Ca khúc nhạc sĩ đài phương trang là ai?

[TGĐA] - Đời nghệ sĩ tuần này chào đón sự xuất hiện lần đầu tiên của một nhạc sĩ thuộc dòng nhạc trữ tình – nhạc sĩ Đài Phương Trang. Ông được mệnh danh là “Nhạc sĩ của những bản tình ca cô đơn”. Những tác phẩm của ông như kể thay cho nhân thế biết bao nhiêu cuộc tình dang dở trong những bản tình ca để đời của mình.

Trong số gia tài sáng tác của nhạc sĩ Đài Phương Trang, không thể không nhắc tới ca khúc Người yêu cô đơn. Thông thường, công chúng có xu hướng cho rằng bài hát này được viết nên từ chính số phận của tác giả, họ nghĩ “bài hát này vận vào đời tác giả, ông ấy cũng đau khổ và cô đơn lắm”.

Đó là trong những sáng tác, còn ở cuộc đời thật, nhạc sĩ Đài Phương Trang thú nhận bất cứ người thanh niên nào cũng có những tình yêu thầm kín và ông cũng không phải ngoại lệ. Bên cạnh công việc sáng tác, nhạc sĩ còn hoạt động trong lĩnh vực giáo dục. Chính vì thế, chất nghệ sĩ trong nhạc sĩ Đài Phương Trang luôn có một lực vô hình cản lại, không thể bung xõa hết như những người nhạc sĩ chỉ chuyên tâm vào công việc sáng tác.

“Tôi luôn nghĩ làm sao đó để học trò khi nhìn vào, chúng phải thấy được tôi là một con người mẫu mực. Vì trong ngành giáo dục, mỗi người dạy học là một mẫu mực cho học trò noi theo. Nhiều lúc tôi cũng muốn theo với anh em sáng tác, được sống một cuộc đời nghệ sĩ nhưng lực vô hình ấy đã khiến cho mỗi lần tôi có rung cảm sẽ phải tìm cách giải tỏa những cảm xúc ấy thì may mắn nghề sáng tác đã giúp tôi trải lòng mình”, nhạc sĩ Đài Phương Trang tâm sự.

Đồng thời, nhạc sĩ cũng khẳng định tất cả những xúc cảm mà ông viết trong các sáng tác đều lấy từ một phần nhỏ cảm xúc thật của mình kết hợp với tất cả xúc cảm của bạn bè, của những mảnh đời xung quanh hoặc từ các câu chuyện mà ông được nghe kể.

Nhạc sĩ Đài Phương Trang tự đánh giá cuộc tình của mình và vợ là một cuộc tình trọn vẹn. Trọn vẹn từ khi quen nhau, yêu nhau cho tới lúc về chung một nhà. Ông cho rằng có lẽ những xúc cảm mà ông trải qua đã góp phần giúp hai vợ chồng gìn giữ được sự trọn vẹn ấy.

Sau khi vợ qua đời cách đây 4 năm, nhạc sĩ Đài Phương Trang nhường lại căn nhà trước đây cho gia đình con trai còn mình thì tạo dựng một mái ấm khác. Mặc dù ngôi nhà mới không có bóng dáng của người bạn đời nhưng lại có âm nhạc làm “nhân tình” theo như lời nhạc sĩ bày tỏ. “Ngày nhỏ tôi xem cô đơn là tình nhân còn bây giờ đối với tôi ngoài cô đơn ra, âm nhạc cũng là tình nhân”, nhạc sĩ Đài Phương Trang ánh lên sự hạnh phúc khi đang sống trọn với đam mê.

Khi nghe nhiều các bài hát do nhạc sĩ Đài Phương Trang sáng tác, khán giả có thể dễ dàng nhận thấy mỗi ca khúc là một câu chuyện khác nhau và có cách kể khác nhau như tự sự hay tâm sự đôi bên… Duy chỉ có ca khúc Hoa mười giờ là một trường hợp đặc biệt khiến nhiều người ngạc nhiên khi được kể rất chi tiết, thậm chí có cả lời thoại y như một câu chuyện có thật.

Để giải đáp khúc mắc bấy lâu, nhạc sĩ Đài Phương Trang đã tiết lộ sự thật đằng sau ca khúc nổi tiếng này. Nhạc sĩ cho biết nhân vật nữ trong Hoa mười giờ là một đồng nghiệp của vợ ông. Nhạc sĩ nhớ lại thời điểm trước khi kết hôn, cứ mỗi ngày Chủ nhật ông ghé đến chơi nhà vợ mình thì đều bắt gặp cô bạn này. Được một thời gian, ông không còn bắt gặp người này nữa thì vợ ông mới nói rằng cô ấy đã về quê, không ở thành phố nữa. Lý do là bởi cô này có một mối tình và luôn nuôi hy vọng về một đám cưới hạnh phúc nhưng lại phát hiện người yêu không chung thủy.

Sau khi nghe đầu đuôi, nhạc sĩ Đài Phương Trang cứ ngỡ vợ mình đặt ra câu chuyện để cảnh cáo ông nhưng suy xét lại thì thấy rằng mọi thứ đều là người thật, việc thật. Câu chuyện ấy cứ quanh quẩn trong đầu nhạc sĩ và thôi thúc ông viết nên ca khúc Hoa mười giờ để kể lại câu chuyện, đồng thời cũng truyền đi thông điệp đến người phụ nữ khi yêu phải nên dè chừng. “Có những người yêu mình không thật lòng, đến với mình nhưng lại sẵn sàng tiếp cận và đi với các cô gái khác”, nhạc sĩ Đài Phương Trang nêu quan điểm.

Bên cạnh đó, nhạc sĩ cũng cho biết thêm khi ông viết gần xong ca khúc này thì lại gặp phải một chút trăn trở ở câu kết khiến ông suy nghĩ mãi. “Khi triển khai một ca khúc, câu hát cuối kết luận luôn làm tôi mất thì giờ nhất. Suy nghĩ mãi tôi mới viết 'Em thương phận con gái, như hoa mười giờ nở chỉ đẹp giây phút ban đầu'. Để nói lên được phận người con gái giống như đóa hoa xinh đẹp mỹ miều, có nhiều ong bướm vây quanh nhưng đóa hoa ấy phải hết sức cẩn thận vì không phải cuộc tình nào cũng mang đến niềm vui. Đó là xuất xứ của ca khúc Hoa mười giờ”, nhạc sĩ Đài Phương Trang hé lộ uẩn khúc đằng sau ca khúc nổi tiếng.

Song hành cùng những tâm sự, khán giả còn được lắng nghe những ca khúc ghi dấu ấn tên tuổi của người nhạc sĩ tài hoa Đài Phương Trang như Người yêu cô đơn [Nguyễn Phú Quý], Hai mùa Noel [Hà Vân], Tình nghèo có nhau [danh ca Ngọc Sơn], Căn nhà dĩ vãng [Quách Thành Danh], Hoa mười giờ [danh ca Giao Linh]…

Tập 9 Đời nghệ sĩ 2022 sẽ là cuộc trò chuyện tâm tình với nhạc sĩ Đài Phương Trang để vén màn nhiều bí mật đằng sau những bài hát của ông. Chương trình phát sóng lúc 19h15 Chủ nhật ngày 27/2 trên VTV9.

Clip Nhạc sĩ Đài Phương Trang hé lộ uẩn khúc đằng sau ca khúc Hoa mười giờ:

Mi Ty

Đài Phương Trang là một trong những nhạc sĩ иổi tiếng với dòng nhạc trữ tình từ giữa những năm thập niên 60 cho đến nay. Ông là nhạc sĩ có số lượng sáng tác đồ sộ với hơn 600 ca khúc, trong đó có nhiều ca khúc иổi tiếng được đông đảo người yêu nhạc ưa thích như: Hoa Mười Giờ, Căи Nhà Dĩ Vãng, Hai Mùa Noel, Tình Nghèo Có Nhau, Ước Mộng Đôi Ta, Chuyến Xe Miền Tây, Người Yêu Cô Đơn, …

Đài Phương Trang tên thật là Phạm Văи Tứ, sinh năm 1940 tại Sài Gòn. Ông bén ᴅuyên với âm nhạc từ khi còn nhỏ. Đó là năm ông học lớp 5, có một người hàng xóm tên là Mành thường hay ngồi trước cửa nhà chơi đàn mandolin, người đó tấu lên những khúc nhạc réo rắc lúc vui tươi, lúc buồn man mác làm xao động cậu bé Đài Phương Trang khi ấy mỗi khi đi ngang qua. Chú Mành, cũng chú ý đến cậu bé hàng xóm hay đứng ở cửa nhìn vào, im lặng nghe hàng giờ không biết chán. Rồi một hôm, chú Mành ngoắc cậu bé vào và hỏi có thích học madolin không, nếu thích thì “về xιɴ tiền má để mua một cây đờn, qua đây chú dạy”. Chính điều giản đơn thuở bé ấy đã dẫn dắt nhạc sĩ Đài Phương Trang vào con đường âm nhạc về sau. Cho đến bây giờ, mỗi khi thấy ai ôm cây đàn nhỏ dây đôi đó, những ký ức đẹp đẽ ngày nào lại hiện về trong trí nhớ của nhạc sĩ Đài Phương Trang.

Đến năm học đệ thất [tức là lớp 6 hiện nay], Đài Phương Trang chuyển trường, và may mắn được học với thầy dạy nhạc Trần Anh Tuấn, vốn cũng đang là thầy giáo của trường Quốc Gia Âm Nhạc và Kịch Nghệ. Ít lâu sau, ông lại học thêm đàn guitar. Đến năm lớp 11, Đài Phương Trang đã là một người chơi đàn giỏi khiến nhiều bạn bè nể phục. Tuy nhiên, dù là một tay chơi đàn được các cô gái trong lớp mến mộ và nhiều lần xιɴ được nghe nhưng ông lại ngại ngùng không thể đàn được và chỉ đàn khi có các bạn trai yêu cầu. Vì thế bút danh “Đài Phương Trang” của ông cũng được ra đời từ kỉ niệm của thời học sinh của ông, Đài Phương Trang là một cách nói ʟái của “Đàn Phương Trai” có nghĩa là chỉ đàn khi có các bạn trai với nhau.

Sau khi học xong tú tài, Đài Phương Trang dạy môn Việt Sử ở trường trung học cộng đồng Phú Định.

Năm 1965, Đài Phương Trang sáng tác ca đầu tay mang tên Bốn Màu Áo [lúc này ông lấy bút danh là Thanh Viên], viết chung với nhạc sĩ Anh Thy [ tác giả của ca khúc Hoa Biển], tuy nhiên ca khúc này đến năm 1966 mới được ra mắt, với ca sĩ Carol Kim là người trình bày đầu tiên và ngay lập tức nhạc phẩm này được khán thính giả đón nhận nồng nhiệt.

Sau này nhạc sĩ Đài Phương Trang kể lại rằng đó là một kỷ niệm không thể nào quên. Khi ông cầm 10 ngàn đồng phát hành băиg nhạc và nhạc bản đầu tiên, ông chưa tin rằng mình làm ra được nhiều tiền như vậy. Vào thời ấy, 12 ngàn đồng đã có thể mua được chiếc Honda đỏ đời đầu, một gia sản lớn đối với nghề thầy giáo trung học. Khi cầm trọn số tiền làm ra về đưa cho vợ, vợ ông đã trích ra từ số tiền đó để mua cho ông một chiếc đồng  нồ đeo tay Seiko-5, tức kiểu đồng  нồ thời trang thịnh hành nhất của những năm thập niên 60.

Giới nhạc sĩ thời bấy giờ cũng bắt đầu tò mò về tác giả mới иổi có những bài hát ăи khách, không thấy mặt mũi đâu nhưng lại có nhiều bút danh như Thanh Viên, Phạm Vũ Anh Tứ, Phạm Tứ, Quang Tứ,… Cũng nhờ việc tò mò tìm hiểu người nhạc sĩ mới mà nhạc sĩ Ngọc Sơn [sinh năm 1934, tác giả Nét Son Buồn, Nếu Mình Còn Yêu Nhau…] mới phát hiện ra Đài Phương Trang, cнíɴн là người cháu họ của mình, cũng đang bước vào con đường âm nhạc.

Bấm vào hình trên để nghe ca khúc do Trường Vũ trình bày.

Do bản tính dè dặt và ngại giao tiếp với giới truyền thông bên ngoài nên nhạc sĩ Đài Phương Trang thường giao phó các bài hát của mình cho người chú lo việc ra ngoài thương thảo với các nhà sản xuất và in ấn rồi để tên chung, còn mình thì chỉ đi dạy rồi về nhà cắm cúi sáng tác. Đó cũng là lý do có nhiều nhạc phẩm được ký tên của hai người nhạc sĩ Đài Phương Trang và Ngọc Sơn như các bài hát: Có Những Đêm Buồn, Màu Tím Pensée, Hoa Mười Giờ, …

Năm 1968, nhạc sĩ Nguyễn Văи Đông khi ấy đang là giám đốc của nhiều hãng đĩa nhạc và nhà in như Continental, Ngày Xanh, Sơn Ca… đã gặp mặt chàng nhạc sĩ trẻ Đài Phương Trang, ngay lập tức ông mời Đài Phương Trang cùng cộng tác gửi bài, nhạc phẩm đầu tiên иổi lên từ sự cộng tác này đó là “Biết Ai Tâm Sự” với tiếng hát ca sĩ Kim Loan, ngay sau đó ca khúc này đã trở nên thịnh hành trên thị trường và đài phát thanh lúc bấy giờ.

Trong nhiều năm liền của thập niên 60, 70 ở Sài Gòn, các nhạc phẩm của nhạc sĩ Đài Phương Trang liên tục được phát trên các phương tiện đại chúng và ngày càng trở nên quen thuộc với người yêu nhạc như Người Yêu Cô Đơn, Biết Ai Tâm Sự, Người Quên Kẻ Nhớ, Tình Yêu Tuyệt Đối, Chuyến Xe Miền Tây, Hoa Mười Giờ, … tên tuổi của ông trở thành một dấu ấn khó phai trong lịch sử âm nhạc bolero.

Bấm vào hình trên để nghe ca khúc Hai Mùa Noel do Trường Vũ trình bày.

Tuy nhiên, khi đã trở thành một nhạc sĩ vang danh, được nhiều người ngưỡng mộ nhưng ông không bao giờ rời bỏ nghề dạy học và môn Việt Sử mà mình đã chọn. Thầy giáo – nhạc sĩ Đài Phương Trang chỉ về hưu vào cuối thập niên 90, sau đó ông đã dành trọn thời gian cho việc thể nghiệm sáng tác nhạc trẻ và các bài ca hài, như kiểu ban tam ca AVT thời thập niên 60, 70.

Những năm thập niên 90, Đài Phương Trang cùng với Phương Khanh [diễn viên Đoàn kịch Kim Cương] thành lập nhóm “Hai Con Dế”, ra sân khấu với trang phục truyền thống áo dài khăи đóng và chơi đàn guitar. Sau khi Phương Khanh qua đời, ông tiếp tục ᴅuy trì nhóm với một số bạn diễn mới như Kông Thanh Bích, Hải Thanh và sau này là nhạc sĩ Đức Tân. Ông chia sẻ: “Ước vọng của chúng tôi là được đem lời ca tiếng đàn để phục vụ côɴԍ chúng qua thể loại ca hài hầu mang đến những nụ cười dí dỏm, ý nhị có tính nghệ thuật trong những ca khúc hoàn toàn mới – từ giai điện đến lời ca chứ không phải đặt lời mới trên những giai điệu cũ mà người ta thường gọi là ‘nhạc chế’ ”

Cho đến nay, nhạc sĩ Đài Phương Trang vẫn miệt mài với sự nghiệp sáng tác, lấy âm nhạc làm niềm vui, ông cho biết tuổi tác không ảnh hưởng đến khả năиg sáng tác của ông, ngược lại điều đó còn cho ông nhiều trải nghiệm, cảm nhận và trau chuốt âm nhạc của mình nhiều hơn. Ông chia sẻ: “Một số người cho rằng những nhạc sĩ xưa giờ đã mất nguồn cảm hứng sáng tác, nhưng riêng tôi, tôi vẫn sáng tác đều đặn. Hiện tại chỉ tính riêng bolero, tôi cũng có đến vài chục bài hát mới chưa được ra mắt. Tôi mong một ngày gần nhất, có thể phổ biến những bài hát mới này để bổ sung vào kho tàng bolero hiện tại mà các chương trình hay các nơi đang sử dụng”.

Về cuộc sống cá nhân, nhạc sĩ Đài Phương Trang tiết lộ ông chọn sống một mình với âm nhạc sau khi vợ qua đời cách đây ba năm vì вệин tim và ba đứa con [2 gái, 1 trai] đều đã có gia đình riêng. Niềm vui hiện tại của ông là các bạn trẻ, các ca sĩ trẻ yêu thích dòng nhạc bolero. Họ vẫn thường xuyên tìm đến ông để tập hát những bài hát mới và nghe ông chia sẻ về dòng nhạc mà ông đã dành cả cuộc đời để theo đuổi và cống hiến.

Thoixua biên soạn