Y tế học đường ở trường mầm non

Nghề Y là một trong những nghề luôn được xã hội tôn vinh. Đó là vinh dự, đồng thời là trách nhiệm to lớn, đòi hỏi mỗi một cán bộ Y tế dù ở bất kỳ vị trí công tác nào phải không ngừng học tập, thi đua, để nâng cao trình độ chuyên môn, rèn luyện Y đức. Đối với môi trường giáo dục công tác Y tế học đường có vai trò rất quan trọng, là nơi sơ cấp cứu ban đầu cho giáo viên, học sinh trong những trường hợp tai nạn thương tích trước khi chuyển đến bệnh viện; chăm sóc sức khỏe, phòng, chống dịch bệnh có nguy cơ lây nhiễm trong trường học...Một trong những nhân viên y tế nhà trường luôn hết mình với công việc chúng tôi muốn kể đến đó là đồng chí Dương Thị Ngọc Bích - nhân viên y tế trường Mầm non Hoa Phượng, phường Cự Khối.

Sinh năm 1985, vào ngành năm 2008, với 35 tuổi đời, 12 năm tuổi nghề, đồng chí đã toàn tâm toàn ý công tác tại Trường Mầm non Hoa Phượng. Với phong cách làm việc nhanh nhẹn, chủ động trong công việc, đồng chí luôn hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao. Hằng năm đồng chí Bích đã kịp thời tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường thực hiện các yêu cầu vệ sinh học đường, vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh khu vực trong nhà trường theo đúng các quy định đã ban hành của Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, nội quy của nhà trường. Thực hiện công tác tuyên truyền giáo dục sức khoẻ, phòng bệnh, phòng dịch theo lịch hoạt động của trường và theo yêu cầu của y tế địa phương. Với chức năng, nhiệm vụ của mình, đồng chí Bích luôn nghiêm túc thực hiện các kế hoạch hoạt động y tế cho năm học được lãnh đạo nhà trường phê duyệt. Quản lý tốt tủ thuốc và y dụng cụ để có thể sơ cứu và xử lý ban đầu những bệnh thông thường xảy ra trong trường. Tổ chức thực hiện khám sức khoẻ định kỳ cho học sinh. Xây dựng khẩu phần ăn cho học sinh, hướng dẫn tư thế ngồi học đúng chuẩn để tránh những tình trạng cong vẹo cột sống hoặc thị lực, triển khai các công tác phòng chống dịch bệnh xảy ra nhằm mục tiêu cuối cùng là đảm bảo môi trường học tập cho an toàn. Đối với trẻ mầm non do hệ miễn dịch của học sinh còn chưa thực sự hoàn thiện, nên trong quá trình học tập tại trường, một số em có thể gặp các vấn đề bất thường như cảm lạnh, cảm nắng, nôn ói, rối loạn tiêu hóa ... Hoặc cũng có những trường hợp trong lúc vui đùa không may bị ngã hay va chạm, đồng chí Bích đã kịp thời thăm khám, sơ cứu. Bên cạnh đó hoạt động y tế trường học không đơn giản chỉ là sơ cấp cứu mà còn tổ chức triển khai các hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe, các chương trình phòng chống dịch bệnh cho học sinh trong trường, xây dựng khung dinh dưỡng - y tế hợp lý, góp phần cải thiện cân nặng, chiều cao cho học sinh, cụ thể: Cân nặng kênh bình thường tỷ lệ tăng 4,8%; Kênh suy dinh dưỡng giảm 3,3%; Thừa cân, béo phì giảm 2,0%; Kênh thấp còi giảm 1,5%. Qua đó góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ cho phát triển đất nước. 

Đ/c Bích phối hợp cùng các cán bộ y tế của Trạm y tế phường Cự Khối khám sức khoẻ định kỳ cho học sinh

năm học 2020 - 2021.

Đặc biệt từ khi dịch bệnh Covid - 19 bùng phát ở nước ta, thực hiện sự chỉ đạo của Ban giám hiệu, đồng chí đã xây dựng kế hoạch chi tiết từng tuần, từng tháng cho công tác phòng chống dịch. Ngày nào cũng có mặt ở trường cùng các đồng chí trong Ban giám hiệu bàn bạc thống nhất các biện pháp, chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết để phòng chống dịch. Luôn sát sao, theo dõi giám sát các hoạt động vệ sinh. Hàng tuần trực tiếp pha dung dịch chia cho các lớp để lau rửa đồ dùng đồ chơi và khử khuẩn. Hướng dẫn giáo viên cách sử dụng nhiệt kế điện tử, cách sử dụng dung dịch rửa tay nhanh, phối hợp với Bảo vệ hàng ngày đo thân nhiệt cho cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh và khách khi đến trường làm việc.

Đồng chí Dương Thị Ngọc Bích - Nhân viên y tế giám sát công tác phun khử khuẩn

Đồng chí Bích tâm sự: “Yêu ngành Y và em đã theo ngành Y, mang trong mình trọng trách của một nữ y tá, em may mắn được phục vụ, theo dõi và chăm sóc sức khỏe cho các cháu, bản thân em vô cùng hạnh phúc. Vì vậy, em sẽ luôn cố gắng và hết mình trong công việc. Thời điểm này đang có dịch, rất cần có sự chung tay và vào cuộc của đội ngũ ngành Y, em sẽ làm tất cả những gì trong khả năng của em để cùng tập thể nhà trường  thực hiện tốt công tác phòng chống dịch theo chỉ đạo của cấp trên”.

Ngoài công việc của một nhân viên y tế, đồng chí còn đảm nhiệm thêm nhiệm vụ văn thư giúp nhà trường trong thời gian thiếu nhân viên văn thư và làm tổ trưởng tổ văn phòng.

Đ/c Bích làm nhiệm vụ công tác văn thư 

Vất vả là thế, khó khăn là thế nhưng với đồng chí Dương Thị Ngọc Bích không một lời phàn nàn, đồng chí luôn đặt công việc lên hàng đầu, vui vẻ và cố gắng hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Không chỉ giỏi việc trường, tích cực tham gia các hoạt động xã hội, đồng chí còn là một người dâu thảo, người mẹ mẫu mực trong gia đình, chăm sóc và dạy dỗ con chăm ngoan, học giỏi./.

Ngày 25/4 vừa qua, trong buổi làm việc với Bộ Giáo dục và Đào tạo, Thành phố Hồ Chí Minh đã kiến nghị Bộ cho phép thành phố được bổ sung mỗi cơ sở giáo dục công lập có đủ 4 vị trí việc làm thay vì chỉ có 2 vị trí việc làm như hiện nay.

Cụ thể, Thành phố Hồ Chí Minh kiến nghị có 4 chức danh vị trí việc làm trong các trường mầm non, tiểu học là: Nhân viên văn thư, thủ quỹ, kế toán và nhân viên y tế.

Đặc biệt, bối cảnh dịch bệnh phức tạp trong thời gian qua đã cho thấy vai trò của nhân viên y tế trường học là không thể thiếu. Thành phố Hồ Chí Minh đề xuất, với các trường có đông học sinh thì cứ 1.000 học sinh sẽ cần có 1 nhân viên y tế.[1]

Vì sao trường học lại không có nhân viên y tế?

Nhiều năm trước đây, mỗi trường học đều hợp đồng một nhân viên y tế. Nhiệm vụ của các nhân viên y tế học đường là hằng ngày theo dõi sức khỏe học sinh, kiểm tra vệ sinh an toàn trường học, các bếp ăn bán trú, tổ chức cho học sinh súc miệng nước Flour hàng tuần, theo dõi sức khỏe học sinh hằng ngày, khám sức khỏe định kỳ [cân, đo chiều cao, thị lực], đặc biệt sơ, cấp cứu ban đầu cho học sinh bị tai nạn thương tích, bị cảm sốt, đau đầu, đau bụng…

Nhân viên y tế còn có nhiệm vụ tuyên truyền việc phòng chống dịch bệnh, bệnh truyền nhiễm; phòng chống ngộ độc thực phẩm; cung cấp dinh dưỡng hợp lý cho cơ thể.

Ngoài ra, nhân viên y tế còn thường xuyên theo dõi sức khỏe học sinh, phát hiện giảm thị lực, cong vẹo cột sống, bệnh răng miệng, rối loạn sức khỏe tâm thần và các bệnh tật khác để xử trí, chuyển đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh theo quy định và áp dụng chế độ học tập, rèn luyện phù hợp với tình trạng sức khỏe.

Tuy nhiên, vài năm trở lại đây [cụ thể từ năm 2016 khi Thông tư liên tịch 13/2016/TTLT-BYT-BGDĐT ra đời] thì nhiều trường học đã buộc phải cho nhân viên y tế nhà trường nghỉ việc. Từ đó đến nay, nhân viên y tế chỉ do một số nhân viên trong trường đảm nhiệm thêm.

Cụ thể, theo Khoản 2 Điều 8 Thông tư liên tịch 13/2016/TTLT-BYT-BGDĐT quy định rõ: "Điều 8. Bảo đảm các điều kiện về phòng y tế, nhân viên y tế trường học ... 2. Nhân viên y tế trường học a] Nhân viên y tế trường học phải có trình độ chuyên môn từ y sĩ trung cấp trở lên.

Căn cứ điều kiện thực tiễn tại địa phương, các trường học bố trí nhân viên y tế trường học đáp ứng quy định tại Điểm này hoặc ký hợp đồng với Trạm Y tế xã, phường, thị trấn [sau đây gọi tắt là Trạm Y tế xã] hoặc cơ sở khám bệnh, chữa bệnh từ hình thức phòng khám đa khoa trở lên để chăm sóc sức khỏe học sinh".

Phần đông các nhân viên y tế trường học lúc đó rất ít người có trình độ chuyên môn từ y sĩ trung cấp trở lên mà chủ yếu chỉ học sơ cấp hoặc có hiểu biết về chuyên môn ngành y. Những người có chuyên môn từ trung cấp y trở lên cũng không ai chọn trường học để làm vì thu nhập lại khá thấp.

Sự cấp bách cần phải có nhân viên y tế trong nhà trường

Không tuyển được nhân viên y tế có trình độ như quy định nên các trường học buộc phải ký hợp đồng với trạm y tế ở xã phường. Việc ký hợp đồng với trạm y tế xã phường chỉ đảm bảo khám sức khỏe định kỳ cho học sinh một năm 2 lần còn hằng ngày vẫn không có ai trực ở phòng y tế trường học.

Trong khi hầu như trường nào cũng có học sinh sứt đầu mẻ trán vì trượt ngã, không có học sinh bị ho, bị sốt, bị đau bụng, bị cảm, đặc biệt là trong thời gian dịch bệnh như hiện nay, mỗi ngày mỗi trường vẫn có không ít học sinh cần đến sự can thiệp của nhân viên y tế.

Không có nhân viên y tế, giáo viên phải cáng đáng những việc ngoài khả năng chuyên môn như xác định học sinh bị bệnh đưa lên phòng y tế, sơ cứu ban đầu khi các em bị chấn thương.

Cũng vì những việc như thế mà có những thầy cô phải bỏ lớp dạy để lo cho học sinh đang cần sơ cứu. Học sinh thì hiếu động nên việc chấn thương vẫn thường xảy ra. Có giáo viên cứ nhìn thấy máu là hoảng nên không phải lúc nào cũng xử lý kịp thời.

Có lần, người viết bài đã từng phải bỏ cả tiết dạy để chở một học sinh bị bạn lấy bút đâm vào mắt ngay trong giờ học. Hay như lần học sinh bị ngã vỡ đầu, máu chảy không ngừng nhưng bản thân đã rất lúng túng trong cách băng bó vết thương cho em.

Vai trò nhân viên y tế trong nhà trường là vô cùng cần thiết, lại càng cần thiết hơn ngay trong giai đoạn của dịch bệnh Covid hoành hành.

Nếu như vắng nhân viên văn thư, thủ quỹ thì nhân viên thư viện, thiết bị trường học hoặc nhân viên kế toán có thể kiêm nhiệm được. Tuy nhiên, nhân viên y tế là công việc đặc thù nên người không có chuyên môn kiêm nhiệm khó có thể làm tốt.

Trong thực tế hiện nay, nhiều trường học vẫn đang thiếu nhân viên y tế. Để giải quyết tình thế, nhà trường đã phải phân công một số nhân viên làm công tác kiêm nhiệm.

Người kiêm nhiệm mà không có chuyên môn thì cũng chẳng giải quyết được gì, cũng là kiêm nhiệm để cho có chức danh mà thôi.

Không riêng Thành phố Hồ Chí Minh, nhiều trường học hiện trống vị trí nhân viên y tế. Thay vì đáp ứng nguyện vọng đề xuất của Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần làm việc thêm với các bộ liên quan đề xuất thêm một vị trí việc làm là nhân viên y tế trong trường học.

Đồng thời sửa luôn quy định yêu cầu về trình độ của nhân viên y tế trong Thông tư liên tịch 13/2016/TTLT-BYT-BGDĐT để trường học có thể dễ dàng trong việc hợp đồng nhân viên y tế.

Tài liệu tham khảo:

[1] //vtv.vn/giao-duc/tp-ho-chi-minh-kien-nghi-cac-vi-tri-viec-lam-cho-cac-truong-dong-hoc-sinh-20220426124322434.htm?utm_source=coccoc&utm_medium=ccnews

Đỗ Quyên