Xe đạp điện là xe điện nhưng có thiết kế bàn đạp hỗ trợ, vận tốc thiết kế tối đa là 25 km/h, công suất động cơ điện không được lớn hơn 250W và có tổng khối lượng xe nặng quá 40kg.
Xe máy điện là xe gắn máy được dẫn động bằng động cơ điện có công suất lớn nhất không lớn hơn 4kW, có vận tốc thiết kế lớn nhất không lớn hơn 50 km/h. Xe máy điện cũng có những điểm giống với kết cấu của các loại xe máy chạy bằng xăng thông thường.
Bên cạnh các thông số kỹ thuật động cơ, có thể dễ dàng phân biệt xe đạp điện và xe máy điện bằng mắt thường căn cứ vào một số đặc điểm sau: có bàn đạp, có thể vận hành bằng cơ cấu đạp chân. Tiếp đến là các thông số kỹ thuật của từng xe. Ngoài ra, theo quy định của Luật giao thông đường bộ năm 2008 thì người sử dụng xe đạp điện không cần đăng ký vì đây là phương tiện giao thông thô sơ đường bộ; xe máy điện là loại phương tiện giao thông cơ giới đường bộ và bắt buộc phải đăng ký tại Công an quận, huyện, thị trấn nơi đăng ký hộ khẩu.
Ưu diểm lớn nhất của các loại xe điện chính là sử dụng nguồn nguyên liệu sạch và hạn chế tình trạng ô nhiễm không khó, giải pháp tối ưu để bảo vệ môi trường và được coi là xu hướng giao thông trong tương lai.
Tóm lại từ những căn cứ pháp lý đưa ra như trên, người sử dụng xe nên phân biệt rõ ràng bởi những quy định của pháp luật liên quan đến hai loại xe này là hoàn toàn khác nhau, từ việc sử dụng, đối tượng sử dụng cho đến các chế tài xử lý vi phạm.
3. Bao nhiêu tuổi thì được điều khiển xe máy điện?
Căn cứ theo Điều 60 Luật Giao thông đường bộ năm 2008, quy định về sức khỏe, độ tuổi của người lái xe máy điện cụ thể như sau:
- Người đủ từ 16 tuổu trở lên, được phép lái xe máy điện có dung tích xi lanh đạt dưới 50 cm³.
- Người đủ từ 18 tuổi trở lên được lái xe mô tô 2 - 3 bánh với dung tích xi lanh đạt từ 50 cm³ trở lên
Tóm lại, theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành thì ngườid dủ từ 16 tuổi trở lên sẽ được phép lái xe gắn máy với dung tích xi lanh đạt dướu 50 cm³. Người đủ từ 18 tuổi trở lên được phép lái xe mô tô từ 2 - 3 bánh có dung tích xi lanh từ 50 cm³ trở lên.
Căn cứ theo công điện số 05/CĐ - TTg, vào ngày 25/02/2016, học sinh, sinh viên khi điều khiển phương tiện giao thông cơ giới đường bộ cần đủ tuổi và có đầy đủ giấy phép lái xe theo quy định của pháp luật. Trường hợp học sinh, sinh viên không được phép điều khiển xe mô tô, xe máy điện khi chưa đăng ký giấy tờ và gắn biển số xe.
4. Đi xe đạp điện, xe máy điện không đội mũ bảo hiểm có bị xử phạt không?
Theo quy định của Khoản 2, Điều 31, Luật Giao thông đường bộ băm 2008 quy định:
2. Người điều khiển, người ngồi trên xe đạp máy phảo đội mũ bảo hiểm có cài quai đúng cách.
Như vậy, người sử dụng xe máy điện phải đổi mũ bảo hiểm và cài quai theo quy định. Theo quy định này ta có thể xác định được những đối tượng cụ thể bắt buộc phải đội mũ bảo hiểm khi sử dụng xe máy đạp điện bao gồm: người điều khiển phương tiện xe đạp điện, xe máy điện và người được chở trên xe đạp điện, xe máy điện.
Như vậy, trong trường hợp cá nhân nào đi xe máy điện mà không đội mũ bảo hiểm là hành vi vi phạm pháp luật. Căn cứ theo quy định tại Khoản 4, Điều 8, Nghị định 100/2019/NĐ-CP sửa đổi bổ sung bởi Khoản 6 Điều 2 Nghị định 123/2021/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 01/01/2022 thì đi xe máy điện mà không đội mũ bảo hiểm thì sẽ bị xử phạt hành chính. Theo đó, mức phạt cụ thể đối với lỗi không đội mũ bảo hiểm được quy định như sau:
Điều 8. Xử phạt người điều khiển xe đạp, xe đạp máy [kể cả xe đạp điện], người điều khiển xe thô sơ khác vi phạm quy tắc giao thông đường bộ
...
4. Phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng đối với người điều khiến xe thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:
a, Điều khiển xe đi vào đường cao tốc, trừ phương tiện phục vụ việc quản lý, bảo trì đường cao tốc;
b, Gây tai nạn giao thông không dừng lại, không giữ nguyên hiện trường, bỏ trốn không đến trình báo với cơ quan có thẩm quyền, không tham gia cấp cứu người bị nạn;
c, Điều khiển xe trên đường mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá 80 miligam/100 mililít máu hoặc vượt quá 0,4 miligam/1 lít khí thở;
d, Không chấp hành yêu cầu kiểm tra nồng độ cồn của người thi hành công vụ.
đ, Người điều khiển xe đạp máy [kể cả xe đạp điện] không đội "mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy" hoặc đội "mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy" không cài quai đúng quy cách khi tham gia giao thông trên đường bộ.
e, Chở người ngồi trên xe đạp máy [kể cả xe đạp điện] không đội "mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy" hoặc đội "mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy" không cài quai đúng quy cách, trừ trường hợp chở người bệnh đi cấp cứu, trẻ em dưới 6 tuổi, áp giải người có hành vi vi phạm pháp luật....
Như vậy, từ những lập luận và phân tích dựa theo quy định mới nhất của pháp luật hiện hành đã có những quy định rất cụ thể về mức phạt đối với hành vi điều khiển xe, ngồi sau người điều khiển xe máy điện [bao gồm cả xe đạp điện] mà không đội mũ bảo hiểm có thể bị xử phạt tối từ 400.000 đồng và tối đa lên đến 600.000 đồng. Chỉ trừ một số trường hợp và pháp luật quy định cho phép được đi xe máy mà không câng đội mũ bảo hiểm, còn tất cả những người điều khiển xe máy điện, xe đạp điện đều phải đội mũ bảo hiểm.
Ví dụ: Khi tham gia giao thông, bạn điều khiển xe máy điện, không đội mũ sẽ bị phạt từ 400.000 đến 600.000 đồng. Người ngồi phái sau xe cũng không đội mũ hoặc đội mũ nhưng không cài quai sẽ bị phạt tiền tương tự người điều khiển phương tiện. Như vậy cả tổng số tiền xử phạt của cả hai sẽ từ 800.000 đồng cho đến 1.200.000 đồng. Mắc phải lỗi đi xe đạp điện, xe máy điện không đội mũ bảo hiểm không đội mũ bảo hiểm bạn sẽ bị phạt theo quy định của pháp luật. Để tránh tình trạng "tiền rơi", người dùng các dòng xe điện, xe máy điện nói riêng và người tham gia giao thông nên tuân thủ các quy định về luật giao thông đường bộ, đội mũ bảo hiểm đầy đủ và cài quai đúng cách khi lưu thông đường bộ. Có đảm bảo và tuân thủ các quy định pháp luật về an toàn giao thông chúng ta mới có thể bảo vệ an toàn tính mạnh cho chính bản thân mình, cho những người cùng tham gia giao thông, cho cộng đồng xã hội.
Trên đây là toàn bộ bài tư vấn pháp luật về câu hỏi "Đi xe đạp điện, xe máy điện không đội mũ bảo hiểm có bị phạt không?" do công ty Luật Minh Khuê nghiên cứu và cung cấp. Nếu quý khách hàng có bất cứ băn khoăn nào về lĩnh vực pháp luật cần được giải đáp có thể liên hệ cho Tổng đài tư vấn trực tuyến 24/7 hoặc theo số hotline 1900.6162 để được giải đáp thắc mắc.