Hình minh họa [Nguồn: leeds]
Hệ thống giao thông công cộng - danh từ, trong tiếng Anh được dùng bởi cụm từ Public Transportation System.
Hệ thống giao thông công cộng bao gồm các phương tiện công cộng như xe buýt, tàu hỏa,... Đây là những phương tiện có sẵn, người dân có thể mua vé và lựa chọn thời gian theo ý muốn của mình.
Mục đích của hệ thống giao thông công cộng là khuyến khích mọi người sử dụng các phương tiện công cộng, tận dụng năng lực vận chuyển vốn có của chúng, đồng thời giảm thiểu các phương tiện cá nhân, tiết kiệm thời gian và tránh ùn tắc giao thông. [Theo Office of the Associate Director for Policy and Strategy]
Đặc điểm của hệ thống giao thông công cộng
- Giao thông công cộng là hình thức giao thông có năng lực và khả năng vận chuyển rất lớn, tiết kiệm được tổng mức đầu tư xã hội và có khả năng phục vụ phần lớn nhân dân đô thị với chi phí đi lại thấp. Chính vì vậy mặc dù còn một số hạn chế nhưng giao thông công cộng đã chứng tỏ tính ưu việt của mình bằng khá nhiều ưu điểm.
- Khả năng vận chuyển rất cao, tốc độ lưu thông nhanh, số lượng phục vụ rất lớn, đáp ứng được nhu cầu của một bộ phận lớn hành khách trong đô thị.
- Giảm số lượng các phương tiện lưu thông trên đường, do vậy mà có khả năng làm giảm tình trạng ùn tắc giao thông, giảm diện tích đất hao tốn dành cho các phương tiện lưu thông và diện tích đậu xe, tiết kiệm chi phí đầu tư xã hội dành cho giao thông đi lại.
- Tăng khả năng di chuyển trong đô thị do cước phí rẻ, thích hợp cho đa số người dân trong đô thị, biểu hiện chất lượng phục vụ tốt cho đời sống đô thị. Góp phần nâng cao ý thức và trình độ người dân.
- Tham gia tích cực trong việc bảo vệ môi trường đô thị, nhất là các phương tiện sử dụng năng lượng điện, nên hệ thống giao thông công cộng luôn được quan tâm phát triển tại các đô thị.
Xe bus nhanh BRT trong nội thành Hà Nội [Nguồn: VTV]
Tuy nhiên hệ thống giao thông công cộng vẫn còn một số khó khăn nhất định tại một số đô thị, đáng kể nhất là giá trị đầu tư ban đầu rất lớn và những trở ngại từ các điều kiện hiện trạng đô thị cũng như các phương tiện giao thông cá nhân hiện hữu.
Phân loại hệ thống giao thông công cộng
Hình thức phục vụ theo dịch vụ yêu cầu [Paratransit]
Ví dụ như Taxi, minibus, carpool,... đáp ứng nhu cầu của một nhóm nhỏ hành khách với những lộ trình riêng. Paratransit là loại hình giao thông công cộng hoạt động khá linh hoạt.
Tuy nhiên khả năng vận chuyển thấp, nếu phát triển nhiều chiều thì loại hình này cũng có nhược điểm tương tự như các phương tiện cá nhân về chiếm diện tích không gian đường phố, dế gây ùn tắc giao thông và ảnh hưởng lớn đến môi trường đô thị.
Hình thức phục vụ đại chúng [Masstransit]
Bao gồm các loại hình có năng lực vận chuyển lớn như xe bus, đường sắt nội đô, xe điện ngầm... Các phương tiện này ngày càng được cải tiến phát triển với trình độ công nghệ kĩ thuật rất cao nên là những phương tiện vận chuyển được một lượng hành khách rất lớn, tốc độ nhanh và với chi phí thấp, có khả năng đáp ứng nhu cầu đi lại của rất nhiều nhân dân trong đô thị. [Theo Lí thuyết qui hoạch đô thị, Trường ĐH Kiến trúc Thành phố Hồ Chí Minh]
Khai Hoan Chu
- Điều gì luôn phải cẩn thận đề phòng khi sử dụng xe buýt hay tàu điện ngầm? Đó chính là móc túi.
- Móc túi vốn dĩ có nhiều thủ đoạn đa dạng và diễn y như thật nên nhiều trường hợp bị móc lúc nào không hay. Tiêu biểu là các thủ đoạn sau:
· Thủ đoạn mở túi hoặc dùng lưỡi dao cạo râu rạch
· Thủ đoạn rạch túi bên trong áo khoác hoặc com-lê bằng lưỡi dao cạo râu
· Thủ đoạn giả vờ hỏi đối tượng phạm tội điểm đến để thu hút sự chú ý khi lên xe buýt và đồng phạm đi cùng lấy cắp tiền, hiện vật
· Thủ đoạn để đối tượng phạm tội ở giữa khi lên xe buýt, những kẻ phạm tội đứng phía trước và sau; trong khi một người hỏi lái xe điểm đến để kéo dài thời gian thì nhóm đang ở phía sau bảo là phải lên nhanh, xô đẩy và ăn cắp tiền và hiện vật
· Thủ đoạn đi quanh quẩn bên đối tượng phạm tội và làm rơi các đồ vật như đồng tiền xu hoặc chùm chìa khóa ở dưới chân người này, thừa lúc đối tượng phạm tội đang cúi xuống để nhặt vật đó lên thì đồng phạm sẽ cắt đứt và giật lấy vòng đeo cổ
· [Chủ yếu trên tàu điện ngầm] Thủ đoạn cầm đồ vật của hành khách khác đặt trên giá đỡ rồi xuống tàu ngay trước khi cửa đóng lại
· Thủ đoạn nhiều tội phạm lên xe và gây náo động ví dụ như lớn tiếng cãi nhau để thu hút sự chú ý và lợi dụng sơ hở để móc túi
- Ngoài các thủ đoạn ở phần trước ra thì cũng có thể có nhiều thủ đoạn móc trộm khác nhưng nếu luôn cẩn thận đề phòng và ứng phó một cách triệt để thì dù có là mánh khóe móc trộm tuyệt đỉnh cỡ nào đi chăng nữa, cũng không thể làm gì được đúng không? Chà, vậy thì phải làm thế nào, làm gì thì mới được? Xin được giới thiệu với các bạn các biện pháp đề phòng móc trộm tuy đơn giản nhưng hữu dụng nên biết.
· Nhất định phải đeo túi xách hay túi ở phía trước.
· Không ngủ gật ở trên tàu và trong ga tàu sau khi uống rượu.
· Cảnh giác với những người lợi dụng sơ hở lúc đông người và va chạm mạnh.
· Không để ví vào túi sau quần.
· Không để túi quan trọng lên trên giá để đồ.
< Nguồn: Blog chính thức của Tổng công ty giao thông Seoul >
- Nếu móc trộm mà bị phát hiện thì sẽ bị phạt tiền tối đa 10 triệu won hoặc phạt tù tối đa 6 năm [Điều 329 「Luật hình sự」].
· Nhóm trên 5 người thường xuyên cùng phối hợp phạm tội trên hoặc âm mưu thực hiện hành vi phạm tội trên sẽ bị xử phạt từ 2 đến 20 năm tù [Khoản 2 Điều 5.4 「Luật về xử phạt tăng nặng tội phạm đặc biệt」].
- Nếu có mang theo hung khí hoặc 2 người trở lên cùng phối hợp để móc trộm và bị phát hiện thì sẽ bị tăng nặng hình phạt và bị phạt tù từ 1 đến 10 năm [Khoản 2 Điều 331 「Luật hình sự」].
· Nhóm trên 5 người thường xuyên cùng phối hợp phạm tội trên hoặc âm mưu thực hiện hành vi phạm tội trên sẽ bị xử phạt từ 2 đến 20 năm tù [Khoản 2 Điều 5.4 「Luật về xử phạt tăng nặng tội phạm đặc biệt」].
- Gần đây thường có nhiều bài báo đăng những thông tin gây bức xúc như việc ngày càng tăng các trường hợp phụ nữ bị hại do những hành vi bất minh như camera ẩn hay quấy rối tình dục trên xe buýt hoặc tàu điện ngầm.
- Xin được giới thiệu các biện pháp phòng ngừa và xử lý tội phạm tình dục trên xe buýt hoặc tàu điện ngầm với mong muốn các bạn sẽ tuyệt đối không gặp phải những việc này.
· Ở nơi có thang máy dài hoặc cầu thang ở ga tàu có độ dốc tương đối lớn thì nên đeo túi ở đằng sau hoặc để sách đang cầm trên tay ở phía sau. Ngoài ra, nghiêng người sang bên cạnh khi đứng cũng là một cách hay để phòng ngừa tội phạm.
· Ngay cả với sự tiếp xúc thân thể nhẹ thì cũng ngay lập tức thể hiện phản ứng khó chịu và ứng phó tại chỗ.
· Trên tàu điện đông người, nếu như có thể thì việc sử dụng toa ở phía sau cùng hoặc phía trên cùng sẽ giúp ích ít nhiều. Những kẻ phạm tội tình dục thường luôn cân nhắc đến tình huống phải bỏ trốn đề phòng trường hợp hành vi phạm tội của mình bị phát giác, và nghĩ rằng toa phía sau cùng hoặc trên cùng sẽ chỉ có thể di chuyển về một phía nên sẽ không phù hợp để trở thành nơi thực hiện hành vi phạm tội.
· Trên xe buýt hoặc tàu điện ngầm đông người, nếu có nam giới lạ tiến lại gần phía sau thì nên đứng ở vị trí nghiêng một góc 45 độ thay vì để bị nhìn thấy lưng, hoặc thay đổi tư thế và hơi xoay vai một chút thì sẽ có lợi cho việc phòng ngừa tội phạm.
· Nếu có thể di chuyển chỗ ngồi thì nên mạnh dạn tránh sang chỗ khác.
· Hãy thử tích cực sử dụng dịch vụ nhắn tin 112 dùng điện thoại di động.
√ Tội phạm tình dục nhiều khi thường lợi dụng điểm yếu của những phụ nữ bị hại là không thể trình báo do cảm thấy hổ thẹn hay cảm giác bị coi thường để thực hiện hành vi phạm tội. Do vậy, việc trình báo tích cực sẽ có thể trở thành biện pháp ngăn ngừa tội phạm hiệu quả hơn bất cứ điều gì khác.
√ Nếu nhìn thấy tội phạm quấy rối tình dục hoặc chính bản thân bạn bị hại trên xe buýt hay tàu điện ngầm thì ngay lập tức hãy lấy điện thoại ra và gửi tin nhắn đến 112.
√ Đặc biệt, trong trường hợp ở trên tàu điện ngầm, hãy gửi cả số toa tàu đang đi [được gắn ở phía trên cửa ra vào của mỗi toa tàu] và hướng di chuyển của tàu [nếu gửi cả tên ga mà tàu đang đi qua thì sẽ tốt hơn] [ví dụ như hãy giúp đỡ tôi, có tội phạm quấy rối tình dục nam giới ở độ tuổi 20 mặc áo khoác màu đen ở toa số ooo, tuyến tàu số 2, di chuyển theo hướng từ ga Sicheong đến Sinchon].
√ Khi tiếp nhận tin trình báo thì đội cảnh sát tàu điện ngầm hoặc đồn cảnh sát ở gần đoàn tàu đó nhất sẽ ngay lập tức xuất phát để bắt giữ tội phạm.
< Nguồn: Blog chính thức của Tổng công ty giao thông Seoul >
- Người quấy rối tình dục người khác trên tàu điện ngầm hoặc xe buýt sẽ bị phạt tiền tối đa 30 triệu won hoặc phạt tù tối đa 3 năm [Điều 11 「Luật đặc biệt về xử phạt tội phạm bạo lực tình dục」].
- Người sử dụng camera hay các thiết bị có tính năng tương tự camera để quay phim chụp ảnh thân thể người khác trái với ý muốn của người bị quay phim chụp ảnh, và có thể gây nên sự hổ thẹn hoặc kích thích dục vọng sẽ bị phạt tiền tối đa 50 triệu won và phạt tù kèm lao động công ích tối đa 7 năm [Khoản 1 Điều 14 「Luật đặc biệt về xử phạt tội phạm bạo lực tình dục」].
- Ngay cả trong trường hợp phát tán, buôn bán, cho thuê mượn, cung cấp hoặc trưng bày, trình chiếu công khai [sau đây gọi tắt là "phát tán v.v."] hình ảnh hoặc video đã quay chụp hay bản sao [bao gồm cả bản sao của bản sao, ở phía dưới cũng tương tự], hoặc việc quay phim như ở bên trên không đi ngược lại ý muốn của đối tượng bị quay phim [bao gồm trường hợp tực mình chụp ảnh thân thể của bản thân], nhưng về sau lại làm trái với mong muốn của đối tượng bị quay và phát tán v.v. bản gốc hoặc bản sao hình ảnh/video đó thì sẽ bị phạt tiền tối đa 50 triệu won hoặc phạt tù kèm lao động công ích tối đa 7 năm [Khoản 2 Điều 14 「Luật đặc biệt về xử phạt tội phạm bạo lực tình dục」].
- Người sử dụng mạng truyền thông thông tin để phát tán v.v. video trên nhằm mục đích trục lợi và trái với mong muốn của người bị quay phim chụp ảnh sẽ bị phạt tù kèm lao động công ích tối đa 3 năm [Khoản 3 Điều 14 「Luật đặc biệt về xử phạt tội phạm bạo lực tình dục」].