhiêu thì hình ảnh Phan Bội Châu lại ung dung, oai vệ bấy nhiêu trước tên Toàn quyền Va-ren, một chính khách vô liêm sỉ, bỉ ổi nhất. Mặc cho hắn thao thao bất tuyệt, suốt từ đầu chí cuối cuộc đối mặt ông chỉ ngồi im như pho tượng. Ý chí kiên định lí tưởng được Phan Bội Châu thể hiện trong Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác còn được Nguyễn Ái Quốc khắc họa sâu sắc ở hình tượng Phan Bội Châu trong Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu. Trong nhà giam tử tù ở Hỏa Lò, trước mọi lời tâng bốc, hứa hẹn, dụ dỗ của Va-ren, "dâng xả thân vì độc lập” ấy vẫn chẳng mảy may bị lay chuyển. Kể cả khi "bị chúng kết án tử hình vắng mặt và giờ đây đang bị [...] máy chém như một bóng ma-ám kề bên cổ" vẫn không xa rời lí tưởng cứu nước. Sự im lặng cứng cỏi khiến kẻ thù phải khiếp sợ: im lặng, dửng dưng của [Phan] Bội Châu suốt buổi gặp làm cho Va-ren sửng sốt cả người... và ông đã phá tan tành âm mưu mua chuộc của Va-ren, hắn phải thất bại và bẽ bàng rút lui và còn bị ông "ban" cho một nụ cười ruồi khác nào như bị nhổ vào mặt.

Bài thơ: Đập đá ở Côn Lôn

Nhà tù đế quốc dù tàn bạo, nham hiểm đến đâu cũng không bẻ gãy được bản chất kiên cường và lòng trung thành tuyệt đối của những "bậc thiên sứ" ấy. Họ coi nhà tù là nơi thử thách, nung nấu, tôi luyện ý chí cứu nước:

Tháng ngày bao quản thân sành sỏi,
Mưa nắng càng bền dạ sắt son.

Mặc cho kẻ thù đe dọa, mua chuộc, Phan Bội Châu vẫn ôm một hoài bão kinh bang tế thế vĩ đại: "Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế" và còn sống thì còn chiến đấu:

Thân ấy vẫn còn, còn sự nghiệp,
Bao nhiêu ngay hiểm sợ gì đâu.

Ý chí kiên định lí tưởng được Phan Bội Châu thể hiện trong Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác còn được Nguyễn Ái Quốc khắc họa sâu sắc ở hình tượng Phan Bội Châu trong Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu. Trong nhà giam tử tù ở Hỏa Lò, trước mọi lời tâng bốc, hứa hẹn, dụ dỗ của Va-ren, "dâng xả thân vì độc lập” ấy vẫn chẳng mảy may bị lay chuyển. Kể cả khi "bị chúng kết án tử hình vắng mặt và giờ đây đang bị [...] máy chém như một bóng ma-ám kề bên cổ" vẫn không xa rời lí tưởng cứu nước. 

Văn thơ yêu nước đầu thế kỉ XX quả là đã tạc vào lịch sử vẻ đẹp hào hùng hình tượng các chiến sĩ cách mạng. Những hình tượng cao cả đó đã ghi vào lòng chúng em, cũng như bao thế hệ bạn đọc khác, tình yêu nước sắt son và thúc đẩy chúng em phải suy nghĩ và học hành nên người để tiếp bước cha anh.

Với những gì mà Cunghocvui đã giúp các bạn khái quát nội dung về thuyết minh Đập đá ở Côn Lôn trên đây, hy vọng sẽ giúp các bạn đạt kết quả cao trong học tập!

– Thơ ngũ ngôn bát cú có luật đối và niêm như sau:

+ Nếu tiếng bằng [hoặc trắc] ở dòng trên ứng với tiếng trắc [hoặc bằng] ở dòng dưới thì gọi là đối nhau [ví dụ: trai đối với lẫy];

+ Nếu tiếng bằng [hoặc trắc] ở dòng trên ứng với tiếng bằng [hoặc trắc] ở dòng dưới thì gọi là niêm nhau [ví dụ: lẫy niêm với búa];

Dựa vào khái niệm đối và niêm trên, hãy rút ra nhận xét về quan hệ bằng – trắc giữa các dòng thơ.

– Thơ ngũ ngôn bát cú phải tuân thủ nguyên tắc về vần:

+ Vần là bộ phận của tiếng, không kể thanh điệu và phụ âm đầu [nếu có], hiệp vần là sự giống nhau về vần giữa các tiếng [ví dụ: vần on trong bài thơ trên];

+ Vần bằng là vần có thanh huyền và thanh ngang, có thanh hỏi, ngã, sắc, nặng là vần trắc.

Hãy cho biết hai bài thơ trên có tiếng nào hiệp vần với nhau, tiếng hiệp vần ấy là vần bằng hay vần trắc?

– Nhận xét cách ngắt nhịp của các câu thơ trong hai bài thơ. Ví dụ:

Những kẻ vá trời / khi lỡ bước [nhịp 4/3]
Lưu ý những trường hợp ngắt nhịp bất thường.

b] Mỗi một thể loại văn học có những đặc thù riêng, thuyết minh về một thể loại văn học là giải trình về những điểm riêng ấy. Nên gắn việc thuyết minh về thể loại văn học với phương pháp nêu ví dụ để cụ thể hoá vấn đề.

c. Lập dàn ý

a] Mở bài:

Trả lời câu hỏi Thơ thất ngôn bát cú là gì?

b] Thân bài: Trả lời câu hỏi Thơ thất ngôn bát cú là thể thơ như thế nào

– Đặc điểm về số câu, số chữ;
– Các đặc điểm của thể thơ: Đối, Niêm, Vần, Nhịp;

c] Kết bài:

Nêu cảm nghĩ của em về đặc điểm của thể thơ [nên dựa vào những bài thơ cụ thể].

II. RÈN LUYỆN KĨ NĂNG

1. Qua các truyện ngắn đã đọc [Tôi đi học, Lão Hạc, Chiếc lá cuối cùng,…], hãy thuyết minh về đặc điểm của thể loại truyện ngắn.

Gợi ý:

– Về số độ dài – ngắn; – Về số lượng nhân vật; – Về câu chuyện được kể;

– Về ý nghĩa của các truyện ngắn.

READ:  Soạn bài Muốn làm thằng cuội

2. Đọc văn bản thuyết minh sau và tóm tắt lại những ý chính:

TRUYỆN NGẮN

Truyện ngắn là hình thức tự sự loại nhỏ. Truyện ngắn khác với truyện vừa ở dung lượng nhỏ, tập trung mô tả một mảnh cuộc sống: một biến cố, một hành động, một trạng thái nào đó trong cuộc đời nhân vật, thể hiện một khía cạnh của tính cách hay một mặt nào đó của đời sống xã hội. Do đó truyện ngắn thường ít nhân vật và sự kiện.

Cốt truyện của truyện ngắn thường diễn ra trong một không gian, thời gian hạn chế. Nó không kể trọn vẹn một quá trình diễn biến một đời người mà chọn lấy những khoảnh khắc, những “lát cắt” của cuộc sống để thể hiện. Kết cấu của truyện ngắn thường là sự sắp đặt những đối chiếu, tương phản để làm nổi bật ra chủ đề. Do đó mà truyện ngắn thường là ngắn.

Truyện ngắn tuy ngắn nhưng có thể đề cập tới nhiều vấn đề lớn của cuộc đời. Tác phẩm của nhiều bậc thầy trong thể loại này đã cho ta biết điều đó.

[Theo Từ điển văn học]

3. Đối chiếu những ý chính vừa tóm tắt được trong văn bản trên với dàn ý đã chuẩn bị ở câu trên để tự rút ra những hiểu biết về đặc điểm chính của thể loại truyện ngắn.