Giải Bài Tập Tin Học 11 – Bài 9: Cấu trúc rẽ nhánh giúp HS giải bài tập, giúp cho các em hình thành và phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông:
Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
- Sách Giáo Viên Tin Học Lớp 11
1. Rẽ nhánh
Cấu trúc rẽ nhánh: Cấu trúc dùng để diễn đạt một việc sẽ được thực hiện khi một điều kiện cụ thể được thỏa mãn.
Rẽ nhánh bao gồm 2 loại:
+ Dạng thiếu: Nếu … thì
Ví dụ: Nếu trời nắng thì chúng ta sẽ đi chơi.
Vậy nếu trời không nắng thì chúng ta làm gì còn chưa biết.
+ Dạng đủ: Nếu … thì …,nếu không thì.
Ví dụ: Nếu trời nắng thì chúng ta sẽ đi chơi, nếu không thì chúng ta sẽ ở đọc truyện ở nhà.
Vậy nếu trời không nắng chúng ta sẽ ở nhà đọc truyện.
2. Câu lệnh if-then
Để mô tả cấu trúc rẽ nhánh, Pascal dùng câu lệnh if-then. Tương ứng với hai dạnh thiếu và đủ nói ở trên, Pascal có hai câu lệnh if-then.
a] Dạng thiếu
if then ;
b] Dạng đủ
if then else ;
Trong đó:
+ Điều kiện là biểu thức logic.
+ Câu lệnh, câu lệnh 1, câu lệnh 2 là một câu lệnh của Pascal.
Ở dạng thiếu: điều kiện sẽ được tính và kiểm tra. Nếu điều kiện đúng [có giá trị true] thì câu lệnh sẽ được thực hiện, ngược lại thì câu lệnh sẽ bị bỏ qua.
Ở dạng đủ: điều kiện cũng được tính và kiểm tra. Nếu điều kiện đúng thì câu lệnh 1 sẽ được thực hiện, ngược lại thì câu lệnh 2 sẽ được thực hiện.
Ví dụ:
If d= 0 thì phương trình có nghiệm.Hoặc có thể nói: Nếu Delta < 0 thì phương trình vô nghiệm, ngược lại phương trình có nghiệm.
Ta có mệnh đề sau:
- Nếu ... thì ... [Dạng thiếu]
- Nếu ... thì ... nếu không thì ... [Dạng đủ]
Cấu trúc này được gọi là cấu trúc rẽ nhánh thiếu và đủ.
1.2. Câu lệnh if-then
Để mô tả cấu trúc rẽ nhánh, Pascal dùng câu lệnh if-then. Tương ứng với hai dạng mệnh đề thiếu và đủ nói ở trên, Pascal có hai dạng câu lệnh if-then:
a. Dạng thiếu
Cú pháp: If < Điều kiện > then < Câu lệnh >;
Trong đó:
- Điều kiện: Là biểu thức quan hệ hoặc logic.
- Câu lệnh: Là một câu lệnh của Pascal.
Sơ đồ:
Hình 1. Sơ đồ cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu
Ý nghĩa: Điều kiện sẽ được tính và kiểm tra. Nếu điều kiện đúng thì câu lệnh được thực hiện, nếu điều kiện sai thì câu lệnh sẽ bị bỏ qua.
Ví dụ 2:
if Delta < 0 then writeln['Phuong trinh vo nghiem.'];
b. Dạng đủ
Cú pháp:
If < Điều kiện > then < Câu lệnh 1 >
else < Câu lệnh 2 >;
Trong đó:
- Điều kiện: Là biểu thức quan hệ hoặc logic.
- Câu lệnh 1, câu lệnh 2: Là một câu lệnh của Pascal.
Sơ đồ:
Hình 2. Sơ đồ cấu trúc rẽ nhánh dạng đủ
Ý nghĩa: Điều kiện sẽ được tính và kiểm tra. Nếu điều kiện đúng thì thực hiện câu lệnh 1, ngược lại thì thực hiện câu lệnh 2.
Chú ý 1: Trước từ khóa Else không có dấu chấm phẩy [;].
Ví dụ 3:
if a mod 3 = 0 then write['a chia het cho 3']
else write['a khong chia het cho 3'];
1.3. Câu lệnh ghép
Trong Pascal câu lệnh ghép có dạng:
Begin
< Các câu lệnh >;
End;
Chú ý 2: Sau END phải có dấu chấm phẩy [;]
Ví dụ 4:
if D < 0 then writeln['Phuong trinh vo nghiem.']
else
begin
x1:= [-b – sqrt[b*b – 4*a*c]]/[2*a];
x2:= -b/a-x1
end;
1.4. Một số ví dụ
Ví dụ 5. Tìm nghiệm thực của phương trình bậc hai:
ax2 + bx + c = 0 , với a \[\neq\] 0.
Xây dựng ý tưởng:
- Nhập 3 số a,b,c.
- Tính: delta:=b*b-4*a*c.
- Nếu delta then < Câu lệnh >;
- Dạng đủ
If < Điều kiện > then < Câu lệnh 1 >
else < Câu lệnh 2 >;
- Câu lệnh ghép: Có thể gộp dãy câu lệnh thành câu lệnh ghép.
2.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Tin học 11 Bài 9 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Câu 1:
Để mô tả cấu trúc rẽ nhánh trong thuật toán, nhiều ngôn ngữ lập trình bậc cao dùng câu lệnh IF – THEN, sau IF là < điều kiện > . Điều kiện là