a. Giàu lòng nhân ái, có tấm lòng vị tha, nhân hậu
b. Là người cha vô cùng thương con, lo lắng cho con
c. Giàu lòng tự trọng.
Giới thiệu về nhân vật ông Giáo trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao: Ông Giáo là một người từng trải với những suy nghĩ và trăn trở về cuộc đời và số phận con người. Ông Giáo là hiện thân của cái đẹp, là tư tưởng lỗi lạc nhưng sinh nhầm thời thế.
- Phân tích các nét đẹp của ông Giáo được thể hiện của hành động, suy nghĩ đối với người xung quanh:
=> Tâm tư, trăn trở cũng như suy nghĩ của nhà văn được thể hiện rõ ràng qua nhân vật ông Giáo
- Giới thiệu khái quát về nhân vật ông giáo: Nhân vật ông giáo trong tác phẩm tuy không phải là nhân vật chính nhưng lại vô cùng quan trọng trong việc thể hiện tư tưởng của tác giả.
- Ông giáo là một tri thức nghèo ở nông thôn, có hoàn cảnh khó khăn.
=> Cuộc sống khó khăn bao trùm lên ngôi làng nhỏ, dù là một người trí thức cũng không thể thoát khỏi vòng vây của cái đói, cái khổ.
- Ông giáo khác vợ ông ở chỗ, dù nghèo đói, túng quẫn, nhưng ông vẫn giữ được cái phẩm chất, cái lòng thương người, đồng cảm của mình, đặc biệt là với ông bạn già – lão Hạc.
- Không chỉ với lão Hạc, ông giáo cũng hiểu và thông cảm cho sự ích kỉ của người vợ: “Vợ tôi không ác, nhưng thị khổ quá rồi”
- Tưởng như trong câu chuyện này, lão Hạc đã là người khổ nhất, đáng thương nhất, nhưng nếu như nhìn lại tất cả, có lẽ ông giáo mới là người đáng thương nhất.
=> Tình cảnh bế tắc và tấm lòng nhân đạo của ông giáo khiến người đọc thấy đâu đó trong con người ông là nỗi lòng, tâm sự của chính tác giả - nhà văn Nam Cao.
1.Phân tích tâm trạng diễn biến của lão Hạc xung quanh việc bán chó. Qua đó, em thấy lão Hạc là người như thế nào ?
2.Em hiểu như thế nào về nguyên nhân cái chết của lão Hạc ? Qua những điều lão Hạc thu xếp nhờ cậy "ông giáo" rồi sau đó tìm đến cái chết, em suy nghĩgì về tình cảnh và tính cách của lão ?
3.Em thấy thái độ, tình cảm của nhân vật "tôi" đối với lão Hạc như thế nào ?
4.Khi nghe Bình Tư cho biết lão Hạc xin bả chó để bắt một con chó hàng xóm thì nhân vật "tôi" cảm thấy "cuộc đời quả thật ... đáng buồn", nhưng khi chứng kiến cái chết đau đớn của lão Hạc, "tôi" lại nghĩ : "Không ! Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn, hay vẫn đáng buồn nhưng lại đáng buồn theo một nghĩa khác". Em hiểu ý nghĩ đó của nhân vật "tôi" như thế nào ?
5.Theo em, cái hay của truyện thể hiện rõ nhất ở những điểm nào ? Việc tạo dựng tình huống truyện bất ngờ có tác dụng như thế nào ? Cách xây dựng nhân vật có gì đặc sắc ? Việc truyện được kể bằng lời của nhân vật "tôi" [ngôi thứ nhất] có hiệu quả nghệ thuật gì ?
6.Em hiểu thế nào về ý nghĩ của nhân vật "tôi" [có thể coi là tác giả] qua đoạn văn sau :
"Chao ôi ! Đối với những người ở xung quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi... toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn ; không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương ; không bao giờ ta thương [...]. Cái bản tính tốt của người ta bị những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ che lấp mất".
7.Qua đoạn trích Tức nước vỡ bờ và truyện ngắn Lão Hạc, em hiểu gì về cuộc sống và phẩm chất của người nông dân trong xã hội cũ ?
Lời giải:
A. Bố cục
Bài này chia làm 3 phần :
- Phần 1 :Từ đầu…nó thế này ông giáo ạ: Sự day dứt, dằn vặt của lão Hạc sau khi bán con Vàng.
- Phần 2 :Tiếp…một thêm đáng buồn :Lão Hạc gửi gắm tiền bạc, trông nom nhà cửa.
- Phần 3 : Còn lại :Cái chết của lão Hạc.
B. Tóm tắt
Lão Hạc là người hàng xóm của ông giáo. Lão có người con trai đi phu đồn điền cao su. Lão sống với một con chó vàng là kỉ vật của con trai. Hoàn cảnh khó khăn, lão từ chối mọi sự giúp đỡ gần như là hách dịch. Quyết không xâm phạm vào mảnh vườn dành cho con, lão bán con chó, tự lo liệu đám ma của mình và tự tử bằng bả chó.
Đọc - Hiểu văn bản
Câu 1 trang 48 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 :Phân tích tâm trạng diễn biến của lão Hạc xung quanh việc bán chó. Qua đó, em thấy lão Hạc là người như thế nào ?
Tâm trạng của lão Hạc khi bán "cậu Vàng" :
- Qua nhiều lần lão Hạc nói đi nói lại ý định bán "cậu Vàng" với ông giáo, có thể thấy lão đã suy tính, đắn đo nhiều lắm. Lão coi việc này rất hệ trọng bởi "cậu Vàng" là người bạn thân thiết, là kỉ vật của anh con trai mà lão rất thương yêu.
- Sau khi bán "cậu Vàng", lão Hạc cứ day dứt, ăn năn vì "già bằng này tuổi đầu rồi còn đánh lừa một con chó". Cả đời, ông già nhân hậu này nào đã nỡ lừa ai! Chú ý phân tích các chi tiết miêu tả bộ dạng, cử chỉ của lão Hạc lúc kể lại với ông giáo chuyện bán "cậu Vàng". Các chi tiết về ngoại hình này thể hiện một cõi lòng đang vô cùng đau đớn, đang xót xa ân hận.
Chung quanh việc lão Hạc bán "cậu Vàng", chúng ta nhận ra đây là một con người sống rất tình nghĩa, thủy chung, rất trung thực. Đặc biệt, từ đây, ta càng thấm thía lòng thương con sâu sắc của người bố nghèo khổ. Từ ngày anh con trai phẫn chí bỏ đi phu đồn điền vì không có tiền cưới vợ, có lẽ lão Hạc vừa mong mỏi chờ đợi vừa luôn mang tâm trạng ăn năn, cảm giác "mắc tội" bởi không lo liệu nổi cho con. Người bố tội nghiệp này còn mang cảm giác day dứt vì đã không cho con bán vườn lấy vợ. Lão cố tích góp, dành dụm để khỏa lấp đi cái cảm giác ấy. Vì thế, dù rất thương cậu Vàng, đến tình cảnh này lão cũng quyết định bán nó bởi nếu không sẽ phải tiêu phạm vào đồng tiền, mảnh vườn đang cố giữ trọn vẹn cho anh con trai. Việc đành phải bán cậu Vàng càng chứng tỏ tình thương con sâu sắc của lão Hạc.
Câu 2trang 48 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 :Em hiểu như thế nào về nguyên nhân cái chết của lão Hạc ? Qua những điều lão Hạc thu xếp nhờ cậy "ông giáo" rồi sau đó tìm đến cái chết, em suy nghĩgì về tình cảnh và tính cách của lão ?
Suy nghĩ về tình cảnh và bản chất, tính cách của lão Hạc qua những điều lão thu xếp, nhờ cậy ông giáo.
- Tình cảnh đói khổ, túng quẫn đã đẩy lão Hạc đến cái chết như một hành động tự giải thoát. Qua đây, chúng ta thấy số phận cơ cực đáng thương của những người nông dân nghèo ở những năm đen tối trước Cách mạng tháng Tám.
- Nhưng xét ra, nếu lão Hạc là người thham sống, lão còn có thể sống được, thậm chí còn có thể sống lâu hơn nữa là đằng khác, Lão còn ba mươi đồng bạc [thời bấy giờ cũng đáng kể], còn ba sào vườn có thể bán dần. Nhưng nếu làm như thế nghĩa là ăn vào đồng tiền, vào cái vốn liếng cuối cùng để cho đứa con. Lão Hạc đã tự chọn lấy cái chết để bảo toàn căn nhà, mảnh vườn ấy. Lão lại còn lo cái chết của mình gây phiền hà cho hàng xóm. Như thế, cái chết tự nguyện này xuất phát từ lòng thương con âm thầm mà lớn lao, từ lòng tự trọng đáng kính.
- Qua những điều lão Hạc thu xếp, nhờ cậy ông giáo, chúng ta thấy lão là người hay suy nghĩ và tỉnh táo nhận ra tình cảm của mình lúc này. Lão lo không giữ trọn được mảnh vườn cho anh con trai đang xa làng biền biệt. Lão đành nhịn ăn chứ không muốn gây phiền hà cho hàng xóm, láng giềng. Đọc tiếp phần sau truyện, chúng ta hiểu thực ra lão Hạc đã âm thầm chuẩn bị chu đáo cho cái chết của mình từ khi nỡ lừa bán "cậu Vàng".
Câu 3trang 48 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 :Em thấy thái độ, tình cảm của nhân vật "tôi" đối với lão Hạc như thế nào ?
Thái độ, tình cảm của nhân vật "tôi" đối với lão Hạc có sự thay đổi : lúc đầu thờ ơ và dửng dưng nghe chuyện bán chó. Sau đó hiểu và cảm thông với lão Hạc, muốn tìm cách giúp đỡ, an ủi. Khi nghe Binh Tư kể thì có thoáng buồn và nghi ngờ. Khi chứng kiến cái chết dữ dội của lão Hạc thì càng thấy kính trọng nhân cách và tấm lòng của một con người bình dị, nhìn bề ngoài thì tưởng là lẩn thẩn, dở hơi. Ông giáo là người hiểu sâu sắc và đồng cảm, kính trọng lão Hạc.
Câu 4trang 48 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 :Khi nghe Bình Tư cho biết lão Hạc xin bả chó để bắt một con chó hàng xóm thì nhân vật "tôi" cảm thấy "cuộc đời quả thật ... đáng buồn", nhưng khi chứng kiến cái chết đau đớn của lão Hạc, "tôi" lại nghĩ : "Không ! Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn, hay vẫn đáng buồn nhưng lại đáng buồn theo một nghĩa khác". Em hiểu ý nghĩ đó của nhân vật "tôi" như thế nào ?
- Trong truyện ngắn này, chi tiết lão Hạc xin bả chó của Binh Tư có một vị trí nghệ thuật quan trọng. Nó chứng tỏ ông lão giàu tình thương, giàu lòng tự trọng ấy đã đi đến quyết định cuối cùng. Nó có ý nghĩa "đánh lừa" - chuyển ý nghĩa tốt đẹp của ông giáo và người đọc về lão Hạc sang một hướng trái ngược. "Cuộc đời quả thật cứ ngày một thêm đáng buồn" nghĩa là nó đã đẩy những con người đáng kính như lão Hạc đến con đường cùng, nghĩa là con người lâu nay nhân hậu, giàu lòng tự trọng đến thế, mà cũng bị tha hóa. Đến đây, với câu nói đầy vẻ nghi ngờ mỉa mai của Binh Tư, tình huống truyện được đẩy lên đỉnh điểm.
- Cái chết đau đớn của lão Hạc lại khiến ông giáo giật mình mà ngẫm nghĩ về cuộc đời. Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn bởi may mà ý nghĩ trước đó của mình đã không đúng, bởi còn có những con người cao quý như lão Hạc. Nhưng cuộc đời lại đáng buồn theo nghĩa: con người có nhân cách cao đẹp như lão Hạc mà không được sống, sao ông lão đáng thương, đáng kính như vậy mà phải chịu cái chết vật vã, dữ dội đến thế này.
Câu 5trang 48 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 :Theo em, cái hay của truyện thể hiện rõ nhất ở những điểm nào ? Việc tạo dựng tình huống truyện bất ngờ có tác dụng như thế nào ? Cách xây dựng nhân vật có gì đặc sắc ? Việc truyện được kể bằng lời của nhân vật "tôi" [ngôi thứ nhất] có hiệu quả nghệ thuật gì ?
Cái hay của truyện thể hiện rõ nhất ở việc miêu tả tâm lí nhân vật và cách kể chuyện. Diễn biến tâm lí của lão Hạc xung quanh việc bán con chó, sự thay đổi thái độ, tình cảm của ông giáo từ dửng dưng đến cảm thông, thương mến, kính trọng, ... lão Hạc được miêu tả rất hợp lí, tự nhiên. Hai nhân vật lão hạc và ông giáo mỗi người đều có nỗi khổ riêng, nhưng ông giáo, nhờ có việc cố tìm mà hiểu nên đã phát hiện ra vẻ đẹp của lão Hạc đằng sau vẻ bề ngoài dường như rất lẩn thẩn, dở hơi. Cách kể chuyện của nhân vật xưng "tôi" làm cho câu chuyện gần gũi, chân thực, câu chuyện được dẫn dắt linh hoạt. Mặt khác, "tôi" kể, nhưng "tôi" lại nhập vào nhân vật lão Hạc và các nhân vật khác mà kể, cho nên tác phẩm có nhiều giọng điệu chứ không đơn điệu.
Câu 6trang 48 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 :
- Đây là lời triết lí lẫn cảm xúc trữ tình xót xa của Nam Cao.
- Với triết lí - trữ tình này, Nam Cao khẳng định một tháiđộ sống, một cách ứng xử mang tinh thần nhân đạo: cần phải quan sát, suy nghĩ đầy đủ về những con người hàng ngày sống quanh mình, cần phải nhìn nhận họ bằng lòng đồng cảm, bằng đôi mắt của tình thương. Vấn đề "đôi mắt" này đã trở thành một chủ đề sâu sắc, nhất quán ở sáng tác của Nam Cao. Ông cho rằng con người chỉ xứng đáng với danh nghĩa con người khi biết đồng cảm với mọi người xung quanh, khi biết nhìn ra và trân trọng nâng niu những điều đáng thương, đáng quý của họ.
- Nam Cao đã nêu lên một phương pháp đúng đắn, sâu sắc khi đánh giá con người: ta cần phải biết tự đặt mình vào hoàn cảnh cụ thể của họ thì mới có thể hiểu đúng, cảm thông đúng.
Câu 7trang 48 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 :Qua đoạn trích Tức nước vỡ bờ và truyện ngắn Lão Hạc, em hiểu gì về cuộc sống và phẩm chất của người nông dân trong xã hội cũ ?
Qua đoạn trích Tức nước vỡ bờ và truyện ngắn Lão Hạc, có thể hiểu nhiều nét về cuộc đời và tính cách của người nông dân trong xã hội cũ. Họ là người sống khổ cực trong làng quê. Họ bị áp bức, bóc lột nặng nề, phải chịu sưu cao thuế nặng. Cuộc sống của họ lâm vào cảnh bần cùng, bế tắc. Tuy vậy, họ có những phẩm chất đáng quý là trong sạch, lương thiện, giàu tình thương yêu. Họ dám chết để giữ gìn phẩm chất trong sạch, họ dám chống lại những kẻ ác để tự vệ. Trong người nông dân tiềm tàng một sức mạnh của tình cảm, một sức mạnh phản kháng chống lại áp bức, bất công.
Giải các bài tập Bài 4 SGK Ngữ văn 8 •Lão Hạc •Từ tượng hình, từ tượng thanh •Liên kết các đoạn văn trong văn bản
1. Phân tích đặc điểm nhân vật lão Hạc trong truyện ngắn Lão Hạc
Có những tác phẩm đọc xong, ta quên ngay, nhưng cùng có tác phẩm đọc xong ta bồi hồi xao xuyến. Đó là trường hợp Lão Hạc của nhà văn Nam Cao. Lão Hạc đã chết một cách đau đớn, vật vã, nhưng trong tâm trí mình, em không sao xóa được hình ảnh ông lão nông dân gầy guộc, râu tóc bơ phờ, cặp mắt luôn luôn nhìn xuống đầy buồn và khuôn mặt in hằn bao nhiêu là nếp nhăn của suy tính, lo phiền và cơ cực ở đời.
Trong cái làng quê hẻo lánh và tiêu điều ngày xưa, như bao người chân lấm tay bùn vô danh, lão Hạc sống vất vả, túng đói, nghèo xác xơ nhưng hết sức trong sạch và lương thiện.
Nhà nghèo, lão Hạc không có ruộng. Lão chỉ có một mảnh vườn, đó là thứ tài sản duy nhất của người vợ đã mất đi để lại. Lão Hạc sống bằng cuốc mướn, cày thuê, chứ nhất quyết không phạm vào số tiền bán mướn của con. Với lạo Hạc, mảnh vườn ấy là của người vợ quá cố để lại cho con lão. Vậy thì số tiền bán được trong vườn là của con lão. Lão không tơ hào đến. Nuôi một con chó để làm bạn cho đỡ cô đơn trong cảnh già hiu quạnh, đến khi cực chẳng đã phải bán đi, lão đã khóc hu hu như trẻ con vì đã trót đánh lừa nó. Con người như lão Hạc không thể làm được điều ác, lão sống thui thủi như cây cỏ thật đáng thương. Lão nhịn ăn để dành tiền làm ma, sợ lụy đến láng giềng. Con người ấy thà ăn củ chuối, sung luộc, rau má, con ốc, con trai... do bàn tay mình kiếm ra chứ nhất quyết không làm phương hại đến người khác.
Lẽ thường, đói rét, cơ cực, đau khổ thường làm cho tâm hồn con người ta xơ cứng, cằn cỗi đi, thế nhưng với lão Hạc thì lại là khác. Có thể nói ở lão Hạc, một đặc điểm nổi bật khác nữa đó là con người giàu yêu thương, giàu lòng nhân ái và đức vị tha, lão đã sống như một tín đồ trung thành thuần túy của đạo Phật.
Nuôi con chó của con trai để lại, lão gọi nó là cậu Vàng như một bà mẹ hiếm hoi gọi đứa con cầu tự, lão bắt rận, tắm cho nó, cho nó ăn cơm trong một cái bát như một nhà giàu. Thỉnh thoảng, lão nói chuyện với nó như nói với người. Lão san sẻ với nó những toan tính trong tương lai. Lão cô đơn quá, nên những tối ngồi uống rượu, có gì ăn lão cứ nhắm vài miếng lại gắp cho nó một miếng như người ta gắp thức ăn cho con trẻ. Đế khi tình thế bắt buộc phải bán con chó đi, lão cứ nhắc đi nhắc lại mấy lần VỚI ông giáo về chuyện ấy. Rõ là lão phải dằn vặt, giằng co ghê gớm lắm. Con chó ấy là người bạn tin cậy trong cảnh đơn côi của lão, nhưng nó còn là kỉ vật của con trai lão để lại trước khi đi xa. Lão nuôi nó như nuôi niềm hi vọng đợi ngày con trở về. Vì thế mà khi kể lại chuyện người ta đến bắt chó, đôi mắt lão ầng ậng nước, rồi liền đó, khuôn mặt nhàu nát vì lo âu vă ưu phiền ấy “đột nhiên co rúm lại, những nếp nhăn xô lại với nhau ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc... Biết bao cơ cực và tuyệt vọng trong dòng nước mắt ấy? Vì ngày mai của con mà lão phải đánh lừa con chó người bạn, mà nhiều lúc trong cảnh hiu quạnh lão coi như một đứa con.
Thương con chó - kỉ vật của con để lại - mà còn như thế, với con, lão thương gấp bội phần. Có thể nói cả cuộc đời lão Hạc hướng về con mà sống.
Con trai lão yêu một cô gái làng nhưng không đủ tiền cưới vợ, phẫn chí mà bỏ đi phu đồn điền. Tiễn con đi, lão chỉ biết khóc. Nhưng từ đó tiền bán vườn được bao nhiêu lão để dành cho con, còn mình thì chỉ làm thuê để sông. Lão quyết chí bảo vệ cái tài sản nhỏ mọn ấy cho con. Và lão hi vọng con trai trở về, lão cứ sống như thế, lây lất, đói khát. Cuộc sống đày đọa không làm cho lão tối tăm mù mịt đi mà còn tôn thêm vẻ đẹp của tâm hồn lão: dường như trong cả tâm trí lão Hạc luôn luôn hướng về con mình, Con lão đi biền biệt đã năm sáu năm nhưng mọi kỉ niệm về con vẫn thường trực trong lão. Con trai lão có mặt trong mọi chuyện của lão. Lão nói chuyện với ông giáo về con, kể lể những điều thương tâm trong cảnh ngộ của con. Lão không xâm phạm một xu về số tiền dành dụm cho con. Biết bao nỗi niềm tâm sự bời bời trong cõi lòng lão khi lão nói với con Vàng: Cậu có nhớ bố cậu không, hả cậu Vàng. Bố cậu lâu lắm không có thư về. Bố cậu đi có lẽ được đến ba năm rồi đấy... Hơn ba năm... Có đến ngót bốn năm... Không biết cuối năm này bố cậu có về không? Nó mà về, nó cưới vợ...
Đằng sau lời độc thoại của lão, đằng sau những lời có vẻ như già nua lẫn cằn cỗi là nỗi lòng nhớ thương con da diết, là sự chờ đợi, mong mỏi tin con từ cuối phương trời.
Nhưng lão Hạc không đợi được con về! Ốm đau, bão gió, mất mùa, thóc cao gạo kém đã liên tục xén vào số tiền bòn mót dành dụm của lão. Lão bị dồn nén đến chân tường rồi không thể cầm cự được nữa, không thể lùi được nữa. Lùi một bước là phạm vào tài sản của con. Và không thể đợi đến ngày con trở về hạnh phúc. Lão sống thêm tức là xén đi một phần hạnh phúc của con. Lão đã âm thầm một dự định đau lòng...
Và lão đã chết, chết một cách đau đớn vật vã. Cho đến phút sau cùng, vì tương lai của con mà lão hy sinh cuộc sống của mình. Đã có những con người vị tha trên đời vì những người khác mà giúp đỡ tiền bạc, sức lực. Nhưng có mấy ai vì người khác dù là con cái mình mà hi sinh cuộc sống của mình. Lão Hạc, đáng trọng biết bao đó là lời tác giả. Nhưng cũng chính là của bao người đọc khi được chứng kiến cuộc đời đầy thương tâm nhưng trong sáng của lão.
Truyện ngắn Lão Hạc giúp em hiểu gì về tình cảnh của người nông dân trước Cách mạng? - Bài mẫu 1
Nói đến Nam Cao là phải nói đến Lão Hạc. Tác phẩm này được coi là một truyện ngắn hiện thực xuất sắc trong trào lưu hiện thực phê phán của thời kì 1930 - 1945. Truyện không những tố khổ người nông dân trước tai trời ách đất, trước xã hội suy tàn mà đáng chú ý hơn cả là đã nêu bật được hình ảnh một lão nông đáng kính với phẩm chất của một con người đôn hậu, giàu lòng tự trọng và rất mực yêu thương con, để lại trong lòng người đọc niềm xót xa, cảm thông và mến phục.
I. Truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao giúp ta hiểu về tình cảnh thống khổ của người nông dân trước cách mạng.
1. Lão Hạc.
* Nỗi khổ về vật chất
Cả đời thắt lưng buộc bụng lão cũng chỉ có nổi trong tay một mảnh vườn và một con chó. Sự sống lay lắt cầm chừng bằng số tiền ít ỏi do bòn vườn và làm thuê. Nhưng thiên tai, tật bệnh chẳng để lão yên ổn. Bao nhiêu tiền dành dụm được, sau một trận ốm đã hết sạch sành sanh, lão đã phải kiếm ăn như một con vật. Nam Cao đã dũng cảm nhìn thẳng vào nỗi khổ về vật chất của người nông dân mà phản ánh.
* Nỗi khổ về tinh thần
Đó là nỗi đau của người chồng mất vợ, người cha mất con. Những ngày tháng xa con, lão sống trong nỗi lo âu, phiền muộn vì thương nhớ con vì chưa làm tròn bổn phận của người cha. Còn gì xót xa hơn khi tuổi già gần đất xa trời lão phải sống trong cô độc. Không người thân thích, lão phải kết bạn chia sẻ cùng cậu vàng.
Nỗi đau, niềm ân hận của lão khi bán con chó. Đau đớn đến mức miệng lão méo xệch đi .... Khổ sở, đau xót buộc lão phải tìm đến cái chết như một sự giải thoát. Lão đã chọn cái chết thật dữ dội. Lão Hạc sống thì mỏi mòn, cầm chừng qua ngày, chết thì thê thảm. Cuộc đời người nông dân như lão Hạc đã không có lối thoát.
2. Con trai lão Hạc.
Vì nghèo đói, không có được hạnh phúc bình dị như mình mong muốn khiến anh phẫn chí, bỏ làng đi đồn điền cao su với một giấc mộng viển vông có bạc trăm mới về. Nghèo đói đã đẩy anh vào tấn bi kịch không có lối thoát.
Không chỉ giúp ta hiểu được nỗi đau trực tiếp của người nông dân, truyện còn giúp ta hiểu được căn nguyên sâu xa nỗi đau của họ. Đó chính là sự nghèo đói và những hủ tục phong kiến lạc hậu
II. Truyện ngắn Lão Hạc giúp ta hiểu được vẻ đẹp tâm hồn cao quý của người nông dân.
1. Lòng nhân hậu
Con đi xa, bao tình cảm chất chứa trong lòng lão dành cả cho cậu vàng. Lão coi nó như con, cưu mang, chăm chút như một đứa cháu nội bé bỏng côi cút: lão bắt rận, tắm, cho nó ăn bằng bát như nhà giàu, âu yếm, trò chuyện gọi nó là cậu vàng, rồi lão mắng yêu, cưng nựng. Có thể nói tình cảm của lão dành cho nó như tình cảm của người cha đối với người con.
Nhưng tình thế đường cùng, buộc lão phải bán cậu vàng. Bán chó là một chuyện thường tình thế mà với lão lại là cả một quá trình đắn đo do dự. Lão coi đó là một sự lừa gạt, một tội tình không thể tha thứ. Lão đã đau đớn, đã khóc, đã xưng tội với ông giáo mong được dịu bớt nỗi đau dằng xé trong tâm can.
Tự huỷ diệt niềm vui của chính mình, nhưng lại xám hối vì danh dự làm người khi đối diện trước con vật. Lão đã tự vẫn. Trên đời có bao nhiêu cái chết nhẹ nhàng, vậy mà lão chọn cho mình cái chết thật đau đớn, vật vã...dường như lão muốn tự trừng phạt mình trước con chó yêu dấu.
2. Tình yêu thương sâu nặng
Vợ mất, lão ở vậy nuôi con, bao nhiêu tình thương lão đều dành cho con trai lão. Trước tình cảnh và nỗi đau của con, lão luôn là người thấu hiểu tìm cách chia sẻ, tìm lời lẽ an ủi giảng giải cho con hiểu dằn lòng tìm đám khác. Thương con lão càng đau đớn xót xa khi nhận ra sự thực phũ phàng: Sẽ mất con vĩnh viễn "Thẻ của nó ...chứ đâu có còn là con tôi ". Những ngày sống xa con, lão không nguôi nỗi nhớ thương, niềm mong mỏi tin con từ cuối phương trời . Mặc dù anh con trai đi biền biệt năm sáu năm trời, nhưng mọi kỷ niệm về con vẫn luôn thường trực ở trong lão. Trong câu chuyện với ông giáo , lão không quên nhắc tới đứa con trai của mình
Lão sống vì con, chết cũng vì con : Bao nhiêu tiền bòn được lão đều dành dụm cho con. Đói khát, cơ cực song lão vẫn giữ mảnh vườn đến cùng cho con trai để lo cho tương lai của con.
Hoàn cảnh cùng cực, buộc lão phải đứng trước sự lựa chọn nghiệt ngã: Nếu sống, lão sẽ lỗi đạo làm cha. Còn muốn trọn đạo làm cha thi phải chết. Và lão đã quyên sinh không phải lão không quý mạng sống, mà vì danh dự làm người, danh dự làm cha. Sự hy sinh của lão quá âm thầm, lớn lao.
3. Vẻ đẹp của lòng tự trọng và nhân cách cao cả
Đối với ông giáo người mà Lão Hạc tin tưởng quý trọng, cũng luôn giữ ý để khỏi bị coi thường. Dù đói khát cơ cực, nhưng lão dứt khoát từ chối sự giúp đỡ của ông giáo, rồi ông cố xa dần vì không muốn mang tiếng lợi dụng lòng tốt của người khác. Trước khi tìm đến cái chết, lão đã toan tính sắp đặt cho mình chu đáo. Lão chỉ có thể yên lòng nhắm mắt khi đã gửi ông giáo giữ trọn mảnh vườn, và tiền làm ma. Con người hiền hậu ấy, cũng là con người giàu lòng tự trọng. Họ thà chết chứ quyết không làm bậy. Trong xã hội đầy rẫy nhơ nhuốc thì tự ý thức cao về nhân phẩm như lão Hạc quả là điều đáng trọng.
III. Truyện giúp ta hiểu sự tha hoá biến chất của một bộ phận tầng lớp nông dân trong xã hội đương thời:
Binh Tư vì miếng ăn mà sinh ra làm liều bản chất lưu manh đã chiến thắng nhân cách trong sạch của con người. Vợ ông giáo vì nghèo đói cùng quấn mà sinh ra ích kỷ nhỏ nhen, tàn nhẫn, vô cảm trước nỗi đau của người khác .
- Có thể nói Lão Hạc là điển hình về cuộc đời và số phận của người nông dân trong xã hội cũ. Lão là người nghèo khổ bị đẩy vào bước đường cùng, bị ức hiếp bị chà đạp vùi dập một cách trực tiếp hoặc gián tiếp dưới bàn tay của XHPK. Hoàn cảnh của lão phải bán chó thâm chí phải tự kết liễu đời mình vì quá túng quẫn cơ cực. Dù trong hoàn cảnh nào lão vẫn ánh lên phẩm chất cao đẹp của người nông đân hiền lành lương thiện giàu tình yêu thương và giàu lòng tự trọng.
Trắc nghiệm Lão Hạc có đáp án
Trang trước
Trang sau
Câu 1: Bút danh Nam Cao của nhà văn được lấy từ tên hai địa danh ở quê hương của tác giả là tổng Cao Đà, huyện Nam Vang.
A. Đúng
B. Sai
C.
D.
Câu 2: Nam Cao là một nhà văn hiện thực xuất sắc với các sáng tác về nội dung chủ yếu nào?
A. Người nông dân nghèo đói bị vùi dập
B. Người trí thức nghèo sống mòn mỏi, bế tắc trong xã hội cũ
C. Cả A và B đều đúng
D. Cả A và B đều sai
Câu 3: Nhà văn Nam Cao mất năm 36 tuổi, trong trường hợp nào?
A. Bị bệnh
B. Bị địch bắt giam và tra tấn dã man
C. Bị địch phục kích và hi sinh.
D. Cả A, B, C đều sai.
Câu 4: Tác phẩm Lão Hạc được viết theo thể loại nào?
A. Truyện ngắn
B. Truyện vừa
C. Truyện dài
D. Tiểu thuyết
Câu 5: Ý nào nói đúng nhất nội dung của truyện Lão Hạc?
A. Tác động của cái đói và miếng ăn đến đời sống con người
B. Phẩm chất cao quý của người nông dân
C. Số phận đau thương của người nông dân
D. Cả ba ý kiến trên đều đúng
Câu 6: Nhận định nào nói đúng nhất ý nghĩa cái chết của lão Hạc?
A. Thể hiện tính tự trọng và quyết tâm không rơi vào con đường tha hóa của một người nông dân.
B. Gián tiếp tố cáo xã hội thực dân phong kiến đã đẩy người nông dân vào hoàn cảnh khốn cùng.
C. Là bằng chứng cảm động về tình phụ tử mộc mạc, giản dị nhưng cao quý vô ngần.
D. Cả A, B, C đều đúng.
Câu 7: Đọc kĩ đoạn văn sau và trả lời các câu hỏi bằng cách khoanh tròn đáp án đúng:
“Hôm sau lão Hạc sang nhà tôi. Vừa thấy tôi, lão báo ngay:
- Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ!
- Cụ bán rồi?
- Bán rồi. Họ vừa bắt xong.
Lão cố làm ra vẻ vui vẻ. Nhưng trông lão cười như mếu và đôi mắt lão ầng ậng nước, tôi muốn ôm choàng lấy lão mà òa lên khóc. Bây giờ thì tôi không xót xa năm quyển sách của tôi quá như trước nữa. Tôi chỉ ái ngại cho lão Hạc. Tôi hỏi cho có truyện:
- Thế nó cho bắt à ?
Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc…
[Ngữ văn 8, tập một]
Trong đoạn văn trên, tác giả kết hợp các phương thức biểu đạt nào?
A. Miêu tả và biểu cảm
B. Nghị luận và biểu cảm
C. Biểu cảm và tự sự
D. Tự sự và miêu tả
Câu 8: Từ "lão" trong đoạn văn trên tương đương với từ lão nào trong các dòng sau đây?
A. Ông lão
B. Lão nghệ nhân
C. Bệnh lão hóa
D. Lão thầy bói
Câu 9: Ý kiến nào nói đúng nhất nguyên nhân sâu xa khiến lão Hạc phải lựa chọn cái chết?
A. Lão Hạc ân hận vì trót lừa cậu Vàng.
B. Lão Hạc rất thương con.
C. Lão Hạc ăn phải bả chó.
D. Lão Hạc không muốn làm liên lụy đến mọi người.
Câu 10: Trong tác phẩm Lão Hạc, con trai lão Hạc đi phu vì lí do gì?
A. Vì muốn làm giàu.
B. Phẫn chí vì nghèo không lấy được vợ.
C. Vì không lấy được người mình yêu.
D. Vì nghèo túng quá.
Câu 11: Trong tác phẩm Lão Hạc, vì sao lão Hạc phải bán cậu Vàng?
A. Vì lão sợ kẻ trộm đánh bả.
B. Vì nuôi con chó sẽ phải tiêu vào tiền của con.
C. Để lấy tiền gửi cho con.
D. Vì lão không muốn nuôi con chó nữa.
Câu 12: Dấu ba chấm [dấu chấm lửng] được nhắc lại nhiều lần trong đoạn văn sau có tác dụng gì:
"Hỡi ơi lão Hạc! Thì ra đến lúc cùng lão cũng có thể làm liều như ai hết...Một con người thế ấy!...Một người đã khóc vì trót lừa một con chó!...Một người nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên lụy đến hàng xóm, láng giềng...Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có ăn ư? Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày thêm đáng buồn..."
[Lão Hạc, Nam Cao]
A. Ngụ ý rằng còn nhiều điều ông giáo biết về lão Hạc mà chưa kể hết.
B. Làm dãn nhịp điệu câu văn.
C. Thể hiện sự ngập ngừng, ngỡ ngàng đau đớn trong lòng ông giáo.
D. Cả A, B, C đều đúng
Câu 13: Đọc kĩ đoạn văn sau và trả lời các câu hỏi bằng cách khoanh tròn đáp án đúng:
“Hôm sau lão Hạc sang nhà tôi. Vừa thấy tôi, lão báo ngay:
- Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ!
- Cụ bán rồi?
- Bán rồi. Họ vừa bắt xong.
Lão cố làm ra vẻ vui vẻ. Nhưng trông lão cười như mếu và đôi mắt lão ầng ậng nước, tôi muốn ôm choàng lấy lão mà òa lên khóc. Bây giờ thì tôi không xót xa năm quyển sách của tôi quá như trước nữa. Tôi chỉ ái ngại cho lão Hạc. Tôi hỏi cho có truyện:
- Thế nó cho bắt à?
Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc…
[Ngữ văn 8, tập một]
Từ nào thay thế được từ "đi đời" trong câu "Cậu Vàng đi đời rồi, ông giáo ạ!"?
A. Chết
B. Hi sinh
C. Bỏ mạng
D. Hết đời
Câu 14: Trong các từ sau đây, từ nào là từ tượng hình?
A. Móm mém.
B. Vui vẻ.
C. Xót xa.
D. Ái ngại.
Câu 15: Ý nào sau đây nói đúng nhất về nội dung của đoạn văn sau:
Lão cố làm ra vẻ vui vẻ. Nhưng trông lão cười như mếu và đôi mắt lão ầng ậng nước [...] Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc…
[Ngữ văn 8, tập một]
A. Sự yếu đuối của lão Hạc
B. Sự già nua của lão Hạc
C. Sự đau đớn về tinh thần của lão Hạc
D. Sự cực khổ của lão Hạc
Câu 16: Câu văn “Kiếp con chó là kiếp khổ thì ta hóa kiếp cho nó để nó làm kiếp người, may ra nó sung sướng hơn một chút ... kiếp người như kiếp tôi chẳng hạn!” biểu hiện điều gì?
A. Sự chua chát của lão Hạc khi nói về thân phận của mình
B. Sự tự an ủi của lão Hạc đối với bản thân mình
C. Sự thương tiếc của lão Hạc đối với cậu Vàng
D. Cả A, B, C đều sai.
Câu 17: Nhận định nào nói đúng nhất về ý nghĩa cái chết của lão Hạc?
A. Là bằng chứng cảm động về tình phụ tử mộc mạc, giản dị nhưng cao quý vô ngần
B. Gián tiếp tố cáo xã hội thực dân phong kiến đã đẩy người nông dân vào hoàn cảnh khốn cùng
C. Thể hiện tính tự trọng và quyết tâm không rơi vào con đường tha hóa của người nông dân
D. Cả ba ý kiến trên đều đúng
Câu 18: Đọc đoạn văn sau:
"Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi...toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương; không bao giờ ta thương...Vợ tôi không ác, nhưng thị khổ quá rồi. Một người đau chân có lúc nào quên được cái chân đau của mình để nghĩ đến một cái gì khác đâu? Khi người ta khổ quá thì người ta chẳng còn nghĩ gì đến ai được nữa. Cái bản tính tốt của người ta bị những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ che lấp mất. Tôi biết vậy, nên tôi chỉ buồn không nỡ giận."
[Lão Hạc, Nam Cao]
Đoạn văn trên chủ yếu nói lên điều gì về con người ông giáo?
A. Có cái nhìn hẹp hòi đối với con người và cuộc sống nói chung.
B. Có một thái độ sống, một cách ứng xử mang tinh thần nhân đạo đối với con người.
C. Bênh vực, bao che đối với hành động từ chối giúp đỡ lão Hạc của vợ mình.
D. Thương hại đối với lão Hạc và những người như lão Hạc.
Câu 19: Nhận xét nào nói đúng nhất về nhân vật ông giáo trong tác phẩm?
A. Là một người biết đồng cảm, chia sẻ nỗi buồn khổ của Lão Hạc
B. Là người đáng tin cậy để lão Hạc trao gửi niềm tin
C. Là con người có cách nhìn mới mẻ, sẻ chia, đồng cảm với lão Hạc nói riêng và người nông dân nói chung
D. Cả A, B, C đều đúng
Câu 20: Ý kiến nào nói đúng nhất về nghệ thuật xây dựng nhân vật chính của nhà văn trong truyện ngắn Lão Hạc?
A. Đặt nhân vật vào những tình huống trớ trêu để tự bộc lộ mình
B. Để cho các nhân vật khác nhận xét về nhân vật chính
C. Để nhân vật chính đối thoại với các nhân vật khác để bộc lộ mình
D. Kết hợp cả 3 ý kiến trên
Bài giảng: Lão Hạc - Cô Phạm Lan Anh [Giáo viên Tôi]
Xem thêm các câu hỏi trắc nghiệm Ngữ văn lớp 8 chọn lọc, có đáp án hay khác:
Xem thêm các loạt bài Để học tốt Ngữ văn 8 hay khác:
Trang trước
Trang sau
Video liên quan