Xuân Diệu tên thật là Ngô Xuân Diệu, còn có bút danh là Trảo Nha, do quê quán quán làng Trảo Nha, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Nhưng ông sinh tại Gò Bồi, xã Tùng Giản, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định.
2. Hồ Chí Minh
Trong cuộc đời hoạt động cách mạng, Bác Hồ của chúng ta đã sử dụng hơn 100 tên, biệt hiệu, bút danh. Xin giới thiệu 70 tên gọi, bút danh, bí danh, biệt hiệu Người đã sử dụng trước cách mạng Tháng Tám năm 1945.
3. Nam Cao
Ông Trần Hữu Đạt [em ruột nhà văn Nam Cao] kể: Rất nhiều bạn đồng môn, đồng hữu như ông Hoàng Tùng, Hoàng Cao và một số người có dịp gặp nhà văn đều gạn hỏi: Cớ sao ông lại lấy bút danh Nam Cao? Theo ông Trần Hữu Đạt, thì anh trai mình lấy bút danh là Nam Cao là do nhà văn ghép chữ đầu tên huyện [Nam] với chữ đầu tên tổng [Cao] để nhớ ơn mảnh đất nơi ông đã sinh thành.
“Nam Cao” còn có ý nghĩa là nước Nam, cao cả, cao sang… nữa. Nam Cao vốn là nhà văn có lòng yêu nước, yêu quê hương, yêu nhân dân vô cùng sâu sắc. Nam Cao đã có những trang viết xứng đáng với niềm tin yêu, quý mến của quê hương ông. Bút danh Nam Cao sống mãi và tỏa sáng mãi với các tác phẩm nổi tiếng của nhà văn: Chí Phèo, Lão Hạc, Sống mòn, Đôi mắt…
4. Chế Lan Viên
Chế Lan Viên tên thật là Phan Ngọc Hoan, ông sinh ngày 14/1/1920 tại Đông Hà [Quảng Trị]. Ông lấy bút danh họ Chế, với bút danh này ông đã nổi tiếng ngay từ tuổi 17 với tập thơ “Điêu tàn”.
Trong bài giới thiệu tập tiểu luận “Những bước đường tư tưởng của tôi” của Xuân Diệu đăng trên báo Văn học 9 - 1958 ông ký bút danh Thạch Hãn.
Năm 1959 – 1963, Chế Lan Viên làm biên tập báo Văn học [nay là báo Văn nghệ], ông phụ trách chuyên mục “Nói chuyện văn thơ” gồm những bài trả lời bạn đọc về công việc bếp núc văn chương, ông ký tên là Chàng Văn.
Báo Văn học số 29 ra thứ sáu, 13/2/1959 đăng ở trang 16 mục “Nụ cười xuân”, Chế Lan Viên có in hai bài viết ngắn đả kích Mỹ Diệm là “Ngô bói Kiều” và “Lý luận Đờ Gôn” ông ký tên Oah [tức Hoan]. Vậy là Chế Lan Viên có 4 bút danh.
5. Tản Đà
Tản Ðà là biệt hiệu [tên ghép của núi Tản và sông Ðà], tên thật là Nguyễn Khắc Hiếu, sinh năm 1888 lại làng Khê Thượng, huyện Bất Bạt, tỉnh Sơn Tây [Bắc phần]. Thân phụ là cụ Nguyễn Danh Kế, thân mẫu là ả đào hát hay, thơ giỏi, thường gọi Phủ Ba.
6. Tô Hoài
Bút danh Tô Hoài gắn với hai địa danh: Sông Tô Lịch và phủ Hoài Đức.
7. Một số bút danh đặt theo lối chơi chữ
Ví dụ bút danh nhà thơ Thế Lữ là cách nói lái tên Nguyễn Thứ Lễ, hay nhà thơ Trần Huyền Trân tên thật là Trần Đình Kim, có người yêu cũng họ Trần nên lấy họ Trần làm bút danh Trần Huyền Trân [hai chữ Trần]. Hay Nguyễn Tuân có bút danh Tuấn Thừa Sắc khá độc đáo [Tuấn bỏ dấu sắc sẽ thành Tuân].
Học Văn Chị Hiên
Tags:
Nói chung, các nhà văn đều thích dùng bút danh, có người dùng nhiều bút danh trong văn nghiệp. Đại văn hào Lỗ Tấn [1881 – 1936] có đến trên một trăm bút danh. Ngay tên “Lỗ Tấn” mà nhiều người quen thuộc cũng chỉ là một trong vô số bút danh của ông. Lỗ Tấn tên khai sinh Chu Thụ Nhân, tự Dự Tài. Lỗ Tấn là bút danh sử dụng khi công bố tiểu thuyết bạch thoại Nhật ký người điên năm 1918. Tại sao Chu Thụ Nhân lại lấy bút danh Lỗ Tấn? Bàn về chuyện này, học giả Hứa Thọ Đường cho rằng có ba khả năng: “ Một là lấy họ Lỗ của mẹ; Hai là Lỗ là tên nước; Ba là lấy tên ngu lỗ có ý là ngu ngơ nhưng tấn tốc trưởng thành”.
Trong lịch sử văn học hiện đại Trung Quốc có một nhà văn Mao Thuẫn, tên khai sinh là Thẩm Đức Hồng, tự Yến Xương. Năm 1927 thời kỳ đại cách mạng, tác giả quyết định sáng tác bộ 3 truyện vừa [trung thiên tiểu thuyết] liên tục: Ảo diệt, Động dao và Truy cầu. Tháng 8 cùng năm, sau hai tuần viết xong nửa đầu của Ảo diệt, tác giả giao cho nhà văn Diệp Thánh Đào, phụ trách biên tập Tiểu thuyết nguyệt báo, với bút danh Mâu Thuẫn. Vừa xem tên này, đã biết ngay là tên giả, nhằm tránh phiền phức do báo chí của Quốc Dân Đảng gây ra, Diệp Thánh Đào kiến nghị thêm bộ thảo lên đầu chữ Mâu thành chữ Mao, bởi vì trong “Bách Gia tính” có họ này, tác giả vui vẻ đồng ý ngay. Sau đó Thẩm Đức Hồng sáng tác liên tục và đều lấy bút danh do Diệp Thánh Đào đặt cho. Đến khi tiểu thuyết trường thiên Nửa đêm nổi tiếng xuất bản cũng là lúc bút danh Mao Thuẫn lừng danh khắp thiên hạ.
Lão Xá ,tác giả của Tường lạc đà, Trà quán, là bút danh của tác giả bắt đầu dùng khi viết truyện hài hước Triết học của lão Trương, đăng trên Tiểu thuyết nguyệt báo tháng 8 năm 1926. Lão Xá tên khai sinh là Thư Khánh Xuân, tự Xá Dư. Chữ “Xá” trong Lão Xá, lấy một nửa tên họ, Lão Xá là con thứ tám trong gia đình là đứa con khi mẹ đã già mới sinh ra, khi sinh mẹ đã 41 tuổi, nên gọi đùa là “Lão nhi tử”, cho nên bút danh lấy là “Lão Xá”. Trong suốt đời sáng tác, Thư Khánh Xuân lấy rất nhiều bút danh, song nổi tiếng nhất vẫn là “Lão Xá”.
Nhà văn thích dùng bút danh, không chỉ ở Trung Quốc mà còn phổ biến trên khắp thế giới nước.
Tên khai sinh của Gorky là Aleksey Maksimovich Peshkov. “Gorky” trong tiếng Nga có nghĩa là “thống khổ”. Xem những tiểu thuyết tự truyện của Gorky như Thời thơ ấu, Cuộc đời và Trường đại học của tôi, chúng ta có thể biết, bút danh của tác giả là nhằm ghi nhớ mãi mãi quãng đời vô cùng đau khổ gian nan cay đắng.
Mark Twain [1835 – 1910], nhà văn Mỹ nổi tiếng cuối thế kỷ 19, tên khai sinh là Samuel Langhome Clemens. Ông lấy bút danh Mark Twain nhằm nhớ lại quãng đời mưu sinh của một thuỷ thủ và nhân viên dẫn đường trên sông Mississippi. Khi ấy ông thường nghe thấy tiếng kêu của trắc thuỷ viên: “Nước sâu sáu mét, thuyền có thể cẩn thận đi qua!” “Mark Twain” có nghĩa là như vậy.
O Henry [1862 – 1910] là một nhà văn viết truyện ngắn ưu tú cùng thời đại với Mark Twain. Bút danh “O Henry” này lấy từ “tiếng gọi” chủ quán rượu. Nhà văn hay đến quán rượu này uống rượu. Một hôm, ông mời hai nhà báo đến đây nhậu nhẹt, rồi gọi to mời chủ quán: “O Henry, đến đây cạn một chén!” Sau đó ông hỏi hai nhà báo: “Tôi viết xong một truyện ngắn, không muốn dùng tên thật khi công bố, các anh xem nên dùng bút danh nào cho hay?” Tiếng gọi “O Henry” mà anh vừa gọi nghe ngồ ngộ, khiến hai nhà báo thấy tò mò, nên một nhà báo hóm hỉnh nói: “O Henry, anh vừa gọi chẳng hay lắm sao?” Kết quả, ông lấy đùa làm thật, nên ký bút danh “O Henry” khi công bố tiểu thuyết. Và sau đó, liên tục dùng bút danh này. Tên khai sinh của O Henry là Willam Sydney Porter.
Stendhal [1783 – 1842] là bút danh của tác giả bộ tiểu thuyết Đỏ và đen, một tác phẩm văn hocj hiện thực phê phán nổi tiếng của nước Pháp thế kỷ 19. Tên khai sinh của nhà văn Stendhal là Henri Beyl, vốn là tên của một làng nhỏ lặng lẽ của nước Phổ, tác giả rất thích cái làng nhỏ bé đặc sắc này, nên lấy làm bút danh, lần đầu tiên ký tên khi công bố tác phẩm Rome, Naples và Frorence, xuất bản năm 1817.
Nhà tiểu thuyết lịch sử nổi tiếng Nhật Bản Fukuda Tei-ichi [1923 – 1996] có bút danh là “Shiba Ryotaro”. Theo nhà văn tự giải thích, ông khâm phục sát đất nhà văn, nhà sử học Tư Mã Thiên thời nhà Hán, tác giả bộ sách đồ sộ Sử ký. Bút danh của ông thể hiện sự ngưỡng mộ tác giả của Sử ký. Cụm từ “Shiba Ryotaro” [Hán văn là Tư Mã Liêu Thái Lang] trong tiếng Nhật có nghĩa là mình còn kém xa Tư Mã Thiên.
Nguồn: Vannghequandoi