Nhiều người vẫn còn ngại ngần về việc hiến máu có thể gây tổn hại. Sự thật không phải như vậy. Thậm chí, đây là một cơ hội giúp sức khỏe được tăng cường tốt hơn và người bệnh còn được thực hiện xét nghiệm khi hiến máu.
Cho đến nay, máu là loại chế phẩm sinh học duy nhất chưa thể tổng hợp nhân tạo được. Nói cách khác, khi bệnh nhân thiếu máu quá nặng, nguồn máu được bồi hoàn vào là hoàn toàn từ người hiến máu. Chính vì thế, hiến máu được xem là một nghĩa cử cao đẹp cho cộng đồng, là việc ý nghĩa thiết thực nhất mà một người có thể làm để giúp ích cho người khác.
Hiến máu chủ yếu là hiến hồng cầu. Máu gồm có huyết tương, chiếm 55% thể tích máu và các tế bào máu, chiếm 45% còn lại. Các tế bào máu gồm có hồng cầu, chiếm số lượng nhiều nhất, kế tiếp là bạch cầu và tiểu cầu. Đời sống của hồng cầu là khoảng 90 ngày, là dài nhất trong các tế bào máu. Đây là khoảng thời gian cần thiết để một hồng cầu sinh ra, thực hiện chức năng và bị tiêu hủy trong gan, lách. Nói một cách khác, mọi hồng cầu lưu hành trong máu đều lần lượt được tủy xương sinh ra và được thay thế đi sau khi hoàn thành nhiệm vụ. Vậy nên, khi cho đi một phần lượng máu rất nhỏ trong cơ thể, đối với bản thân không gây ảnh hưởng gì, nhưng đối với người nhận lại là một “nguồn sống” mới.
Ngoài ra, các thành phần của máu cũng được sử dụng sau khi hiến như hiến tiểu cầu, hiến huyết tương... Tuy nhiên, số lượng các trường hợp cần hiến hồng cầu vẫn chiếm chủ yếu.
Xét nghiệm khi hiến máu là cơ hội giúp kiểm trả sức khỏe.
Máu được hiến là lấy trực tiếp từ cơ thể người cho và đưa trực tiếp vào cơ thể người nhận. Tuy nhiên, để máu có thể được sử dụng hiệu quả, cần phải được xử lý qua nhiều giai đoạn phức tạp.
Đầu tiên, với những người chuẩn bị đi hiến máu, cần chuẩn bị tốt về mặt thể lực lẫn tinh thần. Đêm trước khi đi hiến máu, cần ngủ đủ giấc và tránh làm việc quá nặng nề. Bữa ăn trước đó tránh quá nhiều dầu mỡ. Thường hiến máu được thực hiện buổi sáng, lúc tâm trạng và sức khỏe tốt nhất. Người đi hiến máu không nên ăn gì, kể cả không được uống sữa mà chỉ được uống nước lọc, trà đường. Nguyên nhân là vì khi ăn uống, các sản phẩm của tiêu hóa khi được hấp thụ qua thành ruột vào máu sẽ làm giảm chất lượng máu hiến. Ngoài ra, người bệnh sẽ được kiểm tra sức khỏe toàn diện và chỉ được chấp thuận cho hiến máu nếu thỏa một số tiêu chuẩn nhất định.
Sau đó, người bệnh được sắp xếp nằm nghỉ thoải mái trên ghế đưa. Kim lấy máu sẽ được đưa vào tĩnh mạch lớn thuộc chi trên và máu sẽ tự động đi ra theo nguyên lý thế năng, cho vào túi máu đặt trên bàn cân đặt ở vị trí thấp hơn tim. Khi nào lượng máu rút ra đạt thể tích cần thiết thì ngừng lại, rút kim và băng ép tại chỗ. Trong lúc rút máu, nhân viên y tế có thể cho người hiến máu nắm bóp vật mềm trong lòng bàn tay để tốc độ dẫn máu được nhanh hơn.
Máu lấy được nhanh chóng được bảo quản theo đúng quy định và đưa về trung tâm, bệnh viện chuyên khoa huyết học. Tại đây, máu được xét nghiệm các vi sinh vật nhằm loại trừ các bệnh lý mắc phải qua đường truyền máu, như HIV, viêm gan siêu vi B, C,... Nếu đạt được tiêu chuẩn này, máu sẽ được chia theo nhóm máu O, A, B hay AB, phân tách thành các thành phần riêng lẻ như huyết tương, hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu, được lưu trữ trong điều kiện tương ứng và sẵn sàng đáp ứng khi có nhu cầu.
Trong trường hợp đi hiến tiểu cầu, máu của người hiến sẽ được thu thập qua một hệ thống máy móc. Tại đây, thành phần tiểu cầu sẽ được gạn tách và các thành phần còn lại trong máu sẽ được trả vào cơ thể người hiến bằng một con đường khác.
Khám sức khỏe trước khi đi hiến máu là một điều bắt buộc ở mỗi cá nhân. Nếu bạn được chấp nhận hiến máu chứng tỏ bạn có sức khỏe về mặt cơ bản là bình thường. Tuy nhiên, máu sau khi được lấy ra, trước khi được sử dụng để truyền cho người khác, mọi đơn vị máu đều phải được xét nghiệm nhóm máu và các bệnh lý truyền nhiễm thông thường. Nếu phát hiện thấy bất thường, túi máu đó sẽ bị loại ra. Các kết quả của những xét nghiệm này sẽ được thông báo bảo mật với người hiến máu.
Sau đây là một số xét nghiệm khi hiến máu mà người đi hiến cần biết cũng như hiểu về những quyền lợi của mình được nhận:
- Xác định nhóm máu theo hệ ABO [gồm có nhóm máu O, A, B và AB] và nhóm máu theo hệ Rhésus [gồm có nhóm máu Rhésus dương và Rhésus âm]
- Sàng lọc các kháng thể bất thường của các hệ nhóm hồng cầu Rh, MNSs, Kell, Kidd, Duffy, Lutheran.
- Kiểm tra sự hiện diện của kháng nguyên và kháng thể chống virus HIV-1 và HIV-2.
- Kiểm tra sự hiện diện của các kháng nguyên của virus viêm gan B và kháng thể chống virus viêm gan C
- Kiểm tra sự hiện diện của các kháng thể chống các bệnh lý truyền nhiễm khác như giang mai, sốt rét và CMV [Cytomegalovirus] là một trong những xét nghiệm khi hiến máu.
Nói một cách khác, đi hiến máu là một cơ hội để được xét nghiệm máu, kiểm tra tình trạng sức khỏe của mình. Theo đó, người đi hiến máu sẽ biết được mình thuộc nhóm máu gì, mình có mắc các bệnh truyền nhiễm nào hay không. Kết quả được giữ kín và sẽ thông báo trực tiếp cho người hiến. Không ít một số trường hợp đã được phát hiện ra bệnh, được tư vấn miễn phí và điều trị sớm nhờ đã từng đi hiến máu.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
XEM THÊM:
Hiến máu tình nguyện là một hành động mang đậm giá trị nhân văn, là nghĩa cử cao đẹp giữa người với người. Thể hiện tinh thần tương thân tương ái “lá lành đùm lá rách” của dân tộc ta.
Hiến máu không chỉ cứu người mà còn mang lại lợi ích sức khỏe cho người hiến máu. Khoa học chứng minh, khi cho máu sẽ loại bỏ được một lượng sắt dư thừa tích lũy trong cơ thể, làm giảm nguy cơ ứ đọng sắt, giảm thiểu bệnh tim mạch.. Hiến máu làm cho tinh thần sảng khoái hơn, ăn ngủ ngon hơn. Giúp chức năng cơ thể của bạn hoạt động hiệu quả hơn bằng cách bổ sung thêm nguồn cấp máu thường xuyên. Thông thường, cơ thể con người thay thế máu trong vòng 48 giờ sau khi cho, và tất cả các tế bào hồng cầu mất đi sẽ hoàn toàn được thay thế trong vòng 4 - 8 tuần. Quá trình bổ sung có thể giúp cơ thể làm mới hệ thống và giữ cho cơ thể khỏe mạnh, cũng như làm việc hiệu quả hơn.
Như vậy, hiến máu làm cho cơ thể chúng ta khỏe mạnh hơn và cũng là cách kiểm tra giám sát sức khỏe của chính mình.
1. Điều kiện để được hiến máu là gì?
- Người tham gia hiến máu phải thực sự khỏe mạnh, không mắc các bệnh cấp tính, mạn tính. Không có nguy cơ lây nhiễm các bệnh lây truyền qua đường truyền máu.
- Phải đủ tuổi: từ 18 đến 60.
- Cân nặng: từ 45 kg [với nam] và 42 kg [với nữ] trở lên.
- Mạch và huyết áp bình thường, nhịp tim bình thường
*** Lưu ý:
+ Phụ nữ đang mang thai, đang trong thời kì kinh nguyệt, đang cho con bú thì không được hiến máu.
+ Người khỏe mạnh mỗi lần hiến không quá 9ml/kg cân nặng sẽ ko ảnh hưởng tới sức khỏe. Khoảng thời gian tối thiểu giữa 2 lần liên tiếp hiến máu toàn phần là 12 tuần.
+ Người hiến máu nhân đạo luôn được an toàn vì: dụng cụ thu gom máu chỉ được dùng một lần. Quy trình kỹ thuật lấy máu đảm bảo đúng quy định của ngành y tế.
2. Quyền lợi của người tham gia hiến máu tình nguyện
2.1. Được làm các xét nghiệm
Tất cả những đơn vị máu thu được sẽ được kiểm tra nhóm máu [ABO-Rh], HIV, vi rút viêm gan B, viêm gan C, giang mai. Khi hiến máu tại Bệnh viện Việt Nam – Thuỵ Điển Uông Bí, bạn sẽ được khoa thông báo kết quả, được giữ kín và được tư vấn [miễn phí] khi phát hiện ra các bệnh nhiễm trùng nói trên.
2.2. Được khám và tư vấn sức khỏe miễn phí
Người tham gia hiến máu được kiểm tra các chỉ số như cân nặng, huyết áp, nhịp tim và các thông số đo được là cơ sở đánh giá sức khoẻ.
2.3. Được bồi dưỡng và chăm sóc theo các quy định hiện hành
Cũng giống như các địa điểm hiến máu khác, khi hiến máu tình nguyện tại Bệnh viện Việt Nam – Thuỵ Điển Uông Bí, người hiến máu sẽ được bồi dưỡng và chăm sóc theo đúng quy định:
- Hỗ trợ chi phí đi lại đối với người hiến máu tình nguyện, mức chi 50.000 đồng/người
- Phục vụ ăn uống nhẹ tại chỗ cho người hiến máu: Mức chi 30.000 đồng/người [Bánh, sữa…]
- Nhận quà tặng [bằng hiện vật]: Gấu bông, đồng hồ treo tường…
- Được cấp giấy chứng nhận hiến máu tình nguyện của Ban chỉ đạo hiến máu nhân đạo Tỉnh. Ngoài giá trị về mặt tôn vinh, giấy chứng nhận hiến máu có giá trị bồi hoàn máu. Nếu bạn từng tham gia hiến máu thì trong suốt cuộc đời nếu không may bạn cần đến máu, thì Nhà nước sẽ đảm bảo bồi hoàn miễn phí cho bạn đúng số máu mà bạn đã hiến.
Người hiến máu tình nguyện sẽ được cấp giấy chứng nhận hiến máu tình nguyện
3. Căn dặn của thầy thuốc với người hiến máu
Hiến máu theo hướng dẫn của bác sỹ có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, một số trường hợp ở người hiến máu có thể có những biểu hiện không mong muốn xảy ra. Đó là những phản ứng bình thường của cơ thể và nhân viên y tế sẽ có những xử trí phù hợp.
3.1.Trước khi hiến máu phải làm gì?
- Đêm hôm trước ngày hiến máu không thức quá khuya, không uống rượu bia, nên ăn nhẹ trước khi hiến máu, không ăn chất có nhiều đường, mỡ trước khi hiến máu.
- Mang giấy CMND/Thẻ CCCD, hoặc giấy tờ tùy thân khi đi hiến máu.
3.2.Sau khi hiến máu nếu phát hiện chảy máu tại chỗ:
- Giơ cao tay.
- Lấy tay kia ấn nhẹ vào miếng bông hoặc băng dán.
- Thay miếng bông và băng dán khác .
*** Nếu xuất hiện bầm tím tại chỗ:
- 02 ngày đầu sau hiến máu: Chườm lạnh tại chỗ.
- Những ngày sau: Chườm nóng 2 - 4 lần/ ngày.
3.3.Sau khi hiến máu
Những điều nên làm:
- Chỉ rời điểm hiến máu khi thực sự thoải mái và được sự đồng ý của nhân viên y tế.
- Nếu cảm thấy chóng mặt, mệt, buồn nôn: nên nằm nghỉ 10 – 15 phút.
- Uống nhiều nước sau khi hiến máu.
- Để miếng băng dán sau ít nhất 4-6 giờ mới lấy đi.
- Trong 2-3 ngày đầu sau hiến máu nên sinh hoạt nhẹ nhàng, nghỉ ngơi nhiều hơn bình thường.
Những điều không nên làm:
- Uống rượu, bia trong ngày đầu sau khi hiến máu.
- Làm việc gắng sức [leo núi, tập tạ …] trong hai ngày đầu.
- Các hoạt động gắng sức, các trò chơi mang tính đối kháng đòi hỏi tốn nhiều thể lực: đá bóng, tập tạ, không leo trèo cao… không thức quá khuya, không uống rượu bia.
3.4.Chế độ ăn, sinh hoạt sau khi hiến máu
- Giữ chế độ ăn uống, sinh hoạt bình thường.
- Tăng cường sử dụng các chất dinh dưỡng bổ máu: thịt, gan, trứng, sữa …