Nhà phê bình đánh giá gì vụ vinasun kiện grab

Không đưa ra phán quyết như kế hoạch, HĐXX cho rằng vụ án phức tạp, cần thời gian làm rõ kết quả giám định thiệt hại của Vinasun.

Chiều 29/10, TAND TP HCM bất ngờ quay lại phần xét, không tuyên án vụ Công ty cổ phần Ánh Dương Việt Nam (Vinasun) kiện đòi Công ty TNHH GrabTaxi Việt Nam bồi thường gần 42 tỷ đồng thiệt hại ngoài hợp đồng, như thông báo trước đó.

Luật sư trao đổi với đại diện Vinasun (phải) trước giờ tòa làm việc. Ảnh: Hữu Khoa.

HĐXX tập trung làm rõ các khoản thiệt hại của Vinasun và quan hệ nhân quả giữa thiệt hại này với hoạt động của Grab.

Đại diện Vinasun cho biết, kết quả giám định của Công ty Cửu Long thể hiện thiệt hại dựa vào các chi phí: khấu hao, cố định, kiểm định, đường bộ... Các xe nằm bãi, không hoạt động vẫn phải chịu những chi phí này.

Nguyên đơn cũng chỉ ra, từ ngày 30/6/2016, số lượng taxi của Grab và Uber là hơn 23.000 xe (chiếm 71% taxi hoạt động tại TP HCM). "Sự phát triển nhanh chóng, chiếm lĩnh thị trường, tăng đầu xe và doanh thu của Grab đã ảnh hưởng rất lớn đến Vinasun và khiến các nhà đầu tư lo ngại", nguyên đơn nêu quan điểm.

Vinasun cho biết giá trị vốn hóa thị trường và giá trị sổ sách của doanh nghiệp có quan hệ rất mật thiết, được xác định bằng số tiền bỏ ra mua toàn bộ doanh nghiệp. Theo đó, giá trị sổ sách của Vinasun bị tuột giảm nghiêm trọng vì Grab, làm ảnh hưởng đến giá trị thương hiệu cũng như các giá trị khác của doanh nghiệp này.

Tuy nhiên, HĐXX cho rằng thiệt hại của Vinasun có thể đến từ những nguyên nhân khác như: nhu cầu của khách hàng, các đối thủ trên thị trường... "Kết quả giám định của Công ty Cửu Long có đến hơn 5.000 trang, đại diện công ty này lại vắng mặt nên rất khó cho tòa", chủ tọa nhận định.

Về phần mình, Grab giữ nguyên quan điểm cho rằng, báo cáo giám định của Công ty Cửu Long có nhiều sai sót và không nhất quán; số liệu, phương pháp tính thiệt hại chưa chính xác, không chứng minh được hoạt động của Grab đã gây ra thiệt hại cho Vinasun. Từ đó, bị đơn tiếp tục đề nghị giám định lại để đảm bảo tính khách quan cho vụ kiện.

Sau khi hội ý, HĐXX cho rằng cần thời gian xác minh, thu thập bổ sung các chứng từ liên quan đến kết quả giám định thiệt hại của Vinasun. Vì vậy, tòa tạm dừng phiên xử, sẽ tiếp tục làm việc vào ngày 22/11.

Đại diện Grab (phải) trao đổi với luật sư. Ảnh: Hữu Khoa.

Hồi tháng 6 năm ngoái, Vinasun kiện Grab vì cho rằng đơn vị này đã lợi dụng việc Bộ GTVT ban hành Quyết định 24 về Kế hoạch thí điểm triển khai ứng dụng khoa học công nghệ hỗ trợ quản lý và kết nối hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng (còn gọi là Đề án 24) để thực hiện nhiều hành vi vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh vận tải taxi, gây náo loạn thị trường.

Theo nguyên đơn, hoạt động vi phạm của Grab khiến Vinasun thiệt hại gần 42 tỷ đồng trong năm 2016 và nửa đầu năm 2017.

Từ đầu năm đến nay, TAND TP HCM nhiều lần mở phiên xử nhưng tạm hoãn để đương sự cung cấp thêm chứng cứ cũng như chờ các kết quả liên quan từ Sở GTVT, Sở Công thương, Sở Kế hoạch Đầu tư TP HCM và Bộ GTVT...

Giữ nguyên quan điểm tại phiên xử lần này, Vinasun nói rằng, Grab khẳng định chỉ tham gia kinh doanh phần mềm ứng dụng, không kinh doanh dịch vụ nhưng trong quá trình hoạt động hãng taxi công nghệ đã định giá cước, thu tiền, điều chỉnh giá cao điểm... Nguyên đơn chỉ ra việc Grab tăng số lượng xe đột ngột đã gây ra tình trạng kẹt xe nghiêm trọng cũng như bùng nổ hợp tác xã. Grab có 170.000 lái xe nhưng lại không ký hợp đồng, không đóng bảo hiểm xã hội cho họ cũng như các tài xế không được hưởng các quyền lợi khác...

Tuy nhiên, Grab khẳng định là công ty cung ứng phần mềm kinh doanh vận tải và không hoạt động trong lĩnh vực vận tải taxi. Mức giá Grab áp dụng cho khách hàng là do hợp tác xã đưa ra và được điều chỉnh dựa vào thời tiết, nhu cầu thị trường...

Bác bỏ cáo buộc gây thiệt hại gần 42 tỷ đồng cho Vinasun, Grab cho rằng các chứng thư của Công ty Cửu Long có nhiều bất cập. Cụ thể, bị đơn chỉ ra 3 lỗi từ phía công ty giám định: phương pháp tính thiệt hại không đúng khi dựa vào sự thay đổi sụt giảm trong vốn hóa thị trường của công ty; chênh lệch số liệu xe nằm bãi của bên giám định và Vinasun; xe VCar không có hình thức hợp đồng đã vi phạm nghiêm trọng Đề án 24.

Theo Quyết định Số: 24/QĐ-BGTVT của Bộ GTVT ký ngày 07/ 01/ 2016 về Ban hành kế hoạch thí điểm triển khai ứng dụng KHCN hỗ trợ quản lý và kết nối hoạt động vận tải hành khách theo hợp đồng thì Công ty TNHH GrabTaxi và các doanh nghiệp, hợp tác xã vận tải có giấy phép kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng được cấp tại 5 địa bàn: Hà Nội, Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Quảng Ninh. Thời gian thực hiện trong 02 năm (từ tháng 01/2016 đến tháng 01/2018).

Qua 2 năm hoạt động và bây giờ họ đã trở thành một đối thủ cạnh tranh với taxi truyền thống. Họ đã lộ ra những yếu điểm nào để taxi truyền thống Vinasun khởi kiện ra tòa?

Tại sao Grab trong quyết định 24 của Bộ GTVT chỉ được thí điểm ở 5 tỉnh, thành nhưng giờ lại mở ra nhiều tỉnh thành như vậy? Grab tuyển lái xe, giáo dục lái xe quy trình làm việc, chuyển tiền cho lái xe...vậy nên coi Grab là công ty vận tải, hay là công ty công nghệ?

Tổng cục Thuế xác nhận, Grab Việt Nam hoàn thành toàn bộ nghĩa vụ thuế trong 3 năm 2014-2015-2016. Tính riêng 10 tháng năm 2017, Grab đã nộp Ngân sách Nhà nước tổng cộng 142,3 tỷ đồng.

Tuy nhiên, sau ba năm hoạt động tại Việt Nam, Grab cũng đã lỗ 938 tỷ đồng, ông Đặng Duy Khanh, Phó vụ trưởng Thanh tra, Tổng cục Thuế tiết lộ.

Câu hỏi đặt ra cho doanh nghiệp này là: Tại sao Grab đăng ký vốn ở VN có 20 tỷ đồng mà hiện tại đã lỗ 900 tỷ, trong khi lại khuyến mại ồ ạt, tiền đâu ra, hay cố tình thua lỗ như Coca Cola trước đây, để bóp chết DN vận tải trong nước, khi các DN trong nước chết hết, đã chiếm được thị trường thì mới tăng giá cước và toàn bộ tiền lãi sẽ được bù vào khoản lỗ hiện nay?

Hậu quả là người đi xe cũng hết cơ hội đi xe giá rẻ, vì Grab sẽ độc quyền; Nhà nước không thu được thuế, vì nếu Grab có lãi sẽ được bù các khoản lỗ hiện nay, còn các DN vận tải taxi khác thì lúc ấy đã... bán xe rồi.

Tại sao Grab luôn nhắn tin, khuyến mại đến 90%, 100% chuyến đi mà không phải xin phép Cục Quản lý cạnh tranh, trong khi taxi truyền thống tăng giảm giá theo giá xăng cũng phải được cơ quan nhà nước phê chuẩn?

Đó chính là những “điểm mờ” mà khách hàng không nhìn thấy vì khách hàng đơn thuần họ thấy dịch vụ nào rẻ, tiện nghi, thân thiện, họ sẽ lựa chọn.

Phải chăng cách làm “dịch vụ hoàn hảo”, cùng với sự hỗ trợ của công nghệ 4.0 đã khiến taxi truyền thống hụt hơi và Grab có cách khôn ngoan khi báo lỗ khủng nhưng chuyện dòng chảy của đồng tiền thu lại thì không ai biết?

Đơn vi cung cấp phần mềm hay doanh nghiệp vận tải?

Hiệp hội taxi truyền thống vẫn luôn cho rằng Bộ GTVT đánh giá Grab là đơn vị “cung cấp phần mềm” đơn thuần đã tạo ra “kẽ hở” cho Grab được hưởng thuế suất VAT bằng 0%, trong khi taxi truyền thống phải chịu thuế suất 10%.

Chính sự quản lý không chặt chẽ đó đã dẫn đến việc thất thu thuế, mà theo Hiệp hội, nó xuất hiện từ việc chương trình thí điểm tạo ra một loạt các “Hợp tác xã giấy” để xin phù hiệu xe hợp đồng không nộp thuế.

Sự lỏng lẻo đó đã dẫn tới việc Uber nợ hơn 53 tỷ đồng tiền thuế vẫn chưa truy thu được. Phía Hiệp hội còn cho rằng, Grab đang liên tục phá giá, khuyến mại dưới giá thành dẫn đến thua lỗ kéo dài, không thu được thuế.

Tình trạng kéo dài khiến Bộ Tài chính phải đưa Grab vào trường hợp có dấu hiệu rủi ro cao, đưa vào diện giám sát trọng điểm về thuế.

Không những thế, Chủ tịch Hiệp hội taxi Hà Nội, ông Nguyễn Công Hùng còn chỉ ra rằng, Grab đang tạo ra nhiều bất ổn, ngay chính với lái xe của họ.

“Người lái xe cho Grab không được đóng bảo hiểm, trong khi Grab liên tục tăng tỷ lệ thu từ 20%; 23% rồi đến khoảng 29% đã tạo ra rất nhiều bức xúc, đỉnh điểm đã xảy ra nhiều cuộc đình công với quy mô lớn tại Hà Nội và TPHCM của các lái xe Uber và Grab tháng 8/2017”, ông Hùng cho biết thêm.

Các lái xe của Grab hiện nay cũng đang rất bất bình và muốn thành lập một Hiệp hội tài xế lái xe công nghệ để bảo vệ chính quyền lợi của họ. Do hiện nay, mọi quyền quyết định, chính sách hỗ trợ hay phát cuốc xe đều do Grab quyết định, tài xế không có quyền, không có sự lựa chọn.

Đại diện Hiệp hội taxi Hà Nội cho rằng, họ luôn ủng hộ việc đưa ứng dụng công nghệ vào hoạt động vận tải, bản thân các doanh nghiệp taxi thuộc Hiệp hội hiện nay cũng đã đưa ứng dụng vào hoạt động.

“Tuy nhiên, với chương trình thí điểm còn rất nhiều tồn tại như trên nhưng Dự thảo Nghị định sửa đổi lần này, Bộ GTVT vẫn không đưa ra được các giải pháp hiệu quả để khắc phục được những tồn tại đó”, đại diện Hiệp hội khẳng định.

Công bằng nhận xét thì từ khi có chương trình thí điểm, người dân được sử dụng dịch vụ vận tải với giá tốt hơn. Do các DN phải chuyển mình thay đổi để cạnh tranh với nhau, chưa kể đến chất lượng dịch vụ cũng sẽ được cải thiện hơn để giữ khách.

Lợi ích phải công bằng và được đến từ nhiều phía, nó không chỉ là việc giữa các DN vận tải, mà nó còn phải đảm bảo hài hòa lợi ích của cả người tiêu dùng. Vì thế, Bộ GTVT cũng nên lắng nghe ý kiến từ nhiều phía để có những điều chỉnh kịp thời, đúng đắn.

Việc Grab và Vinasun xin tòa cho ngồi lại đàm phán với nhau cho thấy Grab cũng đã “lộ ra điểm yếu”, sau những tranh luận gay gắt để bảo vệ quan điểm của mình. Vậy thì “điểm yếu” đó các cơ quan quản lý phải nắm rõ để bảo vệ doanh nghiệp và cũng không cho doanh nghiệp “qua mặt” mình.

Dự thảo Nghị định “Quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô ”thay thế cho Nghị định số 86/2014/NĐ-CP cần phải thể hiện được vai trò đầu tàu, quản lý, đi đầu của nhà nước. Để khi Nghị định đi vào đời sống thực tiễn, cơ quan quản lý không phải chạy theo doanh nghiệp, công nghệ. Điều đó tránh được thất thu về thuế, tạo môi trường kinh doanh cạnh tranh lành mạnh, tạo điều kiện tốt cho khách hàng chọn dịch vụ.