Người lao động chân tay có nên tập thể dục
|
Đã lao động chân tay thì ko cần phải tập thể dục là đúng hay sai ? Vì sao ? sắp thi rồi giúp mình nhanh nha mọi người Các câu hỏi tương tự
B GIO DC V ĐO TOTRƯỜNG ĐI HỌC KINH TẾ - LUẬT GIO DC THỂ CHÂTHọ và tên: Đặng Minh ToànMSSV: k124010103Lớp :K12401Con người trong quá trình tiến hoá, để sinh tồn trong sự đấu tranh với tựnhiên đã hình thành và phát triển những kỹ năng như chạy, nhảy, bơi leo trèo Trải qua quá trình sống, con người đã nhận biết rằng sự thành thục các kỹ năngtrên sẽ giúp ích nhiều trong việc tìm kiếm thức ăn, để có thể hình thành những kỹnăng đó chỉ có thông qua tập luyện thường xuyên, từ đó các bài tập thể chất ra đờihay đến sau này được gọi là các bài tập thể dục thể thao. Có thể nói thể dục thểthao hình thành cùng với sự tiến hoá của loài người thông qua con đường lao độngvà đấu tranh sinh tồn với thiên nhiên. Từ đó, ta có thể coi thể dục thể thao được bắtnguồn từ hoạt động lao động của con người. Tuy nhiên giữa lao động và tập luyệnthể dục thể thao khá khác biệt nhau, do đó lao động không thể thay thế hoàn toàncho tập luyện thể dục thể thao mà chúng chỉ có thể đóng vai trò bổ trợ cho nhau.Bởi lao động đa phần chỉ hoạt động của con người, tiêu hao sức lực để làmviệc, tạo ra sản phẩm, hàng hóa. Do đó, lao động chỉ tác động cục bộ lên một số bộphận cơ thể nhất định và không mang tính chất bền vững, và chính vì không đồngbộ tất cả các bộ phận trên cơ thể nên việc lao động không điều độ sẽ thường dẫnđến những chấn thương, những tác dụng không mong muốn cho cơ thể. Đi ngượclại với mục đích rèn luyện thân thể, nâng cao sức khỏe. Còn thể dục thể thao là tất cả những hoạt động của cơ thể nhằm nâng caohoặc duy trì sự vừa vặn của cơ thể và sức khỏe nói chung. Nó có thể được thựchiện nhằm một vài lý do khác nhau. Những lý do này bao gồm sức mạnh cơ bắp,hệ tim mạch, trau dồi kỹ năng thể thao, giảm và duy trì cân nặng, và sở thích. Cácbài tập thể dục đều đặn và thường xuyên nâng cao sức miễn dịch cơ thể và giúpngăn ngừa các bệnh hiện đại như bệnh tim, hệ tuần hoàn, tiểu đường típ hai và béophì. Nó còn nâng cao sức khỏe tinh thần, giúp ngăn chặn trầm cảm, giúp nâng caotính lạc quan và còn là yếu tố làm tăng thêm sự hấp dẫn giới tính cá nhân hay hìnhảnh cơ thể cái mà luôn liên quan đến mức cao lòng tự trọng. Vì vậy, tập luyện thểdục thể thao vẫn giữ vai trò chủ đạo trong việc rèn luyện sức khỏe, chứ không phảilà từ những hoạt động lao động, lao động không thể thay thế được vai trò của tậpluyện thể dục thể thao.Ngoài ra, thể dục thể thao không chỉ dừng lại ở chức năng là rèn luyện sứckhỏe như mọi người đều biết, mà còn rất nhiều chức năng rất quan trọng khác màchúng ta không thể nào không kể đến. Thứ nhất, đó là chức năng giáo dục. Tuy chếđộ xã hội, quan niệm chính trị, các hình thức tôn giáo, tín ngưỡng và nhận thức củacác quốc gia trên thế giới không giống nhau, nhưng đều rất coi trọng tác dụng củathể dục thể thao trong giáo dục. Chức năng giáo dục của thể dục thể thao chủ yếuđược biển hiện trên hai phương diện:Tác dụng của thể dục thể thao trong xã hội: Do thể dục thể thao có tính hoạtđộng, tính cạnh tranh, tính nghệ thuật, tính lễ nghĩa và tính quốc tế nên có thể khêugợi và kích thích được lòng yêu tổ quốc, tinh thần tự hào, đoàn kết dân tộc. Đâychính là ý nghĩa của thể dục thể thao trong xã hội.Tác dụng giáo dục của thể dục thể thao trong trường học: Để thực hiện mụctiêu của sự nghiệp giáo dục và đào tạo của nước ta là tạo nên những con ngườimới phát triển toàn diện về đức, trí, thể, mỹ và lao động thì thể dục thể thao là mộtbộ phận không thể thiếu. Thể dục thể thao giúp cho việc nâng cao thể chất, giáodục tinh thần đoàn kết, các phẩm chất đạo đức và tâm lý cho học sinh.Chức năng thứ hai đó là chức năng giải trí. Từ rất lâu con người đã nhậnthức và tận dụng được chức năng giải trí của thể dục thể thao làm công cụ vui chơigiải trí sau những giờ lao động mệt nhọc, vất vả, mặt khác thể dục thể thao được sửdụng như món ăn tinh thần. Ví dụ: Môn thể thao câu cá, các trò chơi vận động,các hình thức biểu diễn thể thao.Ngoài chức năng giải trí thì thể dục thể thao còn có chức năng quân sự. Từxưa, trong đấu tranh sinh tồn và bảo vệ quyền lợi của của các bộ lạc, bộ tộc, quốcgia thể dục thể thao đã trở thành những bộ phận không thể thiếu trong việc huấnluyện thể lực, kỹ năng chiến đấu cho các binh sỹ. Để có thể giành được thắng lợicho các cuộc chiến tranh, các binh sỹ bắt buộc phải được huấn luyện thành thụccác kỹ năng như chạy, nhảy, bơi lội Từ đó chức năng phục vụ quân sự của thểdục thể thao ra đời. Trong xã hội hiện đại, với sự phát triển của các binh khí và yêucầu tính nâng cao của bộ đội, đòi hỏi các chiến sỹ phải có thể lực và tinh thần thậttốt nên việc tiến hành tập luyện toàn diện về mặt thể lực và các kỹ năng vận độngnhư chạy, nhảy, bơi trở thành vấn đề hết sức quan trọng mà thể dục thể thao có ýnghĩa đặc biệt trong việc đáp ứng nhu cầu trên.Không những thế, chức năng kinh tế của thể dục thể thao cũng rất quantrọng. Vì thể dục thể thao và kinh tế có mối quan hệ tương hỗ, đã có nhiều nhàkinh tế cho rằng sức lao động và sản xuất được nâng cao là tiêu chí quan trọng củasự phát triển kinh tế xã hội. Đặc biệt khi tiến hành đánh giá giá trị sản xuất thì tốchất của con người lại là tiêu chuẩn vi lượng chủ yếu nhất. Trong các loại tố chấtcủa con người thì tố chất thể lực đóng một vai trò hết sức quan trọng. Chính vì vậycác nước trên thế giới đã rất chú trọng đến tác dụng của thể dục thể thao đối vớiviệc phát triển thể lực cho người lao động, lấy việc làm giảm thiểu tỷ lệ mắc bệnhlàm thành mục tiêu thúc đẩy sức lao động sản xuất của xã hội. Điều này thể hiệnchức năng kinh tế ban đầu của thể dục thể thao. Thể dục thể thao thành tích cao vàcác ngành kinh tế thương mại, du lịch có mối quan hệ hết sức mật thiết. Mộtcuộc thi đấu thể thao được tổ chức ở một địa điểm nào đó sẽ kéo theo hàng loạtdịch vụ, ngành nghề kinh tế như: Du lịch, thương mại, thông tin, dịch vụ phát triển.Và thêm một chức năng không thể thiếu nữa đó là chức năng chính trị.Cùng với văn hoá nghệ thuật, thể dục thể thao đóng một vai trò hết sức quan trọngtrong việc đặt nền móng cho các mối quan hệ chính trị giữa các quốc gia. Nó thểhiện thông qua việc tiến hành thi đấu giao hữu các môn thể thao để làm tiền đề chocác đoàn ngoại giao làm việc và hợp tác.Trong các cuộc thi đấu quốc tế, khi vận động viên của nước nào giành đượcchức vô địch thì là cờ của quốc gia đó được kéo lên cao nhất và quốc ca của nước đó được cử hành, vinh quang và ý nghĩa về mặt chính trị này chỉ có thể có được khi các vận động viên thi đấu hết mình vì mầu cơ sắc áo của dân tộc. Tuy vậy, trong các chức năng vừa nói trên thì chức năng rèn luyện sức khỏevẫn đóng vai trò cốt yếu nhất của việc tập luyện thể dục thể thao. Bởi có sức khỏe mới là có tất cả. Sức khỏe không phải chỉ bao gồm có tình trạng không có bệnh haythương tật mà còn là trạng thái thoải mái toàn diện về thể chất, tinh thần và xã hội. Trong suốt cuộc đời của mỗi con người, ai cũng có riêng cho mình một ước mơ, miễn sao ước mơ đó mang lại cho họ một cuộc sống tốt đẹp. Bạn có thể mơ có mộtcông việc tốt hơn, hay mơ có một căn nhà to hơn, thậm chí là mơ được giàu có hơnhiện tại… Nhưng có một thứ vô cùng quan trọng có thể bạn không biết, đó chính làSỨC KHỎE. Với bất cứ người nào, nếu như không có sức khỏe thì chắc chắn họ sẽchỉ ước duy nhất một điều là: CÓ SỨC KHỎE. Đúng như thế, tập luyện thể dục thể thao sẽ thúc tiến quá trình sinh trưởng phát dục nâng cao trình độ chức năng cơ thể. Thể chất tốt là điều kiện đảm bảo chosức khoẻ tốt. Rèn luyện thể thao có thể thúc tiến quá trình trao đổi chất ở các cơ quan, tổ chức trong cơ thể, từ đó hoàn thiện nâng cao chức năng các bộ phận, cơ quan trong cơ thể.Thể chất được biểu hiện ở nhiều phương diện, nó bao gồm tình trạng phátdục của các cơ quan bộ phận trong cơ thể, trình độ về năng lực hoạt động cơ bảnvà các tố chất cơ thể, năng lực thích nghi với hoàn cảnh môi trường bên ngoài…Ở đây, chúng ta nhìn từ góc độ sự ảnh hưởng của thể dục thể thao đối vớichức năng của hệ vận động, hệ thống hô hấp, hệ thống tuần hoàn và hệ thống thầnkinh để bàn về tập luyện thể dục thể thao đã tăng cường thể chất như thế nào?Đầu tiên, đó là sự ảnh hưởng của tập luyện thể dục thể thao đối với hệ vận động.Các hoạt động thông thường của con người đều là dựa vào hệ vận động. Thường xuyên tập luyện thể dục thể có thể tăng cường được các chất của xương, tăng cường sức mạnh cơ bắp, tăng cường tính ổn định và biên độ hoạt động của cáckhớp, từ đó mà năng lực hoạt động của cơ thể đã được nâng lên, xương và khớp được cấu tạo thành. Xương trong cơ thể là một kết cấu kiên cố, nó bao gồm hơn 200 chiếc xương, những chiếc xương đó đã cấu tạo thành một chiếc khung giá có tác dụng bảo vệ cho các cơ quan bộ phận bên trong của cơ thể như não, tim, phổi…Xương còn có một chức năng khác nữa đó là tạo máu cho cơ thể. Do vậy, sự sinh trưởng và trưởng thành của xương không chỉ có tác dụng quan trọng đối với hình thái cơ thể mà còn có sự ảnh hưởng quan trọng đối với năng lực vận động và lao động của con người.Rèn luyện thân thể có thể cải biến kết cấu của xương, thường xuyên tậpluyện thể dục thể thao có thể tăng cường các chất trong xương. Tập luyện thể dụcthể thao làm cho cơ bắp có tác dụng lôi kéo và áp lực đối với xương làm choxương không chỉ biến hoá về phương diện hình thức mà còn làm cho tính cơ giớicủa xương được nâng lên. Sự biến đổi thể hiện rõ rệt nhất trên phương diện hìnhthái của xương đó là: Cơ bắp bám ngoài xương tăng lên nhiều, chất liên kết ở cáclớp ngoài của xương cũng từ đó được tăng lên, sự sắp xếp của các chất mềm (xốp)bên lớp trong của xương cũng căn cứ vào áp lực và lực kéo của cơ mà thích nghi.Đây chính là sự tăng lên về sự kiên cố của xương, từ đó có thể chịu đựng được phụtải lớn, nâng cao năng lực chống chịu áp lực, trọng lượng lớn, sự kéo dài và xoaychuyển…của xương. Ví dụ: Vận động viên thể dục thực hiện động tác kéo tay xà đơn. Khi thựchiện động tác này, hai tay của vận động viên luôn phải chịu trọng lực của cơ thểvà lực kéo tay của cơ bắp. Nếu thường xuyên tập luyện động tác này sẽ làm choxương của hai tay có sự thích nghi với việc chịu đựng 2 lực kể trên và từ đó nănglực chịu tải của xương 2 tay đã được nâng lên. Cũng như thế, đối với các độngviên cầu lông, bắn súng thì tay thuận sẽ to và khoẻ hơn, các vận động viên nhảycao, nhảy xa, xương ở chân sẽ khoẻ hơn ở người thường… Điều này đã nói rõ một vấn đề: Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao thìsự phát triển của xương được nâng lên rõ rệt trong khi những hoạt động lao độngcó thể sẽ không giúp xương phát tốt như vậy.Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao sẽ đẩy mạnh sự phát triển chiềucao của các em thiếu niên nhi đồng. Chiều cao hoặc tốc độ trưởng thành đượcquyết định bởi tốc độ tăng trưởng của thời kỳ dài xương của các em thiếu niên nhiđồng. Đối với sự phát triển của xương thì đầu mút xương là hết sức quan trọng.Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao sẽ tăng nhanh tốc độ tuần hoàn máu, từđó mà tăng được lượng vật chất dinh dưỡng mà sự phát triển mà đầu mút xươngđòi hỏi. Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao còn có thể ảnh hưởng đến hệthống nội phân tiết là kích thích sự sinh trưởng của đầu mút xương, do vậy mà thúcđẩy sự chuyển hoá vitamin D, tăng cường sự cung cấp các nguyên liệu tạo raxương, điều này có lợi cho phát triển và trưởng thành của xương.Căn cứ vào điều tra, khi so sánh những người thường xuyên tập luyện thểdục thể thao và những người không thường xuyên tập luyện cho thấy chiều caochênh lệch từ 4- 8 cm Trước khi cơ thể trưởng thành, thông qua tập luyện thể dụcthể thao có thể cải thiện sự cung cấp máu của xương, tăng cường sự trao đổi chất,kích thích sự phát triển của xương, làm cho sự cốt hóa được diễn ra liên tục. Đồngthời rèn luyện thân thể với các loại động tác cũng có tác dụng kích thích rất tốt đốivới sự phát triển của xương, có thể thúc đẩy phân tiết kích thích tố cũng có tácdụng thúc đẩy việc phát triển chiều cao của các em học sinh lứa tuổi 10-14 giữatrường TDTT chuyên nghiệp và trường không chuyên.Nơi các xương trong cơ thể kết nối với nhau và cũng dựa vào đó để hoạtđộng gọi là khớp, bao gồm có dây chằng và cơ. Dây chằng có tác dụng gia tăng sựkiên cố cho khớp, còn cơ thì không những có thể gia tăng sự kiên cố cho khớp màcòn có tác dụng lôi kéo làm cho khớp vận động. Khớp là đầu mối quan trọng chosự liên kết các xương với nhau. Tập luyện thể dục thể thao một cách khoa học, hệthống vừa có tác dụng làm tăng tính ổn định của khớp, vừa có thể tăng cường sựlinh hoạt và biên độ của khớp. Tập luyện thể dục thể thao có thể gia tăng mật độ vàđộ dày của mặt khớp, đồng thời cùng làm phát triển các cơ bao quanh khớp, tăngcường sức mạnh cho ổ khớp và dây chằng bao quanh khớp. Do vậy, có thể làmtăng thêm tính ổn định và kiên cố của khớp, tăng cường cho khớp lực chống đỡ lạicác phụ tải tác động lên khớp. Ví dụ:Trong khi biểu diễn xiếc, có một diễn viên cao lớn ở phía dưới cònmột số diễn viên khác thì đứng lên trên anh ta để thực hiện một số tiết mục, nhưvậy các khớp của vị diễn viên cao lớn này đã phải gánh chịu một áp lực lớn tươngđương với tổng trọng lượng của số diễn viên kia. Khi tăng cường tính ổn định và kiên cố của khớp, do vì ổ khớp, dây chằngvà cơ bao quanh khớp được tăng cường về tính đàn hồi và tính co duỗi thì biên độvà tính linh hoạt của khớp cũng không ngừng được tăng cường. Trong biểu diễnmôn thể dục tự do, các khớp của VĐV đã hoạt động với biên độ rất lớn ví như làmđộng tác uốn cầu vồng hay xoạc ngang, nếu như không thường xuyên tập luyện sẽkhông thể thực hiện được.Bất kể vận động nào của con người đều biểu hiện bởi hoạt động của cơ bắp,do vậy sự phát triển của cơ bắp là hết sức quan trọng đối với việc nâng cao nănglực lao động và vận động.Rèn luyện thân thể sẽ cải biến cơ bắp một cách rõ rệt, làm cho số lượng sợicơ tăng lên từ đó mà thể tích bắp cơ tăng lên. Ở người bình thường thì trọng lượngcơ bắp chiếm 35- 45% trọng lượng cơ thể, nhưng thông qua tập luyện thể dục thểthao có thể tăng lên đến 50%. Ở trung học và tiểu học có rất nhiều em chân tayngực không thấy cơ bắp, chỉ cần thường xuyên tập luyện thể dục thể thao thì hiệntượng này sẽ giảm đi, thay vào đó là một cơ thể khoẻ mạnh và đẹp. Khi tập luyện,cơ bắp và xương được tăng cường hoạt động, sự cung cấp máu được tăng lên,Prôtêin và dinh dưỡng được tăng cường, năng lực dự trữ của cơ cũng tăng lên, sốlượng sợi cơ tăng lên, vì vậy mà bắp cơ to dần lên, sức mạnh của cơ bắp cũng theođó mà tăng lên. Do các tế bào cơ được tăng cường, năng lực kết hợp với Ôxy tănglên, khả năng dự trữ các chất dinh dưỡng và đường tăng lên, số lượng mao mạchtrong cơ bắp tăng lên nhiều…điều này thích ứng với các yêu cầu của lao động vàhoạt động.Thông qua tập luyện thể dục thể thao còn có thể nâng cao năng lực khốngchế cả hệ thống thần kinh đối với hệ thống cơ bắp, điều này thể hiện bởi tốc độphản ứng, độ chuẩn xác và tính nhịp điệu đều được nâng lên. Khi cơ bắp làm việc,sự tiêu hao năng lượng được giảm xuống nhưng hiệu quả vẫn được nâng lên.Những điều này làm cho sức mạnh, tốc độ, sức bền và tính linh hoạt…đều tốt hơnnhiều so với người bình thường. Ngoài ra vẫn còn giúp cho cơ thể phòng tránhđược các loại chấn thương do sự hoạt động kịch liệt của cơ bắp trong quá trình tậpluyện hay trong hoạt động đời sống hàng ngày.Tiếp theo là sự ảnh hưởng của tập luyện thể dục thể thao đối với hệ thốnghô hấp.Chức năng của hệ thống hô hấp mạnh hay yếu phụ thuộc bởi năng lực CO2của cơ thể, khi tập luyện thể dục thể thao cơ thể đòi hỏi nhiều hơn về Oxy, chính vìvậy mà tần số hô hấp tăng lên. Để đáp ứng nhu cầu trên, các cơ quan của hệ thốnghô hấp bắt buộc phải cải thiện năng lực làm việc của bản thân. Do vậy, tiến hànhtập luyện thể dục thể thao trong thời gian dài có thể nâng cao năng lực hấp thụOxy, từ đó nâng cao được chức năng của các cơ quan trong hệ thống hô hấp, cảithiện cơ năng hệ thống hô hấp.Quá trình hoạt động sống của con người là một quá trình tiêu hao nănglượng, năng lượng đó được lấy từ nguồn dự trữ các chất trong cơ thể. Những vậtchất dự trữ này khi được đem ra để biến đổi thành năng lượng đòi hỏi phải có mộtqúa trình Oxy hoá, do vậy, cơ thể bắt buộc phải không ngừng sử dụng Oxy từ môitrường bên ngoài và thở ra CO2. Quá trình trao đổi này gọi là quá trình hô hấp.Hệ thống hô hấp bao gồm phổi, khí quản, mũi trong đó phổi là nơi trao đổikhí, còn lại đều là đường hô hấp. Cơ thể khi trong trạng thái yên tĩnh mỗi phút đòihỏi 0,25- 0,3 ml khí, như vậy chỉ cần 1/20 số phế nang trong phổi hoạt động là cóthể đáp ứng. Nếu cứ như vậy trong thời gian dài thì những phế nang không được sửdụng sẽ bị thoái hoá đi, từ đó chức năng của hệ thống hô hấp sẽ giảm đi mạnh mẽvà rất dễ mắc bệnh.Chức năng hô hấp được cải thiện ở một số mặt sau: Cơ hô hấp được phát triển dần, có lực, có sức bền, có thể chịu đựng vớilượng vận động lớn.Cơ hô hấp chủ yếu là cơ hoành cách, cơ gian sườn, ngoài ra còn có thêm cơbụng, khi hít thở sâu các nhóm cơ ở ngực lưng cũng có tác dụng phụ trợ. Tập luyệnthể dục thể thao thường xuyên sẽ tăng cường cơ hô hấp do vậy mà chu vi lồngngực tăng lên nhiều.Sự trưởng thành của cơ hô hấp làm cho biên độ của động tác hô hấp lớn lên,hô hấp ở người bình thường khi hít vào hết sức và thở ra hết sức sự chênh lệch vềchu vi lồng ngực không nhiều (gọi là hô hấp kém) chỉ có 5-8 cm, ở người thườngxuyên tập luyện thể dục thể thao sự khác biệt này là có thể lên tới 9-16 cm. Vì vậytiến hành tập luyện thể dục thể thao thường xuyên là có lợi cho việc nâng cao chứcnăng của hệ thống hô hấp. Dung tích sống tăng lên, tăng cường hấp thụ Oxy và thải CO2.Dung tích sống là một chỉ tiêu quan trọng đánh giá trình độ sức khoẻ và sựsinh trưởng phát dục của thiếu niên nhi đồng. Thường xuyên tập luyện thể dục thểthao đặc biệt là làm các động tác gập duỗi ngực có thể làm cho sức mạnh của cơ hôhấp được tăng cường, lồng ngực to lên điều này có lợi cho sự sinh trưởng phát dụccủa tổ chức phổi, cũng như sự khuyếch trương của phổi từ đó làm cho dung tíchsống tăng lên. Ngoài ra khi tập luyện thể dục thể thao với các vận động hít thởmang tính thường xuyên cũng có thể thúc đẩy sự tăng trưởng của dung tích sống.Ở người bình thường dung tích sống chỉ khoảng 3500 ml, ở những người thườngxuyên tập luyện thể dục thể thao tính đàn hồi của phổi tăng lên rõ rệt, sức mạnhcủa cơ hô hấp tăng nhiều, dung tích sống lớn hơn người bình thường khoảng 1000ml.Tăng cường độ sâu hô hấp.Ở người bình thường hô hấp nông và nhanh, khi yên tĩnh tần số yên tĩnhkhoảng 12-18 lần/ phút, ở người thường xuyên tập luyện thể dục thể thao hô hấpsâu và chậm lúc yên tĩnh tần số hô hấp khoảng 8-12 lần/ phút. Như vậy có nghĩa làcác cơ hô hấp có nhiều thời gian để nghỉ ngơi. Sự khác biệt này còn biểu hiện rõnét hơn trong khi vận động. Ví dụ: Trong cùng một điều kiện, cùng một lượng vận động (vận động nhẹnhàng) ở người bình thường tần số hô hấp lên tới khoảng 32 lần/phút, mỗi lần hôhấp dung lượng chỉ khoảng 300 ml, trong một phút tổng dung lượng hô hấp là 300ml × 32= 9600 ml. Nhưng ở vận động viên tần số hô hấp lại là 16 lần/phút, mỗilần hô hấp dung lượng đạt 600 ml, tổng dung lượng trong 1 phút thu được là 600ml× 16= 9600 ml. Từ thống kê trên có thể thấy, ở người bình thường và vận động viên trongcùng 1 phút thì dung lượng hô hấp là tương đồng. Nhưng trên thực tế, thì sự giaođổi Oxy và CO2 lại khác nhau bởi lẽ mỗi lần hô hấp thì có khoảng 150 ml khôngkhí được lưu lại trong đường hô hấp mà không thể vào trong phế bào để tiến hànhgiao đổi. Do đó lượng khí giao đổi sẽ là:Ở người bình thường: (300 ml - 150 ml) × 32 = 4800 ml.Ở vận động viên là: (600 ml - 150 ml) × 16 = 7200 ml.Điều này cho thấy khi cơ bắp làm việc thì nhu cầu về Oxy tăng lên, ở ngườibình thường sẽ phải tăng tần số hô hấp để đáp ứng nhu cầu đó do vậy khi vận độngthường thở gấp. Nhưng ở vận động viên do vì cơ năng hô hấp được nâng lên, hôhấp sâu. Trong cùng một điều kiện như nhau, tần số hô hấp chưa cần tăng cao thìđã đáp ứng đủ nhu cầu không khí để giao đổi do đó có thể làm việc được trong thờigian dài mà không dễ mắc bệnh.Ngoài ra, do kết quả của tập luyện thể dục thể thao lâu dài đã cải thiện đượcchức năng của hệ thống hô hấp và các hệ thống khác (hệ thống thần kinh, hệ thốngtuần hoàn…) nâng cao năng lực nhả CO2 và hấp thụ Oxy khi trao đổi khí, làm chovận động viên khi hoạt động kịch liệt vẫn có thể phát huy chức năng của hệ hô hấp(ở người bình thường khó có thể đạt được). Do vậy mà làm cho quá trình Oxy hoácác vật chất năng lượng càng thêm hoàn thiện. Điều này đảm bảo cho việc cungcấp đầy đủ năng lượng khi vận động. Người bình thường khi thực hiện các bài tậpthể dục thể thao việc trao đổi Oxy có thể đạt được 60% tổng số khí khi hô hấp.Nhưng sau khi trải qua tập luyện thể dục thể thao thì năng lượng trao đổi này đãđược nâng lên rõ rệt khi hoạt động vận động nhu cầu Oxy tăng lên vẫn có thể đápứng được nhu cầu đó của cơ thể mà không làm cho cơ thể thiếu khí quá mức. Tậpluyện thể dục thể thao còn có thể rèn luyện con người nâng cao được năng lực chịuđựng nợ dưỡng khí (khả năng chịu đựng thiếu Oxy). Trong điều kiện thiếu Oxyvẫn có thể kiên trì thực hiện các hoạt động cơ bắp phức tạp.Ví dụ như: VĐV leo núi trong điều kiện núi cao thiếu Oxy, không chỉ phảiduy trì các hoạt động duy trì tính mạng mà còn phải không ngừng hoàn thànhnhiệm vụ leo lên đỉnh núi đầy khó khăn.Không những thế, tập luyện thể dục thể thao con ảnh hưởng đến chức năngcủa hệ tuần hoàn:Một hệ thống tuần hoàn tốt là điều kiện bắt buộc phải có cho một cơ thểcường tráng khoẻ mạnh. Tập luyện thể dục thể thao có thể nâng cao chức năng củatim, tăng nhanh tốc độ tuần hoàn máu, nâng cao được chức năng của hệ thốnghuyết quản.Hệ thống tuần hoàn là do tim, máu và hệ thống huyết quản tạo thành vì vậymà gọi là hệ thống tuần hoàn máu. Tim là nơi phát ra động lực làm cho máu lưuđộng, huyết quản là con kênh dẫn máu đi khắp nơi trong cơ thể, máu thì phụ tráchviệc vận chuyển dinh dưỡng, Oxy, các sản phẩm thải của quá trình trao đổi chất vàCO2. Tim có tác dụng làm cho máu luôn lưu động trong huyết quản mang Oxy vàcác chất dinh dưỡng để cho các tổ chức, tế bào, đồng thời đem các chất thải củaquá trình trao đổi chất sản sinh ra cũng như CO2 ra ngoài phổi, thận và da…Tập luyện thể dục thể thao có tác dụng rất tốt đối với các cơ quan, hệ thốngtrong cơ thể, đối với hệ thống huyết quản cũng như vậy. Khi tiến hành tập luyệnthể dục thể thao sự tiêu hao năng lượng và các sản phẩm thừa của quá trình trao đổichất tăng lên trong cơ thể. Lúc này đòi hỏi phải nâng cao chức năng của tim, tăngnhanh tốt độ lưu truyền máu, đồng thời nâng cao chức năng của hệ tuần hoàn. Ví dụ: Trong hoạt động ở các môn chạy dài, bóng đá, bóng rổ hay bơi lội…đều có thể làm cho chức năng của hệ thống tuần hoàn đạt được sự tăng cường rõrệt, làm cho cơ tim dầy lên, tần số mạch và huyết áp giảm, làm cho hệ tuần hoànđược tập luyện, kết cấu, chức năng có được sự cải thiện chủ yếu biểu hiện ở cácphương diện sau:Tăng cường tính vận động của tim.Tập luyện thể dục thể thao làm tăng cường máu của cơ tim, làm cho cơ timcó nhiều vật chất dinh dưỡng hơn. Do tập luyện thể dục thể thao cơ tim dần dầnđược tăng cường, thành tim dầy lên, thể tích khoang tim tăng lên (người bìnhthường khoảng 700ml, VĐV là 1000ml). Do vậy thể tích khoang tim của VĐV lớnhơn một chút so với người bình thường. Hiện tượng này được gọi là “phì đại timmang tính vận động” Người thường xuyên tập luyện thể dục thể thao do tập luyệnthường kỳ, cơ ở khoang tim sẽ to và khoẻ dần lên, dùng máy chuyên môn để xemxét có thể thấy khoang tim của họ to hơn một chút so với người thường, ngoại hìnhđầy đặn, cơ tim phát triển, lực co bóp tim tăng lên, dung lượng tim cũng tăng lênnhiều, do vậy mà mỗi lần co bóp tim lượng máu được đẩy ra khỏi tim (lưu lượngtâm thu) cũng tăng lên.Tần số mạch giảm và chậm khi yên tĩnh.Ở người bình thường tần số mạch vào khoảng 70-80 lần/phút, thường xuyêntập luyện thể dục thể thao tần số mạch đập chỉ khoảng 50-60lần/phút, các vận độngviên ưu tú có khi giảm xuống tới 40lần/phút. Điều này là do ở VĐV lưu lượng tâmthu tăng lên do đó tần số mạch giảm xuống nhưng vẫn cung cấp đủ cho nhu cầutrao đổi chất của toàn bộ cơ thể. Trong trạng thái yêu tĩnh, lưu lượng phút mà cơthể đòi hỏi khoảng 75lần. Trong khi đó lưu lượng tâm thu ở VĐV khoảng 90ml,tim chỉ cần co bóp khoảng 50 lần là đủ cung cấp máu cho cơ thể. Tần số mạchgiảm xuống do đó mà tim có nhiều thời gian nghỉ ngơi.“Tiết kiệm hoá” trong làm việc của tim:Tiến hành vận động nhẹ nhàng, ở cùng một lượng vận động, tần số mạchđập và biên độ biến đổi huyết áp ở người thường xuyên tập luyện thể dục thể thaonhỏ hơn người bình thường và không dễ bị mệt mỏi, hồi phục nhanh. Người khôngthường xuyên tập luyện sẽ đòi hỏi tần số mạch cao hơn, do đó thời gian nghỉ ngơicủa tim ngắn đi, rất dễ mệt mỏi, sau khi vận động thời gian hồi phục cũng cần dàihơn. Nguyên nhân chủ yếu là người thường xuyên tập luyện có lực co bóp tim lớnhơn, lưu lượng tâm thu lớn hơn, do đó chỉ cần tăng một chút tần số mạch là đã cóthể đáp ứng đủ yêu cầu, đồng thời do việc tập luyện thể dục thể thao làm cho huyếtquản bảo vệ và duy trì tốt sự lưu truyền của máu nên ở các VĐV nhẹ nhàng, biênđộ biến hoá về tần số mạch và huyết áp đều nhỏ hơn so với ở người bình thường.Hiện tượng này được gọi là hiện tượng “tiết kiệm hoá”.Khi hoạt động kịch liệt, chức năng của tim có thể đạt tới trình độ cao.Người thường xuyên tập luyện thể dục thể thao thì chức năng của tim rấttốt, đó là cơ tim khoẻ, dung lượng tim lớn, lực co bóp tim khoẻ. Khi hoạt độngkịch liệt có thể nhanh chóng phát huy chức năng tim, có thể đạt đến mức độ mà ởngười thường không thể đạt tới. Ví dụ như tần số mạch đập của VĐV ưu tú có thể đạt tới 200-220 lần/phút,lưu lượng phút có thể đạt tới trên 40lít. Do vậy có thể đảm nhiệm được những công việc hoặc lao động với lượngvận động huấn luyện hoặc phụ tải rất lớn, trong khi đó ở người thường tần số mạchđập tối đa chỉ đạt tới 180 lần/phút, lúc này lượng máu trở về tim sẽ giảm xuống dovậy lưu lượng tâm thu giảm xuống, tuần hoàn máu vì thế cũng giảm hiệu quả.Cũng với sự tích luỹ các sản phẩm của trao đổi chất (axit lactic) làm cho khó có thểduy trì được công việc thậm chí còn xuất hiện hiện tượng tức ngực, khó thở, loạnnhịp tim, đau đầu…sự hồi phục sau vận động giảm.Tăng tính dẫn truyền của huyết quản.Tập luyện thể dục thể thao có thể tăng cường được tính dẫn truyền máu củathành mạch, điều này là rất có lợi đối với người già. Ở người già, cùng với sự giatăng của tuổi tác, tính dẫn truyền của máu thành mạch cũng giảm xuống, chính vìvậy mà ở người già thường hay mắc các bệnh tuổi già đặc biệt là bệnh cao huyếtáp. Người già thông qua tập luyện thể dục thể thao có thể tăng cường tính dẫntruyền máu của thành mạch, từ đó có thể phòng ngừa được các bệnh tuổi già vàbệnh cao huyết áp.Ngoài ra, y học đã chứng minh, thường xuyên tập luyện thể dục thể thao sẽlàm tăng hàm lượng hồng cầu, bạch cầu, có thể cung cấp kịp thời dinh dưỡng vàOxy cho cơ thể, mang các chất thải của quá trình trao đổi chất cũng như CO2 rangoài.Cùng với mức sống ngày càng cao, nếu như không thường xuyên tham giatập luyện thể dục thể thao thì “bệnh văn minh” tất nhiên sẽ gia tăng. Hiện nay đãkhông có ít người chết vì mắc các bệnh về tim mạch, ở Liên bang Đức 20 trở lạiđây, số lượng người chết vì bệnh tim chiếm 52%-53% tổng số ngưới chết. Theo tàiliệu thống kê của tổ chức y tế thế giới công bố năm 1984 số người chết do mắc cácbệnh về tim là một trong những nguyên nhân dẫn đến tử vong chiếm tỷ lệ cao nhất.Do vậy việc thường xuyên tập luyện thể dục thể thao đóng một vai trò hết sức quantrọng trong việc giảm tỷ lệ người mắc các bệnh liên quan đến tim và hệ tuần hoàn.Bên cạnh đó, tập luyện thể dục thể thao cũng có tác động khá nhiều đến hệtiêu hoá. Dạ dày và ruột là những cơ quan chủ yếu của hệ thống tiêu hoá trong cơthể. Năng lực tiêu hoá của dạ dày và ruột tốt sẽ có những ảnh hưởng tốt đối với sứckhoẻ con người. Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao sẽ nâng cao được côngnăng tiêu hoá của dạ dày và ruột, tăng cường sự khoẻ mạnh cho gan, đồng thời còncó tác dụng trị liệu và phòng ngừa một số bệnh về hệ thống tiêu hóa.Thường xuyên tập luyện, do nhu cầu hoạt động của cơ bắp nên dạ dày vàruột phải tăng cường chức năng tiêu hoá, lúc này dịch và men tiêu hoá tăng lênnhiều, sự co bóp ở đường dẫn truyền tiêu hoá càng được tăng lên mạnh mẽ, tuầnhoàn máu ở dạ dày và ở ruột cũng được cải thiện. Do phát sinh các thay đổi nêutrên mà việc tiêu hoá thức ăn và hấp thụ các chất dinh dưỡng được diễn ra thuậnlợi, mặt khác do khi vận động phải hô hấp sâu, cơ hoành cách hoạt động với biênđộ lớn nên đã di chuyển nhiều xuống phía dưới, cơ bụng cũng hoạt động mạnh,điều này đã có tác dụng mát xa cho dạ dày và ruột. Do tập luyện thể dục thể thaocó tác dụng nâng cao năng lực tiêu hoá của dạ dày và ruột như vậy nên đã cókhông ít người sử dụng tập luyện thể dục thể thao như một phương pháp trị liệu đốivới một số bệnh dạ dày và họ đã thu được hiệu quả nhất định.Gan là một tạng lớn trong cơ thể con người, nó đóng vai trò hết sức quantrọng đối với hệ tiêu hoá, thường xuyên tập luyện thể dục thể thao chức năng củagan được tăng cường điều này rất có lợi cho việc tiêu hoá thức ăn. Khi vận động sựtiêu hao nguồn năng lượng dự trữ tăng lên, khiến cho gan phải hoạt động tích cựchơn từ đó mà chức năng gan được tập luyện thường xuyên và phát triển. Lượngđường đơn trong gan của vận động viên và người thường và tốc độ đẩy đường đơnra ngoài của gan ở vận động viên cũng nhanh hơn người thường. Đường đơn ở ganlà hết sức quan trọng đối với sự khoẻ mạnh của gan, nó có thể bảo vệ cho gan, vìnguyên nhân này mà các bác sĩ thường yêu cầu những bệnh nhân gan ăn nhiều hoaquả có đường. Chức năng gan ở vận động viên là rất tốt, khả năng đề kháng vớibệnh gan cũng rất cao. Ở người thường xuyên tập luyện thể dục thể thao thì việc sửdụng đường đơn trong gan cũng kinh tế hơn ở người thường. Từ những yếu tố trêncó thể thấy tập luyện thể dục thể thao có thể làm tăng thêm sức khoẻ cho gan, màgan có khoẻ thì mới có thể nâng cao được năng lực lao động và vận động.Ảnh hưởng của thể dục thể thao đối với hệ thống thần kinh cũng là mộtđiều tất yếu khi tập luyện thể dục thể thao. Hệ thống thần kinh khống chế các loạihành vi của con người, thường xuyên tập luyện thể dục thể thao sẽ làm nâng caonăng lực làm việc của các tế bào thần kinh ở đại não, nâng cao tính linh hoạt và sựhưng phấn của hệ thống thần kinh, phản ứng nhanh, tăng thêm tốc độ linh hoạt vàsự chuẩn xác nhịp nhàng của động tác. Hệ thống thần kinh là do hệ thống trungkhu và hệ thống thần kinh ngoại biên tạo thành.Hình thức hoạt động của chúng như sau: Sau khi cơ thể tiếp nhận được tínhiệu kích thích thông qua các nơ ron thần kinh để dẫn truyền đến hệ thống trungkhu thần kinh, sau khi hệ thống trung khu thần kinh phân tích, tổng hợp thì cácxung động hưng phấn sẽ được dẫn truyền tới các cơ quan từ đó tạo ra các phản ứngtương ứng. Ví dụ: Khi tham gia thi đấu bóng rổ, trong tình huống thiên biến vạn hoácủa thi đấu trên sân đòi hỏi hoàn thành động tác kịp thời và chuẩn xác. Ở ngườibình thường tốc độ phản ứng là 0,4 giây trở lên, ở vận động viên là 0,332 giây, đốivới các vận động viên bóng bàn tốc độ phản ứng đạt tới 0,1 giây. Những vấn đề này đều đem lại những lợi ích cho công việc hay những hoạtđộng sinh hoạt đời thường.Ngoài ra thường xuyên tập luyện thể dục thể thao còn có thể phòng ngừađược bệnh suy nhược thần kinh. Vận động còn đảm bảo cho việc giữ cân bằng giữahưng phấn và ức chế của đại não, từ đó phòng ngừa được sự phát sinh suy nhượcthần kinh. Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao có thể làm cho sự hưng phấnđược tăng cường, ức chế càng thêm sâu sắc hoặc làm cho hưng phấn và ức chếđược tập trung, như vậy đã nâng cao được tính linh hoạt của quá trình thần kinh.Khi tập luyện thể dục thể thao do trung khu vận động hưng phấn cao độ làm chongoại vi sản sinh sự ức chế sâu sắc, điều đó khiến cho các tế bào thần kinh đượcnghỉ ngơi tốt. Tập luyện thể dục thể thao thường yêu cầu phải hoàn thành nhữngđộng tác phức tạp, có độ khó cao hơn so với các hoạt động thường ngày, vì vậy màcơ thể bắt buộc phải động viên chức năng của bản thân đến mức cao độ mới có thểthích nghi được với các yêu cầu của nhiệm vụ. Thông qua tập luyện thời gian dài,không chỉ cơ bắp phát triển, do động tác có lực, mà tốc độ, tính mềm dẻo, sự linhhoạt…của động tác cũng được tăng cường, đối với thể lực lao động thì sức bền bỉcũng được nâng lên, khả năng phòng bệnh và khả năng thích nghi với các loại kíchthích bên ngoài môi trường cũng được nâng lên. Bởi lẽ vận động có tác dụng rất tốtđối với hệ thống thần kinh nên phần lớn các bác sĩ thường lấy tập luyện thể dục thểthao để làm thành một phương pháp trị liệu, đặc biệt là điều trị các trở ngại về chứcnăng của hệ thống thần kinh- nguyên nhân dẫn đến các bệnh thần kinh. Ở Mỹ mộtsố chuyên gia về bệnh thần kinh đã mở một lớp gọi là “vận động dự phòng” chomột số người bị suy nhược thần kinh nhẹ, trong lớp này họ đã lấy chạy bộ thay choviệc dùng thuốc. Trải qua một tuần tập luyện thì đã có 60%- 85% bệnh nhân xuấthiện dấu hiệu hồi phục.Qua đây, chúng ta đã thấy được những vai trò cũng như những chứcnăng vô cùng quan trọng của thể dục thể thao đối với sức khỏe của con người. Sẽkhông có một hình thức luyện tập nào tốt hơn, có thể thay thế được tập thể dục thểthao, kể cả hoạt động lao động thường nhật. Tuy nhiên, tập luyện thể dục thể thaothường xuyên sẽ làm cho cơ thể linh hoạt hơn, từ đó có thể bổ trợ cho các hoạtđộng lao động trở nên dẽ dàng, hiệu quả hơn. Để có được một sức khỏe dẻo dai, cơthể cường tráng thì không còn cách nào khác là hãy luyện tập thể dục thể thao ngayhôm nay. |
