Trong cuộc sống hàng ngày, trong phim ảnh hay các tác phẩm văn học, khi gặp tình huống vô cùng nguy cấp người ta thường dùng câu nói “Ngàn cân treo sợi tóc” để hình dung. Vậy câu nói này có nguồn gốc xuất xứ như thế nào?
Nguyên gốc của câu thành ngữ cổ: “Ngàn cân treo sợi tóc” là “Nhất phát thiên quân”. Thời cổ đại, “Quân” là đơn vị đo trọng lượng, bằng khoảng 30 cân ngày nay. “Nhất phát thiên quân” nghĩa là một sợi tóc treo một vật nặng cả ngàn quân. Từ cách nói này có thể hình dung ra tình cảnh cực kỳ nguy hiểm hoặc một tình thế vô cùng nguy cấp.
Liên quan đến xuất xứ của câu thành ngữ cổ này, có một điển cố được ghi chép trong cuốn “Hán thư. Mai Thặng truyện” của tác giả Ban Cố như sau.
Năm 151 TCN, Hán Cảnh Đế Lưu Khải lên ngôi Vua nhà Hán. Năm thứ 3, Ngô Vương Lưu Tị bởi vì bất mãn với việc triều đình tước giảm phong đất cho các chư hầu vương nên đã liên hợp với chư hầu vương Ngô, Sở, Triệu, Giao đông, Giao tây, Tế Nam, Tri châu… nổi binh làm phản. Đây chính là sự việc “Bát vương chi loạn” mà trong lịch sử có nói đến.
Lúc bấy giờ Mai Thặng, nhà văn nổi tiếng Thời Tây Hán, đang giữ chức Lang trung dưới trướng của Ngô Vương Lưu Tị đã ra sức phản đối Lưu Tị làm phản. Ông cũng dùng lời lẽ và hành động để can ngăn Lưu Tị. Ông dâng lên Lưu Tị một bức thư “Gián Ngô Vương thư”, trong thư dùng cách ví dụ, ngầm khuyên Lưu Tị không nên mạo hiểm.
Mai Thặng nói rằng: Tình thế nguy cấp giống như một vật nặng cả ngàn quân treo trên sợi dây lơ lửng trong không trung, phía trên thì cao không nhìn thấu, phía dưới là vực sâu vô cùng nguy hiểm. Loại tình cảnh này đến kẻ ngu xuẩn cũng biết là rất nguy hiểm. Trong lúc sinh tử tồn vong nguy cấp, nếu như ngài nghe lời nói thẳng thì có thể chuyển nguy thành an.
Nhưng Ngô Vương Lưu Tị không những không nghe lời khuyên can của Mai Thặng mà còn một mực ngấm ngầm chiêu binh mãi mã, chờ đợi thời cơ nổi loạn. Lời can gián không được tiếp nhận khiến Mai Thặng vô cùng thất vọng, ông bèn rời quê hương sang nước Lương làm môn khách của Lương Hiếu Vương.
Về sau, Ngô Vương đã tụ tập được lực lượng 6 nước chư hầu cùng làm phản. Nhưng do việc làm không được lòng dân nên cuối cùng đã bị thất bại. Đúng như Mai Thặng dự đoán, “Bát vương chi loạn” nhanh chóng bị dẹp tan.
Từ đó câu nói Mai Thặng khuyên can Ngô Vương Lưu Bì trở thành thành ngữ “Nhất phát thiên quân” [Ngàn cân treo sợi tóc]. Thành ngữ này cũng được người đời sau gọi là “Thiên quân nhất phát”.
“Ngàn cân treo sợi tóc” không chỉ là câu nói để miêu tả hoàn cảnh một người gặp phải mà nó còn là câu nói người xưa dùng để cảnh tỉnh một người nào đó. Cổ ngữ nói: “Nhân thân nan đắc” [thân người khó được], ý chỉ sinh mạng của con người là quý giá nhất. Khi một người đang bị mê lạc bởi danh lợi, vật chất mà đánh mất lương tâm, bản chất lương thiện của mình thì cũng chính là đang khiến sinh mạng của mình rơi vào cảnh nguy hiểm. Khi người ấy càng bị lún sâu vào danh lợi vật chất mà không điều ác nào không làm, thì sinh mệnh chính là đã rơi vào cảnh “ngàn cân treo sợi tóc”. Một người sáng suốt, có trí tuệ thâm sâu chính là người biết được ranh giới, biết được điểm dừng để bản thân không rơi vào cảnh nguy cấp ấy.
Theo Vision Times tiếng Trung
An Hòa tổng hợp
Xem thêm:
- Chút suy cảm về câu thành ngữ “Ngọc bất trác bất thành khí”
Mời xem video:
Nói : Ngay sau Cách mạng tháng Tám, nước ta ở trong tình thế “nghìn cân treo sợi tóc” vì...
Đề bài
Vì sao nói : Ngay sau Cách mạng tháng Tám, nước ta ở trong tình thế “nghìn cân treo sợi tóc” ?
Lời giải chi tiết
Nói : Ngay sau Cách mạng tháng Tám, nước ta ở trong tình thế “nghìn cân treo sợi tóc” vì:
- Các nước đế quốc và các thế lực phản động trong nước cấu kết với nhau và chống phá cách mạng.
- Lũ lụt và hạn hán làm cho nông nghiệp đình đốn, một nửa số ruộng không thể cày cấy được.
- Tài chính cạn kiệt, ngân khố trống rỗng.
- Hơn 90% đồng bào ta không biết chữ.
Loigiaihay.com
*Sở dĩ nói tình hình nước ta sau CMT8 ở trong tình thế ngàn cân treo sợi tóc là do:
- Về chính trị: Giặc ngoại xâm đe dọa cả 2 miền
+ Từ vĩ tuyến 16 trở ra Bắc, 20 vạn quân Tưởng Giới Thạch kéo vào, theo chúng là bọn tay sai thuộc các tổ chức phản động, âm mưu cướp chính quyền mà nhân dân ta đã giành được.
+ Từ vĩ tuyến 16 trở vào Nam, hơn 1 vạn quân Anh kéo vào, dọn đường cho thực dân Pháp trở lại xâm lược nước ta. Ngoài ra trên cả nước còn 6 vạn quân Nhật đang chờ giải giáp.
+ Các thế lực phản động trong nước ngóc đầu dậy, làm tay sai cho Pháp, chống phá cách mạng giữa lúc chính quyền cách mạng chưa được củng cố.
- Về kinh tế:
+ Nạn đói vẫn chưa khắc phục. Hàng hoá khan hiếm, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn .
+ Ngân sách Nhà nước trống rỗng. Chính quyền chưa quản lí được Ngân hàng Đông Dương
- Về văn hóa – xã hội:
+ Di sản văn hoá lạc hậu của chế độ cũ rất nặng nề.
+ Hơn 90% dân số mù chữ, tệ nạn xã hội còn phổ biến.
=> Tất cả những khó khăn trên đã diễn ra cùng một lúc, vận mệnh của dân tộc ta bị đe dọa như “Ngàn cân treo sợi tóc”
- Quân chủng PK-KQ
- Truyền thống - Lịch sử
- Thế giới đánh giá
9 giờ:32 phút Thứ sáu, ngày 2 tháng 12 , 2016
Kỷ niệm 70 năm ngày Bác Hồ ra lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến [19-12-1946/19-12-2016]:
Tình thế "Ngàn cân treo sợi tóc" và sự ra đời của Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời [nay là Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam] đã tác động, cỗ vũ mạnh mẽ phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc của các nước thuộc địa; làm cho các thế lực đế quốc và bọn phản động quốc tế hết sức lo sợ, chúng tìm mọi cách chống phá hòng thủ tiêu Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á. Mỹ công khai ủng hộ, giúp đỡ Pháp quay trở lại xâm lược Việt Nam và Đông Dương. Anh cũng ra sức ủng hộ Pháp tái chiếm Đông Dương.
Cao xạ pháo lên đường đi chiến dịch Điện Biên Phủ [1954]. Ảnh tư liệu
Trên thực tế, chính quyền cách mạng non trẻ của ta phải đối phó với muôn vàn khó khăn, đứng trước tình thế “Ngàn cân treo sợi tóc”. Từ vĩ tuyến 16 trở ra Bắc, 20 vạn quân Tưởng kéo vào, theo chúng là bọn tay sai thuộc các tổ chức phản động, âm mưu cướp chính quyền mà nhân dân ta đã giành được. Từ vĩ tuyến 16 trở vào Nam, hơn 1 vạn quân Anh kéo vào, dọn đường cho thực dân Pháp trở lại xâm lược nước ta. Ngoài ra, trên cả nước còn hơn 6 vạn quân Nhật đang chờ giải giáp. Bọn phản động trong nước ngóc đầu dậy, làm tay sai cho Pháp, chống phá cách mạng. Chính quyền cách mạng còn non trẻ; lực lượng vũ trang còn yếu. Nạn đói vẫn chưa khắc phục. Hàng hoá khan hiếm, đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn. Di sản văn hoá lạc hậu của chế độ cũ rất nặng nề, hơn 90% dân số mù chữ, tệ nạn xã hội còn phổ biến. Ngân sách Nhà nước trống rỗng...
Trước tình hình đó, cùng với việc củng cố chính quyền, bài trừ nội phản, cải thiện đời sống nhân dân, Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tìm các biện pháp đấu tranh mềm dẻo nhằm duy trì hòa bình, giữ vững độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc theo phương châm “dĩ bất biến, ứng vạn biến”, để tranh thủ thời gian củng cố lực lượng cách mạng, tránh phải đối phó với nhiều kẻ thù.
Chúng ta đã chủ động đàm phán với Pháp để tránh cuộc chiến tranh, giữ hòa bình cho cả hai dân tộc, giữ độc lập cho Tổ quốc, rồi ký Hiệp định sơ bộ ngày 6-3-1946, sau đó ký Tạm ước ngày 14-9-1946. Chủ tịch Hồ Chí Minh còn gửi thư tới nguyên thủ các nước Anh, Mỹ, Liên Xô và các thành viên của Liên hợp quốc nêu rõ thiện chí hòa bình, mong muốn Liên hợp quốc chấp nhận những yêu cầu chính đáng của Việt Nam để duy trì hòa bình. Đồng thời, Người liên tục gửi thư cho Chính phủ, Quốc hội, Thủ tướng Pháp và cử phái viên đến gặp người cầm đầu Pháp ở Đông Dương để tìm cách cứu vãn hòa bình, tránh cuộc chiến tranh đổ máu. Nhưng giới cầm quyền thực dân đã khước từ mọi thiện chí, nỗ lực của chúng ta.
Chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới. Bất chấp những thiện chí hòa bình của Việt Nam, trong các ngày 15 và 16-12-1946, quân Pháp nổ súng gây hấn nhiều nơi ở Hà Nội. Ngày 17-12-1946, chúng cho xe phá các công sự của ta ở phố Lò Đúc, rồi gây ra vụ tàn sát đẫm máu ở phố Hàng Bún và phố Yên Ninh. Ngày 18-12-1946, tướng Môlie gửi cho ta 2 tối hậu thư đòi chiếm đóng Sở Tài chính, đòi ta phải phá bỏ mọi công sự và chướng ngại vật trên các đường phố, đòi để cho chúng giữ gìn trị an ở Hà Nội. Chúng tuyên bố nếu các yêu cầu đó không được Chính phủ Việt Nam chấp nhận thì quân Pháp sẽ chuyển sang hành động, chậm nhất là sáng ngày 20-12-1946.
Vậy là kẻ thù đã đặt dân tộc Việt Nam trước 2 con đường: một là khoanh tay, cúi đầu trở lại làm nô lệ; hai là đấu tranh đến cùng để giành lấy tự do và độc lập. Tình thế đó, buộc Đảng, Chính phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân ta không có lựa chọn nào hơn là cầm vũ khí, đứng lên chiến đấu. Chính vì vậy, Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã ra Chỉ thị Toàn dân kháng chiến và ngày 19-12-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến. Đây là lời hịch cứu nước, thể hiện ý chí quyết tâm sắt đá của cả dân tộc, khơi dậy sức mạnh chủ nghĩa yêu nước, truyền thống anh hùng bất khuất; động viên, thôi thúc, cỗ vũ toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta bước vào cuộc kháng chiến trưởng kỳ giành lại độc lập, tự do cho Tổ quốc.
LỜI KÊU GỌI TOÀN QUỐC KHÁNG CHIẾN
CỦA CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH
Hỡi đồng bào toàn quốc! Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cướp nước ta lần nữa!
Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ.
Hỡi đồng bào!
Chúng ta phải đứng lên!
Bất kỳ đàn ông, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc. Hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc. Ai có súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nước.
Hỡi anh em binh sĩ, tự vệ, dân quân!
Giờ cứu nước đã đến. Ta phải hy sinh đến giọt máu cuối cùng, để giữ gìn đất nước. Dù phải gian lao kháng chiến, nhưng với một lòng kiên quyết hy sinh, thắng lợi nhất định về dân tộc ta!
Việt Nam độc lập và thống nhất muôn nǎm!
Kháng chiến thắng lợi muôn nǎm!
HOÀNG LÂU
Ý kiến bạn đọc
Có thể bạn quan tâm
- “Cuốn sách đỏ” và “Gánh hát rong”
- Đoàn Không quân Yên Thế xứng danh anh hùng
- Pháo cao xạ bắn rơi “Siêu pháo đài bay”
- Hạ gục tại chỗ chiếc B-52 đầu tiên trong Chiến dịch
- Trận đánh thắng B-52 có tầm vóc và ý nghĩa lịch sử
Tin khác
- Đơn vị hai lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND
- Vững vàng trên những cánh bay
- Đường Hồ Chí Minh trên biển - tầm vóc và ý nghĩa lịch sử
- Không quân nhân dân Việt Nam trong sự nghiệp bảo vệ bầu trời Tổ quốc
- Nối dài cánh sóng
- “Rồng lửa thăng Long” lần đầu tiên ra trận
- Nhớ những ngày Tết đón Bác Hồ đến thăm
- Tiếp bước truyền thống Sư đoàn anh hùng
- Đường Hồ Chí Minh trên biển - tuyến vận tải chiến lược
- Đại đội 816 [Tiểu đoàn 383] áp sát cứ điểm Hồng Cúm
Truyền hình Phòng không - Không quân
Đảng ủy Quân chủng PK-KQ tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 765 của Quân ủy Trung ương
- Đảng ủy Quân chủng PK-KQ tổng kết 10 năm thực hiện nghị quyết về công tác hậu cần, tài chính
- Hội thao thể dục, thể thao khu vực phía Nam năm 2022
- Quân chủng PK-KQ sơ kết công tác huấn luyện chiến đấu, bảo đảm an toàn bay, xây dựng chính quy, quản lý kỷ luật 6 tháng đầu năm 2022
- Quân chủng Phòng không-Không quân tổ chức Diễn tập phân đội kỹ thuật Tên lửa Phòng không S-75M3
- Đảng ủy Quân chủng Phòng không - Không quân ra Nghị quyết lãnh đạo nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2022
Dư luận quan tâm
- Ngày 17 Tháng 9, 2019Thi đua Quyết thắng - động lực để Bộ đội Phòng không-Không quân bảo vệ vững chắc vùng trời quốc gia
- Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc kiểm tra sẵn sàng chiến đấu và chúc Tết Sư đoàn Không quân 372
- Quân chủng PK-KQ tổ chức mít tinh kỷ niệm 73 năm ngày thành lập QĐND Việt Nam, 28 năm ngày hội quốc phòng toàn dân và 45 năm Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” [12-1972 / 12-2017]
- Chính trị, tinh thần - nhân tố quan trọng góp phần làm nên Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên phủ trên không"
- Cảnh giác trước những luận điệu chống phá Quân đội của các thế lực thù địch
- Vì sao thể thao hàng không cần thiết với phi công?
- Sư đoàn 371 và Lữ đoàn 918 tổ chức thành công ban bay cán bộ trên máy bay Su-30MK2 và máy bay Casa-212
- Trung đoàn 935 [Sư đoàn 370] tổ chức thành công ban bay cán bộ trên máy bay Su-30MK2
- "Gắn nhà trường với đơn vị"
- Canh trời nơi Đất Mũi
Chương trình radio
Your browser does not support the audio element.- Đại tướng Phùng Quang Thanh với nhà báo chiến sĩ - những ân tình để lại
- Xanh mãi tình yêu bầu trời
- Bài 1: Tổ 3 người - xưa mà không cũ
- Bài 2: Truyền cảm hứng từ những nhân tố điển hình
- Bài 3: Nối dài mơ ước tân binh
- Tháng Ba trên trận địa Trung đoàn 218
Đọc báo in
Bài hát hay về bộ đội PK-KQ
Your browser does not support the audio element.- Tình Bác chắp cánh bayTải về
- Bay lên Việt NamTải về
- Bài ca lính PháoTải về
- Ánh mắt niềm tinTải về
- Tên lửa về bên sông ĐàTải về
- Chiều nghiêngTải về
Thời tiết
Hà NộiTP HCMHải PhòngĐà NẵngTỉ giá
Quân chủng - Quân khu
- Quân khu 1Quân khu 2Quân khu 3Quân khu 4Quân khu 5Quân khu 7
- Cổng TTĐT Bộ Quốc phòngBáo Quân đội nhân dânBiên phòngHải quân Việt NamQuốc phòng Thủ đô
Liên kết website
Select...Tạp chí Cộng sảnBáo Nhân dânBáo Hà Nội MớiBáo Quân đội nhân dânBáo Thanh niênBáo Lao độngDân tríVnExpressVietNamnetBáo Tuổi trẻThống kê truy cập
- Đang online:83709
- Tổng lượt truy cập:76,358,216
Thư viện ảnh Quân chủng Phòng không - Không quân
- Về đầu trang
Thời sự
- Tin tức
- Chính trị
- Làm theo lời Bác
- Chống "Diễn biến hòa bình"
Quốc phòng
- Huấn luyện
- KHQS
- Người tốt - Việc tốt
- Nghiên cứu, trao đổi
Quân chủng PK-KQ
- Truyền thống - Lịch sử
- Thế giới đánh giá
Lời Bác dạy ngày này năm xưa
Đối ngoại
- Tin tức
- Đối ngoại Quốc phòng
Pháp luật
- Tin tức
- Văn bản pháp luật
- Hỏi - Đáp
Kinh tế
- Tin tức
- Doanh nghiệp PK-KQ
Văn hóa
- Tin tức
- Đời sống văn hóa
- Văn học nghệ thuật
- Ra đa tình yêu
Thể thao
- Tin tức
- Đời sống thể thao
Bạn đọc
- Nhịp cầu bạn đọc
- Hồi âm
- Tin buồn
Phóng sự ảnh
Truyền hình Phòng không-Không quân
Copyright © 2022 Bản quyền thuộc Báo điện tử Phòng Không - Không Quân
Tổng biên tập: Trung tá LƯƠNG KIÊN CƯỜNG
Thư ký tòa soạn: Thiếu tá NGUYỄN THÀNH TRUNG
Chỉ phát hành thông tin, sao chép thông tin từ Báo Phòng không-Không quân điện tử
khi có sự đồng ý bằng văn bản của Ban Biên tập Báo Phòng không-Không quân.
Tòa soạn: Số 167, Trường Chinh, Hà Nội
Điện thoại: 069.563.447
E-mail: