Teo não là một hiện tượng thoái hóa của thần kinh trung ương, các tế bão não chết dần đi hoặc mất liên kết với nhau ảnh hưởng đến chức năng của não bộ. Đây là một bệnh nặng của hệ
thần kinh trung ương, khi đã mắc bệnh thì không thể hồi phục được. Bệnh có thể xảy ra ở mọi đối tượng nhưng thường gặp ở những người lớn hơn 60 tuổi.Bệnh teo não là một bệnh khá phổ biến ở người già, làm ảnh hưởng xấu đến chức năng của não, từ đó gây ra những biến hậu quả nghiêm trọng trong cuộc sống hằng ngày. Cùng An Khang tìm hiểu rõ hơn về căn bệnh này nhé.
1Bệnh teo não là gì?
2Nguyên nhân gây bệnh teo não
Nguyên nhân của bệnh teo não chưa được xác định rõ ràng, một phần nguyên nhân dễ thấy là do tiến trình sinh lý của cơ thể, nguyên nhân này thường gặp ở những người lớn tuổi [>60 tuổi], ngoài ra còn nhiều yếu tố có thể dẫn dến teo não do bệnh lý như:
- Có thể do di truyền
- Bệnh của hệ thống mạch máu nuôi não như dị dạng động mạch não, hẹp động mạch cảnh, xơ vữa...
- Bệnh Alzheimer.
- Sử dụng thường xuyên steroid.
- Sau cơn đột quỵ do đột ngột thiếu máu cung cấp cho não.
- Biến chứng của tiểu đường tuýp 2.
- Viêm nhiễm cấp tính ở não.
- Suy dinh dưỡng, thiếu vitamin B12.
- Chấn thương sọ não, bệnh bại não.
- Chế độ sinh hoạt, lối sống không thành mạnh, stress thường xuyên, thức đêm, mất ngủ...
3Triệu chứng của teo não
Khi thấy các dấu hiệu dưới đây, rất có thể bạn đang mắc căn bệnh này, các triệu chứng của teo não thường là:
- Suy giảm trí nhớ: đây là triệu chứng đầu tiên khá rõ ràng, và ngày càng tiến triển nặng hơn, từ việc suy giảm trí nhớ, không nhớ những việc vừa xảy ra đến nguy cơ mất trí nhớ lâu dài, không nhớ những việc xung quanh gần gũi như tên người thân, ngày tháng...
- Rối loạn ngôn ngữ: người bệnh mất dần khả năng diễn đạt bằng lời nói, từ việc khó khăn trong việc tìm từ ngữ để diễn đạt đến việc khó phát âm, không thể diễn đạt trôi chảy, rồi mất dần khả năng ngôn ngữ.
- Rối loạn phối hợp vận động: đây là kết quả của việc cơ tay chân bị yếu đi, bị run và thường xuyên bị chuột rút, khiến cho các cử động hằng ngày trở nên khó khăn như tắm, mặc quần áo...
- Rối loạn nhận thức: do bị suy giảm trí nhớ, khả năng nhận thức của người bệnh cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng, bệnh nhân mất dần khả năng nhận diện các sự vật, không gian, thời gian, khả năng tính toán và suy nghĩ...
- Loạn thần: triệu chứng thường gặp ở 10-30% mắc bệnh, chứng loạn thần hoang tưởng khiến cho người bệnh luôn có ảo giác, cảm tưởng rằng mình bị hại, đặc biệt khi gặp những hình ảnh kỳ dị...
- Trầm cảm: xuất hiện khá sớm và có khoảng 1/3 người teo não bị trầm cảm, tuy nhiên triệu chứng trầm cảm lại không điển hình, có thể xuất hiện dạng âm tính khiến cho người bệnh rơi vào trạng thái tuyệt vọng, muốn tự sát, lúc xuất hiện các biểu hiện dương tính, ngời bệnh cảm thấy vui vẻ, khoái cảm...
4Biến chứng của bệnh
Teo não ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương, do đó nó gây ra các biến chứng nặng nề cho bệnh nhân và chỉ có thể ngăn chặn tiến triển bệnh chứ không thể hồi phục như ban đầu. Các biến chứng thường thấy của teo não như:
- Viêm phổi: xảy ra ở những người bệnh nằm nhiều, các chất dịch dễ bị ứ đọng trong phổi gây viêm nhiễm.
- Nhiễm trùng ở những bệnh nhân bị mất khả năng tự chủ tiểu tiện, lúc ấy cần sự trợ giúp của ống thông tiểu, khả năng bị nhiễm trùng đường niệu tăng cao, có thể gây nguy hiểm tính mạng.
- Nguy cơ bị gẫy xương: do ảnh hưởng bị mất thăng bằng và khả năng định hướng khi chức năng não bị hạn chế, bệnh nhân sẽ dễ bị ngã, nếu nặng có thể ảnh hưởng đến não bộ khi đầu bị va chạm, nếu không may bị liệt khi tổn thương cột sống, những biến chứng tiếp theo là loét ở những điểm tỳ như thắt lưng, hông, mông...
5Điều trị bệnh
Như đã nói, đây là căn bệnh không thể chữa khỏi, khi não đã teo, các tế bào thần kinh mất đi thì không thể hồi phục được, chỉ có thể ngăn chặn không cho các triệu chứng bệnh nặng hơn. Có vài biện pháp được sử dụng trong chăm sóc người bệnh:
- Chế độ dinh dưỡng: việc điều trị chủ yếu bổ sung các vitamin và khoáng chất nhằm duy trì khả năng hoạt động của não, các vitamin nhóm A, B, multivitamin thường được chỉ định, đặc biệt trong trường hợp teo não có liên quan đến thiếu vitamn B12 thì cần đặc biệt bổ sung loại vitamin này. Uống đủ nước, nạp thêm các loại nước ép có khả năng sát khuẩn đường tiểu như cam, chanh,, để hạn chế nhiễm trùng đường tiểu ở bệnh nhân có nguy cơ.
- Tâm lý trị liệu: nên cho người bệnh tham gia các hoạt động trí não thường xuyên như đọc sách báo, xem tivi, các trò chơi giải trí trí tuệ...
- Vật lý trị liệu: khuyến khích người bệnh tham gia các hoạt động thể chất, vận động phù hợp với thể lực bản thân, vừa nâng cao thể trạng, vừa có tác dụng tốt cho tuần hoàn máu não...
- Chế độ sinh hoạt hợp lý: cần phải duy trì và đảm bảo chế độ sinh hoạt ăn, ngủ, làm việc, vận động khoa học và hợp lý cho người bệnh để tránh làm tình trạng bệnh nặng hơn, hạn chế stress, mất ngủ...
6Cách phòng ngừa bệnh teo não
Bệnh là quá trình diễn biến sinh lý, thoái hóa tự nhiên của cơ thể nên không thể phòng ngừa, chỉ có thể ngăn chặn, làm chậm diễn biến đó lại. Hiện nay, độ tuổi mắc bệnh không còn chiếm đa số ở những bệnh nhân lớn tuổi nữa mà ngày càng trẻ hóa do điều kiện sống thay đổi. Tuy vậy, bạn vẫn có thể theo một số nguyên tắc để có thể hạn chế khả năng mắc bệnh của mình:
- Lối sống: nên tạo cho mình lối sống lành mạnh, hạn chế căng thằng, có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc, tránh thức khuya, lao động trí óc quá độ, rèn luyện thân thể, tham gia các hoạt động vận động để nâng cao sức khỏe của cơ thể, tăng cường tuần hoàn cho não, rèn luyện não bộ bằng nhiều cách khác nhau như chơi trò chơi trí tuệ, đọc sách, suy nghĩ,... để giữ cho suy nghĩ linh hoạt, tinh thần sáng suốt.
- Chế độ dinh dưỡng: nên ăn đủ chất, đủ các loại vitamin/khoáng chất cần thiết, đặc biệt các vitamin cần thiết cho hoạt động của hệ thần kinh như vitamin nhóm B, tránh ăn quá nhiều dầu mỡ, hạn chế các chất kích thích như trà, cà phê...
Teo não là căn bệnh không hiếm gặp ở những người lớn tuổi, và do áp lực từ môi trường sống hiện nay, căn bệnh này đang có xu hướng trẻ hóa với triệu chứng điển hình của nó là suy giảm trí nhớ. Dù không thể ngăn ngừa triệt để, chống lại sự lão hóa tự nhiên, bạn vẫn có thể giảm nhẹ cũng như hạn chế khả năng gặp phải căn bệnh này bằng các biện pháp phòng ngừa từ khi còn trẻ. Nếu thấy bản thân hay người thân có các triệu chứng của bệnh, nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để có được lời khuyên đúng đắn.
An Khang
Hơn 4 năm trước 170