Bài đăng ngày 03/12/2009 Cập nhật lần cuối ngày 05/12/2009 17:12 TU
[Ảnh : Reuters]
Để tồn tại và phát triển, con người tiêu thụ những gì mà tự nhiên cung cấp, như vậy mọi hoạt động tiêu thụ đều ảnh hưởng đến các hệ sinh thái hành tinh. Tất nhiên là sẽ không sao nếu việc sử dụng này không vượt quá khả năng cung cấp và tự tái tạo của Trái Đất.
Tuy nhiên, từ đầu những năm 80 của thế kỷ 20, mức tiêu thụ của loài người đã vượt quá so với khả năng này. Những dấu hiệu của quá trình tiêu thụ quá mức này được thể hiện qua nhiều hiện tượng rõ ràng như : thay đổi khí hậu, mất rừng, mất đất, hệ nước ngầm suy thoái.
Nguồn tài nguyên không tái tạo như khóang sản, dầu mỏ, khí đốt đang dần cạn kiệt.
Người ta đã tính được trong tổng số 51 tỷ ha diện tích bề mặt trái đất, thì 71% là biển, 29% là diện tích đất lục địa. Trong khi đó 11% là diện tích đất sa mạc, bị băng phủ và đất không thể canh tác.
Như vậy con người chỉ còn lại 18% diện tích đất liền có khả năng tạo năng suất sinh học để thỏa mãn những nhu cầu tồn tại và phát triển của mình.
Theo các nhà khoa học, với đà phát triển và nhu cầu tiêu thụ như hiện nay thì nhân loại phải cần đến diện tích của một trái đất rưỡi mới đủ để sản xuất ra nguồn của cải vật chất đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong một năm như lương ăn, áo mặc, phương tiện di chuyển, nhiên liệu để sưởi và để hấp thụ các chất thải trong quá trình họat động đó, với điều kiện đất đai và hệ sinh thái được khai thác một cách bền vững.
Các tính tóan trên của các nhà khoa học là dựa trên phương pháp “dấu chân sinh thái”, một khái niệm đã được xây dựng và phát triển từ những năm 1990, do nhóm các nhà khoa học trường đại học British Columbia gồm William Rees và Mathis Wackernagel đưa ra.
Vậy dấu chân sinh thái là gì ?
Có thể tóm gọn lại như sau :
« Dấu chân sinh thái là một thước đo nhu cầu về các diện tích đất, nước có khả năng cho năng suất sinh học cần thiết để cung cấp thực phẩm, gỗ cho con người, bề mặt xây dựng cơ sở hạ tầng, diện tích hấp thụ CO2, khả năng chứa đựng và đồng hóa chất thải."
Phép đo « dấu chân sinh thái » được sử dụng như một công cụ để so sánh nhu cầu của con người với sức tải sinh học - khả năng tái tạo tài nguyên và hấp thụ chất thải của Trái đất, bằng cách chuyển đổi các diện tích có khả năng cung cấp năng suất sinh học sang đơn vị chuẩn hecta toàn cầu [gha].
Chỉ số dấu chân sinh thái được coi là một chuẩn mực để đánh giá và định hướng họat động nhằm vừa phục vụ lợi ích của con người mà không làm ảnh hưởng tới các hệ sinh thái trên hành tinh.
Trên cơ sở các số liệu về diện tích các lọai đất đai cho năng suất sinh học, lượng tiêu thụ, sản lượng trung bình toàn cầu và các hệ số cân bằng, người ta có thể tính ra được chỉ số « dấu chân sinh thái » cho tòan cầu, cho một khu vực, một quốc gia.
Nhờ công cụ tính tóan dấu chân sinh thái mà chúng ta có thể đánh giá được mức độ bền vững của phát triển. Chúng ta có thể định lượng được diện tích đất và mặt biển cho năng suất sinh học trên trái đất có khả năng giúp lòai người tồn tại. Từ đó cũng có thể tính ra được sự phân chia nguồn tài nguyên cho mỗi con người.
Lấy thí dụ, trái đất chỉ có 12 tỷ hectare đất đai và mặt biển cho năng suất sinh học, con số này tương ứng mỗi người dân trái đất có 2 hectare. Thế nhưng hiện tại, cách sống của một người dân Mỹ trung bình cần phải có khỏang 10 hectare cho năng suất sinh học.
Nói một cách khác : nếu mỗi người đều có mức sống và thói quen sinh họat như một người Mỹ trung bình thì hơn 5 tỷ người dân thế giới sẽ phải cần một diện tích cho năng suất sinh học lớn gấp năm lần trái đất thì mới đủ cho chúng ta tồn tại.
Một quốc gia sẽ có “dự trữ sinh thái” nếu dấu chân sinh thái nhỏ hơn sức tải sinh học. Ngược lại, quốc gia đó sẽ ở trong tình trạng “thâm hụt sinh thái”. Hiện nay, hầu hết các nước đều đang ở trong tình trạng « thâm hụt sinh thái ».
Năm 2003, dấu chân sinh thái toàn cầu là 14,1 tỷ gha, tương đương với 2,2 gha/người, trong khi đó, Sức tải sinh học là 1,8gha/người.
Từ đó đến nay, tổ chức phi chính phủ Global Footprint Network, đặt trụ sở tại California [GFN] hàng năm vẫn thường xuyên làm các phép tính chỉ số dấu chân sinh thái toàn cầu, đáng báo động là con số có xu hướng ngày càng tăng thêm.
Theo tính toán gần đây nhất « dấu chân sinh thái toàn cầu đã tăng thêm 2% và 22% so với một thập niên trước đây.
Thực ra thì ngay từ năm 1986 nhu cầu của nhân loại đã vượt quá khả năng đáp ứng của hành tinh. Từ đó đến nay con người tiếp tục sống trên mức tài nguyên vốn có của mình khiến sức tải sinh học của trái đất ngày càng bị áp lực nặng thêm.
La dấu chân sinh thái nó là một chỉ số được sử dụng để hiểu mức độ tác động của xã hội đối với đất đai. Khái niệm này được đề xuất vào năm 1996 theo lời khuyên của nhà kinh tế học William Rees và nhà sinh thái học Mattis Wackernagel. Chỉ số này giúp chúng ta biết được khả năng tái tạo của hành tinh và tốc độ chúng ta tiêu thụ các nguồn tài nguyên hiện có. Con người hàng năm tiêu thụ tất cả các nguồn tài nguyên sẵn có của hành tinh trước đó, vì vậy chúng ta đang đi đến sự sụp đổ môi trường.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cho bạn biết mọi thứ bạn cần biết về dấu chân sinh thái, đặc thù và tầm quan trọng của nó .
Dấu chân sinh thái là gì
Dấu chân sinh thái nó là một chỉ số về tác động xã hội đến môi trường. Bằng cách này, nó đo lường tác động của nhu cầu đối với các nguồn tài nguyên thiên nhiên hiện có của hành tinh, liên quan đến khả năng tái tạo các nguồn tài nguyên này.
Nói cách khác, nó thường được định nghĩa là tổng diện tích quy hoạnh sản xuất sinh thái, thiết yếu để sản xuất các nguồn tài nguyên được tiêu thụ bởi các công dân thông thường trong một hội đồng đơn cử. Trong giải pháp này, mặt phẳng thiết yếu được thêm vào để toàn cầu hoàn toàn có thể hấp thụ chất thải do người dân thông thường này tạo ra .
Dấu chân sinh thái được định nghĩa là khu vực năng suất sinh thái cần thiết để tạo ra các nguồn tài nguyên được sử dụng và đồng hóa chất thải do một nhóm dân cư cụ thể tạo ra. Cân nhắc mức sống cụ thể của bạn vô thời hạn. Nhờ dấu chân sinh thái, chúng ta có thể đánh giá tác động của một dạng sống nhất định trên trái đất. Do đó, nó là một chỉ số được sử dụng rộng rãi để đo lường sự phát triển bền vững.
Tính toán dấu chân sinh thái
Để tính toán dấu chân sinh thái, có nhiều phương pháp ước tính và gần đúng khác nhau. Tuy nhiên, được sử dụng nhiều nhất xem xét các yếu tố sau:
Xem thêm: Laptop ASUS TUF Gaming FX505DD-AL186T | Phong Vũ
- Các khu vực cần thiết cho các loại thức ăn thực vật cần thiết.
- Số ha rừng cần thiết để che phủ lượng khí cacbonic do tiêu thụ năng lượng tạo ra.
- Vùng biển cần thiết cho sản xuất cá.
- Số lượng ha cần thiết cho các trang trại chăn nuôi và sản xuất thức ăn chăn nuôi.
Mặc dù thống kê giám sát liên tục, rõ ràng là có những khó khăn vất vả trong việc có được một giải pháp được đồng ý trọn vẹn. Theo nghĩa này, tất cả chúng ta đang nói về một chỉ số đang trong quy trình tăng trưởng, vì thế không có giải pháp thống kê giám sát rõ ràng .
Sự xuất hiện của khái niệm này bắt đầu từ năm 1996. Nhà kinh tế học William Rees và nhà sinh thái học Mathis Wackernagel đã cố gắng tìm cách cho phép con người hiểu được tính bền vững của lối sống hiện tại. Trọng tâm của mục tiêu tính toán là nghiên cứu một chỉ số có thể đánh giá tính bền vững của đất trong điều kiện hiện tại và tác động của phân người lên nó. Điều này luôn nhằm hỗ trợ một mô hình sản xuất bền vững hơn.
Để đạt được tiềm năng này, các nhà nghiên cứu tập trung chuyên sâu vào đo lường và thống kê các chỉ số như diện tích quy hoạnh thiết yếu để phân phối thức ăn thực vật thiết yếu, số ha rừng thiết yếu để tương hỗ carbon dioxide tạo ra do tiêu thụ nguồn năng lượng, diện tích quy hoạnh đại dương thiết yếu để sản xuất cá và số lượng ha thiết yếu cho đồng cỏ. Nuôi gia súc và sản xuất thức ăn gia súc .
Các chỉ số này, sau khi được tích hợp vào một loạt các mô hình thuật toán, chúng cung cấp mức độ ảnh hưởng của một nhóm dân cư nhất định trên trái đất. Bằng cách này, chỉ báo đã được tạo ra, đã được nhiều chính phủ sử dụng thường xuyên. Tuy nhiên, nhiều nhà phê bình cho rằng mô hình không thiết lập các tiêu chuẩn hiệu quả đủ để coi nó đã được phát triển đầy đủ. Một số nhà nghiên cứu thậm chí đã phát hiện ra những hạn chế của chỉ số này và nó không thể được tính toán trong một số trường hợp nhất định.
Các loại và tầm quan trọng
Từ các phép đo được triển khai, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể chia các loại dấu chân sinh thái thành ba loại :
- Trực tiếp: Cân nhắc hành động trực tiếp chống lại thiên nhiên.
- Gián tiếp: có tính đến các tác động gián tiếp của thiên nhiên.
- Dấu chân tập thể: Xem xét tác động của các nhóm cộng đồng trên hành tinh.
Tuy nhiên, do chỉ số này đang được tăng trưởng nên ngoài các chỉ số này, các tỷ suất mới hoàn toàn có thể Open. Dấu chân sinh thái là một chỉ số cần được tăng trưởng và cải tổ. Việc sử dụng nó rất hữu dụng cho hành tinh do tại tất cả chúng ta đang nói về một trường hợp trong đó, như được phản ánh bởi các chỉ số, việc sử dụng tài nguyên vạn vật thiên nhiên hoàn toàn có thể không vững chắc trong dài hạn .
Do dấu chân sinh thái, chúng ta có thể áp dụng các phương pháp sản xuất thúc đẩy sự bền vững trong tương lai của hành tinh. Tính bền vững không chỉ có thể kéo dài tuổi thọ của thế giới và các hệ sinh thái của nó, mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống của các công dân sống trong đó. Vâng, vì dấu chân sinh thái, nhiều bệnh do con người gây ra và chất thải của họ có thể tránh được. Giống như các loại sinh vật khác ngoài con người, chất lượng cuộc sống của chúng cũng được cải thiện nhờ chỉ số này.
Mẹo để giảm nó
Để giảm dấu vết sinh thái, các lĩnh vực khác nhau phải được giải quyết. Dưới đây là một số mẹo để giúp bạn làm điều đó. Họ cũng có thể áp dụng chúng cho các dấu chân khác, chẳng hạn như nước hoặc carbon, vì tất cả chúng đều có mối quan hệ với nhau.
Nhà ở bền vững
- Sử dụng bóng đèn tiêu thụ thấp.
- Lắp đặt tường và trần cách nhiệt.
- Cửa sổ lắp kính hai lớp.
- Sử dụng các thiết bị tiết kiệm năng lượng.
- Tái chế tất cả mọi thứ được tiêu thụ một cách chính xác.
Giao thông vận tải bền vững
Xem thêm: Bút toán đánh giá chênh lệch tỷ giá cuối năm trên MISA
- Sử dụng phương tiện giao thông công cộng thay vì ô tô cá nhân để giúp giảm ô nhiễm không khí.
- Đừng lái xe ô tô gây ô nhiễm.
- Đi bộ hoặc đi xe đạp là cách bền vững hơn để đi lại trong các thành phố.
- Tốt hơn là bạn nên di chuyển bằng tàu hỏa hoặc xe buýt hơn là đi máy bay.
Tiết kiệm năng lượng
- Sử dụng bộ điều nhiệt thấp nhất có thể để sưởi ấm vào mùa đông là một trong những cách hiệu quả nhất để giảm dấu chân sinh thái của bạn.
- Giảm sử dụng điều hòa nhiệt độ vào mùa hè.
- Rút phích cắm của thiết bị điện tử khi không sử dụng.
- Làm khô quần áo của bạn một cách tự nhiên mà không cần sử dụng máy sấy quần áo.
- Tránh sử dụng các sản phẩm dùng một lần và nếu có, hãy luôn tìm cách tái chế chúng phù hợp.
- Cung cấp cho tất cả các đối tượng một cuộc sống thứ hai.
- Giảm lượng nước tiêu thụ cho mọi mục đích.
- Tránh sử dụng nhựa càng nhiều càng tốt [mặc dù nó có thể được tái chế trong tương lai].
Thực phẩm bền vững
- Mua thực phẩm địa phương và thực phẩm theo mùa [để tránh vận chuyển đường dài và ô nhiễm].
- Ăn thực phẩm hữu cơ hiếm khi hoặc không sử dụng thuốc trừ sâu và phân bón trong quá trình sản xuất.
- Giảm tiêu thụ thịt: Ngành công nghiệp thịt tạo ra nhiều khí thải gây hiệu ứng nhà kính.
- Tránh mua các sản phẩm có chứa dầu cọ và thực phẩm chế biến sẵn là một khuyến nghị quan trọng khác để giảm dấu vết sinh thái và bảo vệ rừng ở Đông Nam Á.
Tôi kỳ vọng rằng với thông tin này, bạn hoàn toàn có thể hiểu thêm về dấu chân sinh thái và tầm quan trọng của nó .