Ca dao tình nghĩa là gì
Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa là một trong những chủ đề quan trọng của ca dao Việt Nam. Chùm ca dao này thường diễn tả nỗi niềm đau khổ, chua xót, cay đắng cùng tình cảm yêu thương, thủy chung… của người dân trong xã hội cũ. Qua đó, không chỉ thể hiện tâm tư mà còn tôn lên nét đẹp trong tâm hồn của người lao động xưa. Show Ngoài ra, một số bài ca dao than thân còn lên án, tố cáo các thế lực phong kiến đã chà đạp lên quyền sống, quyền được yêu thương, hạnh phúc của con người. 2. Ca dao than thân thường là lời của ai?Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa thường là lời giãi bày của những kiếp người lầm than, của quần chúng lao động thuộc tầng lớp dưới, bị phụ thuộc trong xã hội như người làm thuê, người nông dân, người con gái bị ép duyên, người bị phụ bạc… 3. Ca dao than thânNgười dân thấp cố bé họng, có thân phận thấp trong xã hội cũ thường phải chịu nhiều đau khổ cả về thể chất lẫn tinh thần. Nỗi niềm này đã được gửi gắm qua những câu ca dao than thân hay những bài ca dao than thân.
Quăng đá đá nổi, quăng bông bông chìm. Muốn lấy vợ đẹp mà không có tiền.
Người khôn rửa mặt người phàm rửa chân. Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.
Nước xao trăng dợn biết là về đâu.
Về nhà trông thấy chỉ tôi tôi buồn. Tiếc con người lịch mà soi gương mờ. Mất chúng, mất bạn vì mày áo ơi!
Hai hơi thêm nực hai lòng thêm lo.
Rửa làm sao sạch những lời thị phi? Tính đi tính lại chẳng dư xu nào.
Em lại thân nghèo, chọc ghẹo làm chi?
Cầm gương gương tối, cầm vàng vàng phai.
Cầu bao nhiêu nhịp dạ sầu bấy nhiêu.
Một ngày đằng đẵng là hai cơn buồn.
Sao ơi sao hỡi nhớ ai sao mờ.
Anh mê cờ bạc, lột bán sạch trơn.
Suốt đêm lặn hụp nghèo hoài anh ơi!
Ruột đau nỗi ruột, gan mòn nỗi gan.
Cột trâu trâu đứt, cột tròng tròng trôi. Ăn sung sung chát, ăn đào đào chua. Như bèo mặt nước, biết trôi bến nào.
Phải chi có của họ theo họ nhờ.
Chỉ là cơm nguội phòng khi đói lòng.
Làm chi ngập lụt, cho dân cơ hàn. Đầu đội mớ củi, tay mò nắm rong.
Đã đói đã rách, lại hèn tấm thân.
Bao giờ gương vỡ mà mua gương lành. Không vay mà trả, cực thân thế này!
Bắp nẫu ra trái, bắp mình quên trổ cờ. Nơi thương không có, nơi chờ cũng không. Thịt xương vùi gốc cao su mấy tầng. Ra câu giữa vời bữa có bữa không.
Mình trách mình thời vận đảo điên.
Em tới nhà anh ăn rau má, lá lang. Bên kia nhà xác, bên này nhà điên. Thiếu bạc tiền dư giả đòn roi. Mà sao nghèo mãi chưa hề buông tha. Để tôi riêng tủi ngoài hiên gió lùa. Vừa đói vừa mệt như ma hớp hồn. Già quen việc nặng, già ưa nâu sồng.
Đầu chày đít thớt ngồi xơi một mình. Một con chim chích, biết mấy nơi đan lồng.
Lưng còng long mỏi, cháy da sém mày. Thuyền buôn lỡ chuyến, lửng lơ đầu ghềnh.
Vợ con xa vắng, gia đình vỡ tan.
Cơm nguội sáng không có, biểu cày bừa ngon được à?
Lánh mình như thể ngọn đèn lánh mưa.
Bồ nông no ấm ở nhà nghỉ ngơi.
Bắt ốc nước lớn hái rau lở bờ. Chính giữa đòn gánh, hai đầu hai ki.
Thúng than trên đầu nặng lắm con ơn! 3.2 Những bài ca dao than thân
Ai làm chua xót lòng này khế ơi! Mặt trăng sánh với mặt trời Sao Hôm sánh với sao Mai chằng chằng Mình ơi có nhớ ta chăng? Ta như sao vượt chờ trăng giữa trời!
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay Ai làm cho bể kia đầy? Cho ao kia cạn, cho gầy cò con?
Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ Thương thay lũ kiến li ti Kiếm ăn được mấy phải đi tìm mồi Thương thay hạc lánh đường mây Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi Thương thay con cuốc giữa trời Dầu kêu ra máu có người nào nghe. Gánh gạo đưa chồng, tiếng khóc nỉ non Nàng về nuôi cái cùng con Để anh đi trẩy nước non Cao Bằng Ở nhà có nhớ anh chăng? Để anh kể nỗi Cao Bằng cho nghe. 5. Cùng nhau một bọn đi thi Kẻ thì đỗ trạng người thì về không Cùng nhau một bọn má hồng Kẻ đã có chồng người vẫn nằm trơ.
Mướp than phận mướp bắc ngọn leo giàn Lang than phận lang dứt lên trồng xuống Muống than phận muống ngắt ngọn nấu canh Bay từ của miếu bay ra cánh đồng Cha sinh mẹ đẻ tay không Cho nên bay khắp tây đông kiếm mồi Trước là nuôi cái thân tôi Sau nuôi đàn trẻ nuôi đời cò con
Kể sao cho hết phận mình khúc nhôi Cầm bằng nước chảy bèo trôi Trời mưa nước úng, bèo ngồi đầu sen.
Tôi đi làm mướn tàn trăng mới về Gặp phải đứa ác mới ghê Tôi làm nó chẳng có hề tính công Một tháng trả được mấy đồng Không đủ nấu cháo cho chồng con ăn Nó vắt chày ra nước ròng ròng Miếng ăn cất kĩ, chớ hòng mon men Hứng tay dưới, vắt tay trên Rán sành ra mỡ, bon chen từng đồng.
Suốt ngày cặm cụi, chổng mông lên trời Bữa ăn như bữa vét nồi Đói cào đói rã, mồ hôi ướt đầm Sống gì sống tối sống tăm Khổ ngày khổ tháng khổ năm khổ đời Bắc thang lên hỏi Phật Trời Cớ sao lại để kiếp người đắng cay. Vì ai có quả có mâm bán hàng Vì ai nên nỗi dở dang Vì ai mà phải lạc đàn sa cơ Sa cơ nên phải lụy cơ Lạc thành nên phải bơ vơ ngoài thành.
Hiu hiu gió thổi mùa đông Thiếp có chồng chàng chưa có vợ thảm thiết vô cùng trời ơi.
Đi vay đi dạm được một quan tiền Ra chợ Kẻ Diên Mua một vác tre Về che cái quán Ai thù ai oán Đốt quán tôi đi Tôi thương cái cột Tôi nhớ cái kèo Tôi thương cái cửa Bạn nghèo gặp nhau… Chỉ vì một nỗi tôi nghèo mà thôi Tôi làm tôi chẳng có chơi Nghèo đâu nghèo mãi trời ơi hỡi trời.
Sông xa xa tít cho lòng em đau Vì ai đứng tủi ngồi sầu Vì ai chờ đợi bấy lâu mỏi mòn. Bơi xuồng nước ngược một đời gió mưa Phận nghèo không đất trồng dưa Quanh năm làm mướn, đổi tro qua ngày.
Khéo đan đôi rổ cho nàng đi buôn Đi buôn rổ rách, sàng hư Về nhà tính lại không dư đồng nào.
Phận tôi hạt muối để chiều khô khan Chúa mặc áo lát áo đan Thân tôi miếng giẻ vá ngang vá chằng.
Cuốc kêu, cuốc hát bên cồn hu ha Cuốc kêu tiếng nhỏ tiếng to Nửa thương phần cuốc, nửa lo phận mình.
Cái áo thì đỏ quạch, cái quần thì đen thui Anh em mình thật đáng làm sui Bởi anh bị bóp họng, bởi tui bị bóp hầu. Thuế ao thuế ruộng thuế thân thuế vườn, Ngày làm dạ đã không yên, Đêm nằm sốt ruột trống dồn thâu canh, Thân người ngày một mỏng manh, Quan trên quỷ dữ vẫn rình ở bên. Đã tầm nhà máy mà chưa thấy chàng Trông ra nhà máy rõ ràng Thấy chàng đun bếp dọn bàn rửa xoong Ngày công chết đói đã xong Lại thêm một buổi không công hầu người Ăn thì gạo mục cá khô Ngày mười hai tiếng đồng hồ đội than.
Cuộc đời phu mỏ đói nghèo đắng cay Giam chân chốn sở than này Thân con ắt bón gốc cây giữa rừng.
Kém ăn kém mặc, kém điều khôn ngoan Bây giờ chẳng có bạn vàng Cho nên đổ cả khôn ngoan cho người Nhà giàu nói một hay mười Nhà khó nói chẳng được lời nào khôn Nhà nghèo như giỏ thủng trôn Nhà giàu như bạc bỏ hòm xưa nay Nghèo đâu nghèo mãi thế này
Bốn bề công nợ eo xèo Chỉ vì một nỗi tội nghèo mà thôi Tôi làm, tôi chẳng có chơi Nghèo sao nghèo mãi, trời ơi hỡi trời. Xin làm phu mỏ ở ngay dưới hầm Cuộc đời vất vả âm thầm Mông Dương, Cẩm Phả, Hà Lầm đều qua.
Đi qua nhà máy nhặt ngầm bù loong Đem về anh bỏ vào hòm, Bắc cân bắc lạng còn non một vài Cẩm Phả xem thợ nào tài, Thì anh kéo nhẫn, hoa tai cho nàng, Người ta kéo bạc kéo vàng, Anh nay kéo xích sắt cho nàng, nàng ơi! 4. Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa ngắn nhấtNhững câu ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa dưới đây tuy ngắn gọn nhưng vẫn có khả năng truyền tải một cách đầy đủ nỗi niềm, tâm tư, tình cảm của con người trong xã hội cũ. Nếu bạn quan tâm đến chủ đề này thì có thể tham khảo những gợi ý sau.
Bắc cầu dải yếm để chàng sang chơi.
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.
Anh em hòa thuận hai thân vui vầy.
Nuôi con mới biết công lao mẹ, thầy. Lớn lên nhờ vợ, lúc già nhờ con. Đố ai đếm được mấy tầng trời cao. Đố ai đếm được vì sao, Đố ai đếm được công lao mẹ già.
Vợ chồng là nghĩa lẽ nào không thương.
Dầu cho nghiêng núi, cạn sông chẳng rời.
Người trong một nước phải thương nhau cùng. Non xanh nước bạc ta đừng quên nhau.
Đồng bao nhiêu lúa em thương chồng bấy nhiêu. Bao nhiêu lá rụng thương mình bấy nhiêu. Ai ơi, chớ nghĩ những lời thiệt hơn.
Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua.
Muốn bay chẳng cất nổi mình mà bay.
Thiếp như cơm nguội đỡ khi đói lòng. Hạt xuống giếng ngọc, hạt ra ruộng cày. Cong lưng mà chạy, cực còn chạy theo.
Phận nghèo đi đến nơi mô cũng nghèo.
Buồn vì một nỗi sớm con muộn chồng.
Ba năm giặt váy gặp ngày trời mưa.
Đồng xu, cắc bạc bơi xuồng mỏi tay. 5. Ca dao than thân về người phụ nữKhông chỉ tái hiện cuộc sống, tâm tư tình cảm của con người trong xã hội xưa, chùm ca dao than thân còn đi sâu vào số phận của những người phụ nữ. Từ đó giúp chúng ta có cái nhìn chân thực và sâu sắc hơn về những con người sống ở giai đoạn này.
Thân em đi sớm về trưa cả đời Lạy trời ứng nghiệm một lời Cho em gặp được một người em thương. Sớm đi ruộng lúa tối về ruộng dâu Có lược chẳng kịp chải đầu Có cau chẳng kịp têm trầu mà ăn. Kẻ qua ngắt nhụy, người vào bẻ bông. Đem em gả bán cho nhà cao sang Chồng em thì thấp một gang Vắt mũi chưa sạch, ra đàng đánh nhau Nghĩ mình càng tức càng đau Trách cha trách mẹ tham giàu tham sang. Tham con lợn béo, tham tiền Cảnh Hưng Em đã bảo mẹ rằng: đừng! Mẹ hấm mẹ hứ mẹ bưng ngay vào Bây giờ chồng thấp vợ cao Như đôi đũa lệch so sao cho bằng.
Chẳng ngờ chồng lại ngủ trưa đến giờ.
Lấy chồng xa xứ bơ vơ một mình. Cầm tiêu tiêu gãy, cầm đàn đứt dây.
Gió đông, gió tây, gió nam, gió bắc, Nó đánh lúc la, lúc lắc trên cành Một mai rơi xuống biết đành vào tay ai? Bên cạn thì chống bên sâu thì chèo Hai tay em vừa chống vừa chèo Không ai tát nước đỡ nghèo một phen.
Khác nào như cái bung xung chịu đòn. Lấy chồng làm lẽ như giành thủng trôn. Thân đi làm mọn, cúi lòn khổ thay Thân gái bến nước mười hai Gặp nơi trong đục may ai nấy nhờ. Mẹ ra chỗ vắng, mẹ ngồi than thân.
Đang tươi đang tốt thiếp trao cho chàng Bây giờ nhuỵ rữa hoa tàn Vườn xuân nó kém, sao chàng lại chê? Chàng cho đôi chữ thiếp về Dầu chàng năm thiếp, mười thê, mặc chàng Lắm quân quan nhộn nhà hàng Lắm nơi lịch sự hơn chàng, chàng ơi! Chàng ngồi chàng nghĩ mà coi Sao chàng chẳng nghĩ những hồi ngày xưa.
Một duyên, hai nợ, ba lầm lấy anh.
Còn em đứng bóng lại chưa có chồng.
Biết thuở nào hết cực thân em?
Tay em bứt ngọn cỏ, lá héo, lá khô Tay em bồng đứa con thơ, vun nấm xoa mồ Khổ cam phận khổ, biết khi mô cho chộ chàng.
Thiếp than phận thiếp gánh gồng chẳng kham. Hoa nở lỡ thì, lại gặp mùa đông Chồng lớn, vợ bé đã xong Chồng bé, vợ lớn trong lòng đắng cay Dăm ba thước lụa cầm tay Đã toan tự vẫn ở đây không về Đẹp lòng ông cậu bà dì Ông bà chú bác ăn gì cho ngon Đắng này xem tựa bồ hòn Chát này xem tựa sung non ngậm vào.
Nên duyên em lợt, má đào em phai. Gió lay rụng xuống, người ta giày vò.
Đừng tham lắm của nhà giàu làm chi Làm thì xem chẳng ra gì Làm tất làm tả, nói thì điếc tai Đi ngủ thì hết canh hai Thức khuya dậy sớm, mình ai dãi dầu Sớm ngày đi cắt cỏ trâu Trưa về lại bảo: ngồi đâu, không đầy Hết mẹ rồi lại đến thầy Gánh cỏ có đầy cũng nói rằng vơi Nói thì nói thật là dai Lắm câu chua cạnh, đắng cay trăm chiều Phận em là gái nhà nghèo Lấy phải chồng giàu, ai thấu cho chăng Nói ra đau đớn trong lòng Chịu khổ chịu nhục suốt trong một đời.
Hai bên chằng kéo, sợ luồng gió Đông. Chim đậu không bắt, đi bắt chim bay. Em thương anh vì bởi anh tài, Tài cày tài cuốc, tài lên líp thuốc, tài cuốc vồng khoai, Phải chi em ham lên xe xuống ngựa, đi dép đi hài Mà anh nỡ bỏ em. Nó đậu hòn đá cũng đen Em có xinh cho lắm Đụng thằng chồng ghen cũng cực mình. Chồng thì uống rượu li bì ngày đêm Đem tiền mua lấy cái say Hơi men giở giọng bầy nhầy bên tai Bữa hôm cùng với bữa mai Cua rang ốc nướng kéo dài thâu canh Xương sông lá lốt lá chanh Rau thơm rau húng tỏi hành chắt chiu Trách ai không nghĩ một điều Vợ con nheo nhóc nỡ liều uống say.
Chồng em lẩy bẩy như Cao Biền dậy non Sớm có chồng sao em muộn có con Hẩm duyên xấu số em còn đứng không. Non thì ăn ghém, có ngồng làm dưa Thân em như đám rau dừa Non thì cho lợn, già vơ độn chuồng. Bây giờ áo rách hóa ra thân tàn. Ngày sáu khắc ra vào Bớ ai ơi! Tôi buồn riêng về phận phòng đào lẻ loi.
Từ ngày mắc phải, chẳng nguôi trong lòng.
Có phen say rượu đắm sông cho rồi. Công việc đêm ngày không rảnh đôi tay.
Lấy chồng Thanh Hà phải gánh phân heo.
Khuya còn giã gạo lưng không được nằm. Cho ăn cơm sống chồng thôi cũng vừa. Vàng còn bán xắn huống gì thân em. Việc thì không có, lao đao chạy về.
Bung vành đứt đoác, chịu đời nắng mưa. Em còn ở mãi làm giàu cho cha Giàu thì chia bảy chia ba Phận em là gái được là bao nhiêu.
Xuân đà quá lứa mà chồng chẳng ưa Một mình đi sớm về trưa Than thân lắm nỗi ngẩn ngơ vì chồng
Như chiếu Bàn Thạch trải đà khắp nơi 6. Ca dao than thân về tình yêu đôi lứaTrong chùm ca dao than thân, tình yêu đôi lứa cũng là một trong những chủ đề rất được quan tâm. Nếu bạn có hứng thú, hãy thử tham khảo ngay những gợi ý dưới đây.
Chín tháng cũng đợi, một năm cũng chờ Chờ anh chờ ngẩn chờ ngơ Chờ hết mùa mận, mùa mơ, mùa đào Chờ anh cho tuổi em cao Cho duyên em muộn, má đào em phai.
Em sợ anh nghèo, anh bán em đi Lấy anh em biết ăn gì? Lộc sắn thì chát, lộc si thì già Lấy anh không cửa, không nhà Không cha không mẹ, biết là cậy ai?
Khi thương thì anh thương vội Khi sầu anh để lại cho em.
Bởi vì con muỗi nên phải thả màn loan Bởi vì chàng nên thiếp phải chịu đòn oan Phụ mẫu nhà đay nghiến, thế gian chê cười
Trách em sao vội lấy chồng bỏ anh.
Tay chùi nước mắt, tay đưa miếng trầu. Vì chàng, tư lự hoa tàn nhị rơi Cực lòng thiếp lắm chàng ơi Biết rằng lên ngược xuống xuôi đàng nào? Anh về anh để mối sầu cho ai.
Vợ chồng chưa mấy năm trời đã xa Ngàn trùng xứ lạ xót xa, Cái đời lính mộ khổ là biết bao!
Xin anh để tiếng phi thường cho em. Ước gì kẻ lạ người quen, Gần xa nhắc đến chồng em anh hùng. Thu đông lệ nhỏ đôi dòng, Anh đi em ngỏ tấm lòng cùng anh.
Càng như đốt ngọn lửa phiền Làm cho đây phải oan khiên khóc thầm.
Nhớ chàng những lúc sớm trưa vui cười Tháng hai hoa đã nở rồi Nhớ chàng em phải đứng ngồi thở than Tháng ba nắng lửa mưa dầu Nhớ chàng em những âu sầu chả tươi Tháng tư sấm giục mưa rơi Nhớ chàng thơ thẩn ra chơi vườn cà Tháng năm gặt hái rồi rà Nhớ chàng như thể nhớ hoa trên cành.
Mười đêm ấp những giường không cả mười. Bây giờ anh bỏ trần ai một mình.
Phận tôi nghèo đâu dám phụ ai Tưởng giếng sâu tôi nới sợi dây dài Ngờ đâu giếng cạn, tiếc hoài sợi dây. Để tôi gối chiếc lẻ loi một mình.
Nàng tham chốn ấy anh sang làm gì Xưa kia nói nói thề thề Cá trê chui ống lọt về giếng khơi Mới hay lấy vợ trên đời Chẳng tại trời, tại không tiền nằm không Dù em nên vợ nên chồng Con bế con bồng nghĩ lại duyên xưa Trời có mây mà chẳng có mưa Sao em lại nỡ đong đưa với tình? Mới hay duyên nợ ba sinh Nhà giàu cướp cả cái tình đôi ta Anh chẳng trách mẹ trách cha Trách đời chênh lệch hóa ra thế này!
Anh với em ý hợp tâm đầu Hai bên cha mẹ là sầu đôi ta. Ngày xuân mòn mỏi má hồng phôi pha Em về giục mẹ cùng cha Chợ trưa, dưa héo nghĩ mà buồn tênh.
Sao anh bội bạc muôn phần anh ơi. Có chồng mà chẳng có con để bồng. Giường không chiếu lạnh, lụy sa hai hàng.
Nước ngược con cá vượt theo Anh than với em, thân phận anh nghèo Gá duyên chồng vợ, chẳng khác bọt bèo trôi sông.
Trách chàng quân tử ở ra người thờ ơ. Phòng không để thiếp đợi chờ, Năm canh vò võ những là thở than. Nào khi họp mặt chén vàng, Non nguyền biển hẹn tưởng chàng chẳng quên. Ai ngờ ra dạ bạc đen, Say bên nhan sắc bỏ bên ngãi tình. Để cho em vò võ một mình, Tương tư khắc khoải, bệnh thất tình đầy vơi. Trách thân mà lại giận trời. Ngược xuôi, xuôi ngược theo chiều nước trôi Thân anh cùng đất cuối trời Nước ngược ta lên ngược nước, nước xuôi ta xuôi cùng.
Đêm nay ngỏ cửa, gió đông lọt vào.
Chim kêu suối ngọt, ngọn đèn lưu ly Thiếp chờ chàng đã bốn con trăng ni Chàng không lai vãng, nên thiếp ra đi lấy chồng.
Gái tơ quá lứa, mất giòn, không xinh Vẳng tai nghe lời nói hữu tình Chim lồng không lẽ cất mình bay cao Gớm ghê thay cái số huê đào Cởi ra thời khó, buộc vào như chơi Chàng Thúc sinh quen thói bốc trời Trăm nghìn đổ một trận cười như không Chường vô chăn gối loan phòng Thiếp tôi ra tựa cái bóng đèn chong đêm dài Vả thiếp tôi nay phận gái nữ hài Thấy chàng quân tử tài trai anh hùng Gương bạch Nhật sánh với quạt thanh phong Sao chàng chẳng tới cái tiết mùa đông lạnh lùng Chường nằm đâu nhủ thiếp tôi cùng.
Thấy sao Nguyệt Bạch Ngó xuống lòng rạch Thấy con cá chạch đỏ đuôi Nước chảy xuôi con cá buôi lội ngược Nước chảy ngược con cá nược rượt theo Anh than với em rằng số phận anh nghèo Đũa tre đâu dám sánh đèo với đũa mun.
Sông sâu nước chảy ruột đau từng hồi Tội tình thiếp lắm chăng ơi! Trầu ăn không đỏ vì vôi quệt già Đêm nằm tủi phận trách ta Trách vì căn số nên xa nghĩa chàng Bấy lâu tưởng lấp suối vàng Suối vàng không lấp, lấp đàng nghĩa nhân Vợ ở đàng này, chồng lại đàng kia.
Hay là anh thấy mẹ cha em nghèo Dang tay với chẳng tới kèo Bổn phận em nghèo lấy chẳng đặng anh.
Thân anh chưa vợ khổ đời quá đi.
Tránh sao cho khỏi nước triều đầy vơi.
Người ta sang sông thành được vợ chồng, Em sang không rồi lại xách nón về không, Trước là thẹn thùng với bầu bạn, sau luống công ông chèo đò.
Mười đêm em những nằm không cả mười Nói ra thì sợ chúng bạn cười Má hồng đỏ quá thiệt đời xuân xanh.
Đã đành một nỗi má hồng vô duyên. Trong kho tàng ca dao Việt Nam, ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa chiếm một vị trí hết sức quan trọng. Chúng không chỉ chứa đựng giá trị văn học mà còn là tấm gương phản ánh hiện thực cuộc sống, phản ánh nét đẹp trong tâm hồn của con người xưa. Sưu tầm Nguồn ảnh: Internet |