- * Lớp 1
- Lớp 2
- Lớp 3
- Lớp 4
- Lớp 5
- Lớp 6
- Lớp 7
- Lớp 8
- Lớp 9
- Lớp 10
- Lớp 11
- Lớp 12
- Thi chuyển cấp
Mầm non
- Tranh tô màu
- Trường mầm non
- Tiền tiểu học
- Danh mục Trường Tiểu học
- Dạy con học ở nhà
- Giáo án Mầm non
- Sáng kiến kinh nghiệm
Học tập
- Giáo án - Bài giảng
- Luyện thi
- Văn bản - Biểu mẫu
- Viết thư UPU
- An toàn giao thông
- Dành cho Giáo Viên
- Hỏi đáp học tập
- Cao học - Sau Cao học
- Trung cấp - Học nghề
- Cao đẳng - Đại học
Hỏi bài
- Toán học
- Văn học
- Tiếng Anh
- Vật Lý
- Hóa học
- Sinh học
- Lịch Sử
- Địa Lý
- GDCD
- Tin học
Trắc nghiệm
- Trắc nghiệm IQ
- Trắc nghiệm EQ
- KPOP Quiz
- Đố vui
- Trạng Nguyên Toàn Tài
- Trạng Nguyên Tiếng Việt
- Thi Violympic
- Thi IOE Tiếng Anh
- Kiểm tra trình độ tiếng Anh
- Kiểm tra Ngữ pháp tiếng Anh
Tiếng Anh
- Luyện kỹ năng
- Giáo án điện tử
- Ngữ pháp tiếng Anh
- Màu sắc trong tiếng Anh
- Tiếng Anh khung châu Âu
- Tiếng Anh phổ thông
- Tiếng Anh thương mại
- Luyện thi IELTS
- Luyện thi TOEFL
- Luyện thi TOEIC
Khóa học trực tuyến
- Tiếng Anh cơ bản 1
- Tiếng Anh cơ bản 2
- Tiếng Anh trung cấp
- Tiếng Anh cao cấp
- Toán mầm non
- Toán song ngữ lớp 1
- Toán Nâng cao lớp 1
- Toán Nâng cao lớp 2
- Toán Nâng cao lớp 3
- Toán Nâng cao lớp 4
Giao diện mới của VnDoc Pro: Dễ sử dụng hơn - chỉ tập trung vào lớp bạn quan tâm. Vui lòng chọn lớp mà bạn quan tâm: Lưu và trải nghiệm
- Soạn Văn Lớp 12 [ngắn nhất]
Nghị luận văn học là dạng bài thi rất quan trọng và luôn có mặt trong các kỳ thi học sinh giỏi và THPT Quốc gia môn Ngữ Văn. Bài viết này sẽ giúp các em ôn tập lại kiến thức về nghị luận văn học để các em nắm được những yêu cầu và thao tác trong khi làm bài. Từ đó, hướng dẫn chi tiết cách soạn bài Viết bài làm văn số 5: Nghị luận văn học thông qua một số đề có sẵn.
1. Ôn tập kiến thức nghị luận văn học
- Khái niệm: Văn nghị luận là một thể loại văn được viết với mục đích xác lập cho người đọc, người nghe một tư tưởng, quan điểm nào đó. Văn nghị luận cần phải chứa những luận điểm rõ ràng, có những dẫn chứng và lí lẽ thuyết phục được người đọc, người nghe. Những tư tưởng và quan điểm trong bài văn nghị luận phải được xây dựng để hướng tới cách giải quyết những vấn đề được đặt ra và tồn tại trong cuộc sống, xã hội, như vậy mới có ý nghĩa.
- Những yêu cầu cần đáp ứng khi làm văn nghị luận: Phải viết đúng hướng, theo một trật tự nhất định, phải mạch lạc, trong sáng và sống động, có tính sáng tạo sẽ làm bài văn càng trở nên hấp dẫn.
- Những thao tác chính trong bài văn nghị luận bao gồm: giải thích, bình luận, chứng minh, bác bỏ, phân tích, so sánh,…
- Khi làm một bài văn nghị luận văn học thì cần phải lưu ý đến những yêu cầu sau đây:
- Phải nắm chắc được cách sử dụng của các thao tác nghị luận về một đoạn trích, đoạn thơ, bài thơ và tác phẩm văn xuôi.
- Cần củng cố lại những kiến thức cơ bản trong mỗi tác phẩm văn học như: tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm, giá trị về nội dung, giá trị về nghệ thuật và giá trị về tư tưởng.
- Đối với thơ thì ta cần lưu ý đến mặt hình thức thể hiện [như hình ảnh, cấu trúc, nhịp điệu, biện pháp tu từ,..].
- Đối với các tác phẩm văn xuôi: cần phải chú ý đến phần cốt truyện, các tuyến nhân vật, tình huống, các dẫn chứng cần thật sự chính xác, làm nổi bật lên giá trị về hiện thực, giá trị về nhân đạo, tình tiết trong truyện
2. Hướng dẫn soạn bài Viết bài làm văn số 5: Nghị luận văn học
2.1 Soạn bài viết bài làm văn số 5: Nghị luận văn học Đề 1
Đề bài: Trong một bức thư luận bàn về chủ đề văn chương, Nguyễn Văn Siêu đã viết: “Văn chương […] có loại đáng thờ. Có loại không đáng thờ. Loại không đáng thờ là loại chỉ chuyên chú ở văn chương. Loại đáng thờ là loại chuyên chú ở con người”. Hãy đưa ra những nhận xét và phát biểu về quan niệm trên.
Bài làm cần có những nội dung dưới đây:
- Phân tích, giải nghĩa hai loại văn chương: "chuyên chú ở văn chương" và loại "chuyên chú ở con người".
+ Thế nào được gọi là văn chương "chuyên chú ở văn chương"?
Đó là một loại văn chương chỉ biết đến nó, tức là coi mọi hình thức về mặt nghệ thuật là trên hết, nhà văn khi sáng tác cũng chỉ chăm lo tới cái đẹp hình thức mà không mấy quan tâm đến nội dung tư tưởng và không bận tâm đến đời sống và vận mệnh của con người, không có ý thức, trách nhiệm đối với cộng đồng và xã hội.
+ Thế nào được gọi là văn chương "chuyên chú ở con người"?
Đó là một loại văn chương được quan tâm ưu tiên đến cuộc sống của con người và vì con người, coi giá trị chủ yếu của văn chương nằm ở chỗ mà nó tạo lợi ích cho cuộc đời.
- Nêu quan điểm của bản thân về quan niệm của Nguyễn Văn siêu:
+ Vì sao loại văn chương đáng thờ lại là loại "Chuyên chú ở con người" chứ không phải là loại "Chuyên chú ở văn chương"?
Nguyễn Văn Siêu muốn thể hiện giá trị cao đẹp của văn chương. Nếu văn chương mà không quan tâm đến khía cạnh con người thì văn chương đã tự đánh mất giá trị của mình. Áng văn hay phải gọi là áng văn tâm huyết của con người cầm bút. Cái tâm sẽ thường nuôi dưỡng và làm phát huy cái tài.
- Liên hệ tới những nhà văn cũng có quan điểm giống như Nguyễn Văn Siêu.
Gợi ý:
Mỗi người nghệ sĩ đều theo phong cách nghệ thuật cá tính sáng tạo cùng tư tưởng thẩm mĩ riêng mà có những quan điểm riêng trong văn chương. Có người nghĩ rằng văn chương không phải được nhào nặn từ người thợ khéo tay thực hiện dựa trên một số kiểu mẫu được đưa cho, mà văn chương phải là sự khởi nguồn chưa một ai từng làm và sáng tạo ra những gì chưa có trước đấy. Có người lại nghĩ rằng văn chương phải là sự thoát li nhưng cũng có những người nghĩ rằng văn chương phải là những sự việc có thật ở đời, phải là những sự đau khổ bộc lộ ra từ kiếp lầm than. Với Nguyễn Văn Siêu, ông cho rằng “Văn chương […] có loại đáng thờ. Có loại không đáng thờ. Loại không đáng thờ là loại chỉ chuyên chú ở văn chương. Loại đáng thờ là loại chuyên chú ở con người”. Nguyễn Văn Siêu đã bày tỏ quan niệm của mình với văn chương. Theo ông thì văn chương được chia thành hai loại là văn chương không đáng thờ và văn chương đáng thờ. Văn chương không đáng thờ theo Nguyễn Văn Siêu là loại văn chỉ chuyên chú ở văn chương, còn văn chương đáng thờ với ông là loại chuyên chú ở con người.
Vậy chúng ta sẽ hiểu thế nào về văn chương mà chỉ chuyên chú ở văn chương? Văn chương chuyên chú ở văn chương chính là loại văn chương chỉ tập trung vào hình thức mà không có nhiều ý nghĩa đối với con người. Những tác phẩm như thế giống như một bài hát thoạt đầu có vẻ dễ nghe và bắt tai nhưng những ngôn từ trong nó thì lại chẳng mang ý nghĩa gì, chỉ là một vài ba câu từ ghép lại hết sức đơn giản và tẻ nhạt. Sức mạnh của văn chương cũng đã được nhiều người khác khẳng định, Thạch Lam đã từng ví văn chương như “một thứ khí giới thanh cao mà đắc lực” nó giúp cho tâm hồn của con người được thanh lọc và cũng vạch trần những điều giả dối trong xã hội. Thế nhưng nếu văn chương không có sự chuyên chú ở con người thì đó không phải là văn chương thực thụ nữa. Vì văn chương cũng có chức năng về giáo dục và nhận thức mà mặt thẩm mỹ cũng rất quan trọng đối với con người.
Thực tế cho thấy, khi một xã hội phát triển đồng nghĩa với những câu chuyện ngắn trên mạng cũng được đăng tràn lan. Ở đó ta có thể bắt gặp rất nhiều những câu chuyện về chủ đề tình yêu, tình bạn hoặc tình cảm gia đình. Nhưng cách viết của những câu chuyện ấy chỉ chú trọng vào hình thức văn bản mà không quan tâm đến nội dung và ý nghĩa của nó. Vả lại trước khi sáng tác một tác phẩm hay làm bất cứ một việc gì thì việc đầu tiên chúng ta cần phải xác định chính là đối tượng mà tác phẩm ấy muốn đề cập tới là ai. Nếu không xác định được điều này thì một tác phẩm văn chương được viết ra sẽ chẳng dành cho ai, chẳng biết sẽ phù hợp với độ tuổi nào thì đó không phải là loại văn chương để con người cần tôn thờ.Thể loại văn chương như vậy chỉ dựa vào thị hiếu của con người, nó cực kỳ sáo rỗng.
Ngược lại chúng ta có thể ghi nhớ rằng văn chương đáng được tôn thờ chính là văn chương chuyên chú ở con người. Đó là những tác phẩm vừa có giá trị nghệ thuật lại vừa có giá trị nhân văn thật sự sâu sắc. Nguyễn Văn Siêu đã khẳng định đúng đắn khi đưa ra một yêu cầu cho những tác phẩm văn chương chân chính đó phải là tiếng nói và hơi thở của cuộc sống đời thường, đặt ra nhiệm vụ cần phản ánh hiện thực vào văn chương. Yêu cầu đó đòi hỏi ở nhà văn một sự tinh tế, nhạy bén và cảm nhận từ các giác quan rất rõ ràng để có thể nhập tâm vào cuộc sống với mục đích khám phá tìm tòi. Một tác phẩm ưu tú không đem đến cho người đọc “sự thoát li hay sự quên" mà nó đem tới cho người đọc một hơi thở nhịp đập trong chính cuộc đời để mang lại người đọc những "bài học trông nhìn và thưởng thức" [Theo dòng]. "Tác phẩm văn nghệ phải thể hiện sự sống thật hơn là sự sống bình thường cô đọng hơn khái quát hơn cao hơn cuộc sống mà văn là cuộc sống" [Trường Chinh]. Người nghệ sĩ cũng cần phải nhận thức và phản ánh được cuộc sống có lý tưởng chứ không phải mình họa cho lý tưởng của cuộc sống. Lý tưởng ở ngay trong cuộc sống chứ không thể tách rời khỏi cuộc sống sẽ khiến người ta phải thoát ly hay quên lãng.
Văn chương chân chính cũng không phải là một công thức sao chép nô lệ hiện thực mà cần thể hiện được sự sáng tạo độc đáo một cách nghiêm túc của người nghệ sĩ. Quá trình sáng tạo ấy là quá trình mà nhà văn gom góp, chắt chiu từng mảnh đời, từng số phận để thu nhận vào mình muôn hình vạn trạng của cuộc sống ngoài kia và trải nghiệm chúng. Chỉ có sự công phu và sáng tạo như thế thì tác phẩm văn chương mới mang lại những linh hồn của cuộc sống và bắt buộc người đọc phải hướng tới cuộc đời đó để tìm kiếm và khám phá say mê. Văn chương chân chính chắc chắn không phải là thứ văn chương dễ dãi để người đọc không hiểu gì. Trong nền văn học Việt Nam chúng ta có rất nhiều các tác phẩm văn chương đáng được tôn thờ vì nó luôn luôn chú trọng vào con người. Ví dụ như tác phẩm “Vợ Nhặt” của Kim Lân được xếp vào văn chương đáng tôn thờ bởi tác phẩm đã ca ngợi được vẻ đẹp về tình thương mến thương, lá lành đùm lá rách của dân tộc ta, nó sẽ luôn tỏa sáng kể cả với hoàn cảnh khó khăn nhất là nạn đói. Điều đó còn thể hiện lên vẻ đẹp của đất nước, sự tự hào về truyền thống văn hóa dân tộc tốt đẹp, về tinh thần yêu nước và mối căm hận giặc, về tự tôn dân tộc và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ trong tác phẩm “Đất nước” của tác giả Nguyễn Khoa Điềm. Từ thời Nguyễn Trãi hay Nguyễn Du với những tác phẩm như Bình Ngô đại cáo, Truyện Kiều cho đến giai đoạn Hồ Chí Minh, Nam Cao, Tố Hữu… đều toả sáng bằng những áng văn chương đáng được tôn thờ đến ngàn đời.
Như vậy, có thể thấy rằng Nguyễn Văn Siêu thật sự tinh tế và mang đến những quan điểm đúng đắn về các thể loại văn chương. Để rồi, người đọc cũng như người viết biết cách sáng tạo thêm, lựa chọn ra những tác phẩm văn chương thực sự có ích, mang ý nghĩa nhất định, những tác phẩm văn chương đáng được tất cả các thế hệ tôn thờ.
\>>> Combo sổ tay kiến thức tất cả các môn giúp các em vượt qua mọi kỳ thi trong quá trình học tập và tốt nghiệp THPT > Đăng ký khóa học PAS THPT để được các thầy cô lên lộ trình ôn thi sớm nhất bạn nhé