06:03:0119/09/2021
Trong thực tế các em thấy, khi kéo cái tủ lạnh, hay đẩy xe máy xe máy, tủ quần áo,...hay các vật nhỏ như đẩy cuốn vở, cái bút, quyển sách thì các em đều phải tốn một lực.
Vây lực là gì? Hai lực cân bằng là gì, có đặc điểm gì? chúng ta sẽ cùng đi tìm hiểu chi tiết trong nội dung bài viết này nhé.
I. Lực là gì?
1. Thí nghiệm về lực
* Thí nghiệm như hình 6.1
Khi ta đẩy xe cho ép lò xo lại thì:
- Lò xo lá tròn tác dụng lên xe một lực đẩy.
- Xe tác dụng lên lò xo lá tròn một lực ép.
* Thí nghiệm như hình 6.2
Khi ta kéo xe cho lò xo dãn ra thì:
- Lò xo tác dụng lên xe một lực kéo.
- Xe tác dụng lên lò xo một lực kéo.
* Thí nghiệm như hình 6.3
Ta sẽ thấy nam châm hút quả nặng.
• Như vậy:
a] Lò xo lá tròn bị ép đã tác dụng vào xe lăn một [1] lực đẩy. Lúc đó tay ta [thông qua xe lăn] đã tác dụng lên lò xo lá tròn một [2] lực ép làm cho lò xo bị méo đi.
b] Lò xo bị dãn đã tác dụng lên xe lăn một [3] lực kéo. Lúc đó tay ta [thông qua xe lăn] đã tác dụng lên lò xo một [4] lực kéo làm cho lò xo bị dãn dài ra.
c] Nam châm đã tác dụng lên quả nặng một [5] lực hút.
2. Rút ra kết luận
- Khi vật này đẩy hoặc kéo vật kia, ta nói vật này tác dụng lực lên vật kia.
II. Phương và chiều của lực
- Lực do lò xo lá tròn tác dụng lên xe lăn có phương gần song song với mặt bàn và có chiều đẩy ra.
- Lực do lò xo tác dụng lên xe lăn có phương dọc theo lò xo và có chiều hướng từ xe lăn đến trụ đứng.
III. Hai lực cân bằng là gì? đặc điểm gì? ví dụ
• Nếu chỉ có hai lực tác dụng vào cùng một vật mà vật vẫn đứng yên, thì hai lực đó là hai lực cân bằng.
• Hai lực cân bằng là hai lực mạnh như nhau, có cùng phương nhưng ngược chiều, tác dụng vào cùng một vật.
IV. Câu hỏi vận dụng
* Câu C7 trang 22 SGK Vật lý 6: Nêu nhận xét về phương và chiều của hai lực mà hai đội tác dụng vào sợi dây.
* Lời giải:
- Hai đội kéo co tác dụng hai lực lên cùng một sợi dây có phương cùng nhau, chiều trái ngược nhau.
* Câu C8 trang 23 SGK Vật lý 6: Dùng các từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống trong các câu sau:
a. Nếu hai đội kéo co mạnh ngang nhau thì họ sẽ tác dụng lên dây hai lực [1]... Sợi dây chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì sẽ [2]...
b. Lực do 2 bên phải tác dụng lên dây có phương dọc theo sợi dây, có chiều về bên phải. Lực do đội bên trái tác dụng lên sợi dây có phương dọc theo sợi dây và có [3]... hướng về bên trái.
c. Hai lực cân bằng là hai lực mạnh như nhau, có cùng [4] ... nhưng ngược [5]...., tác dụng vào cùng một vật.
| - Phương; - Chiều; - Cân bằng; - Đứng yên; |
* Lời giải:
a] [1] cân bằng; [2] đứng yên.
b] [3] chiều.
c] [4] phương; [5] chiều.
a] Nếu hai đội kéo co mạnh ngang nhau thì họ sẽ tác dụng lên dây hai lực cân bằng. Sợi dây chịu tác dụng của hai lực cân bằng thì sẽ đứng yên.
b] Lực do đội bên phải tác dụng lên dây có phương dọc theo sợi dây, có chiều hướng về bên phải. Lực do đội bên trái tác dụng lên sợi dây có phương dọc theo sợi dây và có chiều hướng về bên trái.
c] Hai lực cân bằng là hai lực mạnh như nhau, có cùng phương nhưng ngược chiều, tác dụng vào cùng một vật.
* Câu C9 trang 23 SGK Vật lý 6: Tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống trong các câu sau:
a] Gió tác dụng vào buồm một .....
b] Đầu tàu tác dụng vào toa tàu một .....
* Lời giải:
a] Gió tác dụng vào buồm một lực đẩy.
b] Đầu tàu tác dụng vào toa tàu một lực kéo.
* Câu C10 trang 23 SGK Vật lý 6: Tìm một thí dụ về hai lực cân bằng.
* Lời giải:
Một số ví dụ về hai lực cân bằng như:
- Chiếc quạt trần đang đứng yên [chịu tác dụng lực kéo của trần nhà và trọng lượng của quạt: hai lực này bằng nhau]
- Tivi để trên bàn [tivi chịu lực nâng của bàn và trọng lượng riêng của nó ⇒ hai lực này bằng nhau].
Như vậy các em thấy:
- Tác dụng của lực đẩy, kéo của vật này lên vật kia gọi là lực;
- Nếu chỉ có hai lực tác dụng vào cùng một vật mà vật vẫn đứng yên, thì hai lực đó là lực cân bằng.
- Hai lực cân bằng có đặc điểm là mạnh như nhau [độ lớn bằng nhau] cùng phương nhưng ngược chiều nhau tác dụng lên vật.
Qua bài viết này các em đã rõ Lực là gì? Hai lực cân bằng là gì, có đặc điểm gì?. Nếu có những góp ý và thắc mắc các em hãy để lại bình luận dưới bài viết để hayhochoi ghi nhận và hỗ trợ nhé, chúc các em học tốt.
Lực cân bằng ngụ ý lực không làm thay đổi trạng thái chuyển động của vật. Ngược lại, các lực không cân bằng là lực dẫn đến sự thay đổi trạng thái chuyển động của vật thể.
Bạn đã bao giờ quan sát thấy rằng bất cứ khi nào bạn muốn di chuyển một đối tượng, nó sẽ bị đẩy hoặc kéo? Trong vật lý, chuyển động tác động [đẩy hoặc kéo] đến vật thể, được gọi là lực, phát sinh do tương tác của vật thể với vật khác. Nó có khả năng thay đổi cường độ vận tốc của vật thể, hướng chuyển động và thậm chí cả hình dạng và kích thước của vật thể. Lực lượng diễn ra theo cặp; chúng có thể được cân bằng hoặc không cân bằng.
Khi chúng ta nhìn xung quanh mình, có nhiều trường hợp chúng ta có thể tìm thấy sự xuất hiện của hai lực lượng này. Bài viết này trích dẫn một nỗ lực để làm rõ sự khác biệt cơ bản giữa các lực cân bằng và không cân bằng.
Biểu đồ so sánh
| Ý nghĩa | Khi các lực tác dụng lên vật, có kích thước bằng nhau nhưng ngược chiều thì lực được gọi là lực cân bằng. | Khi các lực tác dụng lên vật có kích thước không bằng nhau, thì các lực đó được gọi là các lực không cân bằng. |
| Độ lớn | Công bằng | Không công bằng |
| Phương hướng | Đối diện | Giống hay ngược. |
| Đối tượng văn phòng phẩm | Nằm nghỉ ngơi. | Di chuyển theo hướng của lực lớn hơn. |
| Vật di chuyển | Tiếp tục di chuyển trong cùng một tốc độ. | Thay đổi tốc độ và hướng của nó. |
| Lực lượng ròng | Số không | Khác không |
Định nghĩa lực lượng cân bằng
Các lực cân bằng, như tên gọi là các lực cân bằng lẫn nhau, khi tác động lên một vật thể, khiến vật thể duy trì trạng thái cân bằng và không tăng tốc. Nếu các lực tác dụng lên vật có độ lớn bằng nhau nhưng ngược chiều nhau thì các lực được cho là cân bằng.
Khi các lực cân bằng được áp dụng cho một vật thể đứng yên, nó vẫn đứng yên, nhưng khi nó được áp dụng trên một vật thể chuyển động, nó tiếp tục di chuyển với tốc độ không đổi và cùng hướng. Lực ròng [tức là lực tổng thể hoặc kết quả tác dụng lên vật] sẽ bằng không vì các lực tác dụng ngược chiều nhau, làm vô hiệu hóa lẫn nhau.
Định nghĩa về lực lượng không cân bằng
Lực không đối trọng bởi một lực có độ lớn bằng nhau và ngược chiều với nhau, dẫn đến sự mất cân bằng của vật thể và cuối cùng tăng tốc, nó được gọi là lực không cân bằng. Độ lớn của các lực được áp dụng không bằng nhau, cũng như hướng mà lực được áp dụng có thể giống hoặc khác nhau.
Trong các lực không cân bằng, lực ròng sẽ khác không, và vật sẽ di chuyển theo hướng của lực lớn hơn. Do đó, nó gây ra gia tốc trong vật thể, tức là vật đứng yên di chuyển, vật chuyển động tăng tốc, giảm tốc độ, dừng hoặc thay đổi hướng chuyển động của chúng.
Sự khác biệt chính giữa các lực cân bằng và không cân bằng
Các điểm được trình bày cho bạn dưới đây là đáng kể cho đến khi có sự khác biệt giữa các lực cân bằng và không cân bằng:
- Khi các lực riêng lẻ tác dụng lên một vật có cùng độ lớn và ngược chiều thì lực đó được gọi là các lực cân bằng. Mặt khác, khi các lực tác dụng lên vật có kích thước khác nhau, thì các lực đó được gọi là lực không cân bằng.
- Trong các lực cân bằng, độ lớn của hai lực bằng nhau, trong khi đó, trong trường hợp các lực không cân bằng, độ lớn của hai lực là không bằng nhau.
- Trong các lực cân bằng, hai lực riêng lẻ hành động ngược chiều nhau. Ngược lại, trong các lực không cân bằng, các lực riêng lẻ hoặc hành động theo cùng một hướng hoặc ngược lại.
- Các lực cân bằng làm cho một vật thể vẫn đứng yên. Để chống lại điều này, các lực không cân bằng làm cho một vật thể đứng yên di chuyển theo hướng của lực lớn hơn.
- Nếu đối tượng đang chuyển động và các lực cân bằng được áp dụng, thì đối tượng sẽ tiếp tục di chuyển với cùng tốc độ. Ngược lại, nếu các lực không cân bằng được tác dụng lên một vật đang chuyển động thì nó sẽ giảm tốc độ, tăng tốc, dừng lại hoặc hướng của nó sẽ bị thay đổi.
- Nếu các lực tác dụng lên vật thể được cân bằng, thì lực ròng sẽ bằng không, vì hai lực riêng rẽ triệt tiêu lẫn nhau và sẽ không dẫn đến sự thay đổi trạng thái nghỉ / chuyển động của nó.
- Không giống như, nếu lực tác dụng lên một vật thể không cân bằng, thì lực ròng sẽ khác không, dẫn đến sự thay đổi trạng thái của nó.
Phần kết luận
Tóm lại, chúng ta luôn yêu cầu một lực không cân bằng thay vì lực cân bằng, để thay đổi cường độ hoặc hướng chuyển động của vật thể, sẽ tiếp tục tồn tại cho đến khi lực tác dụng lên vật. Mặc dù khi lực này được loại bỏ, thì vật thể sẽ vẫn chuyển động, với vận tốc mà nó đạt được, cho đến lúc đó.
Nếu bạn muốn xác định, lực nào là cân bằng hay không cân bằng, trước hết, bạn cần xác định đâu là lực tác dụng lên vật và cũng theo hướng đó. Nếu các lực đối trọng với nhau, thì các lực được cân bằng, nhưng khi chúng không cân bằng, thì đó là trường hợp của các lực không cân bằng.