Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ cao cấp, Tiến sĩ Vũ Văn Tâm - Bác sĩ Nội truyền nhiễm - Khoa khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
Virus là ký sinh trùng siêu nhỏ, thường nhỏ hơn nhiều so với vi khuẩn. Chúng thiếu khả năng phát triển và sinh sản bên ngoài cơ thể vật chủ. Phần lớn virus là nguyên nhân gây bệnh. Thế giới đã trải qua sự bùng phát dịch Ebola năm 2014 ở Tây Phi, đại dịch cúm lợn năm 2009. Và hiện nay là đại dịch Covid-19 đang gây nguy hiểm cho tất cả mọi người.
Virus là một loại ký sinh trùng nhỏ không thể tự sinh sản. Tuy nhiên, một khi virus lây nhiễm vào một tế bào nhạy cảm, nó có thể điều khiển bộ máy tế bào tạo ra nhiều virus hơn. Hầu hết các virus có RNA và DNA là vật liệu di truyền của chúng. Acid nucleic có thể là chuỗi đơn hoặc chuỗi kép. Toàn bộ hạt virus truyền nhiễm được gọi là virion, bao gồm acid nucleic và vỏ ngoài của protein.
Virus không chứa ribosome vì thế chúng không thể tạo ra protein. Điều này làm cho nó hoàn toàn phụ thuộc vào vật chủ ký sinh. Chúng là loài sinh vật duy nhất không thể sinh sản mà không có tế bào vật chủ.
Sau khi liên lạc với tế bào vật chủ thì nó sẽ chèn vật liệu di truyền vào vật chủ và chiếm lấy chức năng của vật chủ đó. Sau khi lây nhiễm vào tế bào, virus tiếp tục sinh sản nhưng nó tạo ra nhiều protein và vật liệu di truyền hơn thay vì các sản phẩm tế bào thông thường. Các virus đơn giản nhất chỉ chứa đủ RNA hoặc DNA để có thể mã hoá bốn protein. Còn với các virus phức tạp, có thể mã hoá khoảng từ 100 - 200 protein.
Virus có nhiều chủng loại khác nhau
Virus có hình dạng và kích thước khác nhau và chúng có thể được phân loại như sau:
- Xoắn ốc: Virus khảm thuốc lá có hình dạng xoắn ốc.
- Hình cầu: Hầu hết các loại virus động vật đều có hình dạng này.
- Hình phong bì: Một số virus bao phủ bản thân với một phần được sửa chữa của màng tế bào, tạo ra một lớp vỏ lipid để bảo vệ. Chúng bao gồm virus cúm và virus HIV.
Ngoài ra, các hình dạng này có thể được kết hợp với nhau tạo ra các hình dạng của virus không theo tiêu chuẩn nào cả.
Virus được tìm thấy ở bất cứ nơi nào có sự sống và có lẽ đã tồn tại kể từ khi các tế bào sống phát triển đầu tiên. Nguồn gốc của virus không rõ ràng vì chúng không tạo thành hóa thạch. Cho nên, các nhà khoa học đã sử dụng kỹ thuật phân tử để so sánh DNA hoặc RNA của virus và đây cũng là phương tiện hữu ích để điều tra cách chúng phát sinh.
Ngoài ra, vật liệu di truyền của virus đôi khi có thể tích hợp vào tế bào sinh vật chủ, nhờ đó chúng có thể được truyền theo chiều dọc, chẳng hạn như truyền cho con cái của vật chủ trong nhiều thế hệ. Những điều này cung cấp một nguồn thông tin vô cùng quý giá cho các nhà cổ sinh vật học đã truy tìm lại các virus cổ xưa và đã tồn tại từ hàng triệu năm trước.
Có ba giả thuyết chính nhằm giải thích sự hình thành của virus:
Virus có thể đã từng là những tế bào nhỏ ký sinh trên các tế bào lớn hơn. Theo thời gian, các gen không được yêu cầu bởi ký sinh trùng của chúng sẽ bị mất đi. Vi khuẩn rất nhỏ như rickettsia và chlamydia là những tế bào sống, giống như virus và chỉ sinh sản bên trong tế bào vật chủ. Giả thuyết nào cho thấy sự phụ thuộc của ký sinh trùng có khả năng gây ra sự mất gen cho phép sống sót ở bên ngoài một tế bào. Đây cũng có thể được gọi là giả thuyết thoái hóa hoặc giả thuyết giảm.
- Giả thuyết nguồn gốc tế bào:
Một số virus có thể đã tiến hóa từ DNA hoặc RNA và thoát ra khỏi gen của một sinh vật lớn hơn. DNA thoát ra có thể đến từ các plasmids [ là các mảnh DNA trần có thể di chuyển giữa các tế bào], hoặc transposons [các phân tử DNA sao chép và di chuyển đến các vị trí khác nhau trong gen của tế bào]. Từng được gọi là “gen nhảy” transposon là ví dụ về các yếu tố di truyền và có thể là nguồn gốc của một số virus. Chúng được phát hiện trên ngô bởi Barbara McClintock vào năm 1950.
RNA của virus
- Giả thuyết đồng tiến hóa:
Đây được gọi là giả thuyết đầu tiên về virus, và cho rằng virus có thể đã tiến hóa từ các phân tử phức tạp của protein và acid nucleic cùng lúc với tế bào xuất hiện lần đầu tiên trên Trái Đất. Và nó sẽ phụ thuộc vào sự sống của tế bào trong hàng tỷ năm.
Viroids là các phân tử RNA không được phân loại là virus vì chúng thiếu lớp vỏ protein. Chúng có những đặc điểm chung cho một số loại virus và thường được gọi là tác nhân phụ. Viroids là mầm bệnh quan trọng của thực vật. Chúng không mã hóa protein nhưng tương tác với tế bào vật chủ và sử dụng bộ máy của vật chủ để sao chép.
Virus viêm gan delta của người có bộ gen RNA tương tự viroid nhưng có vỏ protein và có nguồn gốc từ virus viêm gan B đồng thời cũng không thể tự sản xuất. Do đó, nó là một virus bị lỗi. Mặc dù bộ gen của virus viêm gan delta có thể được sao chép độc lập một lần trong tế bào vật chủ, nhưng nó vẫn cần có sự trợ giúp của virus viêm gan B để cung cấp một lớp vỏ protein để nó có thể truyền đến các tế bào mới. Vì vậy, những loại virus này phụ thuộc vào sự hiện diện của các loại virus khác trong tế bào chủ, được gọi là vệ tinh và có thể đại diện cho các trung gian tiến hóa của viroid và virus.
Trước đây, có những vấn đề với tất cả những giả thuyết này: giả thuyết hồi quy không giải thích được tại sao ngay cả những ký sinh trùng tế bào nhỏ nhất cũng không giống với virus. Giả thuyết nguồn gốc tế bào cũng không giải thích được viên nang phức tạp và cấu trúc khác trên các hạt virus. Giả thuyết đầu tiên về virus đã chống lại định nghĩa về virus ở chỗ chúng yêu cầu tế bào vật chủ. Virus hiện được công nhận là cổ xưa và có nguồn gốc từ trước sự phân kỳ của sự sống.
Bằng chứng về thế giới tổ tiên của tế bào RNA và phân tích máy tính về trình tự DNA của virus và vật chủ đang giúp hiểu rõ hơn về mối quan hệ tiến hoá giữa các loại virus khác nhau, và có thể xác định tổ tiên của virus hiện đại. Dường như tất cả các loại virus hiện được biết đến đều có chung một tổ tiên và virus có thể đã phát sinh nhiều lần trong quá khứ bởi một hoặc nhiều cơ chế.
Virus viêm gan B
Đến cuối thế kỷ 19, quan niệm rằng các vi sinh vật đặc biệt là vi khuẩn có thể gây bệnh đã được thiết lập tốt. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đang tìm kiếm một căn bệnh đáng lo ngại trong thuốc lá - có phần khó hiểu về nguyên nhân của nó.
Trong một bài viết nghiên cứu năm 1886 có tự đề là “Liên quan đến bệnh khảm của thuốc lá” của nhà hoá học người Đức Adolf Mayer, đã công bố phát hiện rằng khi ông nghiền nát những chiếc lá bị nhiễm bệnh và tiêm nước độc hại vào tĩnh mạch của chiếc lá khoẻ mạnh, điều đó sẽ dẫn gây ra các đốm và đổi màu trên lá.
Mayer phỏng đoán chính xác rằng điều gây ra bệnh khảm thuốc lá bắt đầu từ trong nước ép lá. Tuy nhiên, kết quả cụ thể hơn đã không đúng với phỏng đoán của ông. Mayer cảm thấy chắc chắn rằng điều mà gây ra căn bệnh này đều có nguồn gốc từ vi khuẩn, nhưng ông không thể phân lập được tác nhân gây bệnh hoặc xác định nó dưới kính hiển vi.
Năm 1898, khi dự hiện diện của virus được thừa nhận, nhà khoa học người Hà Lan Martinus Beijerinck đã cho rằng nguyên nhân gây bệnh khảm thuốc lá không phải là vi khuẩn mà là một loại virus sống trong chất lỏng. Và các thí nghiệm sau đó của ông cũng đã chỉ ra sự tồn tại của virus.
Đến năm 1931 một kính hiển vi điện tử được phát triển bởi nhà khoa học người Đức Ernst Ruska và Max Knoll. Những hình ảnh đầu tiên về virus khảm thuốc lá đã được chủ bởi Ruska vào năm 1939. Do đó, việc phát hiện virus đã được xuất hiện.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
Nguồn tham khảo: medicalnewstoday.com; livescience.com
Sự khác nhau giữa vi khuẩn và virus
XEM THÊM:
Thuốc trừ sâu sinh học đã và đang trở thành phương pháp bảo vệ thực vật vô cùng hữu ích trong nền sản xuất nông nghiệp. Bài viết sau đây, CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẠI THÀNH sẽ chia sẻ đến quý khách nguồn gốc, tên các loại thuốc trừ sâu sinh học tốt nhất 2021. Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ bật mí cho quý khách cách tối ưu hóa quá trình phun thuốc bằng công nghệ thông minh, giúp tiết kiệm thời gian, sức lao động và tăng hiệu quả công việc. Mời quý khách theo dõi nội dung dưới đây!
Thuốc trừ sâu sinh học là gì?
Thuốc trừ sâu sinh học là gì?
Thuốc trừ sâu sinh học hay còn được gọi là thuốc trừ sâu hữu cơ, có nguồn gốc từ các chế phẩm tự nhiên để diệt trừ sâu hại. Thuốc trừ sâu sinh học là sản phẩm không gây độc hại cho người, gia súc, làm sạch môi trường, tiêu diệt sâu hại với tỷ lệ cao mà không làm cho chúng bị nhờn thuốc, hạn chế việc “giết nhầm” những loài côn trùng hữu ích.
Nguồn gốc của thuốc trừ sâu sinh học
Các chế phẩm thuốc trừ sâu có nguồn gốc từ hệ sinh thái hữu cơ – sinh học [thực vật và vi sinh vật] sẽ được xem là thuốc trừ sâu sinh học. Sản phẩm được chiết xuất chủ yếu từ các loại thảo mộc có tính độc hoặc các loại vi sinh vật có khả năng tiết ra chất dịch chứa các kháng thể giúp tiêu diệt sâu bệnh hay hoạt động theo nguyên lý cạnh tranh sinh tồn.
Ví dụ về thuốc trừ sâu sinh học có nguồn gốc từ thực vật: Cách làm thuốc trừ sâu sinh học từ hỗn hợp tỏi và ớt - những nguyên liệu rẻ tiền, sẵn có và được rất nhiều nông dân sử dụng để tiêu diệt sâu bọ. Đặc tính cay, nồng, hăng của tỏi và ớt có tác dụng xua đuổi cũng như tiêu diệt các loại sâu bọ rất hiệu quả, đặc biệt là trên cây hoa màu.
Ví dụ về thuốc trừ sâu sinh học có nguồn gốc từ vi sinh vật: Chủng vi khuẩn Bacillus thuringiensis được ưu tiên sử dụng vì chúng tiết ra một chất dịch chứa các protein gây hại cho côn trùng, giúp xua đuổi sâu hại trên cải bắp và khoai tây. Ngoài ra, các vi sinh vật [vi khuẩn, virus, nấm,…] có quan hệ thiên địch với các loại sâu bệnh, côn trùng cũng được đưa vào làm chế phẩm sinh học, tuân theo nguyên lý cạnh tranh sinh tồn. Những vi sinh vật này không gây hại cho thực vật, cây trồng nhưng lại là “địch thủ” của các loại sâu bệnh.
Khám phá ngay: Phân biệt thuốc trừ sâu sinh học với hóa học
Danh sách tên các loại thuốc trừ sâu sinh học phổ biến trên thị trường
Danh sách tên các loại thuốc trừ sâu sinh học phổ biến
Thuốc trừ sâu có nguồn gốc từ thảo mộc
Thuốc trừ sâu chế biến từ cây neem/cây xoan chịu hạn [Azadirachta indica A. Juss] là một cái tên không thể bỏ qua khi nhắc đến tên các loại thuốc trừ sâu sinh học tốt nhất 2021. Thuốc có hiệu lực phòng trừ nhiều loại sâu hại trên lúa, rau màu, cây công nghiệp, cây ăn trái, hoa, cây cảnh bằng cách xua đuổi, khiến sâu hại chán ăn, làm giảm khả năng sinh sản của sâu bọ.
>>> Khám phá: Bệnh đạo ôn trên lúa | Phương pháp và cách phòng trừ bệnh
Thuốc trừ sâu có nguồn gốc từ vi khuẩn
Thuốc trừ sâu vi sinh Bt [Bacillus thuringiensis var.] luôn được nhắc đến nhiều nhất trong danh sách tên các loại thuốc trừ sâu sinh học tốt nhất hiện nay. Loại chế phẩm này có nguồn gốc từ vi khuẩn, vô cùng hữu hiệu đối với việc tiêu diệt sâu cuốn lá, sâu đo, sâu tơ, sâu xanh bướm trắng, sâu xanh, sâu khoang, sâu ăn tạp, sâu xám, sâu hại bông,...
Thuốc trừ sâu có nguồn gốc từ pheromone và hoRmone – pheromone
Ứng dụng pheromone để diệt trừ côn trùng gây hại cho cây ăn quả
Đây là nhóm chế phẩm sinh học có khả năng diệt trừ chuyên biệt đối với từng loại sâu hại nên rất an toàn với cây trồng, sinh vật có ích và môi trường. Ở Việt Nam, việc ứng dụng pheromone đang được tập trung nghiên cứu và phát triển để diệt trừ một số côn trùng gây hại cho rau ăn lá như: sâu tơ, sâu xanh, sâu khoang,… và côn trùng gây hại cho cây ăn quả như: ruồi đục quả, sâu đục vỏ cam/quýt,…
Thuốc trừ sâu có nguồn gốc từ nấm
Chế phẩm từ nấm được liệt kê trong danh sách tên các loại thuốc trừ sâu sinh học phổ biến nhất hiện nay. Thuốc trừ sâu có nguồn gốc từ nấm chứa hoạt chất Abamectin và Emamectin benzoate, giúp diệt trừ nhện, sâu tơ, sâu vẽ bùa, sâu xanh, bọ trĩ, bọ phấn. Các thuốc chứa hoạt chất Validamycin A, được chiết xuất từ nấm men Streptomyces chuyên trị các bệnh khô vằn trên lúa, bệnh chết rạp cây con trên cà chua/khoai tây/thuốc lá/bông vải, bệnh nấm hồng trên cao su,...
>>> Khám phá thêm: Các phương pháp phun thuốc trừ sâu phổ biến hiện nay
Thuốc trừ sâu có nguồn gốc từ virus
Trong danh sách tên các loại thuốc trừ sâu sinh học tốt nhất, thật thiếu sót nếu không nhắc đến nhóm sản phẩm chiết xuất từ Nucleo Polyhedrosis Virus [NPV]. Loại chế phẩm này có nguồn gốc từ loại virus chỉ lây nhiễm và tiêu diệt sâu xanh da láng, rất hiệu quả trên một số cây trồng như bông, ngô, đậu, hành, nho,…
Thuốc trừ sâu có nguồn gốc từ tuyến trùng
Chế phẩm trừ sâu từ tuyến trùng gây bệnh cho côn trùng được đánh giá là có triển vọng và hiệu quả cao. Tuyến trùng Entomopathogenic nematodes - EPN [nhóm tuyến trùng ký sinh và gây bệnh cho côn trùng] có khả năng diệt sâu nhanh; phổ diệt sâu rộng; không gây kháng thuốc ở sâu; an toàn cho người, động vật.
Ưu điểm vượt trội của thuốc trừ sâu sinh học trong nền nông nghiệp mới
Tác dụng chậm nhưng lâu bền, không tác dụng phụ
Mặc dù thuốc trừ sâu sinh học có tác dụng chậm nhưng lại có hiệu quả kéo dài. Đây cũng là ưu điểm và nhược điểm của biện pháp sinh học. Thuốc trừ sâu sinh học có thể tiêu diệt côn trùng, sâu bệnh một cách tự nhiên mà vẫn bảo tồn được tính cân bằng sinh thái. Tiêu diệt sâu bọ nhưng không ảnh hưởng đến các vi sinh vật có lợi.
Nhiều nghiên cứu thực tiễn đã chứng minh, thuốc trừ sâu hóa học có tác dụng nhanh, mạnh nhưng không lâu bền, ảnh hưởng đến môi trường, gây mất cân bằng hệ sinh thái. Chúng tiêu diệt sâu bệnh nhưng cũng làm chết các vi sinh vật, yếu tố có lợi cho cây.
Tối ưu hóa sức mạnh của thuốc trừ sâu sinh học với máy bay nông nghiệp
Ứng dụng máy bay nông nghiệp giúp tối ưu hóa sức mạnh của thuốc trừ sâu sinh học
Hiện nay, thuốc trừ sâu sinh học có thêm một phương tiện phun hữu hiệu, giúp tối ưu hóa hiệu quả đó chính là ứng dụng máy bay không người lái P-Globalcheck trong quá trình canh tác nông nghiệp.
Thuốc trừ sâu sinh học có hiệu quả nhất khi phun vào thời kỳ sâu bệnh mới phát triển. Vì thế, việc tận dụng tối ưu lợi thế thời gian là điều kiện tiên quyết để đẩy lùi sâu bệnh trên cây trồng. Một máy bay phun thuốc trừ sâu hoạt động sẽ có năng suất làm việc tương đương với 40 - 50 nhân công phun mặt đất, thời gian phun được rút ngắn, yếu tố thời gian được tận dụng triệt để và đạt hiệu quả tối đa.
Video nói về thuốc trừ sâu sinh học của BASF - công ty chuyên nghiên cứu các giải pháp nông nghiệp:
Như vậy, thuốc trừ sâu sinh học, các chế phẩm sinh học, thuốc bảo vệ thực vật chắc chắn sẽ là ưu tiên hàng đầu trong canh tác và phát triển nông nghiệp xanh. Cùng với sự phát triển của khoa học, sự kết hợp giữa công nghệ sinh học và công nghệ máy bay không người lái, chắc chắn lĩnh vực nông nghiệp sẽ có những bước tiến nhanh và bền vững.
Trên đây, CÔNG TY CỔ PHẦN ĐẠI THÀNH vừa cung cấp đầy đủ thông tin về nguồn gốc và tên các loại thuốc trừ sâu sinh học. Quý khách có nhu cầu mua máy bay phun thuốc bảo vệ thực vật hoặc thuê dịch vụ phun thuốc bảo vệ thực vật bằng máy bay hiệu quả, vui lòng liên hệ với chúng tôi để được tư vấn cụ thể nhất!