Giá trị hiện thực của tác phẩm Không gia đình

Tác phẩm là hồi ức của chú bé Remi về một tuổi thơ lang thang không gia đình, đầy trắc trở và biến cố. Tuy nhiên, đó cũng chính là khoản thời gian trui rèn, hình thành nên tính cách quả cảm, vị tha và lòng trắc ẩn nơi em.

Mình biết Không Gia Đình là một tiểu thuyết thiếu nhi kinh điển, nhưng tuổi thơ khốn khó lại ở vùng quê lại xa xôi nên không có cơ hội được tiếp xúc với cuốn sách này. Hơn nữa, niềm đam mê đọc sách của mình mới “bùng cháy” gần đây nên mình đọc tác phẩm có lẻ ở thời điểm hơi muộn màng. Tuy nhiên có còn hơn không đúng không mọi người? Và mình chắc chắn sẽ để lại cuốn sách này cho bé yêu của mình, để con biết thế nào là lòng dũng cảm, nhân hậu, thế nào là vượt qua nghịch cảnh và trân quý hơn những gì mình đang có.  

Có thể bạn quan tâm:

Hector Malot là nhà văn nổi tiếng người Pháp. Ông sinh năm 1830 tại La Bouille, miền Bắc nước Pháp. Các tiểu thuyết của ông được nhiều thế hệ độc giả trên thế giới yêu mến.

Tác phẩm đầu tay Những người tình [Les Amants] của ông xuất bản năm 1859 đã gây được tiếng vang lớn. Trong sự nghiệp của mình, ông đã viết trên 70 tác phẩm. Các tác phẩm Romain Kalbris [1869], Trong gia đình [En Famille, 1893] và đặc biệt là Không gia đình [Sans Famille, 1878] được các độc giả nhỏ tuổi vô cùng yêu thích. Không Gia Đình được xem là cuốn tiểu thuyết nổi tiếng nhất của Hector Malot; không chỉ được giải thưởng của Viện Hàn lâm Văn học Pháp mà còn được thiếu nhi nước Pháp cũng như thiếu nhi trên toàn thế giới yêu thích trong suốt hơn một thế kỷ qua.

Remi là 1 đứa bé được nhặt nuôi từ nhỏ bởi ông Barberine. Sở dĩ ông ta làm vậy vì đoán rằng cậu xuất thân từ gia đình giàu có và một ngày kia ông sẽ được lợi khi gia đình tìm lại cậu. Đó hẳn là một điều bất hạnh nhưng may mắn thay, câu lại được má Barberin chăm sóc tận tình và thương yêu như như con ruột. Tuổi thơ của cậu đầy hạnh phúc cho đến khi năm 8 tuổi lần đầu được gặp bố nuôi [ông Barberin] vì ông luôn phải làm việc ở Paris. Do tai nạn, què quặt và cũng hết hy vọng về việc bố mẹ ruột đến đón cậu, ông không ngần ngại bán Remi cho cụ Vitalis- chủ một rạp xiếc rong. Từ đó cuộc đời cậu bước sang một trang mới.

Rời xa mái nhà thân yêu, rời xa má Barberin, cậu lang thang nay đây mai đó trên hành trình thiên lý cùng cụ Vitalis và những người bạn đường thú vị gồm 3 chú chó thông minh: Capi, Zerbino, Dolce và chú khỉ láu cá Jori-Cour. Cụ Vitalis là một con người vĩ đại. Cụ dạy Remi học chữ, học nhạc và cả học làm người. Tuy là ông chủ nhưng cụ chưa bao giờ la mắng, đánh đập hay quở trách Remi, ngay cả khi chính vì lỗi lầm của cậu bé mà dẫn đến cái chết thương tâm của 2 chú chó Zerbino, Dolce. Những ngày tháng rong ruổi cũng rèn luyện cho Remi sức khỏe, sự dẻo dai và bài học đầu tiên về việc cần cù lao động. Cậu xem gánh xiếc rong như gia đình mình, một gia đình thực sự mà cậu vô cùng yêu quý. Tưởng chừng như cuộc sống êm đẹp cứ thế trôi qua, ngờ đâu trong một tình huống không may, cụ Vitalis bị nhốt tù 2 tháng. Thực sự là quá kinh hãi với chú bé Remi tội nghiệp. Cậu tự mình loay hoay với những người bạn nhỏ mà không biết ngày mai ra sao, đói rét và khốn khổ.  May thay, trong thời gian đó, cậu lại được cưu mang trên tàu “Thiên Nga” cùng bà Milligan và con của bà-chú bé Arthur tốt bụng.

Sau 2 tháng, những trang dài của hành trình thiên lý lại bắt đầu. Trải qua nhiều biến cố, cụ Vitalis đã sức cùng lực kiệt, đành bỏ lại cậu và chú chó Capi bơ vơ, lạc lõng. Cuộc đời cũng không đến nỗi khắc nghiệt khi cậu được nhận vào gia đình bác Pierre có 4 đứa con là Alexis, Benjamin, chị gái Étiennette và em út Lise. Ai cũng yêu thương cậu như một thành viên trong gia đình. Cậu lại may mắn có một gia đình để yêu thương. Nhưng hạnh phúc chẳng kịp tàn tay, bất hạnh lại rơi xuống khiến cậu và những người thân yêu lại một lần nữa chia lìa.

Khi đó, chú bé Remi khoảng 11 tuổi lại một thân một mình quyết định tự làm chủ cuộc đời mình. Cậu may mắn gặp chú bé Mattia làm người bạn đồng hành. Đó là chú bé khôn ngoan, lanh lợi, tháo vát, tận tình với bạn bè, một tài năng nghệ thuật thiên bẩm. Nhờ có Mattia, Remi không những có thể đền ơn má Barberine mà còn tìm lại được gia đình ruột thịt của mình, mặc dù quá trình tìm ra gia đình có khá nhiều gian nan, lừa lọc và cả tù tội nữa. Nhưng cuối cùng vẫn là một kết thúc có hậu mà ai ai cũng mong chờ.

Không Gia Đình là một tác phẩm thiếu nhi kinh điển. Ước gì mình được đọc Không Gia Đình khi còn là một đứa trẻ, như vậy, cảm giác chắn chắn cũng khác đi nhiều so với lúc trưởng thành.

Cho dù là người lớn hay trẻ em, dễ dàng nhận ra qua tác phẩm này có khá nhiều bài học sâu sắc mà chúng ta không thể bỏ qua.

Sau khi gấp trang sách lại, mình cảm thấy thực sự trân trọng những gì mình đã và đang có. Cho dù gia đình không khá giả, tuổi thơ có những vất vả nhất định nhưng được lớn lên trong tình yêu thương của cha mẹ, ông bà, họ hàng thân thích thì còn gì bằng, không như chú bé Remi kia, suốt cả tuổi thơ không nơi nương tựa, sống lang thang màn trời chiếu đất, cũng chẳng có người thân ruột rà nào bên cạnh để yêu thương, đùm bọc.

Tiếp theo qua Remi, chúng ta học được bài học về lòng quả cảm, nhân hậu và biết ơn. Không phải bất kỳ chú bé nào ở độ tuổi lên chín, lên mười cũng có thể dũng cảm đương đầu với cuộc sống khó khăn, đơn độc, không ai dìu dắt. Dù nhỏ tuổi nhưng Remi hiểu biết lễ nghĩa, luôn mang ơn và mong muốn đền ơn với những ân nhân của mình. Cậu dù đói khát cũng nhân ái, chia ngọt xẻ bùi cùng Mattia. Cậu luôn cảm thông, đối xử hòa nhã, tôn trọng và chân thật với bạn bè. Những phẩm chất tốt đẹp đó có thể một phần nhờ công ơn dưỡng dục của cụ Vitalis.

Cũng qua những con người trong tác phẩm, chúng ta học được giá trị của việc lao động chân chính. Cụ Vitalis, má Barberine, gia đình bác Pierre… luôn lao động cần cù và biết rằng chỉ có làm việc chăm chỉ mới giúp ta sống tốt. Đức tính tốt đẹp đó đã thấm nhuần trong Remi. Cậu bé tuy đói khát nhưng cũng chưa từng ngửa tay xin ai đồng nào, cũng không ăn cắp, ăn trộm của ai. Khi nhận bất cứ sự giúp đỡ nào, cậu cũng đều bỏ công sức ra để đền bù những ân tình đó.

Thông điệp cuối cùng là hãy tin tưởng rằng ngoài kia, xã hội vẫn còn có những con người nhân ái, tốt bụng. Dù cuộc sống năm lần bảy lượt ném Remi vào vòng xoáy nguy hiểm nhưng vẫn có những người sẵn sàng giúp đỡ chú bé. Đó là má Barberine yêu cậu như con mặc dù cậu là một chú bé bị bỏ rơi. Đó là cụ Vitalis cưu mang và dạy cậu những điều hay lẽ phải, mong muốn cậu lớn lên có một tương lai rộng mở. Đó là bà Milligan tốt bụng. Đó là gia đình bác Pierre xem cậu như một thành viên gia đình chính thức. Có lẻ những may mắn của Remi qua con mắt của người lớn, người từng trải hơi phi lý, hư cấu nhưng đối với trẻ em thật sự là một thông điệp ý nghĩa.

Không Gia Đình có những giá trị nhân văn sâu sắc mà cả người lớn và trẻ em đều cảm nhận được. Tuy nhiên, ở địa vị người trưởng thành mà đọc thì tác phẩm không đủ sâu sắc để chiêm nghiệm. Người trưởng thành đã gặp nhiều va vấp, nhiều trải nghiệm nên câu chuyện của Remi có vẻ là may mắn quá nhiều.

Mỗi lần gặp sóng gió lại là một lần cậu được cưu mang như được ban phước lành. Thân thế của cậu dường như cũng khá sắp đặt khi là con của bà Milligan. Remi đã luôn mong chờ về gia thế giàu có để của mình để trả ơn những ân nhân. Chẳng lẻ không còn cách nào khác để trả ơn sao? Hơn nữa, trong tình cảnh rơi vào gia đình Driscroll, mình nghĩ phần lớn độc giả cũng như mình đã đoán biết được kết cục như thế nào.

Xem thêm: Top 10 tác phẩm văn học thiếu nhi kinh điển nhất

Bỏ qua những mặt khác nhau về các góc nhìn nhận, Không Gia Đình vẫn nhắc nhở chúng ta về những vấn đề cội nguồn mà con người không bao giờ quên như tình yêu gia đình, lòng hăng say lao động, sự trung thực… Có lẽ vì những điều nhân văn ấy mà tác phẩm tồn tại bất hủ qua thời gian.

Nếu bạn chưa từng đọc qua Không Gia Đình, mình khuyến khích bạn mua ngay một cuốn nhé, dù ở bất kỳ độ tuổi nào. Cuốn sách không đắt lắm đâu nhưng chứa đựng trong nó nhiều giá trị, yêu thương và lan tỏa cho cả cho mai sau.

Chia sẻ nếu bạn thấy hữu ích