Học Tốt Học

Nhận định về chức năng thẩm mĩ của văn học

Văn học đem lại cho con người niềm vui tươi sáng trong cuộc sống.

vâng ạ em cảm ơn chị viết hộ em luôn cái mở bài được k ạ

nếu không được thì chị nêu ý viết sao cho bài nó hay chút được không ạ

Vậy thì cho chị thời gian nha

chị làm nhanh giúp em nha

Từ xưa đến nay, văn học nghệ thuật trở thành vũ khí, là món ăn tinh thần không thể thiếu đối với con người trong cuộc sống, khi con người đến với văn chương cũng đồng nghĩa với việc họ mang vào trong đó những câu chuyện, mà họ từng thấy, bản thân họ đã trải qua.Thạch Lam đã từng cho rằng: ‘’Văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực, vừa tố cáo và thay đổi một thế giới giả dối và tàn ác, vừa làm cho lòng người thêm trong sạch...". Để viết ra một tác phẩm hay đã khó, viết ra một tác phẩm có ảnh hưởng sâu rộng càng khó hơn. Nếu xem chức năng của một sự vật nào đó như là xem xét lí do tồn tại của nó thì việc thỏa mãn nhu cầu thẩm mỹ cho con người là lí do trực tiếp nhất của sự tồn tại văn học. Chính vì thế, văn học đem lại cho con người niềm vui trong sáng trước cái đẹp của sự sống. Lẽ dĩ nhiên, văn học không chỉ hướng tới cái đẹp, phạm vi quan tâm của văn học là toàn bộ những khía cạnh thẩm mỹ khác nhau và đời sống con người.

Văn học là loại hình nghệ thuật dùng ngôn từ làm chất liệu để sáng tạo nên tác phẩm. Văn học nhận thức, phản ánh, khám phá đời sống theo quy luật của cái đẹp, nhằm thỏa mãn cho con người những tình cảm thẩm mĩ vô cùng phong phú. Văn học nhận thức, phản ánh, khám phá đời sống và thể hiện tư tưởng tình cảm bằng hình tượng nghệ thuật. Nắm bắt và thể hiện những khía cạnh đó một cách cụ thể, sinh động, văn học khơi dậy ở người đọc những cảm xúc xã hội tích cực, thỏa mãn người đọc cái nhu cầu nếm trải sự sống. Đây là khả năng đặc thù mà khoa học ngay cả trong sự liên kết nhiều ngành cũng không thể tạo ra được. Khả năng này tất nhiên xuất phát từ đặc trưng phản ánh của văn học. Niềm vui trong sáng là những xúc cảm vui sướng lành mạnh của con người khi tiếp nhận một tác phẩm văn học nào đó. Cái đẹp của sự sống, đó có thể là cái đẹp của thiên nhiên, của con người, của tình đời, của tình người… Cái đẹp mà văn học đem lại không phải cái gì khác hơn là cái đẹp của sự thật đời sống được khám phá một cách nghệ thuật. Trong thơ ca chống Mĩ cứu nước luôn tạo ra một cảm xúc tự hòa, lạc quan, làm say mê lớp lớp độc giả trẻ tuổi, chính điều đó đã thể hiện đúng bản chất đẹp đẽ và cao cả của hiện thực cách mạng thời kì đó. Văn học không ngừng thỏa mãn nhu cầu thưởng thức cái đẹp của con người mà còn phát triển ở họ khả năng hành động, sáng tạo theo quy luật ấy. Khi nói rằng nghệ thuật làm phong phú đời sống con người, cũng có nghĩa là nó giúp con người nhạy cảm hơn, tinh tế hơn trong hành động và cảm thụ thế giới.

Văn học nói dễ thì cũng dễ, nói khó thì cũng khó, nếu như viết một tác phẩm đại trà chẳng mang nhiều ý nghĩa thì ai cũng múa bút thành thơ được, chẳng cần đến sự khám phá, đào sâu tìm kỹ mà làm gì. Thế nhưng để văn chương thật sự có giá trị thì đó là cả một quá trình. Ngày nay độc giả nhiều, thế nên nhà văn cũng nhan nhản xuất hiện, tuy nhiên hiếm khi nào người ta thấy được một tác phẩm hay, có giá trị nhân văn sâu sắc, mà đa số toàn là những thứ văn chương sáo rỗng, lời văn thì hoa mỹ, nhưng nội dung thì nghèo nàn, lặp lại. Có lẽ đó là thị hiếu của con người, có cầu thì mới có cung thế nhưng tôi nghĩ rằng văn chương không nên tầm thường như thế, cái thứ nghèo nàn cả nội dung lẫn hình thức thì đọc vào có lẽ cũng chỉ khiến tâm hồn chúng ta chững lại, chưa kể các những thứ văn chương còn khiến con người trở nên tiêu cực. Kẻ viết ra thứ văn cẩu thả, sáo mòn ấy phải nói theo cái cách của Nam Cao là "bất lương" và "đê tiện", thực tế văn chương không cần tìm ra một người thợ khéo tay, mà cần tìm một người có sức sáng tạo, biết tìm tòi thứ khác biệt, như Thạch Lam nói "Cái đẹp man mác khắp vũ trụ, len lỏi khắp hang cùng ngõ hẻm, tiềm tàng ở mọi vật tầm thường. Công việc của nhà văn là phát biểu chính chỗ mà không ai ngờ tới, tìm cái đẹp kín đáo và che lấp của sự vật".

Văn học chẳng dừng lại ở những áp bức mà con người phải chịu, qua đó chúng ta cũng thấy được tình cảm và sự hy sinh vĩ đại của những con người nhỏ bé. Chúng ta cảm động về tình mẫu tử, ca ngợi về những người lính, những vị anh hùng dân tộc đã xả thân vì đất nước, cũng qua văn học chúng ta thấy được cuộc sống này không chỉ có xấu xa và bất hạnh, nếu con người chịu khó cảm nhận chúng ta vẫn có thể thấy được những điều tốt đẹp. Khi bạn cảm nhận một tác phẩm văn học đã bao giờ bạn thấy phẫn nộ thay cho những con người nghèo khổ rồi lại thương thay cho thân phận họ, đã bao giờ bạn khóc vì bi kịch của một con người nào đó mà thậm chí bạn còn chẳng biết họ là ai, bạn cũng trở nên yêu thương và trân trọng những thứ xung quanh mình hơn vì biết quy luật của thời gian là một qua đi sẽ không bao giờ trở lại. Chẳng phải bạn cảm nhận được những điều đó là nhờ văn chương hay sao, thực sự như vậy thì văn chương có tác dụng thanh lọc tâm hồn con người và đưa chúng ta đến với thế giới của sự thật để trải nghiệm cuộc sống ở những tần sâu hơn, khiến ta sống tốt hơn.

Văn học không chỉ khơi dậy những rung động, nuôi dưỡng những tình cảm tốt đẹp mà nó còn mang đến những trải nghiệm sâu sắc cho con người về cuộc đời. Và đặc biệt, văn học đem lại cho con người niềm vui trong sáng trước cái đẹp của sự sống. Nếu hiểu như vậy, chúng ta càng thêm yêu hơn nền văn học nước nhà.

chị cho em hỏi là có truyện cổ tích nào nói về niềm vui trong sáng không ạ

CHỨC NĂNG VĂN HỌCI. Chức năng văn học là gì ?Chức năng văn học: là vai trò vị trí của văn học trong đời sống xã hội, là tác dụng, giátrị xã hội của văn học đối với đời sống tinh thần của con người. Văn học là hiện tượngđa chức năng, các chức năng gắn bó hữu cơ không tách rời nhau. Sự gắn bó giữa cácchức năng làm cho văn học có sức tác động sâu xa, bền bỉ, có sức sống mãnh liệt, lâudài trong đời sống tinh thần của chúng ta. Nói đến chức năng của văn học là nói đến mục đích sáng tác tác phẩm văn học, đến vấnđề viết để làm gì.II. Các chức năng của văn học1. Chức năng nhận thức1.1. Văn học cung cấp những kiến thức bách khoa về hiện thực đời sống:Văn học cung cấp tri thức, mang đến sự hiểu biết, giúp con người khám phá thế giớihiện thực. Khác với khoa học, văn học nhận thức hiện thực không theo kiểu phân mônbiệt loại mà phản ánh cuộc sống trong toàn bộ tính tổng hợp toàn vẹn của nó. Cho nênvăn học có khả năng cung cấp những kiến thức bách khoa về con người.Có thể tìm thấy trong tác phẩm văn học những tri thức về thiên nhiên, vũ trụ. Cómột mức độ nào đấy thần thoại là nhận thức về vũ trụ, con người, thế giới. Những tácphẩm hiện đại như Sông Đông êm đềm của M. Sholokhov, Đất rừng phương Nam củaĐoàn Giỏi, Dế mèn phiêu lưu kí của Tô Hoài đã mang đến cho người đọc nhiều tri thứcbổ ích về phân loại thực vật và tập tính của rất nhiều giống loài động vật.Văn học là cái kho chứa khổng lồ những tri thức về đời sống xã hội [ vì đời sốngxã hội là đối tượng nhận thức trung tâm ]. Văn học cho ta biết được phong tục tập quáncủa nhiều địa phương, nhiều dân tộc. Những tiểu thuyết lịch sử như Tam quốc diễnnghĩa của La Quán Trung, Hoàng Lê nhất thống chí của Ngô gia văn phái đưa ta về quákhứ xa xăm của các dân tộc. Thơ văn Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Nguyễn Đình Chiểulàm sống lại cuộc sống đau thương và hào hùng của dân tộc ta. Những tác phẩm thuộctrào lưu hiện thực giai đoạn 1930 – 1945 hướng trọng tâm vào vấn đề con người trướchoàn cảnh sống đặc biệt là quá trình bần cùng hóa của một bộ phận nông dân. Văn họcchứa đựng những sự kiện lịch sử, lưu giữ lời ăn tiếng nói của người xưa, cung cấp trithức có giá trị về lịch sử kinh tế, chính trị, quân sự, văn hóa. Ăng ghen từng nói về bộTấn trò đời của Banzac “ Xung quanh bức tranh trung tâm này Ban zắc tập trung toànbộ lịch sử nước Pháp trong đó ngay cả vè phương diện các chi tiết kinh tế tôi cũng đãbiết nhiều hơn- các sách của tất cả các chuyên gia- các nhà sử học, kinh tế học, thốngkê học thời ấy cộng lại. “Văn học miêu tả các hiện tượng, đối tượng thuộc thế giới tự nhiên và đời sống xãhội là để khám phá đời sống con người trong những quan hệ đầy phức tạp [ cho nênhình tượng con người luôn là hình tượng trung tâm của tpvh ]. Qua hình tượng nhân vật đặc biệt là nhân vật điển hình, văn học giúp ta tìm hiểu thânphận con người, khám phá các tính cách xã hội của một giai đoạn, một xã hội, một tầnglớp hay một giai cấp nào đó [ như tính cách thể hiện đặc điểm dân tộc trong AQ chínhtruyện của Lỗ Tấn, tính cách như là sản phẩm của hoàn cảnh xã hội – lịch sử trong cácsáng tác của Nam Cao, Ban zắc ].1.2. Nhận thức cái khái quát qua cái cụ thể, cái mới lạ trong cái quen thuộc, làm conngười tự nhận thức là chức năng đặc thù của văn học.Mục đích cuối cùng của nhận thức là hướng tới những khái quát lớn, khám phábản chất, quy luật của các hiện tượng đối tượng.Tác phẩm văn học chân chính phải đặtra những vấn đề then chốt của thời đại, giúp người đọc nhận ra một trạng thái nhân sinh.Do phản ánh được bản chất và quy luật vận động của đời sống hiện thực các kiệt tác vănhọc thường chứa đựng những dự báo về tương lai [ như một số truyện kí của NguyễnÁi Quốc và thơ TH trước cách mạng tháng Tám, Người mẹ và Bài ca chim báo bão củaGorki ]. Văn học giúp ta nhận thức cái chung, cái mang tính quy luật qua cái riêng cái độcđáo tưởng như ngẫu nhiên cá biệt[ ví dụ như Tắt Đèn – NTT, Chí Phèo – NC, Bướcđường cùng của NCH ta thấy chị Dậu, Chí Phèo, anh Pha mỗi người có ngoại hìnhriêng, cảnh ngộ riêng, lời ăn tiếng nói cách cảm và nghĩ khác nhau nhưng chúng ta vẫnnhận ra số phận và tính cách chung của người nông dân VN trước cách mạng ] Văn học phát hiện không biết bao điều mới lạ sâu xa, chí lí trong cái bìnhthường, đơn giản và gần gũi, thân quen mà ta vẫn tiếp xúc, nhìn thấy hàng ngày. Vớingười đọc quá trình nhận thức hiện thức đời sống trong tác phẩm đồng nghĩa với quátrình người đọc nếm trải, sồng lại từ đầu một biến cố, một tâm trạng, một tình huốnghay số phận để ngộ ra, giác ngộ ra điều mà ta đã biết, đã quen nhưng giờ mới thấy thấmthía. Những ai từng trải sẽ có dịp nghiền ngẫm bình tĩnh và khách quan hơn, còn ai chưatừng sống qua thì nếm trải nó như chính cuộc đời. Cho nên tác phẩm nghệ thuật mỗi lần,mỗi thế hệ khác nhau khi xem lại, đọc lại nhiều lần đều thấy thêm nhiều điều mới lạ. Trithức đó mang lại cho ta sự nhạy bén, giúp ta biết phân biệt đâu là thật là giả, thiện ác,đẹp xấu. Đó là tri thức dạy khôn cho con người. Văn học giúp ta nhận thức các giá trị tinh thần kết tinh trong thế giới đối tượng,khơi gợi khả năng biến quá trình tự nhận thức thế giới khách quan thành quá trình tựnhận thức về bản thân. Đây là đặc điểm quan trọng nhất của chức năng nhận thức củavăn học. Văn học nhận thức đối tượng mà chủ yếu là nhận thức các quan hệ xã hội củacon người, phát hiện ra giá trị của thế giới đối tượng mà chủ yếu là các giá trị tinh thầncủa con người được kết tinh trong đó. Qua đó giúp ta nhận ra giá trị ý nghĩa của cuộcsống. Với hàng loạt câu hỏi từ ngàn đời đặt ra với con người [ Mình là ai? Mình là gì ?Mình là cái gì? Mình sống để làm gì ? Tại sao mình phải sống trong đau khổ? Làm thếnào để có cuộc sống sung sướng? Thế nào là đúng. Là sai ?* Tóm lại: Chức năng nhận thức: là khả năng của văn học trong việc cung cấp tri thứcbách khoa về đời sống, mang lại sự hiểu biết, nhất là hiểu biết về các tính cách xã hội,những bí ẩn trong tâm hồn, giúp dạy khôn cho con người, giúp con người mài sắc cảmgiác,biết phân biệt thật giả, biết cảm nhận tinh tế sự phong phú của thế giới cảm tính,phát hiện cái chung, cái bản chất, cái mới lạ, sâu xa qua cái ngẫu nhiên cá biệt, cái quenthuộc, cái bình thường. Nội dung quan trọng nhất trong chức năng nhận thức là giúp conngười tự nhận thức bản thân, sống cuộc sống có ý thức mãnh liệt, sâu sắc về giá trị vànăng lực vô tận của mình để phấn đấu, sáng tạo. 2. Chức năng thẩm mĩChức năng thẩm mĩ của văn học là nó có nhiệm vụ thỏa mãn nhu cầu thẩm mĩ, phát hiệnnhu cầu và thị hiếu thẩm mĩ cho con người.2.1. Thỏa mãn nhu cầu thẫm mĩ, giải trí, khơi dậy những khoái cảm nghệ thuật:Chức năng thẩm mĩ của văn học có nhiều cấp độ, nhiều bình diện. Ở cấp độ thứnhất, nội dung cơ bản của nó là thỏa mãn tối đa nhu cầu thẫm mĩ để gợi dậy khoái cảmnghệ thuật.Văn học thỏa mãn nhu cầu thẩm mĩ chủ yếu bằng cách mang đến cho con người sựhưởng thụ cái đẹp. Khi chưa có nghệ thuật nhu cầu hưởng thụ cái đẹp đã có, hoạt độngthẩm mĩ cũng không có giới hạn trong phạm vi nghệ thuật. Trong bất kì lĩnh vực nàongười ta cũng sáng tạo theo quy luật cái đẹp [ cái đẹp có ở khắp mọi nơi ]. Nhưng sángtạo cái đẹp không phải là mục đích cứu cánh cảu hoạt động thực tiễn và nhiều lĩnh vựchoạt động tinh thần khác. Chỗ khác nhau giữa nghệ thuật với các hoạt động khác ở chỗđó “ Cái đẹp là điều kiện không thẻ thiếu được của nghệ thuật, nếu thiếu cái đẹp thìkhông và không thể có nghệ thuật. Đó là một định lí “. Sáng tạo cái đẹp là chức năngquan trọng nhất của văn nghệ. Văn học là lĩnh vực có khả năng thỏa mãn tối đa nhu cầuhưởng thụ cái đẹp. Vậy cho nên văn học nghệ thuật khơi dậy ở con người khoái cảmlớn, niềm vui lớn.Văn học đem đến sự hưởng thụ thẩm mĩ bằng nhiều cách, trước hết bằng cáchmiêu tả phản ánh cái đẹp vốn có trong đời sống hiện thực. Cho nên đến với tác phẩmđược tiếp xúc với cái đẹp của bản thân đời sống. Có thể tìm thấy trong tác phẩm vănhọc muôn vàn vẻ đẹp phong phú đa dạng của cỏ cây hoa lá, sông nước mây trời[ Ví dụT kiều, thơ HCM thắm chất mộng chất say trong thơ. ] Văn học là nhân học nới tônvinh vẻ đẹp và cuộc sống con người [ Ví dụ thần thoại, sử thi xây dựng các hình tượngnghệ thuật kì vĩ để ngợi ca những chiến công hiển hách, ngợi ca tài năng và sức mạnhcủa con người. Truyện cổ tích đề cao cái thiện và những chuẩn mực đạo đức như lànền tảng của nhân tính muôn đời, Văn học trung đại biểu dương những tấm gương trungliệt, nghĩa khí, văn học hiện đại phát hiện vẻ đẹp ở những nơi lấm láp, nhiều tục lụynhất: lòng yêu cuộc sống, yêu đời, vẻ đẹp tâm hồn, vẻ đẹp của lòng nhân ái Trong tác phẩm văn học hình tượng được xây dựng bằng chất liệu ngôn từ chonên tác phẩm văn học không chỉ đem đến cho con người khoái cảm trước vẻ đẹp của đờisống mà còn khơi dậy những khoái cảm trước vẻ đẹp của chất liệu, vẻ đẹp của cácphương thức, phương tiện nghệ thuật tổ chức chất liệu ấy. Đó có thể là một từ dùng đắt,một câu văn hay, một đoạn thơ có tiết tấu uyển chuyển hoặc vần điệu nhịp nhàng; mộtcốt truyện hấp dẫn hoặc một chi tiết nghệ thuật sinh động lột tả được cái thần, cái hồncủa nhân vật. Trong tpvh nhà văn tìm cách tổ chức chất liệu để khắc phục lối diễn đạtthông thường nhằm giải phóng hình tượng ra khỏi ngôn từ. Cho nên hình tượng trongtác phẩm đem lại cho ta khoái cảm về sự thống nhất cao độ giữa nội dung và hình thứcnghệ thuật. Và ở đây khoái cảm trước vẻ đẹp của nghệ thuật hoàn toàn không đồng nhấtvới khoái cảm trước vẻ đẹp của đời sống. Ví dụ đọc T. Kiều ta không chỉ yêu mến ThúyKiều mà còn thích Sở Khanh, Tú Bà, Mã Giám Sinh vì những từ dùng đắt, những chitiết sống động mà tác giả đã điểm huyệt chúng lôi chúng ra ánh sáng. Văn học thực hiện chức năng thẩm mĩ qua hình tượng nghệ thuật. Hình tượngnghệ thuật đem lại cho tâm hồn sự hưởng thụ thẩm mĩ cao đẹp, gợi dậy những khoáicảm mãnh liệt mà vô tư trong sáng, không gắn với những mục đích vụ lợi trực tiếp.[ Vì hình tượng văn học là hiện tượng tinh thần chứ không phải vật chất. Nên trước vẻđẹp đó ta chỉ có thể chiêm ngưỡng chứ không thể theo đuổi biến thành của riêng. Vì thếhưởng thụ thẩm mĩ mà văn học đem lại cho ta không gắn với những mục đích vụ lợi,trực tiếp, nhỏ nhen tầm thường. Mà đó là sự hưởng thụ cao đẹp của tâm hồn. Nhữnggiây phút sống với tác phẩm văn học làm cho tâm hồn ta trong sáng: ta biết vui sướng,biết đau khổ, biết yêu, biết ghét, biết quên mình vì vận mệnh tổ quốc ]Cái đẹp ở trong hiện thực đi vào nghệ thuật được nhân đôi, nhờ có nghệ thuật màmột phong cảnh, một sự việc, một con người trở thành đẹp hai lần: một lần trong đờisống và một lần trong tác phẩm.2. Hình thành thị hiếu, lí tưởng thẩm mĩ, đánh thức bản chất nghệ sĩ và cảm hứng sángtạo của con người. Thị hiếu là năng lực định giá thẩm mĩ [ năng lực nhận biết, đánh giá cái đẹp ]. Nógiúp con người có năng tiếp nhận và đánh giá những khách thể khác nhau: biết phânbiệt cái đẹp, cái xấu; cái thẩm mĩ với cái phi thẩm mĩ, nhận ra nét bi và hài trong cácđối tượng và hiện tượng. Có nhiều nhân tố góp phần hình thành thị hiếu thẩm mĩ nhưgiáo dục, thói quen, tính nết, kinh nghiệm sống trong đó văn học giữ một vai trò đặc biệtquan trọng. Đọc tác phẩm văn học ta tiếp xúc với muôn vàn vẻ đẹp phong phú, đa dạngcủa đời sống hiện thực và cảm nhận được cả vẻ đẹp của các phương thức, phương tiệnnghệ thuật. Văn học giúp ta làm giàu kho kinh nghiệm thẩm mĩ, mài sắc các giác quanthẩm mĩ thường xuyên tiếp xúc với văn học nghệ thuật ta sẽ thành người sành sỏi, tinhtế, nhạy bén có chuẩn mực đánh giá riêng của mình để phân biệt cái đẹp và không đẹptrong văn học và trong cuộc sống quanh ta. Như vậy văn học có khả năng hình thành thịhiếu thẩm mĩ là vì thế. Ví dụ bài Thu Vịnh của N. Khuyến gợi tả cái thanh cao, nhẹnhàng, trong sáng của một bức tranh thu rất đặc sắc của đồng bằng Bắc Bộ. Còn vẻ đẹptrong những bức tranh thiên nhiên của Huy Cận in đậm cảm hứng vũ trụ và nỗi buồnnhân thế của cái tôi mênh mang “ thiên cổ sầu “.Văn học còn hình thành lí tưởng thẩm mĩ cho con người. Bởi vì vh bao giờ cũngphản ánh hiện thực đời sống dưới ánh sáng của lí tưởng thẩm mĩ. Lí tưởng thẩm mĩ làhình ảnh các giá trị thẩm mĩ mong muốn cần phải có, là lí tưởng về đời sống phù hợpquan niệm của chúng ta về cái đẹp. Chẳng hạn tập thơ Từ ấy là hình ảnh người chiến sĩsẵn sàng dấn thân trên con đường cách mạng, dẫu phải hi sinh vẫn quyết tâm để xóa bỏáp bức bóc lột mang lại tụ do cho nhân dân. Trong bài Tây Tiến của Q. Dũng là vẻ đẹphòa hùng, dữ dội của nghệ sĩ.Trong mọi hoạt động thực tiễn, con người luôn sáng tạo theo quy luật của cái đẹp.Văn học không chỉ khơi dậy khoái cảm thẫm mĩ, mà còn đánh thức bản chất nghệ sĩ vàniềm say mê sáng tạo trong mỗi cá nhân. Đó là chức nội dung cơ bản của chức năngthẩm mĩ của văn học nghệ thuật.3. Chức năng giáo dụcChức năng giáo dục thường được xem là giáo dục đạo đức phẩm chất cho conngười. Tuy nhiên văn học không chỉ giáo dục đạo đức mà còn tác động và cải tạo thếgiới và các quan điểm chính trị - xã hội của con người. Chức năng giáo dục chính làchức năng tác động, cải tạo quan điểm, tư tưởng đạo đức của con người. Ngay từ thời cổđại Hi Lạp Arixtot đưa ra phạm trù thanh lọc khi người ta xem kịch nếu có khóc thì sẽlàm người ta trong sạch và cao thượng hơn. Nhà mĩ học Letsxing của Đức cho rằng sânkhấu phải trở thành “ một trường học đạo đức “. Ở VN việc coi văn học có chức nănggiáo dục đã có từ lâu đời trong bài tựa Lĩnh Nam chích quái Vũ Quỳnh và Kiều Phú đãviết “ Việc tuy kì dị mà không quái đản, văn tuy thần bí nhưng không nhảm nhí, tuy nóinhững chuyện hoang đường mà tung tích vẫn có bằng cứ, há chẳng phải là chẳngkhuyên điều thiện, trừng điếu ác, bỏ giả theo thật “. Và từ xưa đến nay văn học vẫnđược coi như một thứ vũ khí giáo dục, tuyên truyền phục vụ sự nghiệp đấu tranh giữnước, dựng nước. Trong Văn học VN văn học được sử dụng như một hình thức giáodục đạo đức, tu dưỡng tính tình được hết sức chú ý. Tiêu biểu là tác phẩm LV TiênVới văn học giáo dục được tác động ở sự lay động tình cảm con người, tác độngvào tình cảm là tác động vào khâu then chốt. Người đọc bị xúc động say mê, lôi cuốnbởi những điều viết ra trong tác phẩm người đọc sẽ dễ nhận ra những lầm lạc hoặc làmtheo tiếng gọi của những điều tốt đẹp mà tác giả gợi ra. Vậy nghệ thuật cải tạo và giáodục con người bằng tình cảm và thông qua con đường tình cảm. Trong quá trình tác động và cải biến con người văn học hiện ra không phải nhưngười thầy, người thuyết giáo mà như người đồng hành, người đối thoại với bạn đọc.Đối thoại giữa mình với mình, giữa phần thiện và phần ác, lương tri và tội lỗi, giữa lí trícao cả và dục vọng thấp hèn. Nó là tấm gương để con người tự soi mình tự đối chiếu đểphán xét người khác và bản thân. Như vậy nghẹ thuật đã chuyển quá trình giáo dụcthành tự giáo dục. Giáo dục bằng nghệ thuật không có tính chất cưỡng bức mà là mộthoạt động tự giác [ Không ai bắt đọc truyện, đọcn sách và cũng không ai băt làm theonhững điều trong sách, người đọc tự nhận ra những điều hay dở nó thấm dần vào ngườiđọc và đến lúc làm theo lúc nào không hay ]. Nghệ thuật để thực hiện tốt chức năng nàyluôn có khuynh hướng khuếch đại cái tốt, phóng đại cái xấu để cái tốt trở nên đẹp đẽ,lộng lẫy, hấp dẫn lôi cuốn và cái xấu thật đáng ghê tởm và tránh xa. Nghệ thuật dễ tácđộng, cải biến được con người vì nó hấp dẫn và vui tươi; giáo dục – giải trí –vui chơi điliền với nhau từ đóchức năng giáo dục thấm dần mỗi ngày một ít. Tác động con ngườidần dần, nó gieo vào con người ý thức về tội ác và lỗ lầm. Ý thức ấy sẽ ngăn ngừa hànhđộng xấu, hoặc giúp họ đấu tranh chống cái ác, cái xấu. Do những vấn đề trên mà nghệ thuật được sử dụng như một thứ vũ khí đấu tranhgiai cấp và tuyên truyền giác ngộ cách mạng. Cả lực lượng tiến bộ và phản động đềudùng văn học làm công cụ tuyên truyền, tập hợp quần chúng. Tác phẩm hay làm conngười trở nên cao thượng, vị tha; tác phẩm đồi bại, phản động làm người ta trở nên độcác và tha hóa. Vậy để văn học tác động tích cực vào quần chúng nhà văn cần ết sứcnâng cao chất lượng tư tưởng, của nghệ thuật. Mọi tác phẩm đơn thuần chỉ là thuyết líkhô khan và vụng về, minh họa cho một chủ trương chính trị, một nguyên lí đạo đức nàođó không những làm tăng khả năng giáo dục mà ngược lại làm giảm hiệu quả giáo dục,hạn chế ý nghĩa xã hội của nó. 4. Chức năng giao tiếpNói đến giao tiếp là nói đến sự giao lưu, thông báo, trao đổi. Nghĩa là ở đây có vấn đềngười nói, người nghe, người gửi, người nhận và phương tiện để để liên hệ. Ở khâu sáng tác người viết mỗi khi cầm bút là muốn giãy bày, chia sẻ, cần nói ra,không nói ra không được. Sống cần phải giao tiếp nếu không giáo tiếp có nghĩa làkhông sống. Vì thế con người sử dụng nghệ thuật như là một con đường quan trọng đểgiao lưu với nhau chẳng khác nào như cây cối cần giao lưu với không khí và ánh sángmặt trời. Sáng tác đầu tiên là muốn giãi bày, mang những tâm tư trăn trở của nhà văn tácđộng vào người khác. Ở mức độ thấp nó gợi sự chia sẻ, đồng cảm, ở mức độ cao hơn nótrở thành “ tiếng nói đồng ý, đồng tình “ [ T. Hữu ], thành sợi dây liên két, tiếng kèn tậphợp. Lúc đó nó không chỉ là hoạt động của một người hướng đến một người mà trởthành hoạt động giao tiếp rộng rãi của mọi người. Trong hoạt động giao tiếp này nhà văn không phải là người đưa tin truyền tinmột cách bình thường chỉ đơn giản là truyền tải thông tin. Vì tác phẩm văn học chứađựng tư tưởng tình cảm và mang khuynh hướng xã hội rõ nét. TPVH không đơn thauanflà thông báo sự kiện, tri thức mà thể hiện thái độ của con người trước cuộc sống, nhữngsuy nghĩ của con người trước cuộc sống. Như vậy tác phẩm vh đưa con người xích lạigần nhau không phải bằng không gian, thời gian mà bằng tình cảm, tinh thần . “ Chừngnào tâm hồn một con người cần đến với một tâm hồn khác, chừng đó tác phẩm nghệthuật còn cần thiết cho con người “. [ Dêgơcx ].Cũng do nghệ thuật là tiếng nói của tâm hồn, nên trong tác phẩm tiếng nói đóthường bao giờ cũng có tính chất đa thanh, đa giọng, phức tạp hơn trong các tác phẩmchính luận và khoa học. Giao tiếp trong văn học không phải là sự thông báo một chiều người nói/viets ->nghe/đọc mà là sự trao đổi, tác động qua lại giữa nhà văn và công chúng độc giả. Mỗiđối thoại và độc thoại trong tác phẩm – giữa các nhân vật với nhau, giữa nhà văn vớinhân vật đều là những hình thức khác nhau cảu sự đối thoại giữa nhà văn với độc giả.Khi những kinh nghiệm của nhà văn trùng hợp với độc giả tạo nên trường hợp tri âmgiữa nhà văn và bạn đọc. Tác phẩm nghệ thuật còn nối liền tác giả - người đọc – người đọc xích lại gầnnhau hơn: họ quen nhau, hiểu nhau qua giao tiếp bằng tác phẩm nghệ thuật . Với chứcnăng giao tiếp như trên nghệ thuật trở thành một phương tiện liên kết xã hội. Đặc biệtnhờ nghệ thuật con người có thể giao lưu cả quá khứ - hiện tại – tương lai, mang tiếngnói của dân tộc này đến dân tộc khác, thế hệ trước đến thế hệ sau; nó khắc phục khoảngcách về không gian và thời gian đem lại sự giao tiếp nhiều chiều, đem con người trở nêngần nhau hơn.

Video liên quan

Bài Viết Liên Quan

Toplist mới

Bài mới nhất

Chủ Đề