Theo Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thị Diệu Thúy – Phó Trưởng khoa Miễn dịch dị ứng [Bệnh viện Nhi Trung ương], hệ thống miễn dịch của trẻ sơ sinh còn yếu, bé dễ mắc cách bệnh cảm lạnh, cảm cúm dẫn đến sổ mũi, nghẹt mũi. Khi đường thở bị tắc nghẽn trẻ thở khò nghè, chán ăn, ngủ kém, ảnh hưởng đến sức khỏe.
Rửa mũi bằng nước muối sinh lý là một trong những phương pháp hiệu quả khi mũi trẻ có nhiều dịch đểgiúp loại bỏ vi khuẩn, virus gây bệnh từ môi trường bên ngoài xâm nhập qua đường thở.Dưới đây là các bước vệ sinh mũi đúng cách do chuyên gia đưa ra, cha mẹ có thể áp dụng tại nhà.
Bước 1: Phụ huynh chuẩn bị nước muối sinh lý, dụng cụ hút mũi, khăn bông. Bố mẹ nên chọn sản phẩm nước muối đẳng trương[tức là 1 lít dung dịch nước muối chứa 9g muối ăn],dạng ống đơn liều, tròn nhỏ, giúp tránh gây tổn thương màng niêm mũi, tạo cảm giác dễ chịu khi vệ sinh cho bé.
Bước 2: Đặt trẻ nằm nghiêng trên gối có độ cao vừa phải để thuận tiện cho việc hút mũi. Vi khuẩn trên tay dễ dàng lây lan vào mũi bé trong quá trình thực hiện, vì vậy, cha mẹ cần rửa tay sạch với xà bông hoặc khử trùng với cồn sau đó lau khô.
Cha mẹ không hút mũi quá 2 lần/ ngày cho trẻ, tránh ảnh hưởng đến niêm mạc.
Bước 3:Phụ huynh nhỏ 3 giọt nước muối sinh lý vào mỗi bên mũi bé để tạo độ ẩm, lỏng các chất nhầy đểgiúp việc hút mũi dễ dàng.
Bước 4:Cho đầu ống hút vào mũi của bé, làm theo hướng dẫn sử dụng mỗi loại dụng cụ. Theo chuyên gia, cha mẹ chú ý không nên hút mũi quá 2 lần/ngày, tránh ảnh hưởng đến niêm mạc.
Bước 5:Phụ huynhdùng khăn bông mềm ẩm để lau khô xung quanh mũi cho bé.
Bác sĩ cho rằng, việc hút mùi sai cách sẽ ảnh hưởng không tốt đến mũi, có thể làm xước niêm mạc gây đau rát nhiễm trùng cho bé. Vì vậy, mẹ cần chút ý những điều sau.
Không hút mũi khi bé vừa ăn no vì dễ gây ói mửa, cha mẹ nên tiến hành vệ sinh sau bữa ăn 30 phút.
Mẹ không dùng miệng để hút trực tiếp mũi cho bé vì hệ thống miễn dịch của trẻ còn non yếu sẽ dễ lây nhiễm các loại virus, vi khuẩn từ người lớn.
Phụ huynh cũng nên sử dụng thuốc nhỏ mũi ghi rõ nguồn gốc, chứng nhận an toàn phù hợp với trẻ.
Trong quá trình vệ sinh, mẹ nên hút nhẹ nhàng vì khi hút mạnh, mô mũi trẻ có thể bị viêm, khiến tình trạng viêm mũi trở nên nặng hơn.
Nếu bé vẫn nghẹt mũi lâu và thường xuyên, phụ huynh đừng vội sử dụng kháng sinh mà nên đưa bé đến khám bác sĩ để có chỉ định dùng thuốc phù hợp.
Ngọc Thi
Nước muối sinh lý Fysoline sản xuất bởi Gifrer [Pháp] - thương hiệu có hơn 100 kinh nghiệm. Sản phẩm chuyên biệt vệ sinh mắt, mũi dành cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, ngăn ngừa nhiễm trùng đường hô hấp trên, hỗ trợ điều trị các bệnh về tai mũi họng và viêm kết mạc.Thông tin truy cập tạiwebsitehoặc facebook. Hotline: 094 240 8866.
Bé K. A. quấy khóc, khó chịu do bị nghẹt mũi nên gia đình đã dùng xi lanh bơm nước muối sinh lý để rửa mũi cho trẻ. Tuy nhiên, khi đang được vệ sinh mũi thì bé xuất hiện cơn ngừng thở và tím tái toàn thân.
Ngay lập tức bé được người nhà hô hấp nhân tạo và đưa đến cấp cứu tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang. Qua thăm khám, các bác sĩ chẩn đoán xác định cháu K. A. bị hội chứng xâm nhập do dịch rửa mũi họng chảy qua thanh quản vào khí quản gây co thắt thanh, khí quản, khiến trẻ khó thở cấp tính và thiếu oxy trầm trọng.
Rất may là gia đình đã kịp thời hô hấp nhân tạo cho trẻ trước khi đưa trẻ nhập viện. Tại Khoa Cấp cứu, Hồi sức tích cực và Chống độc, sau khi được y, bác sĩ thực hiện các biện pháp cấp cứu kịp thời, cháu A. đã thoát khỏi cơn nguy kịch.
Sau 2 tiếng kể từ khi nhập viện, tình trạng trẻ ổn định, trẻ thở đều, da hồng hào, ăn sữa tốt. Và 2 ngày sau trẻ được xuất viện về với gia đình.
Theo các bác sĩ, rửa mũi là một phương pháp hiệu quả trong phòng và hỗ trợ điều trị các bệnh về đường hô hấp. Tuy nhiên, nhiều bậc phụ huynh chưa trang bị đầy đủ kiến thức về phương pháp này, áp dụng sai cách, sử dụng sai dung dịch hoặc tuỳ tiện lạm dụng việc rửa mũi gây nên nhiều biến chứng nghiêm trọng ở trẻ như: Viêm họng, viêm tai giữa, tổn thương niêm mạc mũi, có thể khiến tình trạng nhiễm trùng của trẻ nặng hơn và thậm chí là đe doạ tới tính mạng của trẻ.
Trước đây, Khoa Cấp cứu, Hồi sức tích cực và Chống độc, Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang đã từng cấp cứu một trường hợp bệnh nhi bị ngừng thở sau khi cha mẹ dùng nước muối sinh lý rửa mũi tương tự như bé K. A.
Cách đây không lâu, Khoa đã tiếp nhận điều trị cho bệnh nhi 11 tháng tuổi bị ngộ độc thuốc nhỏ mũi Naphazolin [thuốc nhỏ mũi cấm dùng cho trẻ dưới 6 tuổi]. Rất may 2 bé được đưa vào Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang cấp cứu kịp thời nên không nguy hại tới tính mạng.
BS CKII Lê Nguyệt Minh – Phó Trưởng Khoa Cấp cứu, Hồi sức tích cực và Chống độc, Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang khuyến cáo: Trong trường hợp không cần thiết, các bậc phụ huynh tuyệt đối không được lạm dụng nước muối sinh lý để rửa mũi cho trẻ bởi vì trong mũi, họng đều có một lượng dịch tự nhiên đủ để bôi trơn niêm mạc, có tác dụng ngăn cản sự xâm nhập của vi khuẩn và bụi bẩn.
Việc thường xuyên rửa mũi bằng nước muối sinh lý để phòng bệnh như nhiều bậc phụ huynh vẫn làm một mặt có thể khiến trẻ bị nhiễm trùng nặng hơn do dụng cụ rửa mũi không được vô trùng, mặt khác rửa mũi thường xuyên sẽ làm khô lớp chất nhầy có tác dụng giữ ẩm, sát khuẩn tự nhiên của niêm mạc mũi.
Nếu mất đi lớp chất nhầy này, trẻ càng dễ bị khô mũi, khi ấy niêm mạc mũi sẽ tiết ra nhiều dịch nhầy hơn tụ lại ở mũi họng khiến trẻ nghẹt mũi, hay thở khò khè và ho, thậm chí dễ gây viêm nhiễm mãn tính.
Đặc biệt, cha mẹ tuyệt đối không nên tự ý sử dụng xi lanh để rửa mũi cho trẻ, nhất là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ vì bơm xi lanh có áp lực cao, dễ gây sặc và sang chấn tâm lý cho trẻ nhỏ.
Hơn nữa, các loại xi lanh đầu nhọn, sắc sẽ làm chảy máu mũi, tổn thương niêm mạc mũi vốn đã mỏng, rất yếu và cực kỳ nhạy cảm với các tác động bên ngoài của trẻ.
BS CKII Lê Nguyệt Minh cho biết, đối với trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, nếu muốn thực hành rửa mũi cho trẻ thì các bậc phụ huynh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa và nếu có chỉ định thì nên được tư vấn, hướng dẫn thực hành bởi nhân viên y tế trước khi tự thực hiện cho trẻ tại nhà.
Nếu sau 4 – 5 ngày mà trẻ vẫn không có dấu hiệu cải thiện hoặc kèm theo dấu hiệu sốt, ho, đặc biệt ho có đờm, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế thăm khám để được điều trị kịp thời.
Và để phòng ngừa các bệnh về đường hô hấp cho trẻ, nhất là khi thời tiết chuyển mùa, cha mẹ cần cho trẻ ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng, chống lại bệnh tật.
Bên cạnh đó, luôn giữ ấm cơ thể cho trẻ, đặc biệt là vùng cổ, ngực; đeo khẩu trang cho trẻ khi ra ngoài, hạn chế để trẻ tiếp xúc với những nơi có khói, bụi, ô nhiễm… có thể xâm nhập gây hại cho trẻ nhỏ.
Hiền Chúc [BV Sản Nhi Bắc Giang]
Viêm mũi dị ứng quanh năm: Nguyên nhân và cách phòng tránh
Mụn trong mũi: Đi tìm nguyên nhân và cách khắc phục
Viêm mũi dị ứng: Nguyên nhân, cách điều trị và phòng ngừa
Những cách giảm khô mũi bạn có thể áp dụng ngay tại nhà
Cha mẹ học cách xử lý bệnh “Viêm mũi dị ứng ở trẻ em”
Viêm mũi vận mạch: Nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán và điều trị
Viêm mũi khi mang thai và những điều mẹ bầu nên biết
8 biện pháp ngăn chặn chứng chảy nước mũi tại nhà
Chi tiết cách sử dụng thuốc xịt mũi bạn cần nắm rõ
4 cách trị viêm mũi dị ứng bằng tỏi tưởng khó nhưng lại dễ
Trong những tháng đầu đời, con yêu dễ mắc phải các chứng bệnh về đường hô hấp. Tuy nhiên, bạn có thể giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn nếu biết cách rửa mũi cho trẻ sơ sinh.
Một trong những cách tự nhiên để làm sạch khoang mũi của trẻ sơ sinh là làm bé hắt hơi để loại bỏ sự tắc nghẽn và các chất nhầy dư thừa bị tích tụ bên trong. Tuy nhiên, nếu bé vẫn còn khó chịu, bạn có thể áp dụng 5 cách rửa mũi cho bé dưới đây để vệ sinh đường hô hấp của con.
1. Cách rửa mũi cho trẻ sơ sinh bằng nước muối sinh lý
Sử dụng chai nhỏ mũi có thành phần muối là lựa chọn an toàn nhất để rửa mũi cho trẻ sơ sinh và thâm chí là trẻ trong độ tuổi tập đi. Cách rửa mũi cho trẻ sơ sinh bằng nước muối sinh lý khá đơn giản.
Bạn chỉ cần đặt con nằm xuống, cẩn thận nghiêng đầu bé một chút và nhỏ từ 2 – 3 giọt nước muối sinh lý. Cách rửa mũi bằng nước muối sinh lý cho trẻ này sẽ giúp giảm hiện tượng nghẹt mũi và thông đường thở cho bé tốt hơn.
2. Rửa mũi cho trẻ bằng dung dịch vệ sinh đường mũi
Các sản phẩm như ống cao su xịt mũi hoặc máy hút mũi có thể loại bỏ hiệu quả chất nhầy khỏi mũi bé. Để rửa mũi cho trẻ sơ sinh dưới 3 – 6 tháng tuổi, bạn hãy dùng dung dịch isotonic [cùng một nồng độ muối như chất lỏng trong cơ thể] vì tính nhẹ dịu.
Ở những bé lớn hơn, bạn có thể sử dụng dung dịch vệ sinh có chứa hypertonic [có nồng độ muối cao hơn so với các chất lỏng trong cơ thể] để rửa mũi cho bé. Hầu hết các loại nước rửa mũi cho bé này đều có thể dễ dàng tìm mua ở quầy thuốc hoặc tự chuẩn bị.
Cách pha dung dịch vệ sinh bằng nước muối
Dung dịch nước muối sẽ làm lỏng và giảm bớt chất nhầy tích tụ dày đặc trong đường mũi của con. Tuy nhiên, bạn không nên áp dụng phương pháp này quá 4 lần/ngày. Cách pha dung dịch rửa mũi:
- Hòa 1/4 thìa cà phê muối với 1 cốc nước sôi
- Để thật nguội
- Chỉ sử dụng dung dịch này trong vòng 3 ngày, sau đó cần thay mới.
Cách nhỏ nước muối vệ sinh mũi cho trẻ
- Đặt trẻ nằm yên, để đầu con cao hơn một chút
- Nhỏ từ 2 – 3 giọt dung dịch nước muối vào mũi bé, đợi 30 – 60 giây
- Nghiêng người con sang một bên để làm ráo mũi, lấy khăn giấy thấm nước mũi
- Nhẹ nhàng lau xung quanh lỗ mũi mà không xâm nhập sâu vào lỗ mũi. Làm sạch ống nhỏ sau mỗi lần sử dụng.
Cách rửa mũi cho trẻ sơ sinh bằng ống bơm
Để rửa mũi cho trẻ sơ sinh đúng cách bằng ống bơm, bạn hãy thực hiện theo các bước sau:
- Đặt bé ở tư thế ngồi. Bóp không khí ra khỏi ống bơm và giữ tay nắm
- Đặt đầu ống bơm ngay bên trong lỗ mũi nhưng không đưa vào quá sâu. Thả tay cầm áp để hút chất nhầy ra
- Đưa ống tiêm ra khỏi lỗ mũi của em bé và thấm chất nhầy bằng khăn giấy
- Vệ sinh ống bơm bằng nước sạch trước khi sử dụng lại.
Cách rửa mũi cho trẻ nhỏ bằng bóng hút mũi
Một số bố mẹ sử dụng dụng cụ vệ sinh mũi cho bé như bóng hút mũi để rửa mũi cho trẻ và cảm thấy sản phẩm ít gây xâm lấn, mang lại hiệu quả cao và dễ sử dụng hơn so với ống bơm. Hướng dẫn vệ sinh mũi cho trẻ sơ sinh như sau:
- Rửa tay thật sạch trước và sau khi rửa mũi cho trẻ
- Đặt bé nằm ngửa, mặt hướng lên trần nhà. Nhờ người giữa bé ở tư thế này hoặc quấn lại bằng khăn, giữ tay bé 2 bên hông
- Nhỏ vào một bên mũi bé 3 – 4 giọt nước muối [ hoặc theo chỉ định của bác sĩ ]. Giữ bé ở tư thế này 1 phút.
- Trước khi đưa vòi hút vào mũi bé, bóp xẹp phần bóng bằng ngón cái
- Đưa đầu nhọn của vòi hút vào mũi bé một cách nhẹ nhàng đến khi bịt kín mũi bé.
- Buông nhẹ ngón cái để hút không khí vào lại trong bóng, lực hút sẽ kéo theo chất nhầy của mũi vào trong bóng
- Lấy vòi hút ra khỏi mũi bé, bóp bóng đẩy bỏ chất nhầy mũi vào mẫu khăn giấy
- Lặp lại từ bước 3 đến bước 7 với bên mũi còn lại. Mỗi bên mũi cần được rửa nhiều lần để lấy sạch chất nhầy
- Lau sạch nhầy mũi bên ngoài quanh mũi bé bằng khăn giấy
- Vệ sinh súc rửa và lau sạch bóng hút mũi bằng nước xà phòng ấm sau mỗi lần sử dụng.
Hút đờm dãi ở miệng và họng là phương pháp rửa mũi cho trẻ sơ sinh được thực hiện bởi nhân viên y tế hoặc bác sĩ trong một vài trường hợp như:
- Nếu chất nhầy không thể lấy ra bằng ống xy-lanh hoặc máy hút
- Nếu trẻ nhỏ thở có âm thanh bất thường
- Trẻ nhỏ cần nhiều khí oxy hơn
- Nếu trẻ gặp khó khăn khi đồng thời phải thở và ăn
Bác sĩ sẻ đổ dung dịch nước muối rửa mũi vào ly. Dùng một ống có kết nối với thiết bị hút hút dung dịch nước muối rửa mũi vào ống, dùng công tắc để giữ nước lại. Sau đó, từ từ luồn ống này vào một bên mũi bé cho đến khi nó chạm vào phần sau của cổ họng. Bật công tắc để nước trong ống chảy ra làm loãng đờm dãi, sau đó hút đờm dãi này vào ống. Cuối cùng, bác sĩ sẽ rút ống ra ngoài. Phương pháp này được tiến hành nhiều lần đến khi con thở dễ dàng hơn.
4. Rửa mũi cho trẻ bằng phương pháp xông hơi
Đầu tiên, bạn hãy mở vòi nước nóng trong phòng tắm trong vài phút cho đến khi căn phòng có nhiều hơi nước. Sau đó, ngồi cùng con trong phòng tắm một khoảng thời gian. Phương rửa mũi cho trẻ sơ sinh này này có thể cải thiện tình trạng khó thở ở trẻ nhỏ.
Ngoài ra, để giúp con thở dễ hơn, bạn nên cho bé uống nhiều nước và dùng máy xông hơi. Bằng cách này, dịch nhầy sẽ trở nên loãng và dễ bị trục xuất ra ngoài hơn. Đây cũng cách rửa mũi cho trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi rất hiệu quả.
5. Kê đầu cao hoặc sử dụng máy phun sương
Khi trẻ sơ sinh bị khó thở, bạn hãy giúp bé bằng cách để gối đầu của trẻ cao hơn một chút. Ngoài ra, không khí quá khô còn khiến đường hô hấp khó chịu. Do vậy, bạn nên chạy máy phun sương để làm dịu hệ hô hấp của bé.
Câu hỏi thường gặp khi rửa mũi cho trẻ
Có nên rửa mũi cho trẻ sơ sinh không? Có nên nhỏ mũi cho trẻ sơ sinh hàng ngày? Đây là những băn khoăn phổ biến của các bậc phụ huynh.
Rửa mũi cho trẻ sơ sinh đúng cách có thể giúp loại dịch tiết, bụi bẩn bên trong mũi để đường thở thông thoáng. Tuy nhiên, bạn không nên lạm dụng quá nhiều vì có thể ảnh hưởng đến niêm mạc còn non yếu và nhạy cảm của trẻ.
Do đó, bạn nên rửa mũi cho con yêu nếu:
- Bé có hiện tượng khó thở do dịch nhầy gây nghẹt mũi
- Thở khò khè do chất nhầy
- Dịch mũi đặc quánh, không thể tự chảy
- Trẻ tiếp xúc với môi trường khói bụi, ô nhiễm…
Nên rửa mũi cho trẻ sơ sinh ngày mấy lần?
Bạn chỉ nên rửa mũi cho con 2 – 5 lần/ngày. Không lạm dụng hút mũi cho trẻ sơ sinh quá nhiều lần, nhất là khi bé có dấu hiệu viêm mũi vì sẽ khiến mũi con khô hơn, rát vì niêm mạc mũi tổn thương và mất đi độ ẩm.
Có thể rửa mũi cho trẻ trong lúc tắm không?
Bạn có thể làm sạch mũi của bé trong thời gian tắm bằng cách nhẹ nhàng lau bằng tăm bông nhúng nước ấm. Không nên chèn bất cứ vật gì vào lỗ mũi của bé để tránh bất kỳ tổn thương nào có thể xảy ra đối với vách mũi.
Lưu ý khi vệ sinh mũi cho trẻ sơ sinh
Để rửa mũi cho trẻ sơ sinh đúng cách, bạn cần lưu ý một số điều sau khi vệ sinh mũi cho trẻ sơ sinh:
- Quá trình vệ sinh nên diễn ra nhẹ nhàng, đặc biệt là khi sử dụng ống bơm. Việc hút chất nhầy quá mạnh sẽ khiến các mô nhỏ bên trong mũi vỡ ra, dẫn đến chảy máu và làm cho tình trạng khó thở trở nên nghiêm trọng hơn.
- Không nên hút đờm dãi ở miệng và họng quá 2 – 3 lần/ngày để tránh làm mỏng thành mũi, tạo ra tổn thương không đáng có.
- Người lớn phải vệ sinh tay kỹ lưỡng trước khi thực hiện quá trình vệ sinh mũi cho bé bằng cách dùng xà phòng hoặc nước rửa tay khô.
- Đừng lo lắng nếu con hắt hơi trong quá trình rửa mũi, các dung dịch vệ sinh vẫn có thể đi vào lỗ mũi của bé.
- Trong trường hợp trẻ phản ứng mạnh, bạn hãy thử lại sau một thời gian.
- Đọc kỹ hướng dẫn trước khi dùng với các loại máy hút mũi, ống bơm. Kiểm tra lực hút của các sản phẩm này bằng cách đặt ngón tay lên đầu hút.
- Sau khi sử dụng, làm sạch tất cả các bộ phận của thiết bị và ống bơm bằng xà phòng hoặc nước ấm.
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.