Dàn ý
1. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Nguyễn Khuyễn [những nét tiêu biểu về cuộc đời, sự nghiệp sáng tác…]
- Giới thiệu về bài thơ “Bạn đến chơi nhà” [hoàn cảnh ra đời, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật…]
2. Thân bài: Cảm nhận về tác phẩm
a. Cảm xúc khi bạn đến chơi nhà
- Cách giới thiệu giản dị, gần gũi với đời sống:
+ Đã bấy lâu nay: chỉ thời gian đã lâu lắm rồi
+ Bác tới nhà: chỉ sự việc bạn đến thăm
- Giọng điệu: vồn vã, chân thành, cởi mở.
- Cách xưng hô: bác – một danh từ chỉ người, được dùng như đại từ, qua đó thể hiện thái độ niềm nở, thân tình, quý trọng của tác giả đối với bạn.
- Hai vế câu sóng đôi như một lời reo vui, đón khách, thể hiện sự xúc động ngọt ngào. Qua đó, cho thấy mối quan hệ gần gũi, thân mật giữa chủ và khách.
⇒ Câu nhập đề tự nhiên như một lời nói mộc mạc, như một tiếng reo vui, thể hiện sự chân tình, niềm xúc động của tác giả khi bạn đến chơi nhà.
b. Hoàn cảnh của nhà thơ khi bạn đến chơi nhà
- Tác giả đã tạo ra một tình huống, một hoàn cảnh rất đặc biệt khi bạn đến chơi nhà:
+ Muốn ra chợ thì chợ xa
+ Muốn sai trẻ thì trẻ đi vắng
+ Muốn bắt cá thì ao sâu
+ Muốn đuổi gà thì vườn rộng, rào thưa
+ Những thực phẩm như thịt, cá, rau đậu của vườn lại chưa ăn được
+ Miếng trầu cũng không có
⇒ Tình huống được tạo ra có tính bông đùa, có sẵn nhưng hóa ra lại không có gì, từ đó cho thấy hoàn cảnh éo le của tác giả. Vật chất không có, chỉ có sự chân tình tiếp đãi bạn.
- Nghệ thuật:
+ Nhịp thơ 3/4: tạo âm hưởng nhịp nhàng, chậm rãi, khoan thai
+ Phép đối chặt chẽ, lặp cấu trúc cụm từ, sử dụng tính từ, từ phủ định…
⇒ Tạo dựng một tình huống éo le đó là cách nói hài hước, phóng đại về cuộc sống thiếu thốn vật chất của tác giả, qua đó thể hiện sự hóm hỉnh, hài hước của một nhà nho thanh bạch.
c. Tình bạn thắm thiết của tác giả
- Sử dụng từ nhiều nghĩa “ta”:
+ Ta [1]: chủ nhà – nhà thơ
+ Ta [2]: khách – bạn
- Sử dụng quan hệ từ “với” nối liền hai chữ ta, qua đó ta thấy giưa chủ và khách dường như không còn khoảng cách, tuy hai mà một, gắn bó, hòa hợp, vui vẻ, trọn vẹn.
⇒ Câu thơ đã đúc kết lại giá trị của toàn bài thơ, bộc lộ tình cảm sâu sắc của nhà thơ đối với bạn, khẳng định một tình bạn đậm đà thắm thiết, trọn vẹn mà trong sáng, vượt qua mọi thử thách tầm thường.
3. Kết bài
- Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ:
+ Nội dung: ca ngợi tình bạn chân thành, thắm thiết, mộc mạc của tác giả
+ Nghệ thuật: thể thơ thất ngôn bát cú, giọng thơ chất phác, hồn nhiên, tạo tình huống thú vị, bất ngờ, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa ngôn ngữ bác học và ngôn ngữ đời thường…
- Cảm nhận về bài thơ và liên hệ với tình bạn của bản thân.
Bài mẫu
Bài tham khảo số 1
Viết về bạn là một đề tài thường gặp của các thi nhân xưa. Có lẽ sâu sắc hơn cả là tình bạn của Nguyễn Khuyến giành cho Dương Khuê khi ông qua đời. Và đặc biệt hơn trong bài Bạn đến chơi nhà tình cảm ấy lại được biểu lộ thật thân thiết và đáng kính trọng biết bao. Đồng thời Nguyễn Khuyến cùng bày tỏ một quan điểm về mối quan hệ giữa vật chất và tình cảm:
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Bác đến chơi đày, ta với ta.
Bạn hiền khi gặp lại nhau thì ai mà chẳng vui. Ở đây Nguyễn Khuyến cũng vui mừng xiết bao khi lâu ngày gặp lại bạn cũ. Lời chào tự nhiên thân mật bỗng biến thành câu thơ:
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà
Cách xưng hô bác, tôi tự nhiên gần gũi trong niềm vui mừng khi được bạn hiền đến tận nhà thăm. Phải thân thiết lắm mới đến nhà, có lẽ chỉ bằng một câu thơ - lời chào thế hiện được hết niềm vui đón bạn của tác giả như thế nào? Sau lời chào đón bạn, câu thơ chuyển giọng lúng túng hơn khi tiếp bạn:
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa
Cách nói hóm hỉnh cho thấy trong tình huống ấy tất yếu phải tiếp bạn theo kiểu “cây nhà lá vườn” của mình. Ta thấy rằng Nguyễn Khuyên đã cường điệu hoá hoàn cảnh khó khăn thiếu thốn của mình đến nỗi chẳng có cái gì để tiếp bạn:
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa
Ao sâu nước cả, khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa, khó đuổi gà
Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa
Ta hiểu vì sao sau lời chào hỏi bạn, tác giả nhắc đến chợ, chợ là thể hiện sự đầy đủ các món ngon để tiếp bạn. Tiếc thay chợ thì xa mà người nhà thì đi vắng cả. Trong không gian nghệ thuật này chúng ta thấy chỉ có tác giả và bạn mình [hai người] và tình huống.
Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Đến cả miếng trầu cũng không có, thật là nghèo quá, miếng trầu là đầu câu chuyện cá, gà, bầu, mướp... những thứ tiếp bạn đều không có. Nhưng chính cái không có đó tác giả muốn nói lên một cái có thiêng liêng cao quý - tình bạn chân thành thắm thiết. Câu kết là một sự “bùng nổ” về ý và tình. Tiếp bạn chẳng cần có mâm cao cỗ đầy, cao lương mĩ vị, cơm gà cá mỡ, mà chỉ cần có một tấm lòng, một tình bạn chân thành thắm thiết.
Bác đến chơi đây, ta với ta
Lần thứ hai chữ bác lại xuất hiện trong bài thơ thể hiện sự trìu mến kính trọng. Bác đã không quản tuổi già sức yếu, đường xá xa xôi, đến thăm hỏi thì còn gì quý bằng. Tình bạn là trên hết, không một thứ vật chất nào có thể thay thế được tình bạn tri âm tri kỉ. Mọi thứ vật chất đều “không có” nhưng lại “có” tình bằng hữu thâm giao. Chữ ta là đại từ nhân xưng, trong bài thơ này là bác, là tôi, là hai chúng ta, không có gì ngăn cách nữa. Tuy hai người nhưng suy nghĩ, tình cảm, lý tưởng sống của họ hoàn toàn giống nhau. Họ coi thường vật chất, trọng tình cảm, họ thăm nhau đến với nhau là dựa trên tình cảm, niềm gắn bó keo sơn thắm thiết. Tình bạn của họ là thứ quý nhất không có gì sánh được. Ta còn nhớ rằng có lần khóc bạn Nguyễn Khuyến đã viết:
Rượu ngon không có bạn hiền
Không mua không phải không tiền không mua
Câu thơ nghĩ, đắn đo muốn viết
Viết đưa ai, ai biết mà đưa?
Giường kia, treo những hững hờ
Đàn kia, gảy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn
Có thể trong bài thơ: này chính là cuộc trò chuyện thăm hỏi của Nguyễn Khuyến với Dương Khuê. Tình bạn của Nguyễn Khuyến và Dương Khuê gắn bó keo sơn. Trong đoạn thơ trên ta thấy rằng khi uống rượu khi làm thơ... Họ đều có nhau. Không chỉ có bài thơ Khóc Dương Khuê.
Một số vần thơ khác của Nguyễn Khuyến cũng thể hiện tình bạn chân thành, đậm đà:
Từ trước bảng vàng nhà sẵn có
Chẳng qua trong bác với ngoài tôi
[Gửi bác Châu Cầu]
Đến thăm bác, bác đang đau ốm ,
Vừa thấy tôi bác nhổm dậy ngay
Bác bệnh tật, tôi yếu gầy
Giao du rồi biết sau này ra sao
[Gửi thăm quan Thượng Thư họ Dương]
Bài thơ này viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật, niêm, luật bằng trắc, đối chặt chẽ, hợp cách. Ngôn ngữ thuần nôm nghe thanh thoát nhẹ nhàng tự nhiên. Ta có cảm giác như Nguyễn Khuyến xuất khẩu thành thơ. Bài thơ nôm khó quên này cho thấy một hồn thơ đẹp, một tình bằng hữu thâm giao. Tình bạn của Nguyễn Khuyến thanh bạch, đẹp đẽ đối lập hẳn với nhân tình thế thái “Còn bạc còn tiền còn đệ tử - Hết cơm hết rượu hết ông tôi” mà Nguyễn Bỉnh Khiêm đã kịch liệt lên án. Hai nhà thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm và Nguyễn Khuyến sống cách nhau mấy trăm năm mà có chung một tâm hồn lớn: nhân hậu, thủy chung, thanh bạch. Tấm lòng ấy thật xứng đáng là tấm gương đời để mọi người soi chung.
Loigiaihay.com
Xem thêm bài tham khảo khác tại đây:
Bài tham khảo số 2
Phát biểu cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà và dàn ý cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà hay nhất, mang đầy đủ ý nghĩa bài thơ Bạn đến chơi nhà.
Bài thơ bạn đến chơi nhà nói lên một tình bạn giản dị, đơn sơ, không vật chất. Dưới đây là dàn ý và cảm nghĩ về bài thơ bạn đến chơi nhà, các em tham khảo để hoàn thành bài viết được điểm cao.
Khám phá dàn ý và cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà
Dàn ý cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà
a. Mở bài
- Bài thơ Bạn đến chơi nhà của tác giả Nguyễn Khuyến viết về một tình bạn đẹp giữa ông và người bạn tên Dương Khuê.
- Nói về một tình bạn tri kỉ, không cần giàu sang vẫn là một tình bạn đẹp
b. Thân bài
Trong câu thơ đầu tiên của bài thơ “Bạn đến chơi nhà”
“Đã bấy lâu nay bác tới nhà”
- Nói về thời gian dài xa cách mới được gặp lại nhau
- Cách xưng hô thân mật, gần gũi bằng danh từ “Bác”
- Thể hiện tình bạn đẹp, tri kỷ
- Câu thơ như tiếng lòng vui tươi, nhớ nhung, sau bao lâu mới được gặp lại người bạn thân quý mến.
Trong 6 câu thơ tiếp theo
Miêu tả hoàn cảnh, không gian được gặp bạn thân
Chợ búa thì lại ở quá xa, trong nhà không có trẻ con để sau bảo
=> Không thể sắm sửa đãi bạn một bữa ngon lành, thịnh soạn
Muốn bắt cá nhưng cá nhưng ao sâu không bắt được, gà trong vườn thì không dễ bắt được.
=> Ngay cả những món ăn cây nhà lá vườn cũng không thể mời bạn
Trong vườn thì cả chỉ mới bắt đầu ra nụ, quả bầu thì còn non chưa ăn được, mướp thì vẫn còn bông.
=> Rau củ quả đơn giản cũng chẳng có
Cuối cùng chỉ còn có thể tâm sự hàn huyên với nhau
=>Trong nhà từ món ăn quê nhà đến những món ăn cao sang cũng cahwngr có mà tiếp đãi bạn thân. Tác giả đưa ra những chi tiết “không” nhằm ngụ ý rằng tình bạn giữa hai người không cần đến vật chất cũng vẫn đẹp và đáng quý.
Ở câu thơ cuối
“Bác đến chơi đây ta với ta”
Cụm từ “ta với ta” ý chỉ có hai người là tác giả và bạn của ông
=> Tình bạn bền chặt, gắn bó
c. Kết bài
Khẳng định lại nội dung và giá trị nghệ thuật của bài thơ Bạn đến chơi nhà
- Một tình bạn hồn nhiên, phi vật chất, keo sơn, gắn bó, tri kỷ
- Sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú đường luật, phép lặp từ và lối thơ hài hước, cùng tình huống truyện hay.
Bài văn cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà [ Mẫu số 1 ]
Bài thơ Bạn đến chơi nhà của nhà thơ Nguyễn Khuyến là bài thơ mang đến một tính huống dở khóc dở cười nhưng lại chứa đựng một ý nghĩa vô cùng sâu xa. Bài thơ được tác giả sáng tác chỉ với 8 câu thơ với lời thơ đơn giản, mộc mạc nhưng lại rất tinh tế.
Bài thơ nói về một tình bạn đẹp giữa ông và người bạn thân tên Dương Khuê. Bài thơ như một câu chuyện tự bộc bạch hết nỗi niềm và tình cảm dành cho tình bạn tri kỷ.
Đến với câu thơ đầu tiên, tác giả như vỡ oà những cảm xúc vui mừng rỡ sau thời gian dài mới được gặp lại bạn thân:
“Đã bấy lâu nay Bác đến nhà”
Tác giả sử dụng cụm từ “đã bấy lâu nay” ngụ ý rằng đã từ rất lâu rồi tôi và bạn mới được gặp lại nhau, đồng thời thể hiện một tình cảm dạt dào, tha thiết dành cho người bạn xa cách thời gian dài. Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng cách xưng hô qua danh từ “bác” thể hiện một sự thân thiết, ân cần và gần gũi. Chỉ với câu thơ đầu nhưng tác giả đã gợi lên một tình bạn keo sơn, bền bỉ.
Cứ ngỡ, tình bạn đẹp ấy sẽ được tiếp đón bằng những món ăn ngon. Ấy vậy mà, một tình huống dở dở cười xuất hiện:
“Trẻ thời đi vắng chợ thời xa”
Bạn đến chơi tôi rất muốn tiếp đãi bạn bằng những món ăn cao sang thế nhưng trẻ con thì không có để sai khiến, chợ thì ở quá xa, tuổi tôi đã lớn cũng chẳng thể đi đâu xa được. Cứ ngỡ, sáng kiến cơm nhà lá vườn của tác giả cứu vớt được tình huống lúc bấy giờ, thế nhưng:
“Ao sâu nước cả khôn chài cá
Vườn rộng rào thưa khó đuổi gà”
Những món ăn ở vườn nhà cũng chẳng khá hơn khi muốn đãi bạn món cá thì ao lại quá sâu không bắt được, có gà nhưng “vườn rộng, rào thì thưa” không dễ để bắt gà. Vậy nhà thơ sẽ dùng cái gì để tiếp đón bạn quý đây?
“Cải chửa ra cây, cà mới nụ
Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa”
Thôi thì đành tiếp bạn những món rau dân giã, thế nhưng ra đến vườn thì cải thì chưa ra cây, cà thì mới chớm nụ, bầu và mướp thì chưa thành quả. Tình huống dưỡng như đã trở nên khó xử hơn.
Thế là chỉ còn lựa chọn cuối cùng:
“Đầu trò tiếp khách, trầu không có”
Vì không có những món ăn dù dân giã hay cao sang để tiếp đãi bạn, chỉ có sự chân thành, vui vẻ qua những câu chuyện tâm tư. Thoạt mới nhìn vào bài thơ cứ ngỡ tác giả đang than vãn với người bạn của mình về sự nghèo khổ, khốn khó, thế nhưng ý nghĩa sâu xa có ai biết. Tác giả sử dụng phép lặp “không” như muốn khẳng định về tình bạn gắn bó keo sơn, chẳng vì vật chất mới chơi cùng với nhau. Tình bạn tri kỷ chỉ cần nhìn thấy nhau hạnh phúc, khỏe mạnh là đủ vui rồi, cũng đủ để trường tồn mãi với thời gian.
Câu thơ cuối như lời giãi bày:
“Bác đến chơi đây ta với ta”
Danh từ “Bác” một lần nữa lại xuất hiện như một sự trân trọng, yêu thương. Đồng thời thể hiện sự biết ơn đối với người bạn thân đã lặn lội đường xá xa xôi đến chơi với tác giả. Cụm từ “ta với ta” ám chỉ tôi với bạn. Đến đây cả hai như cùng chung một nỗi niềm, một sự cảm thông, trân quý lẫn nhau. Chẳng cần mâm đầy món cao sang, chỉ cần tôi và bác được gặp nhau cũng đủ thân tình. Chắc chắn đây là một tình bạn đáng để học hỏi, tri kỷ và đáng quý. Một tình bạn chân thành, không vụ lợi. Câu thơ cuối như làm sáng cả bài thơ, thật ấm áp làm sao.
Bài thơ khép lại mang một ý nghĩa rằng tình bạn chỉ đơn giản xuất phát từ trái tim, sự chân thành, không vụ lợi, phi vật chất đó mới chính là tình bạn đẹp. Tác giả sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú đường luật với luật lệ nghiêm ngặt nhưng vẫn toát lên sự dí dỏm, vui tươi, lạc quan trong từng câu thơ. Cùng với tác sử dụng nghệ thuật phép lặp “không” nhằm khẳng định một tình bạn keo sơn, bền chặt chẳng cần mâm cao cỗ đầy nhưng cả hai vẫn vui vẻ trò chuyện, tương thông lẫn nhau. Bài thơ như muốn truyền tải một ý nghĩa cao đẹp về tình bạn đích thực
Bài văn cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà [ Mẫu số 2 ]
Bài thơ Bạn đến chơi nhà của tác giả Nguyễn Khuyến viết về một tình bạn đẹp giữa ông và người bạn tên Dương Khuê. Nói về một tình bạn tri kỷ, không cần giàu sang vẫn là một tình bạn đẹp:
“Đã bấy lâu nay bác tới nhà
Trẻ thời đi vắng. chợ thời xa”
Bài thơ tạo ra một tình huống trớ trêu khi bạn đến chơi nhà. Đã rất lâu người bạn thân nhất của tác giả mới có dịp đi đường xá xa xôi đến để gặp ông, ấy vậy mà vì những lý do khách quan mà tác giả không thể tiếp đón bạn mình một cách nồng nhiệt nhất.
Trẻ con trong nhà thì không có ai, chợ thì lại xa với nhà không thể nào mua những món ngon để mời bạn. Tác giả suy nghĩ đến những món ăn “cơm nhà lá vườn”, thế nhưng ra đến vườn thì ao quá sâu không có cá, gà thì không thể bắt được. Tác giả rất muốn mời bạn thân nhất của mình những gì ngon nhất nhưng đều không thể.
Ngay cả những món dân giã như rau cải thì chỉ mới ra hoa, quả cà chỉ mới chớm nụ, quả bầu mướp thì chưa có quả. Tác giả cảm thấy buồn khi người bạn thân nhất của mình đến chơi nhà mà lại không thể tiếp đón bạn tử tế.
Trong tình cảnh không khả quan ấy, tác giả cũng chỉ biết “Bác đến chơi đây, ta với ta”:
“Đầu trò tiếp khách, trầu không có
Bác đến chơi đây, ta với ta”
Chẳng cần cao sang, quyền quý, vật chất hóa lên nhưng ở hai câu thơ trên cũng đủ để thấy tình bạn của hai người rất mộc mạc và bình dị. Tuy hai mà một, tình bạn dẫu không có vật chất vẫn đẹp, vẫn đáng quý. Qua câu thơ như toát lên một sự tình nghĩa cao quý, một tình bạn tri âm tri kỷ đáng kính trọng và học hỏi.
Bài thơ “Bạn đến chơi nhà” sử dụng những ngôn ngữ bình dị, mộc mạc nhưng chan chứa sự chân thành, lối thơ tự nhiên dễ đi vào lòng người. Ca ngợi tình bạn phi vật chất, tri âm tri kỷ, đáng quý và trân trọng trong cuộc sống con người. Không dễ để ta có thể tìm được một tình bạn đẹp như trên, nên hãy gìn giữ những tình bạn hiện có.
Hy vọng bài viết trên sẽ giúp các nắm bắt được nội dung và kiến thức cho đề bài cảm nghĩ về bài thơ Bạn đến chơi nhà. Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. chúc các em học giỏi.
- Xem thêm: Nội dung và nghệ thuật bài thơ Bạn đến chơi nhà chi tiết