TRUNG TÂM GIA SƯ GLORY - TRUNG TÂM UY TÍN TẠI HẢI PHÒNG. ĐỊA CHỈ: NGÕ 275 ĐÔNG KHÊ, NGÔ QUYỀN, HẢI PHÒNG
Theo Mác, bất kỳ Tiền nào vận động theo công thức T – H – T’ [T’ = T + t] thì đều trở thành tư bản. Tư bản là giá trị, mang lại giá trị thặng dư. Đồng thời, Mác đã chỉ ra mâu thuẫn bên trong của công thức chung của tư bản,: tư bản không thể sinh ra trong Lưu thông nhưng cũng không thể sinh ra ngoài lưu thông. Vậy thì, tư bản mang lại giá trị thặng dư [delta T] nguồn gốc ở đâu? Ta thấy rằng, Trong công thức chung của tư bản: T – H – T’ bao gồm hai hành vi: mua [T-H] và Bán [H – T’]. Theo yêu cầu của quy luật giá trị thì trao đổi phải ngang giá. Do đó, T có giá trị bao nhiêu thì H trong hành vi mua có giá trị bấy nhiêu; T’ có giá trị bao nhiêu thì H trong hành vi bán cũng có giá trị bấy nhiêu.
Như đã phân tích, T’ phải lớn hơn T thì công thức mới có nghĩa. Từ đó suy ra, điểm mấu chốt ở đây là H [hàng hóa]. Hàng hóa ở hành vi mua phải khác với hàng hóa ở hành vi bán. Công thức phải viết lại là:
T – H1 … H2 –T’.
H trong hành vi bán [ký hiệu là H2] có giá trị lớn hơn H trong hành vi mua [ký hiệu là H1].
Vậy, H1 là hàng hóa nào mà sau một thời gian nhất định lại trở thành H2 có giá trị lớn hơn?
Theo lý luận giá trị, chỉ có lao động của người sản xuất hàng hóa mới tạo ra giá trị, do đó H2 phải là kết quả của quá trình sản xuất và H1 chính là yếu tố sản xuất gồm tư liệu sản xuất và sức lao động. Nhờ mua được ở trên thị trường hàng hóa sức động, tư liệu sản xuất và tiến hành quá trình sản xuất mà nhà tư bản có được giá trị thặng dư.
Tư liệu sản xuất bao gồm các yếu tố cứng như: máy móc, nhà xưởng, thiết bị, nguyên, nhiên, vật liệu, các yếu tố này trong quá trình sản xuất sẽ chuyển giá trị vào sản phẩm mà không làm tăng thêm tổng giá trị. Vậy chỉ còn duy nhất yếu tố hàng hóa sức lao động. Hàng hóa này như thế nào? Nó có gì đặc biệt không? Chúng ta sẽ giải mã bản chất Hàng hóa sức lao động trong bài viết này nhé.
Sức lao động và hàng hóa sức lao động là hai khái niệm khác nhau. Để trở thành hàng hóa sức lao động, cần phải có những điều kiện nhất định. Vậy sức lao động là gì? Theo Mác, sức lao động là năng lực lao động của con người. Nó bao hàm toàn bộ thể lực và trí lực tồn tại trong cơ thể con người, có thể được sử dụng để tiến hành quá trình sản xuất.
Trong mọi xã hội, sức lao động là yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất, Nhưng để trở thành hàng hóa thì sức lao động cần phải thỏa mãn 2 điều kiện sau:
Điều kiện 1 [điều kiện cần]: Người có sức lao động phải được tự do về thân thể.
Vì để được gọi là hàng hóa, thì bản thân người lao động phải có quyền sở hữu và sử dụng sức lao động của mình. Người đó có quyền tự quyết lao động cho ai, và lao động như thế nào. Nghe thì có vẻ quá hiển nhiên phải không, ai chẳng có quyền tựu quyết định sức lao động của mình, nhưng đó là trong thời đại ngày nay còn trong xã hội chiếm hữu nô lệ, người nô lệ hay bản thân họ thuộc sở hữu của chủ nô. Họ không thể tư thỏa thuận mua bán sức lao động của mình mà phải làm việc theo yêu cầu của chủ nô.
Điều kiện 2[điều kiện đủ]: người lao động không có tư liệu sản xuất và không có của cải, muốn sống anh ta phải bán sức lao động.
Các em biết rằng là, Sức lao động và tư liệu sản xuất là hai yếu tố căn bản của quá trình lao động sản xuất để tạo ra sản phẩm. Nếu người lao động có tư liệu sản xuất thì họ sẽ sử dụng sức lao động của mình để tự sản xuất, chứ tội gì phải bán sức lao động, hay làm thuê phải không ? Ví dụ : người thợ may có máy may, nhà xưởng, nguyên liệu và thị trường thì họ sẽ tự sản xuất tạo ra sản phẩm chứ chẳng tội gì phải đi làm thuê cho người khác.
Do đó, khi người lao động không có bất kỳ tư liệu sản xuất nào thì buộc phải cung cấp và bán sức lao động của mình để duy trì cuộc sống của bản thân và gia đình.
Một điểm chú ý là, người lao động có thể bán sức lao động , nhưng họ chỉ bán sức lao động trong một thời gian nhất định [ví dụ : ngày làm 8h] chứ họ không bán cả ngày. Nếu bán hết thời gian, thì tức là người lao động tự bán mình , từ chỗ là người tự do, họ trở thành nô lệ. Bản chất của việc bán sức lao động là người lao động chỉ bán quyền sử dụng sức lao động của anh ta mà thôi,còn anh ta vẫn sở hữu sức lao động.
Cũng giống như các loại hàng hóa khác, hàng hóa sức lao động có hai thuộc tính là giá trị và giá trị sử dụng.
Thứ nhất, Giá trị của hàng hóa sức lao động:
Là do lượng lao động xã hội cần thiết để tái sản xuất ra nó quyết định. Nhưng do sức lao động tồn tại như năng lực của con người, muốn tái sản xuất ra năng lực đó, người lao động cần phải tiêu dùng một lượng tư liệu sinh hoạt nhất định [ như ăn, mặc, giáo dục, y tế, giải trí…]. Bởi vậy, giá trị sức lao động của họ ngang bằng với giá trị của toàn bộ các tư liệu sinh hoạt cần thiết về vật chất và tinh thần để duy trì đời sống bình thường của người công nhân và con cái anh ta ; cùng với chi phí đào tạo người công nhân ở một trình độ nhất định.
Để rõ hơn, Cấu thành giá trị của hàng hóa sức lao động sẽ bao gồm :
- Giá trị tư liệu sinh hoạt cần thiết cho bản thân người công nhân [ăn, mặc, ở, y tế …]
- Phí tổn đào tạo công nhân [chi phí giáo dục đào tạo]
- Giá trị các tư liệu sinh hoạt cần thiết [vật chất và tinh thần] nuôi sống con cái công nhân.
-
Nhiều người sẽ đặt câu hỏi, tại sao phải có tư liệu sinh hoạt cần thiết nuôi sống con cái người công nhân ? Đó là vì, con cái người công nhân đó là nguồn lao động kế tiếp, duy trì nguồn sức lao động khi người công nhân già yếu và mất đi.
Một đặc điểm nữa là, nhu cầu tư liệu sinh hoạt của người công nhân thay đổi không ngừng theo từng giai đoạn phát triển. Ví dụ như : người công nhân thời Pháp thuộc ở Việt Nam, khi cuộc sống khó khăn, nhu cầu tư liệu sinh hoạt có khi chỉ đơn giản là ăn no mặc ấm, đủ ăn, đủ mặc. Còn người công nhân thời nay, thì nhu cầu sinh hoạt cao hơn như : ăn ngon, mặc đẹp và phải có cả tiền tích lũy những lúc hoạn nạn.
Ở các nước khác nhau, nhu cầu tư liệu sinh hoạt của công nhân cũng khác nhau, các bạn nhé !
Nhu cầu của người công nhân Việt Nam khác với nhu cầu của công nhân Mỹ hay Nhật , nó phụ thuộc vào điều kiện lịch sử hình thành giai cấp công nhân, trình độ văn minh đã đạt được.
Một vấn đề nữa, Khi chủ tư bản trả tiền công cho người công nhân, giá trị sức lao động được biểu hiện bằng tiền. Bản chất của tiền công chính là là biểu hiện bằng tiền của giá trị sức lao động hoặc gọi là giá cả của sức lao động, các bạn nhé. Lý luận về tiền công, tôi sẽ phân tích kỹ hơn ở các phần tiếp theo.
Hiểu một cách đơn giản, giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động là công dụng của sức lao động. Nó thỏa mãn nhu cầu của người mua là sử dụng vào quá trình lao động.
Ví dụ: chủ tư bản thuê công nhân dệt vải. Giá trị sử dụng sức lao động của người công nhân dệt là kỹ năng, năng suất lao động của người công nhân khi lao động dệt vải.
Trong quá trình làm việc, người lao động sử dụng tư liệu sản xuất của nhà tư bản để tạo ra hàng hóa cho nhà tư bản. Vấn đề cần quan tâm ở đây là:
Giả sử; sau một thời gian lao động nhất định, 1 ngày chẳng hạn, người lao động chỉ tạo được 1 lượng giá trị bằng với lượng giá trị mà nhà tư bản trả công cho công nhân, thì nhà tư bản chẳng có lợi lộc gì, và đương nhiên, nhà tư bản sẽ không mua sức lao động đó.
Mác đã phát hiện ra một bí mật bên trong hàng hóa sức lao động, đó là: hàng hóa sức lao động có một giá trị sử dụng đặc biệt, khác với giá trị hàng hóa thông thường, khi sử dụng, sức lao động sẽ tạo ra một giá trị mới lớn hơn giá trị bản thân nó.
Ta hình dung thế này: toàn bộ số tư liệu sinh hoạt nuôi sống và duy trì sức lao động của người công nhân trong 1 tháng là 500 $ [bao gồm: thực phẩm, quần áo, y tế, giáo dục, giải trí…]. Nhưng, khi làm việc cho nhà tư bản, người công nhân có thể tạo ra giá trị gia tăng vào sản phẩm là 800 $. Chênh lệch 300$ giữa 800 $ và 500$ chính là giá trị thặng dư nhà tư bản chiếm đoạt.
Giá trị sức lao động và giá trị do sức lao động tạo sau quá trình sản xuất ra là hai đại lượng khác nhau. Đây là chìa khóa giải quyết mâu thuẫn của công thức chung của tư bản.
Tóm lại, nhìn vào công thức chung của tư bản:
T – H – T’
[T’=T+ t]
Giá trị thặng dư t chính là giá trị dôi ra ngoài giá trị sức lao động, do công nhân làm thuê tạo ra, và bị nhà tư bản chiếm đoạt. Các bạn nhé.
Có thể khẳng định rằng thị trường lao động chính là thị trường đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế. Chúng được mua báo và trao đổi dựa trên thời gian, lượng lao động hay mức tiền lương. Tuy nhiên khái niệm này còn khá mơ hồ đối với mọi người. Vậy hàng hóa sức lao động là gì? Hãy cùng chúng tôi đi phân tích ngay qua bài viết dưới đây nhé!
Hàng hóa sức lao động là gì?
Để có thể hiểu được rõ ràng mọi ngóc ngách của hàng hóa sức lao động là gì thì ta cần phân tích chi tiết hai khái niệm hàng hóa là gì và sức lao động là gì cùng những điều kiện cần để biến sức lao động trở thành hàng hóa.
- Hàng hóa theo định nghĩa cơ bản thì chúng chính là sản phẩm của sức lao động do con người tạo ra. Sau đó được sử dụng với các mục đích trao đổi và mua bán theo một nhu cầu nào đó.
- Sức lao động theo quan điểm của Mác - Lênin thì đây chính là toàn bộ năng lực, chúng bao gồm trí tuệ, tinh thần và cả thể chất tồn tại bên trong cơ thể. Được họ sử dụng vào sản xuất để từ đó tạo ra giá trị. Hay nói cho dễ hiểu thì sức lao động chính là khả năng lao động, một điều kiện quan trọng để các công việc sản xuất trở nên trơn tru, hiệu quả.
Hàng hóa sức lao động được hiểu là một loại hàng hóa đặc biệt. Chúng mang trong mình những thuộc tính riêng và tất nhiên là phải liên kết chặt chẽ với sự tồn tại, phát triển của toàn nền kinh tế. Thêm vào đó thì sức lao động trở thành hàng hóa chính là một điều kiện tiên quyết trong việc hình thành nền kinh tế dạng tư bản. Đánh dấu một bước tiến quan trọng để tạo nên quyền tự do cá nhân và tạo ra sự phát triển cho nền kinh tế.
Khái niệm hàng hóa sức lao động là gì
Điều kiện để sức lao động trở thành hàng hóa?
Điều này bạn hoàn toàn có thể nhận ra được là mọi công việc sản xuất kinh doanh đều cần đến lao động. Đây là một lực lượng nòng cốt đóng góp nhiều công sức. Tuy nhiên để khiến cho sức lao động trở thành một công cụ, một loại hàng hóa thì chúng cần có các điều kiện sau đây:
- Đầu tiên, người lao động phải là một người hoàn toàn tự do và tự chủ động chi phối phần sức lao động của chính mình. Họ sẽ dùng nó để bán hay đổi lấy một thứ gì đó giá trị hơn. Điều đó có nghĩa là trong họ không tồn tại một mối ràng buộc nào, tự do làm những thứ mình muốn.
- Tiếp theo, chính bản thân của người lao động không thể một mình lao động nên cần bán sức lao động của mình để sinh sống.
Khi mà cả hai điều kiện ở trên cùng tồn tại một cách song hành thì sức lao động sẽ tạo thành một loại hàng hóa tất yếu và hiển nhiên. Xét trên thực tế thì hàng hóa sức lao động đã có mặt từ trước thời điểm xã hội tư bản chủ nghĩa. Tuy nhiên chỉ đến lúc tư bản chủ nghĩa đã được hình thành thì chúng mới được khẳng định và trở nên phổ biến. Cũng tại thời điểm này thì sự bóc lột lao động cũng không còn mà thay vào đó chính là sự thỏa thuận theo dạng “thuận mua - vừa bán” - đánh dấu một bước ngoặt cực văn minh ra đời.
Xem thêm:
→ Các đề tài tiểu luận kinh tế chính trị Mác-Lênin chọn lọc 2020
Hai thuộc tính của hàng hóa sức lao động là gì?
Giá trị hàng hóa sức lao động
Cũng giống như các loại hàng hóa thông thường khác, hàng hóa sức lao động được quyết định bởi một lượng thời gian lao động xã hội cần thiết để sản xuất và tái sản xuất sức lao động. Sức lao động chỉ tồn tại như là năng lực sống của con người, muốn tái sản xuất ra năng lực đó, người công nhân trong chủ nghĩa tư bản phải tiêu dùng một lượng tư liệu sinh hoạt nhất định để ăn, uống, mặc, ở, đi lại, học nghề, đào tạo nghề… Ngoài ra, người lao động còn phải thỏa mãn những nhu cầu của gia đình và con cái họ. Chỉ có như vậy thì sức lao động mới được sản xuất và tái sản xuất một cách liên tục.
Như vậy, thời gian lao động xã hội cần thiết để tái sản xuất ra sức lao động sẽ được quy thành thời gian lao động xã hội cần thiết để sản xuất ra những tư liệu sinh hoạt nuôi sống bản thân người lao động và gia đình của họ. Hay nói cách khác, giá trị hàng hóa sức lao động được đo gián tiếp bằng giá trị của những tư liệu sinh hoạt cần thiết để tái sản xuất ra sức lao động.
Giá trị sử dụng hàng hóa sức lao động
Là công công dụng của hàng hóa sức lao động nhằm thỏa mãn các nhu cầu sử dụng của nhà tư bản. Giá trị sử dụng hàng hóa sức lao động được thể hiện thông qua quá trình tiêu dùng sức lao động [quá trình lao động của người công nhân]. Quá trình tiêu dùng hàng hóa sức lao động khác với quá trình tiêu dùng hàng hóa thông thường ở chỗ:
Ở các hàng hóa thông thường, sau quá trình tiêu dùng, sử dụng cả giá trị và giá trị sử dụng của hàng hóa sẽ biến mất theo thời gian. Còn đối với hàng hóa sức lao động, quá trình tiêu dùng chính là quá trình sản xuất ra một loại hàng hóa nào đó, đồng thời là quá trình tạo ra một giá trị mới lớn hơn giá trị của bản thân hàng hóa sức lao động. Phần lớn hơn này được gọi là giá trị thặng dư.
Tại sao nói hàng hóa sức lao động là hàng hóa đặc biệt?
Hàng hóa sức lao động là hàng hóa đặc biệt
Khác biệt với những loại hàng hóa thông thường khác, hàng hóa sức lao động được các nhà khoa học khẳng định là một hàng hóa đặc biệt. Nguyên nhân của sự đặc biệt này chính là do nó được hình thành do con người với mục đích thỏa mãn các nhu cầu đa dạng. Đôi khi có phần phức tạp ở cả vật chất và tinh thần và tồn tại song song với quá trình phát triển của toàn xã hội.
Do vậy tầng lớp công nhân không đơn giản chỉ có nhu cầu về mặt vật chất mà họ còn luôn mong muốn được đáp ứng các yêu cầu về tinh thần khác như được vui chơi, được khích lệ hay được tôn trọng,... Và những nhu cầu này không hề cố định, chúng sẽ thay đổi tùy theo thời gian và xã hội.
Thêm vào đó vì con người chính là công cụ và là chủ thể làm chủ sức lao động nên việc loại hàng hóa đặc biệt này có chất lượng hay không, có đáp ứng đủ nhu cầu hay không còn phụ thuộc vào nhận thức, tâm lý, địa lý, văn hóa, môi trường họ sinh hoạt,... Ngoài ra không thể không nhắc đến việc hàng hóa sức lao động còn tạo nên giá trị thặng dư cho toàn thể xã hội, nhỏ hơn là nơi mà họ đóng góp. Điều này được thể hiện rõ nhất ở khía cạnh là người lao động luôn tại ra các giá trị lớn hơn phần giá trị sức lao động của họ để phù hợp với mục tiêu và nhu cầu của người đang sử dụng lao động.
Trên đây là một vài chia sẻ về "hàng hóa sức lao động là gì" mà chúng tôi muốn chia sẻ đến với bạn đọc tham khảo thêm. Mong rằng bài viết đã thực sự mang đến những kiến thức hữu ích nhất để giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm trừu tượng này.