Đến giờ ăn trưa và chợt nhận ra bạn quên uống thuốc tránh thai sáng nay? Hoặc tệ hơn, bạn nhận ra mình bỏ lỡ việc uống thuốc trong ngày hôm qua? Nếu bạn không có kế hoạch xử lý sớm thì bạn sẽ có cảm giác hoảng loạn khi mang thai đột ngột và lo lắng về những gì nên làm tiếp theo. Đừng lo lắng, dưới đây là hướng dẫn của chuyên gia về những việc bạn nên làm nếu bạn quên uống thuốc tránh thai và khi bạn cần tránh thai khẩn cấp.
Thuốc tránh thai kết hợp
Thuốc tránh thai kết hợp [COC] chứa estrogen và progestogen là loại thuốc tránh thai phổ biến nhất. Thuốc được uống hàng ngày theo lịch.
Bạn sử dụng vỉ 21 viên thì sau 21 ngày sử dụng thuốc, mức độ hormone trong hệ thống của bạn đủ để bảo vệ bạn khỏi mang thai trong thời gian nghỉ 7 ngày. Thật dễ dàng để thấy việc thiếu một viên thuốc và kéo dài thời gian không uống thuốc sẽ khiến bạn có nguy cơ mang thai cao.
Bỏ lỡ không uống 1 viên thuốc?
Hãy uống thuốc ngay khi bạn nhận ra rằng bạn đã bỏ lỡ nó và tiếp tục như bình thường. Đừng thay đổi thời gian khi uống viên thuốc tiếp theo, sẽ không có vấn đề gì nếu bạn uống thuốc 2 lần gần nhau. Không cần sử dụng thêm các biện pháp tránh thai do nồng độ hormone của bạn sẽ không giảm nhiều để khiến bạn mang thai.
Bỏ lỡ không uống trên 2 viên thuốc?
Khi bạn bỏ lỡ hai viên thuốc trở lên, mức độ hormone có thể đã giảm đủ để khiến bạn có nguy cơ mang thai. Hãy uống viên thuốc gần đây nhất mà bạn đã bỏ lỡ và tiếp tục huống như bình thường và tránh quan hệ tình dục hoặc nếu quan hệ hãy sử dụng biện pháp tránh thai khác như sử dụng bao cao su trong bảy ngày.
Tránh thai khẩn cấp
Nếu bạn đã bỏ lỡ không uống 2 viên thuốc trở lên cùng với việc bạn quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp tránh thai trong vòng 7 ngày qua thì bạn cần uống thuốc tránh thai khẩn cấp ngoài ra thuốc tránh thai khẩn cấp còn được sử dụng trong các trường hợp sau:
- Bạn đã bỏ lỡ một viên thuốc tuần đó
- Bạn chuyển sang vỉ thuốc mới muộn hơn 24 giờ sau khi nghỉ uống thuốc 7 ngày hoặc muộn hơn 96 giờ sau khi nghỉ thuốc 4 ngày.
- Viên thuốc bỏ lỡ của bạn ở tuần đầu tiên của một vỉ mới
- Viên thuốc bỏ lỡ của bạn ở trong bày ngày trước khi bạn nghỉ dùng
Điều quan trọng là phải tránh thai khẩn cấp ngay sau khi quan hệ càng tốt. Hình thức hiệu quả nhất là đặt dụng cụ tử cung bằng đồng [DCTC] vào tử cung hoặc những viên thuốc nội tiết tố theo chỉ định của bác sỹ. Mặc dù không có phương pháp nào hiệu quả 100% nhưng thực hiện càng sớm thì càng hiệu quả càng cao. Bạn có thể tìm hiểu các biện pháp tránh thai khẩn cấp cùng tư vấn y tế tại trung tâm Kế hoạch hóa gia đình, bác sĩ, dược sĩ.
Thuốc chỉ có progestogen
Các thuốc chỉ chứa progestogen [POP], không có estrogen trong đó. Thuốc được uống liên tục không nghỉ vì vậy sau khi bạn hoàn thành một vỉ và sẽ sử dụng luôn vỉ tiếp theo.
POP cần được sử dụng mỗi ngày để chúng có hiệu quả. Đối với hầu hết các POP, có POP cổ điển có một khoảng uống muộn giờ cho phép là 3 giờ và POPs mới có một khoảng uống muộn cho phép là 12 giờ, gọi là desogestrel.
Khi trễ ít hơn 3 giờ?
Đơn giản chỉ cần uống thuốc muộn và tiếp tục như bình thường, không cần phải lo lắng.
Khi trễ hơn 3 giờ?
Nếu bạn trễ hơn 3 giờ [hoặc hơn 12 giờ đối với POP dedsogestrel] uống viên thuốc gần đây nhất mà bạn đã bỏ lỡ và tiếp tục. Đừng thay đổi thời gian của viên thuốc tiếp theo, sẽ không có vấn đề gì nếu bạn uống thuốc 2 lần gần nhau. Khi bạn có nguy cơ mang thai cần kiêng quan hệ tình dục hoặc sử dụng biện pháp tránh thai khác trong 2 ngày. Nếu bạn có quan hệ tình dục không được bảo vệ trong hai ngày, bạn cần sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp.
Nếu bạn bỏ lỡ một viên thuốc, hành động kịp thời và tránh thai khẩn cấp nếu cần thiết để ngăn ngừa mang thai ngoài ý muốn. Đọc tờ hướng dẫn đi kèm và tìm hiểu các biện pháp tránh thai khẩn cấp cùng tư vấn y tế tại trung tâm Kế hoạch hóa gia đình, bác sĩ, dược sĩ.
Làm thế nào để không quên uống thuốc
Để thuốc tránh thai có hiệu quả bạn cần uống thuốc theo đúng chỉ định. Dưới đây là một số giải pháp bạn có thể thực hiện để không quên uống thuốc:
- Tìm thời gian tốt nhất trong ngày để bạn uống thuốc có thể là buổi sáng, buổi tối hoặc vào giờ ăn trưa là tốt nhất.
- Kết hợp uống thuốc với những hoạt động bạn làm mỗi ngày như đánh răng hoặc pha một tách trà
- Đặt lời nhắc trên điện thoại.
- Sử dụng một ứng dụng uống thuốc để giúp bạn theo dõi, quản lý và được nhắc nhờ uống thuốc mỗi ngày.
Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những trở ngại của phụ nữ khi dùng thuốc tránh thai
Quên uống thuốc thì cho qua hay sao?
Tôi bị bệnh tim, ngày phải uống thuốc 2 lần. Nếu quên uống thuốc đúng giờ thì tôi uống lúc mình nhớ ra rồi sau đó uống cữ còn lại hay bỏ luôn cữ quên, chỉ uống cữ còn lại?
-
Uống thuốc trị nhức đầu thường xuyên có sao không?
-
Suýt đột tử vì tự uống thuốc trị huyết áp
-
Đừng "sáng tạo" cách uống thuốc
Trương Văn Tài [65 tuổi, quận 5, TP HCM]
BS chuyên khoa II Trương Quang Anh Vũ, Trưởng Phòng Kế hoạch tổng hợp Bệnh viện Thống Nhất:
Đây là vấn đề của hầu hết những bệnh nhân mắc các bệnh lý mạn tính, phải điều trị thuốc lâu dài suốt đời [bệnh tăng huyết áp, suy tim, đái tháo đường,...].
Khi điều trị các bệnh lý mạn tính, tùy thuộc vào dược động học của thuốc [nồng độ cao nhất của thuốc trong huyết tương, thời gian đạt nồng độ cao nhất, thời gian bán hủy của thuốc...], bác sĩ sẽ kê đơn thuốc điều trị một hay nhiều cữ thuốc trong ngày.
Tất nhiên, tốt nhất là uống thuốc đúng giờ bác sĩ kê đơn, điều này sẽ bảo đảm tác dụng của thuốc được tốt nhất. Tuy nhiên, thỉnh thoảng vì những lý do khách quan không thể uống thuốc đúng giờ, cũng có thể uống thuốc cách 1-2 giờ so với giờ được bác sĩ yêu cầu.
Không nên uống bù khi qua cữ đã lâu, khiến 2 cữ quá gần nhau. Trường hợp chú quên cữ thuốc sáng mà mãi đến chiều mới nhớ ra, chú nên bỏ qua cữ đó. Việc này tất nhiên là có ảnh hưởng đến quá trình điều trị nhưng nếu uống gần 2 liều thì có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ, biến chứng nguy hiểm do tác dụng hiệp đồng của thuốc như tuột huyết áp, hạ đường huyết, loạn nhịp tim…
Như đã nói ở trên, việc bỏ qua cữ thuốc không tốt cho việc điều trị, nên chú cần có biện pháp để hạn chế quên thuốc, nhờ người thân nhắc nhở nếu cần thiết.
Thuốc ngừa thai hàng ngày là biện pháp ngừa thai đơn giản, an toàn và cho hiệu quả ngừa thai lên đến 99% nếu tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng về liều lượng và thời gian. Tuy nhiên, nếu lỡ quên uống thuốc tránh thai hàng ngày thì có sao không?
Thuốc tránh thai hàng ngày còn được gọi là thuốc tránh thai tháng, là thuốc có dạng viên uống chứa 2 hormone Estrogen và Progesterone nhằm kiểm soát hoạt động của buồng trứng, ngăn ngừa sự rụng trứng tự nhiên vào mỗi chu kỳ để tránh sự thụ thai diễn ra. [1]
Ngoài ra, thuốc tránh thai còn làm đặc chất nhầy quanh cổ tử cung, khiến tinh trùng khó di chuyển vào trong tử cung để gặp trứng. Trong trường hợp tinh trùng gặp trứng, 2 loại hormone trong thuốc sẽ gây tác động lên niêm mạc tử cung, mặc dù trứng đã thụ tinh nhưng sẽ khó bám vào thành tử cung để làm tổ và phát triển.
Hiện nay trên thị trường có 2 loại thuốc tránh thai hàng ngày: dạng vỉ loại 21 viên và dạng vỉ loại 28 viên. Mặc dù có nhiều nhà sản xuất khác nhau, nhưng cách sử dụng là tương tự nhau.
- Thuốc dạng vỉ loại 21 viên: Uống 1 viên/ngày bắt đầu từ ngày đầu tiên chu kỳ kinh nguyệt, uống liên tục mỗi ngày cho đến khi hết vỉ 21 viên. Nếu đã qua chu kỳ kinh nguyệt được 5 ngày, bắt đầu uống từ ngày thứ 5 cho đến khi hết vỉ.
Sau khi uống hết vỉ đầu tiên sẽ nghỉ uống trong vòng 7 ngày rồi bắt đầu uống vỉ thứ hai, cứ tiếp tục uống như vậy cho đến khi không còn nhu cầu ngừa thai.
Thuốc tránh thai hàng ngày dạng vỉ loại 21 viên
Lưu ý, trong 7 ngày đầu tiên sử dụng thuốc, chị em nên kiêng quan hệ hoặc quan hệ an toàn có sử dụng biện pháp bảo vệ tránh thai như bao cao su để tăng hiệu quả ngừa thai.
- Thuốc dạng vỉ loại 28 viên: Loại thuốc này bao gồm 21 viên chứa hormone Estrogen và Progesterone như loại 21 viên, cộng thêm 7 viên giả dược chứa đường, sắt… Mục đích là giúp chị em uống thuốc liên tục, tránh trường hợp quên uống thuốc tránh thai hàng ngày làm giảm hiệu quả ngừa thai.
Thuốc tránh thai hàng ngày dạng vỉ loại 28 viên
Về cách sử dụng, loại 28 viên tương tự như loại 21 viên, cũng bắt đầu uống 1 viên/ngày từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh, uống liên tục mỗi ngày cho đến khi hết vỉ rồi chuyển sang vỉ kế tiếp, đến khi nào không còn nhu cầu ngừa thai mà không cần nghỉ 7 ngày như loại 21 viên.
ThS.BS Trần Thị Thanh Thảo, Bác sĩ Trung tâm Sản Phụ khoa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, cơ chế hoạt động của thuốc tránh thai hàng ngày là ngăn ngừa quá trình rụng trứng diễn ra. Chính vì thế, để việc sử dụng thuốc cho hiệu quả ngừa thai tốt nhất, chị em nên uống thuốc vào một khung giờ cố định trong ngày.
Việc tuân thủ đúng thời gian sử dụng thuốc sẽ giúp duy trì liên tục lượng hormone nhất định trong máu, ức chế hiệu quả quá trình rụng trứng. Nếu uống thuốc không đúng giờ có thể khiến lượng hormone trong máu giảm sút, hậu quả là hiện tượng rụng trứng vẫn diễn ra.
Tùy vào từng loại thuốc mà cho phép chênh lệch thời gian sử dụng khác nhau. Bác sĩ Thanh Thảo cho biết, hầu hết các loại thuốc tránh thai trên thị trường là thuốc kết hợp [chứa cả 2 loại hormone sinh dục nữ Estrogen và Progestin]. Chị em sẽ được bảo vệ miễn là uống thuốc mỗi ngày, không quan trọng uống vào khung giờ nào. Việc uống thuốc vào cùng một thời điểm trong ngày sẽ giúp chị em nhớ lịch trình sử dụng thuốc của mình.
Nếu chị em sử dụng thuốc chỉ chứa Progestin [một dạng thuốc tránh thai hàng ngày nhưng thành phần chỉ chứa một hormone nữ là Progestin], chị em phải uống thuốc vào cùng một thời điểm trong ngày trong vòng 3 giờ đồng hồ. Nếu uống trễ 3 giờ, coi như quên trong ngày hôm đó. [2]
Quên uống thuốc tránh thai hàng ngày là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc mang thai ngoài ý muốn. Bác sĩ Thanh Thảo cho biết, thuốc phát huy tác dụng ngừa thai tốt nhất nếu uống đủ và uống vào cùng một thời điểm trong ngày. Nếu chị em quên uống một, hai hoặc nhiều viên thuốc, cơ hội trứng được thụ tinh và mang thai sẽ tăng lên. [3]
Quên uống 1 viên thuốc, bất cứ thời điểm nào trong vỉ thuốc, phát hiện được trong ngày hôm sau: Uống ngay viên thuốc bị quên ngay khi phát hiện ra, sớm nhất có thể được. Đêm hôm đó, vẫn tiếp tục uống viên thuốc thường lệ. Tiếp tục đến hết vỉ, không cần phải áp dụng tránh thai bổ sung.
Quên uống 2 viên thuốc của 2 ngày liên tiếp nhau: Cách xử lý phụ thuộc vào khoảng cách từ lúc vỉ thuốc được bắt đầu cho đến thời điểm quên thuốc:
- Vỉ thuốc chỉ mới bắt đầu chưa đến 7 ngày.
- Vỉ thuốc đã bắt đầu trên 7 ngày, và còn lại hơn 7 viên nữa mới kết thúc vỉ [không tính 2 viên bị quên].
- Vỉ thuốc đã bắt đầu trên 14 ngày.
Khi vỉ thuốc chỉ mới bắt đầu chưa được 7 ngày, nguy cơ có một trứng có khả năng rụng. Khi đó, uống bù 1 viên bị quên ngay khi phát hiện sớm nhất có thể được. Ngày hôm đó vẫn tiếp tục uống 1 viên. Từ ngày hôm sau, tiếp tục vỉ thuốc bình thường. Phải dùng một biện pháp tránh thai bổ sung nếu có giao hợp sau đó, cho đến khi đã bắt đầu thuốc lại tối thiểu 7 ngày.
Khi đã uống thuốc được tối thiểu 7 ngày, nguy cơ có một trứng có khả năng rụng là thấp. Khi đó, uống bù ngay viên bị quên. Ngày hôm đó vẫn tiếp tục uống viên thuốc thường lệ. Từ ngày hôm sau, tiếp tục vỉ thuốc bình thường. Không cần phải dùng biện pháp tránh thai bổ sung.
Khi đã uống thuốc được hơn 2 tuần, nguy cơ có một nang trứng có khả năng rụng là thấp. Tuy nhiên, số ngày thuốc còn lại là chưa đến 7 ngày. Hoặc ngưng hẳn vỉ thuốc, chờ có kinh. Ngày đầu của kinh sẽ bắt đầu ngay vỉ mới. Nói cách khác, sẽ bắt đầu vỉ thuốc mới đúng 7 ngày kể từ khi uống viên thuốc sau cùng hoặc uống bù một viên ngay. Ngày hôm đó vẫn tiếp tục uống viên bị quên. Ngày hôm sau uống 2 lần mỗi lần 1 viên. Và buộc phải bắt đầu một vỉ mới ngay sau vỉ cũ, không có khoảng trống và chấp nhận không có kinh chu kỳ đó.
Ngay khi nhớ ra quên thuốc tránh thai chị em nên uống bù ngay, đồng thời kết hợp thêm các biện pháp khác để tăng hiệu quả bảo vệ
Tuy nhiên, không loại trừ trường hợp vẫn mang thai ngoài ý muốn mặc dù uống thuốc tránh thai tháng đúng giờ. Thống kê cho thấy, khoảng 1-2% trường hợp uống thuốc tránh thai đều đặn mỗi ngày theo chỉ dẫn vẫn mang thai. [4]
Lưu ý:
- Trường hợp quên uống thuốc loại 28 viên, nếu viên thuốc bị quên là 7 viên giả dược chứa đường, sắt… thì khả năng ngừa thai không bị ảnh hưởng bởi những viên thuốc này không chứa thành phần hormone ngừa thai, chị em không cần uống bù.
- Trường hợp quên uống thuốc tránh thai hàng ngày loại 21 viên, tức là không có viên giả dược thì xử trí theo hướng dẫn nêu trên.
“Khi phát hiện quên uống thuốc tránh thai hàng ngày, chị em không nên bối rối mà hãy uống bù thuốc ngay khi nhớ. Đồng thời, sử dụng thêm các biện pháp bảo vệ khác như bao cao su khi quan hệ nếu thời gian dùng thuốc dưới 7 ngày, hoặc quên từ 2 viên thuốc. Nếu việc ghi nhớ việc uống thuốc mỗi ngày gặp khó khăn, chị em có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn các phương pháp tránh thai khác phù hợp, hiệu quả hơn”, bác sĩ Thanh Thảo khuyến cáo.
Nhiều chị em xuất hiện các triệu chứng như chảy máu âm đạo nhẹ, đau âm ỉ khó chịu ở vùng bụng dưới kèm cảm giác buồn nôn, tiêu chảy… khi uống bù 2 viên thuốc tránh thai hàng ngày trong một ngày.
Bác sĩ Thanh Thảo cho biết, đó là những phản ứng bình thường của cơ thể khi uống bù thuốc, sẽ nhanh chóng biến mất. Nếu các triệu chứng này không thuyên giảm, gây khó chịu nhiều, chị em nên đến các cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và có biện pháp hỗ trợ trong trường hợp cần thiết.
Tham khảo ý kiến bác sĩ khi gặp tác dụng phụ hoặc muốn đổi phương pháp tránh thai khác
Tham khảo: Uống thuốc tránh thai hàng ngày có hại không?
Nếu khi sử dụng hết một chu kỳ thuốc mà vẫn còn sót lại ít hơn 7 viên thuốc, chị em hãy hoàn thành chu kỳ thuốc đó và bắt đầu chu kỳ thuốc mới vào ngày hôm sau nếu vẫn còn nhu cầu ngừa thai, không cần sử dụng giả dược hoặc ngừng thuốc trong 7 ngày.
Nếu chị em quên uống 7 viên thuốc hoặc nhiều hơn, chị em hãy hoàn thành chu kỳ thuốc đó, ngừng sử dụng thuốc trong 7 ngày hoặc sử dụng giả dược trước khi bắt đầu một chu kỳ mới nếu vẫn còn nhu cầu ngừa thai.
Trong những trường hợp này, chị em vẫn có thể kết hợp sử dụng thêm thuốc tránh thai khẩn cấp nếu quên uống thuốc tránh thai hàng ngày từ 2 viên trở lên và đã có quan hệ tình dục mà không sử dụng biện pháp bảo vệ nào khác. Tuy nhiên, lựa chọn loại thuốc tránh thai khẩn cấp nào để có hiệu quả ngừa thai mà không gây tác dụng phụ, chị em nên đến gặp hoặc tham khảo ý kiến của các bác sĩ chuyên gia.
Xem thêm: Thuốc tránh thai khẩn cấp có tác dụng bao lâu?
Thuốc tránh thai hàng ngày cho hiệu quả ngừa thai lên đến 99% nếu tuân thủ hướng dẫn sử dụng về liều lượng và thời gian. Để tránh quên thuốc tránh thai làm ảnh hưởng đến hiệu quả ngừa thai, chị em có thể áp dụng các giải pháp được bác sĩ Thanh Thảo gợi ý như sau:
- Xác định khung thời gian uống thuốc dễ nhớ nhất, có thể là sau khi ăn hoặc trước khi đi ngủ.
- Kết hợp hoạt động uống thuốc với các hoạt động thường làm trong ngày để dễ nhớ.
- Đặt lời nhắc trên điện thoại hoặc bất kỳ app nào giúp theo dõi và nhắc nhở uống thuốc mỗi ngày.
- Luôn mang thuốc theo bên cạnh, nhất là những người thường xuyên đi công tác hoặc di chuyển đến khu vực khác.
Xác định khung giờ uống thuốc, đặt thông báo nhắc nhở là cách giúp chị em không quên uống thuốc tránh thai hàng ngày
Mang thai và làm mẹ là thiên chức thiêng liêng của người phụ nữ. Trong trường hợp chưa sẵn sàng đón nhận thiên chức, việc sử dụng biện pháp ngừa thai là hết sức cần thiết. Hiện nay có nhiều phương pháp tránh thai hiện đại khác nhau với ưu nhược điểm nhất định, chỉ định, chống chỉ định riêng biệt… Tốt nhất, chị em nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và hướng dẫn sử dụng phương pháp phù hợp.
Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, sẵn sàng tư vấn chị em phụ nữ chọn lựa phương pháp tránh thai phù hợp, an toàn và hiệu quả.
Để được tư vấn và đặt lịch hẹn với các chuyên gia tại Trung tâm Sản Phụ khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chị em vui lòng liên hệ đến:
Hy vọng những thông tin trên đây đã giúp chị em phụ nữ biết cách xử trí khi lỡ quên uống thuốc tránh thai hàng ngày. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, chị em có thể liên hệ tới hotline Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được các chuyên gia Sản Phụ khoa giỏi tư vấn và hỗ trợ!