Thứ sáu, 31/12/2021 - 06:14 AM
Danh ca Bạch Yến tên thật là Quách Thị Bạch Yến, sinh năm 1942 tại Sóc Trăng. 10 tuổi đã bước lên sân khấu biểu diễn. Đến năm 15 tuổi, với ca khúc “Đêm đông” của nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương, tên tuổi Bạch Yến được xác lập là một ngôi sao tân nhạc lừng lẫy nhất Sài Gòn.
Có lẽ đến tận bây giờ cũng không có ca sĩ Việt Nam nào được trọng vọng như danh ca Bạch Yến thời thanh xuân. Không chỉ là danh ca bảo chứng cho các chương trình ca nhạc tại Sài Gòn, Bạch Yến còn được mời lưu diễn nhiều quốc gia trên thế giới. Năm 1965, danh ca Bạch Yến được mời sang Mỹ biểu diễn dài ngày, được xuất hiện trên các kênh truyền hình Mỹ và phát hành đĩa hát tại Mỹ như một biểu tượng giải trí của phương Đông.
Đặc biệt, danh ca Bạch Yến được tham gia Environment Show - chương trình ăn khách nhất của nước Mỹ thời ấy và biểu diễn cùng nhiều gương mặt đình đám toàn cầu như The Beatles, Bob Hoge, Bing Crosby, Pat Boone, Rolling Stones… Bên cạnh thể hiện những ca khúc tiếng Việt, danh ca Bạch Yến còn tạo được bất ngờ cho công chúng qua những ca khúc tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Tây Ban Nha và tiếng Ý.
Danh ca Bạch Yến tâm sự: “Số mệnh không tự mình định đoạt được. Tôi bước lên sân khấu như một định mệnh. Và thật kỳ lạ là suốt từ đó tới giờ, tôi chỉ có hát, không làm thêm bất cứ công việc nào khác. Nghề biểu diễn thực sự rất khắt khe, đứng không vững một chút thôi là sụt xuống, mất chỗ, hát kém hay, hoặc kém đẹp đi một chút là lập tức sẽ có người thay thế. Vậy nên tự mình phải khổ luyện và giữ gìn”.
Danh ca Bạch Yến là người tình trong mộng của rất nhiều quý ông. Thế nhưng, không ai khiến danh ca Bạch Yến rung động thực sự. Năm 1978, danh ca Bạch Yến tình cờ gặp nhạc sĩ Trần Quang Hải tại một chương trình ca nhạc. Lúc ấy, ngoài lời giới thiệu “con trai của Trần Văn Khê” thì nhạc sĩ Quang Hải gần như vô danh. Vậy thì, điều gì đã khiến danh ca Bạch Yến nhận lời cầu hôn của nhạc sĩ Quang Hải chỉ sau một ngày hẹn hò?
Danh ca Bạch Yến cho biết lúc ấy nhạc sĩ Trần Quang Hải vừa ly dị vợ và một mình nuôi đứa con gái 5 tuổi. Lúc ấy nhạc sĩ Trần Quang Hải đã 34 tuổi nhưng gầy gò như một cậu trai 17 - 18 tuổi. Cuộc gặp gỡ chớp nhoáng bên cánh gà sân khấu, danh ca Bạch Yến hỏi thăm nhạc sĩ Trần Quang Hải đúng hai câu, một câu về người cha - giáo sư Trần Văn Khê và một câu về đứa con gái 5 tuổi. Vậy mà, nhạc sĩ Trần Quang Hải bâng khuâng xúc động. Hết show diễn, nhạc sĩ Trần Quang Hải chạy đi tìm danh ca Bạch Yến để mời bữa cơm tối.
Lần hạnh ngộ thứ hai sau một ngày, nhạc sĩ Trần Quang Hải đã cầu hồn kiểu độc đáo nhất trần gian. Ông nắm bàn tay của nữ danh ca và thủ thỉ: “Bàn tay Bạch Yến đẹp quá. Nếu được cho tôi xin rước về nhà”. Cứ ngỡ nhạc sĩ Trần Quang Hải nói đùa, danh ca Bạch Yến gật đầu. Ai dè, tuần lễ sau đã thấy nhạc sĩ Trần Quang Hải gửi 400 thiệp mời cho bạn bè ở Paris để mời dự đám cưới.
Danh ca Bạch Yến nhớ lại: “Tôi về làm dâu gia đình âm nhạc dân tộc theo một cách khó tin như vậy, nhưng hạnh phúc chưa bao giờ tắt trong quan hệ của vợ chồng tôi. Anh Trần Quang Hải hóm hỉnh và ấm áp, luôn cho tôi một điểm tựa tin cậy suốt bốn thập niên bên nhau”.
Danh ca Bạch Yến không có con chung với nhạc sĩ Trần Quang Hải, nhưng đứa con gái riêng của chồng được bà chăm sóc cực kỳ chu đáo và ân cần. Khi sinh thời, giáo sư Trần Văn Khê rất tự hào về nàng dâu nổi tiếng và dành không ít lời khen ngọt ngào: “Mỗi khi cất giọng, Bạch Yến hát lên tiếng Việt trong sáng nhất và hồn Việt tươi trẻ nhất”.
Vốn là một ngôi sao tân nhạc, nhưng từ khi làm vợ của nhạc sĩ Trần Quang Hải thì danh ca Bạch Yến chuyển sang hát dân ca. Những show diễn của đôi phu thê Bạch Yến - Trần Quang Hải luôn nhận được sự yêu mến và thán phục của cộng đồng người Việt lẫn quốc tế. Trong chương trình kỷ niệm 60 năm ca hát của danh ca Bạch Yến, nhạc sĩ Trần Quang Hải vừa làm MC vừa biểu diễn những loại nhạc cụ do ông sáng chế.
Danh ca Bạch Yến nói về người chồng nhỏ hơn 2 tuổi: “Trong mắt tôi, anh Trần Quang Hải là một bậc thầy âm nhạc. Nhờ làm vợ anh, mà tôi càng thêm hiểu, càng thêm yêu âm nhạc truyền thống của dân tộc Việt Nam. Chúng tôi sống chủ yếu ở nước ngoài, nhưng những công trình nghiên cứu và những tiết mục biểu diễn của anh Trần Quang Hải vẫn chất chứa sâu nặng ân tình quê hương. Anh Trần Quang Hải đã tiếp nối con đường của cha mình - giáo sư Trần Văn Khê để đưa vẻ đẹp và văn hóa Việt Nam giao lưu và khẳng định vị trí trên thế giới”.
Cưới sau… 2 tuần gặp gỡ
Suốt hơn 40 năm qua, danh ca Bạch Yến đã đưa âm nhạc Việt Nam, đặc biệt là thể loại dân ca truyền thống đến với khán giả khắp thế giới. Những người sành âm nhạc đều nhớ về chị như một dấu ấn đặc biệt của ca khúc "Đêm đông" của nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương một thời được Bạch Yến mạnh dạn phá cách bằng điệu tango.
Bạch Yến thời "vàng son" trong sự nghiệp
Từ năm 21 tuổi, Bạch Yến đã được mời sang Mỹ biểu diễn và trở thành người Việt Nam đầu tiên, duy nhất xuất hiện trên chương trình truyền hình Mỹ vào đầu năm 1965, biểu diễn cùng nhiều danh ca, ban nhạc nổi tiếng như Beatles, Bob Hoge, Bing Crosby, Pat Boone, Rolling Stones… Ngoài tiếng Việt, Bạch Yến là ca sĩ hiếm hoi có thể hát tốt các bản nhạc tiếng Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Italy và Do Thái.
Khi hát ở Mỹ, Pháp, nữ danh ca được nhiều người theo đuổi nhưng chị từ chối tất cả những người nước ngoài vì giữ lời hứa với mẹ: “Con sống ở Mỹ không được cắt tóc ngắn như con trai, càng không được lấy chồng ngoại quốc”.
Nữ danh ca tâm sự: “Tôi lỡ mang nghiệp cầm ca nên hiểu những người ấy thường chỉ yêu bề ngoài và danh tiếng hào nhoáng nên từ chối hết. Cũng có một người Mỹ thành đạt, có tri thức theo đuổi tôi quyết liệt rồi ngỏ lời hỏi cưới. Nếu tôi đồng ý, ông ta sẽ lo cho cả gia đình tôi theo kiểu muốn gì được nấy. Nhưng tôi từ chối tất cả chỉ với một lời giải thích: "Tôi yêu anh chưa đủ để cưới anh!".
Một tờ báo của Pháp phỏng vấn Bạch Yến năm 1962
Như mối duyên tiền định, khi gặp nhạc sĩ Trần Quang Hải tại Paris, chưa đầy 24 giờ anh đã ngỏ lời cầu hôn chị và "cấp tốc" gửi 400 thiệp cưới đến họ hàng, bạn bè khiến Bạch Yến vừa xúc động ngỡ ngàng, vừa buồn cười. “Lúc đó, tôi còn một hợp đồng biểu diễn ở Mỹ, phải 3 tháng sau mới hết hạn, nhưng anh bảo tôi không đi nữa. Và thế là tôi theo chồng”, chị thổ lộ.
Bạch Yến không dám tin đám cưới tưởng như một lần “nhắm mắt đưa chân” ấy lại làm thay đổi cuộc đời và sự nghiệp của mình. Chính Giáo sư Trần Văn Khê - bố chồng chị - cũng sững sờ khi con trai đột ngột thông báo về đám cưới. Ông “bán tín, bán nghi” chuyện đôi trẻ “đã có gì với nhau rồi nên mới vội vàng cưới xin cho mau chóng” nhưng cũng an tâm vì nàng dâu tương lai là người tài năng, trí tuệ.
Nhạc sĩ Trần Quang Hải đã "gieo" tình yêu nhạc truyền thống vào Bạch Yến
Nhìn Bạch Yến xuất hiện với thần thái rạng rỡ, ít ngờ rằng nữ danh ca đã bước sang độ tuổi “xưa nay hiếm”. Lên tiếng phủ nhận những lời đồn đại về chuyện phẫu thuật thẩm mỹ, Bạch Yến bật mí bí quyết kéo dài tuổi thanh xuân của mình đó là cuộc sống ngập tràn niềm vui và cuộc hôn nhân viên mãn.
“Trái ngọt” của đám cưới “siêu tốc” ngày ấy đã được gìn giữ, nâng niu hơn 30 năm qua khiến nhiều người khâm phục và trân trọng. Nhiều lần, vợ chồng Bạch Yến – Quang Hải bày tỏ về niềm tin, tình yêu, sự tôn trọng giành cho nhau trong cuộc sống quá nhiều biến động nơi đất khách.
Nắm chặt tay qua con dốc cuộc đời
Công bằng mà nói, kể từ thời điểm bước vào cuộc hôn nhân, Bạch Yến đã rời bỏ nhiều ánh hào quang sự nghiệp để trở thành người vợ đúng nghĩa. Từ một người vốn được mẹ nuông chiều từ nhỏ và chỉ mải mê ca hát, chị "lột xác" làm người phụ nữ miệt mài, kiên nhẫn tập nấu từng món ăn thuần Việt trên đất khách, dọn dẹp nhà cửa và thích nghi với “tật bày bừa” của chồng.
Nói vui vậy, nhưng trong mắt Bạch Yến, nhạc sĩ Trần Quang Hải vừa là chồng nhưng cũng là người thầy, người tri kỷ của chị trong âm nhạc. Bên chồng, chị như được tiếp thêm niềm vui, sự lạc quan, lãng mạn.
Hôn nhân viên mãn là bí quyết trẻ lâu của Bạch Yến
Cùng với sự "cảm hoá" chất Việt “đậm đặc” ở con người của Trần Quang Hải nói riêng và gia tộc họ Trần danh tiếng nói chung, thay vì chỉ theo đuổi tân nhạc, Bạch Yến dần đắm đuối với dân ca. Chị đã cùng chồng đi hơn 40 quốc gia với trên thế giới biểu diễn, giới thiệu dòng nhạc dân ca thuần tuý của Việt Nam. Năm 1983, vợ chồng chị đoạt giải thưởng danh giá “Grand Prix du Disque de L'cadémie Charles Cros” cho đĩa dân ca cổ...
Không thể sinh con, Bạch Yến đón con gái 5 tuổi của Trần Quang Hải về nuôi dưỡng bỏ qua những nghi kỵ của người đời như câu ca dao quen thuộc: “Mấy đời bánh đúc có xương/ Mấy đời dì ghẻ mà thương con chồng”.
Nữ danh ca có tình yêu đặc biệt với trẻ thơ
Thời gian, sự nhân hậu, vị tha trong con người Bạch Yến là minh chứng thuyết phục của tình thương yêu chân thành, sâu sắc mà chị dành cho con riêng của chồng. Chị đã dạy dỗ con gái chồng như con đẻ của mình, truyền cho con những cung cách ứng xử, phong tục tập quán thuần Việt. Hiện tại, “kho báu” của cặp vợ chồng nghệ sĩ này đã hơn 40 tuổi, có bằng tiến sĩ, lập gia đình, có con…
Cảm động trước sự hi sinh của vợ, Trần Quang Hải giành cho Bạch Yến tình yêu và sự tôn trọng đặc biệt. Ngoài đời sống gần gũi, gắn bó, nhạc sĩ cũng chủ động để vợ có không gian riêng, có thời gian gặp gỡ bạn bè, người hâm mộ mà không bao giờ ghen tuông hay cấm đoán.
Tuổi cao nhưng Bạch Yến - Quang Hải vẫn mặn nồng, lãng mạn
Bây giờ, ở cái tuổi bên kia dốc cuộc đời, đã lên chức ông bà ngoại nhưng Bạch Yến – Trần Quang Hải vẫn hưởng cuộc sống ngọt ngào của đôi tình nhân trẻ. Ngoài thời gian cùng nhau rong ruổi khắp các nước để giới thiệu âm nhạc dân tộc, vợ chồng chị còn khoác ba lô đi du lịch nhiều nơi, tặng nhau những món quà bất ngờ và nắm chặt tay nhau trước mọi đổi thay, biến động.
Thùy Phương