Đảng lãnh đạo trong quản lí hành chính nhà nước bằng việc đưa ra những đường lối, chủ trương, chính sách về các lĩnh vực hoạt động khác nhau của quản lí hành chính nhà nước.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, cách mạng tháng Tám đã thắng lợi và nước Việt Nam dân chủ cộng hòa - Nhà nước Việt Nam kiểu mới đã ra đời. Kể từ đó sự phát triển của Nhà nước Việt Nam kiểu mới luôn gắn với sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam. Thực tế lịch sử đã chỉ rõ, sự lãnh đạo của Đảng cộng sàn là hạt nhân của mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Bằng những hình thức và phương pháp hoạt động của mình, Đảng cộng sản giữ vai trò quyết định đối với việc xác định phương hướng hoạt động của Nhà nước trên mọi lĩnh vực. Sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước mang lính toàn diện cả về chính trị - tư tướng, kinh tế, khoa học - kĩ thuật và văn hóa - xã hội. Tuy vậy, sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của Nhà nước không đổng nghĩa với việc can thiệp vào các hoạt động chuyên môn nghiệp vụ của các cơ quan nhà nước. Đây chi là việc Đảng định hướng về mặt tư tưởng, xác định đường lối quan điểm giai cấp, phương châm chính sách, công tác tổ chức trong lĩnh vực chuvên môn. Hơn nữa. sự lãnh đạo của Đảng cộng sản đối với hoạt động của Nhà nước không phải là không có giới hạn. Hiến pháp của nước ta đã xác định rõ: "Mọi tổ chức của Đảng hoạt động trong khuân khổ Hiến pháp và pháp luật" [Điều 4 Hiến pháp năm 1992 [sửa đổi, bổ sung năm 2001]]. Quy định này không những không phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước mà còn nêu cao hơn nữa uy tín lãnh đạo của tổ chức này. Việc các tổ chức Đảng hoạt động trong khuôn khổ của Hiến pháp và pháp luật là thực hiện đường lối của Đảng vì lợi ích của giai cấp công nhân cùng toàn thể nhân dân lao động. [Xem chi tiết tại:Luật Hành chính
Nhìn vào những thành quả cách mạng mà nhân dân ta giành được trong công cuộc đấu tranh bảo vệ tổ quốc, xây dựng đất nước, đặc biệt là những thành công đạt được trong công cuộc đổi mới hiện nay chúng ta có đủ cơ sở để khẳng định vai trò quan trọng của sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động quản lý nhà nước. Chính vì vậy. sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của Nhà nước nói chung, hoạt động quản lí hành chính nhà nước nói riêng được ghi nhận là một nguyên tắc cơ bản và được đặt lên hàng đầu trong quản lí hành chính nhà nước.
Nguyên tắc Đảng lãnh đạo trong quản lí hành chính nhà nước biểu hiện cụ thế ở các hình thức và phương pháp hoạt động của tổ chức Đảng:
Trước hết, Đảng lãnh đạo trong quản lí hành chính nhà nước bằng việc đưa ra những đường lối, chủ trương, chính sách của mình về các lĩnh vực hoạt động khác nhau của quản lí hành chính nhà nước. Các vấn đề quan trọng của hoạt động quản lí nhà nước nói chung và quản lí hành chính nhà nước nói riêng đều cần phải có đường lối, chủ trương của các tổ chức Đảng có trách nhiệm. Nghị quyết của các cấp ủy Đảng đưa ra phương hướng hoạt động cơ bản tạo cơ sở quan trọng để các chủ thể quản lí hành chính nhà nước cổ thẩm quyền thể chế hóa thành các văn bản pháp luật thực hiện trong hoạt động quản lí hành chính nhà nước. Điều 22 Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã xác định: “Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh dược xây dựng trẽn cơ sở dường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, chiến lược phát triển kinh tế - xã hôi...". Khi quyết định những vấn đề cụ thổ khác nhau cùa hoạt động quản lí hành chính nhà nước như ban hành quyết dinh quản lí, xây dựng các biện pháp thuộc về tổ chức, các biện pháp kinh tế..., đường lối chủ trương chính sách của Đáng về những vấn đề có liên quan bao giờ cũng dược coi là cơ sở rất quan trọng để các chủ thể quản lí hành chính nhà nước xem xét và đưa ra các quyết định quản lí của mình. Tuy vậy, ớ đây cần nhấn mạnh rằng nghị quyết cùa Đảng không phải là văn bản mang tính quyền lực - pháp lí. Những nghị quyết này được thực hiện trên thực tế thông qua hàng loạt những hoạt động mang tính chất quyền lực nhà nước của các chủ thể quản lí hành chính nhà nước. Qua những hoạt động này, dường lối, chủ trương, chính sách của Đảng sẽ được hiện thực hóa trong quản lí hành chính nhà nước.
Tìm hiểu thêm:Quản lý hành chính nhà nước
Thứ hai, vai trò lãnh đạo của Đảng trong quản lí hành chính nhà nước thế hiện trong công tác tổ chức cán bộ. Đấy là công việc có vai trò đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu quả của quản lí hành chính nhà nước. Vì lẽ đó, Điều 4 Pháp lệnh cán bộ, công chức đã quy định: “Công tác cán bộ, công chức đặt dưới sự lãnh đạo thống nhất của Đảng cộng sản Việt Nam... Sự lãnh đạo của Đảng về công tác này thể hiện ở chỗ các tổ chức Đảng bồi dưỡng, đào tạo những đảng viên ưu tú, có phẩm chất và năng lực để gánh vác những nhiệm vụ trong bộ máv hành chính nhà nước. Tổ chức Đảng có ý kiến về việc bố trí những cán bộ phụ trách vào những vị trí lãnh đạo của các cơ quan hành chính nhà nước. Những ý kiến này có ý nghĩa rất quan trọng đối với công tác tổ chức cán bộ. Tuy nhiên, vấn đề bầu, bổ nhiệm được thực hiện bời các cơ quan nhà nước theo nội dung, trình tự, thủ tục do pháp luật quy định. Ý kiến của tổ chức Đảng là cơ sở để các cơ quan hành chính nhà nước xem xét và dưa ra quyết định cuối
Thứ ba, Đảng lãnh đạo trong quản lí hành chính nhà nước không chỉ bằng đường lối, chủ trương, chính sách, bằng cổng tác tổ chức cán bộ mà còn bằng hình thức kiếm tra. Kiểm tra của các tổ chức Đảng là kiểm tra việc thực hiện đường lôi. chủ trương, chính sách cúa Đảng trong hoạt động quản lí hành chính nhà nước. Việc kiểm tra này nhằm đánh giá tính hiệu quá, tính thực tế của các chính sách mà Đáng đề ra. trên cơ sở đó khắc phục những khiếm khuyết, phát huy những mặt tích cực trong công tác lãnh đạo. Điều này đám bảo cho hoạt động của các tổ chức Đảng có lính thông tin hai chiều. Cũng chính thông qua công tác kiểm tra Đáng, các tổ chức Đảng biết được tình hình thực hiện các chủ trương, chính sách do mình đề ra, trên cơ sở đó có các biện pháp uốn nắn kịp thời nhằm làm cho hoạt động quản lí hành chính nhà nước đi theo định hướng phù hợp với lợi ích giai cấp, lợi ích dân tộc và lợi ích chung cúa cả cộng đồng, ơ đây cũng cần phân biệt một cách rõ ràng hoạt động kiổm tra của Đảng với hoạt động kiểm tra mang tính quyền lực nhà nước do các ch li thể có thẩm quyền được pháp luật quy định thực hiện. Việc phân biệt này do cách nhìn dúng đắn về tính chất, nội dung, trình tự, thủ tục thục hiện hoạt động kiểm tra của Đang và kiểm tra của các cơ quan nhà nước. Nếu đồng nhất hai loại hoạt động này vói nhau sẽ làm cho chúng không phát huy được hiệu lực trong quản lí hành chính nha nước.
Cùng với những hình thức nêu trên, sự lãnh đạo của Đảng trong quản lí hành chính nhà nước còn được thực hiện thông qua uy tín và vai trò gương mẫu của các tổ chức Đáng và các đảng viên. Việc nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật được coi là kỉ luật của tổ chức Đảng. Chính điều đó đã tạo cơ sở quan trọng để nâng cao uy tín của Đảng đối với nhân dân, với cơ quan nhà nước, làm cho các tổ chức Đảng trở thành hạt nhân lãnh đạo của các cơ quan hành chính nhà nước.
Xem thêm:thủ tục chuyển sinh hoạt Đảng
Bài viết được thực hiện bởi: thạc sĩ, luật sư Phạm Ngọc Minh - Giám đốc Công ty Luật TNHH Everest, Giảng viên khoa Luật kinh tế - Trường Đại học Hòa Bình
- Bài viết được luật sư, chuyên gia của Công ty Luật TNHH Everest thực hiện nhằm mục đích nghiên cứu khoa học hoặc phổ biến kiến thức pháp luật, hoàn toàn không nhằm mục đích thương mại.
- Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị đây chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đàitư vấn pháp luật 19006198, E-mail: [email protected]
Phân tích nguyên tắc đảng lãnh đạo trong quản lý hành chính nhà nước
Khái quát nội dung quản lý hành chính nhà nước? Nguyên tắc Đảng lãnh đạo trong quản lý hành chính nhà nước? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu những vấn đề này qua bài viết dưới đây.
Khái quát nội dung quản lý hành chính nhà nước
Trong nội dung này, Lãnh đạo được hiểu một cách khái quát nhất là nhằm đảm bảo rằng hệ thống phát triển một cách có trật tự và phù hợp với luật pháp mà nó được đề cập đến trong một hệ thống nhất định và theo một mục tiêu và phương hướng nhất định. Vậy quản lý nhà nước là gì?
Một trong những hình thức quản lý xã hội chứa đựng quyền lực của nhà nước và sử dụng quyền lực đó để điều chỉnh các mối quan hệ nhằm đảm bảo mục tiêu duy trì và phát triển được hiểu một cách có trật tự là quản lý nhà nước. Từ đó có thể hiểu khái niệm này là sự bảo đảm cho việc thực hiện các chức năng và nghĩa vụ của nhà nước.
Quản lý là hoạt động hành chính của cơ quan thực hiện quyền lực nhà nước, cụ thể là cơ quan hành pháp.Vì vậy, có thể thực hiện sự chỉ đạo, điều hành mọi lĩnh vực của đời sống xã hội theo quy định của pháp luật, đó là chính quyền và ủy ban nhân dân các cấp. Cơ chế làm việc của hệ thống cơ quan: quyền lực, cơ quan tư pháp và các cơ quan giám sát để thực hiện quyền lập pháp và tư pháp tuy không thuộc hệ thống hành chính nhà nước nhưng vẫn được xác định là có công tác hành chính như công tác tổ chức cán bộ, chế độ công vụ,…
Trên thực tế, quyền hành pháp được ghi nhận qua hai nội dung chủ yếu là quản lý và điều tiết nhà nước. Trong đó:
[i] Pháp lệnh được thực hiện thông qua việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để hướng dẫn áp dụng pháp luật.
[ii] Hành chính của nhà nước là việc tổ chức, điều hành và phối hợp các hoạt động kinh tế – xã hội nhằm thực hiện quyền sống xã hội.
Như vậy, chúng ta có thể thấy rằng, bản chất của quản lý Nhà nước là thực hiện quyền hành pháp của nhà nước, là sự tác động có tổ chức. Đồng thời, nhà nước với quyền lực của mình điều chỉnh pháp luật nhà nước về các quan hệ xã hội và trật tự pháp luật nhằm thực hiện chức năng, nhiệm vụ của nhà nước trong xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
Nguyên tắc Đảng lãnh đạo trong quản lý hành chính nhà nước
Vai trò Đảng lãnh đạo trong quản lý hành chính nhà nước đã được ghi nhận, xác định và khẳng định trong suốt chiều dài lịch sử của Cách mạng Việt Nam, đặc biệt là từ đầu Cách mạng Việt Nam. Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập năm 1945 cho đến nay. Về mặt pháp lý, vai trò của Đảng lãnh đạo đã được quy định rõ ràng trong hiến pháp kể từ hiến pháp 1980 và đã được thông qua trong tất cả các văn bản hiến pháp sau đó.
Đồng thời, vai trò chủ yếu của Đảng lãnh đạo trong cả hệ thống chính trị và trong hệ thống pháp luật Việt Nam hiện hành cũng như trong hệ thống giáo dục pháp luật đã được kiểm tra hành chính và làm rõ. Trong đó, vai trò của Đảng lãnh đạo đối với Nhà nước được xác lập như một nguyên tắc trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Đảng lãnh đạo bằng việc ra đường lối, chính sách, chủ trương quản lý nhà nước trên các lĩnh vực hoạt động quản lý nhà nước. Trên thực tế, chủ trương, chính sách của tổ chức đảng đối với những vấn đề quan trọng của quản lý nhà nước nói chung và quản lý hành chính nhà nước nói riêng phải có chủ trương, nguyên tắc. Vì nước ta hoạt động theo hình thức và nguyên tắc độc đảng. Các quyết định của cấp uỷ quyết định việc quản lý người nghèo và tạo cơ sở quan trọng để các chủ thể quản lý hành chính nhà nước có quyền thể chế hoá trong các văn bản quy phạm pháp luật quyền thực hiện chúng trong hoạt động hành chính.
Xuất phát từ thực tế vai trò của đảng trong cuộc đấu tranh giành chính quyền.Đảng lãnh đạo quản lý nhà nước được Hiến pháp năm 2013 quy định: “Đảng cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đại biểu trung thành quyền lợi của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc theo chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Mọi tổ chức của Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến Pháp và pháp luật.”
Nguyên tắc Đảng lãnh đạo quản lý hành chính nhà nước được thể hiện dưới những hình thức hoạt động nhất định của tổ chức đảng, cụ thể như sau:
Đảng lãnh đạo hành chính nhà nước bằng việc xây dựng chính sách, chủ trương, đường lối của mình trong các lĩnh vực hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước
Các nghị quyết của các cấp ủy Đảng đề ra những chủ trương hoạt động cơ bản đặt cơ sở hình thành cơ sở cho các đơn vị hành chính nhà nước. Điều quan trọng là các đơn vị hành chính nhà nước có quyền thể chế hóa các văn bản quy phạm pháp luật sẽ được thực hiện trong hoạt động hành chính nhà nước.
Các vấn đề quản lý hành chính của nhà nước luôn căn cứ vào chủ trương, đường lối của đảng để quyết định các vấn đề hành chính khác nhau.
Vai trò lãnh đạo của đảng trong quản lý hành chính nhà nước thể hiện ở công tác tổ chức cán bộ
Chúng ta biết rằng công tác tổ chức cán bộ có vai trò đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả quản lý hành chính nhà nước. Vì vậy, công tác đảng đã động viên được những đảng viên ưu tú, có đầy đủ năng lực và phẩm chất đạo đức đảm đương các nhiệm vụ hành chính nhà nước.
Tổ chức Đảng lấy ý kiến về việc bố trí cán bộ giữ chức vụ lãnh đạo trong các cơ quan hành chính nhà nước. Từ đó, cơ quan nhà nước xem xét và đưa ra quyết định cuối cùng.
Đảng cũng sử dụng hình thức kiểm tra để thực hiện hành chính nhà nước
Kiểm tra việc thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách trong hoạt động hành chính nhà nước để đánh giá hiệu quả, tính thiết thực của các chủ trương, chính sách của Đảng. Từ đó khắc phục những khuyết điểm và củng cố những mặt tích cực của công tác lãnh đạo.
Thông qua việc làm này giúp tổ chức đảng biết được việc thực hiện các chủ trương chính sách mà mình đã đề ra. Căn cứ vào đó, có biện pháp chấn chỉnh kịp thời để hoạt động hành chính được chỉ đạo đúng hướng, phù hợp với lợi ích giai cấp, lợi ích dân tộc, lợi ích chung của cả cộng đồng.
Bên cạnh các hình thức nêu trên, vai trò Đảng lãnh đạo trong quản lý nhà nước còn được thực hiện thông qua uy tín và vai trò chức năng của tổ chức Đảng và đảng viên. Đảng quản lý nhà nước nhưng không nhân danh nhà nước, các quyết định của đảng không có tính quyền lực, chỉ ràng buộc trực tiếp đối với mỗi đảng viên. Bởi uy tín của Đảng, sự gương mẫu của mỗi Đảng viên và sức thuyết phục của sự gương mẫu của Đảng viên, sự lãnh đạo của Đảng có quyền lực rất lớn trong quản lý nhà nước.
Qua những biểu hiện của nguyên tắc Đảng lãnh đạo, chúng ta thấy Đảng cộng sản có vai trò trọng yếu, quyết định phương hướng hoạt động của nhà nước trên mọi lĩnh vực. Sự lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước là một bộ phận hợp thành các mặt chính trị, tư tưởng, kinh tế, khoa học – kỹ thuật và văn hóa – xã hội. Khi nhìn lại những thành tựu cách mạng và thành tựu của công cuộc đổi mới hiện nay, chúng ta có lý do chính đáng để khẳng định lại vai trò quan trọng của sự lãnh đạo của Đảng đối với quản lý nhà nước nói chung và quản lý hành chính nhà nước nói riêng.