Muối là phần kiến thức đóng vai trò quan trọng trong chương trình hóa vô cơ lớp 11. Chỉ khi nắm rõ các kiến thức liên quan đến muối, các em học sinh mới có thể dễ dàng giải quyết những dạng bài tập liên quan đến dung dịch điện li, nhận biết các chất hay loại bài tập chuỗi phản ứng hóa học. Các em hãy cùng Team Marathon Education tìm hiểu về tính chất hóa học của muối qua bài viết bên dưới đây nhé.
Khái quát về muối
Muối là gì?
Khi nhắc đến muối, hầu hết mọi người đều nghĩ ngay đến muối ăn trong bữa ăn hằng ngày. Công thức hóa học của gia vị này là NaCl [Natri Clorua].
Tuy nhiên, ở khía cạnh hóa học, muối còn có nhiều “biến thể” khác nhau. Muối thường được tạo thành từ một hoặc nhiều nguyên tử kim loại [Cu, Al, Mg,…] hay cation NH4+ liên kết với một hoặc nhiều gốc axit khác nhau [SO42-, Cl–, PO43-,…].
Thành phần hóa học của muối
Muối là danh từ chỉ chung cho những hợp chất hóa học gồm có 2 thành phần chính là nguyên tử kim loại hoặc gốc amoni NH4+ kết hợp với gốc axit. Vì thành phần khác nhau nên tên gọi của các loại muối cũng có sự khác biệt. Các em học sinh cần phân biệt được thành phần và xác định đúng tên gọi các hợp chất muối.
Công thức gọi tên các loại muối:
Tên muối = Tên kim loại [kèm theo hóa trị nếu kim loại thuộc dạng có nhiều hóa trị] + Tên gốc axit
Tên gọi của những gốc axit thông dụng:
- –Cl: clorua
- =S: sunfua
- =SO3: sunfit
- =SO4: sunfat
- =CO3: cacbonat
- ≡PO4: photphat
Một số ví dụ cụ thể:
- Fe[NO3]3: sắt [III] nitrat
- Na2SO4: natri sunfat
- Mg[NO3]2: magie nitrat
Phân loại muối
Dựa theo thành phần hóa học, có thể chia muối thành 2 loại cụ thể như sau:
- Muối trung hòa: Gốc axit của loại muối này không chứa nguyên tử H có thể thay thế được bằng nguyên tử kim loại. Điển hình là một số loại muối như Na2CO3, CaCO3,…
- Muối axit: Trong gốc axit cấu tạo nên muối vẫn còn tồn tại nguyên tử H chưa được thay thế bằng kim loại. Ví dụ như NaHSO4, K2HPO4,…
Lưu ý: Ở muối axit, hóa trị của gốc axit sẽ trùng với số nguyên tử H đã được thay thế bằng nguyên tử kim loại.
Tính chất hóa học của muối
Sau khi đã nắm vững các lý thuyết trên, hãy đi sâu vào phần tính chất hóa học của muối.
Tác dụng với kim loại tạo thành muối mới và kim loại mới
Một trong những tính chất hóa học của muối là tác dụng với kim loại. Muối khi tác dụng với kim loại sẽ tạo thành muối mới và kim loại mới. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cũng có thể tạo thành kết quả như trên lý thuyết.
Phản ứng chỉ xảy ra trong điều kiện kim loại tham gia [trừ các kim loại tan trong nước như Na, K, Ba, Ca, Li] mạnh hơn kim loại trong hợp chất muối. Một số ví dụ cụ thể như:
Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu↓
Cu + 2AgNO3 → Cu[NO3]2 + 2Ag↓
Để xác định tính mạnh yếu của kim loại, áp dụng dãy hoạt động hóa học của kim loại dưới đây:
K > Na > Ca > Mg > Al > Zn > Fe > Ni > Sn > Pb > H > Cu > Hg > Ag > Pt > Au
>>> Xem thêm: Khái Quát Về Kim Loại Và Tính Chất Hóa Học Của Kim Loại
Tác dụng với axit tạo thành muối mới và axit mới
Muối còn có thể tác dụng với dung dịch axit. Tương tự như khi tác dụng với kim loại, axit mới tạo thành phải yếu hơn axit tham gia. Đồng thời, muối mới cũng không tan trong axit tạo thành.
Công thức chung để viết phương trình hóa học: muối + axit → muối mới + axit mới
Ví dụ cụ thể như sau:
BaCl2 + H2SO4 → 2HCl + BaSO4↓
CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + CO2↑ + H2O
>>> Xem thêm: Axit Là Gì? Lý Thuyết Về Tính Chất Hóa Học Của Axit
Tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối mới và bazơ mới
Một tính chất hóa học của muối khác là khả năng phản ứng với dung dịch bazơ [các bazơ tan] để tạo thành muối mới và bazơ mới. Ví dụ:
Na2CO3 + Ba[OH]2 → 2NaOH + BaCO3↓
NaOH + FeSO4 → Fe[OH]2 + Na2SO4
>>> Xem thêm: Bazơ Là Gì? Lý Thuyết Về Tính Chất Hóa Học Của Bazơ
Tác dụng với dung dịch muối tạo thành 2 muối mới
Muối có khả năng tác dụng với dung dịch muối tạo thành 2 loại muối mới [sản phẩm có thể là dung dịch muối hoặc kết tủa muối]. Điều kiện để phản ứng xảy ra:
- Muối tham gia phải tan.
- Sản phẩm tạo thành phải có chất kết tủa.
Ví dụ:
NaCl + AgNO3 → AgCl ↓+ NaNO3
Na2SO4 + BaCl2 → BaSO4↓ + 2NaCl
Phản ứng trao đổi
Ngoài các tính chất hóa học của muối trên, muối còn có 2 loại phản ứng thường gặp khi giải bài tập:
- Phản ứng trao đổi: 2 hợp chất tham gia phản ứng sẽ trao đổi các thành phần hóa học với nhau để tạo ra những hợp chất mới. Phản ứng trao đổi chỉ xảy ra với điều kiện sản phẩm tạo thành có chất khí hoặc chất kết tủa.
Lưu ý: Trong phản ứng trao đổi, số oxi hóa của các nguyên tố tham gia luôn được giữ cố định.
Ví dụ cụ thể về phản ứng trao đổi:
K2SO4 + NaOH → phản ứng không xảy ra
CuSO4 + 2NaOH → Na2SO4 + Cu[OH]2↓
- Phản ứng trung hòa: Phản ứng này thường xảy ra giữa axit – bazơ và thu được muối với nước sau phản ứng.
Ví dụ cụ thể về phản ứng trung hòa
H2SO4 + 2NaOH → Na2SO4 + 2H2O
Phản ứng phân hủy
Ở điều kiện nhiệt độ cao, một số loại muối sẽ tự phân hủy. Ví dụ như KMnO4, KClO3, CaCO3,…
Ví dụ về phương trình hóa học của phản ứng phân hủy:
\footnotesize 2KClO_3 \xrightarrow{t^\circ} 2KCl +3O_2\\ CaCO_3\xrightarrow{t^\circ}CaO+CO_2
Học online livestream Hóa 10 – 11 – 12 chất lượng, uy tín tại Marathon Education
Marathon Education là nền tảng học livestream trực tuyến được nhiều học sinh cấp 3 tin tưởng và lựa chọn. Các em có thể tương tác trực tiếp với với giáo viên như trong lớp học offline thông qua hình thức học livestream.
Khi đến với Marathon Education, các em sẽ được giảng dạy bởi hệ thống đội ngũ giáo viên nằm trong TOP 1% các thầy cô dạy giỏi toàn quốc. Không những có kinh nghiệm giảng dạy phong phú, các thầy cô còn vô cùng nhiệt huyết và tận tâm với nghề.
Marathon Education luôn đảm bảo đường truyền ổn định, không bị giật/lag, giúp lớp học được truyền tải đến các em với chất lượng hình ảnh và âm thanh tốt nhất. Khi đăng ký khóa học, các em cũng sẽ nhận được sổ tay học tập Toán – Lý – Hóa, tổng hợp toàn bộ nội dung môn học giúp các em ghi nhớ kiến thức dễ dàng hơn và lâu hơn.
Bên cạnh đó, nếu gặp bất cứ vấn đề nào trong quá trình học tập, các em sẽ được hỗ trợ và giải đáp tận tình từ đội ngũ cố vấn học tập của Marathon.
Các em hãy nhanh tay đăng ký các khóa học livestream Toán – Lý – Hóa lớp 10 – 11 – 12 tại Marathon Education ngay hôm nay, trước ngày 15/02/2022 để nhận được nhiều ưu đãi và khuyến mãi hấp dẫn.
Trên đây là những chia sẻ của Marathon Education về thành phần hóa học cũng như các tính chất hóa học của muối. Mong rằng thông qua bài viết này, các em sẽ học nắm vững được những kiến thức này và có thể áp dụng thật tốt khi làm những dạng bài tập liên quan. Chúc các em có học tập thật tốt và hiệu quả!