Lý thuyết tổng hợp Công nghệ lớp 8 Bài 46: Máy biến áp một pha chọn lọc năm 2021 – 2022 mới nhất gồm tóm tắt lý thuyết và hơn 500 bài tập ôn luyện Công nghệ 8. Hy vọng bộ tổng hợp lý thuyết Công nghệ lớp 8 sẽ giúp học sinh củng cố kiến thức, ôn tập và đạt điểm cao trong các bài thi trắc nghiệm môn Công nghệ 8.
A. Lý thuyết
Máy biến áp một pha dùng để biến đổi điện áp của dòng điện xoay chiều một pha.
1. Cấu tạo
Máy biến áp một pha gồm hai bộ phận chính: lõi thép và dây quấn.
Ngoài ra còn có vỏ máy, trên mặt có gắn đồng hồ đo điện, đèn tín hiệu và các núm điều chỉnh.
a] Lõi thép
Lõi thép được làm bằng các lá thép kĩ thuật điện ghép lại thành một khối.
Lõi thép dùng để dẫn từ cho máy biến áp.
b] Dây quấn
Làm bằng dây điện từ được quấn quanh lõi thép.
Máy biến áp một pha thường có hai cuộn dây quấn.
Dây quấn sơ cấp: Nối với nguồn điện, có điện áp là U1 và số vòng dây là N1.
Dây quấn thứ cấp: Lấy điện ra, có điện áp là U2 và số vòng dây là N2.
2. Nguyên lí làm việc
Nối hai đầu dây quấn sơ cấp với nguồn điện có điện áp U1, trong dây quấn sơ cấp có dòng điện, nhờ có cảm ứng điện từ giữa dây quấn sơ cấp và dây quấn thứ cấp, ở hai đầu dây quấn thứ cấp có điện áp U2.
Tỉ số giữa điện áp sơ cấp và thứ cấp bằng tỉ số giữa số vòng dây của chúng.
Hệ số biến áp k là tỉ số giữa điện áp sơ cấp và thứ cấp hay là tỉ số giữa số vòng dây của chúng. Mối quan hệ giữa chúng là tỉ lệ nghịch.
Nếu k > 1 thì U1 > U2 là máy biến áp giảm áp.
Nếu k < 1 thì U1 < U2 là máy biến áp tăng áp.
3. Số liệu kĩ thuật
Công suất định mức: Pđm [VA, KVA].
Điện áp định mức: Uđm [V, KV].
Dòng điện áp định mức: Iđm [A, KA].
4. Sử dụng
Điện áp đưa vào không được lớn hơn điện áp định mức.
Không để máy biến áp làm việc quá công suất định mức.
Đặt máy biến áp nơi khô ráo, sạch sẽ, thoáng gió, ít bụi.
Thường xuyên vệ sinh và kiểm tra cách điện.
B. Bài tập trắc nghiệm
Câu 1: Chức năng của máy biến áp một pha?
A. Biến đổi dòng điện
B. Biến đổi điện áp
C. Biến đổi điện áp của dòng điện xoay chiều một pha
D. Biến đổi điện áp của dòng điện một chiều
Câu 2: Cấu tạo máy biến áp một pha gồm mấy bộ phận chính?
A. 2
B. 3
C. 4
D. 5
Đáp án: A
Đó là lõi thép và dây quấn.
Câu 3: Lõi thép được làm bằng lá thép kĩ thuật điện có chiều dày:
A. Dưới 0,35 mm
B. Trên 0,5 mm
C. Từ 0,35 ÷ 0,5 mm
D. Trên 0,35 mm
Câu 4: Máy biến áp một pha có mấy loại dây quấn?
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
Đáp án: B
Đó là dây quấn sơ cấp và dây quấn thứ cấp.
Câu 5: Phát biểu nào sau đây đúng?
A. Dây quấn sơ cấp và thứ cấp lấy điện áp vào
B. Dây quấn sơ cấp và thứ cấp đưa điện áp ra
C. Dây quấn sơ cấp lấy điện áp vào, dây quấn thứ cấp đưa điện áp ra
D. Dây quấn thứ cấp lấy điện áp vào, dây quấn sơ cấp đưa điện áp ra
Câu 6: Số liệu kĩ thuật của máy biến áp một pha là:
A. Công suất định mức
B. Điện áp định mức
C. Dòng điện định mức
D. Cả 3 đáp án trên
Câu 7: Chọn phát biểu đúng:
A. Tỉ số giữa điện áp sơ cấp và thứ cấp bằng tỉ số giữa số vòng dây của chúng
B. Tỉ số giữa điện áp sơ cấp và thứ cấp lớn hơn tỉ số giữa số vòng dây của chúngC. Tỉ số giữa điện áp sơ cấp và thứ cấp nhỏ hơn tỉ số giữa số vòng dây của chúng
D. Đáp án khác
Câu 8: Ưu điểm của máy biến áp một pha là:
A. Cấu tạo đơn giản, dễ sử dụng
B. Ít hỏng
C. Giúp tăng hoặc giảm điện áp
D. Cả 3 đáp án trên
Câu 9: Lưu ý khi sử dụng máy biến áp một pha là:
A. Điện áp đưa vào máy biến áp không được lớn hơn điện áp định mức
B. Không để máy biến áp làm việc quá công suất định mức
C. Đặt máy biến áp ở nơi sạch sẽ, khô ráo
D. Cả 3 đáp án trên
Câu 10: Cấu tạo máy biến áp một pha ngoài 2 bộ phận chính còn có:
A. Vỏ máy
B. Núm điều chỉnh
C. Đèn tín hiệu
D. Cả 3 đáp án trên
Trước khi đi sâu vào máy biến áp 3 pha các cấu tạo, ký hiệu, tổ đấu dây của máy biến áp 3 pha chúng ta cùng xem lại máy biến áp là gì.
Máy biến áp là một thiết bị từ tĩnh, làm việc theo nguyên lý cảm ứng điện từ, dùng để biến đổi một hệ thống dòng điện xoay chiều ở điện áp này [U1, I1, f] thành một hệ thống dòng điện xoay chiều ở điện áp khác [U2, I2, f], với tần số không thay đổi.
- Máy biến áp là gì? cấu tạo, công dụng của máy biến áp?
Cấu tạo mạch từ máy biến áp 3 pha
Để biến đổi điện áp của một nguồn áp ba pha, ta có thể dùng một trong hai cách:
- Tổ máy biến áp 3 pha: gồm 3 máy biến áp một pha.
- Máy biến áp 3 pha với lõi thép gồm 3 trụ.
Các lượng định mức của máy biến áp 3 pha
- Điện áp định mức U1đm, U2đm: điện áp dây.
- Dòng điện định mức I1đm, I2đm: dòng điện dây.
- Công suất Sđm: công suất toàn phần ba pha.
- Điện áp ngắn mạch phần trăm Un%; điện áp dây.
- Dòng điện không tải phần trăm I0%: dòng điện dây.
- Các tổn hao P0 , Pn : công suất tác dụng ba pha.
- Điện trở, điện kháng, tổng trở: tính cho một pha.
Ký hiệu các đầu dây máy biến áp 3 pha
Các đầu tận cùng của dây quấn máy biến áp : một đầu gọi là đầu đầu, đầu còn lại gọi là đầu cuối:
- Dây quấn 1 pha: có thể tùy ý chọn đầu đầu và đầu cuối.
- Dây quấn 3 pha: các đầu đầu và đầu cuối phải chọn 1 cách thống nhất.
Các kiểu nối dây máy biến áp 3 pha
Các kiểu nối dây MBA 3 pha phụ thuộc vào cấp điện áp, mức độ ảnh hưởng của phụ tải không đối xứng và loại phụ tải.
Tỉ số biến áp 3 pha
Tỉ số điện áp dây không chỉ phụ thuộc vào số vòng dây mỗi pha mà còn phụ thuộc vào cách nối Y hay ∆. Ta lần lượt có :
Tổ nối dây máy biến áp 3 pha
Tổ nối dây biểu thị góc lệch pha giữa các sức điện động dây sơ và thứ cấp. Góc lệch pha [tổ nối dây] phụ thuộc vào :
- Chiều quấn dây.
- Cách ký hiệu các đầu dây.
- Cách đấu dây sơ và thứ cấp.
Tính toán máy biến áp 3 pha
- Điện áp, dòng điện: Uđm, Iđm, Un, I0, => được cho theo các giá trị dây.
- Công suất : Sđm, Pn, P0 => thể hiện công suất tổng của 3 pha.
⇒ Khi tính toán phải tìm các giá trị pha [tuỳ theo cách nối sao hay tam giác của phía sơ và thứ cấp] rồi áp dụng các công thức của máy biến áp 1 pha để tính toán.
Điều kiện làm việc song song của các máy biến áp
Khi cần công suất lớn [phụ tải tăng], cần phải đặt thêm máy biến áp mới và nối song song với máy biến áp đang làm việc. Các máy biến áp làm việc song song có ý nghĩa:
- Cho phép công suất lưới điện lớn hơn nhiều so với công suất mỗi máy.
- Cho phép nâng cao hiệu quả kinh tế của hệ thống điện.
- Đảm bảo cung cấp điện liên tục, định kỳ bảo dưỡng, sửa chữa các máy biến áp.
Khi tải giảm xuống có thể cho một số máy nghỉ để các máy còn lại mang tải định mức, nâng cao được hiệu suất của các máy cũng như hệ số công suất của lưới điện.
Điều kiện để máy biến áp làm việc song song:
- Cùng tỉ số biến áp.
- Cùng tổ nối dây.
- Điện áp ngắn mạch bằng nhau.
Video giới thiệu máy biến áp 3 pha
Hy vọng qua bài viết trên mang lại nhiều kiến thức về máy biến áp 3 pha đến các bạn. Chúc các bạn thành công!
Xem thêm:
- Máy biến áp tự ngẫu, nguyên lý làm việc, ưu nhược điểm?