Sơ đồ vòng đời phát triển của trai sông

Thảo luận, trả lời các câu hỏi sau: - Ý nghĩa của giai đoạn trứng phát triển thành ấu trùng trong mang của trai mẹ. - Ý nghĩa của giai đoạn ấu trùng bám vào mang và da cá?

Thảo luận, trả lời các câu hỏi sau:

- Ý nghĩa của giai đoạn trứng phát triển thành ấu trùng trong mang của trai mẹ.

- Ý nghĩa của giai đoạn ấu trùng bám vào mang và da cá?

Phương pháp giải - Xem chi tiết

- Giai đoạn trứng và ấu trùng phát triển trong mang của trai mẹ để bảo vệ trứng và ấu trùng khỏi bị động vật ăn khác ăn mất. Ở mang trứng sẽ được cung cấp oxi và chất dinh dưỡng.

- Ở giai đoạn trưởng thành, trai ít di chuyển. Vì vậy khi bám vào da và mang cá ấu trùng có thể đi được xa. Đây là một hình thức thích nghi phát tán nòi giống.

Vỏ trai gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng. Dây chằng ở bản lề có tính đàn hồi cùng với 2 cơ khép vò (bám chắc vào mặt trong của vỏ) điều chỉnh động tác đóng, mở vỏ.

I - HÌNH DẠNG, CẤU TẠO

1. Vỏ trai

- Vỏ trai gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.

- Dây chằng ở bản lề có tính đàn hồi cùng với 2 cơ khép vỏ (bám chắc vào mặt trong của vỏ) điều chỉnh động tác đóng, mở vỏ.

- Vỏ trai có lớp sừng bọc ngoài, lớp đá vôi ở giữa và lớp xà cừ óng ánh ở trong cùng (hình 18.2).

2. Cơ thể trai

- Phần đầu của trai tiêu giảm do thích nghi lâu dài với lối sống ít hoạt động.

- Cơ thể trai gồm:

+ Dưới vỏ là áo trai, mặt ngoài áo tiết: lớp vỏ đá vôi.

+ Mặt trong áo tạo thành khoang áo, là môi trường hoạt động dinh dưỡng của trai. Tiếp đến là 2 tấm mang ở trên. 

+ Ở trung tâm cơ thể: phía trong là thân trai và phía ngoài là chân trai.

II - DI CHUYỂN

- Vỏ trai hé mở cho chân trai hình rìu (hình 18.4) thò ra. Nhờ chân trai thò ra rồi thụt vào, kết hợp với động tác đóng mở vỏ mà trai di chuyển chậm chạp trong bùn với tốc độ 20 - 30cm một giờ, để lại phía sau một đường rãnh trên mặt bùn.

III - DINH DƯỠNG

- Thức ăn: vụn hữu cơ, động vật nguyên sinh.

- Dinh dưỡng kiểu thụ động nhờ 2 đôi tấm mang.

- Quá trình lọc thức ăn của trai sông diễn ra ở lỗ miệng trai nhờ sự rung động của các lông trên tấm miệng.

- Hô hấp qua 2 đôi tấm mang.

IV - SINH SẢN

- Cơ thể trai phân tính, có trai đực, trai cái.

- Đến mùa sinh sản, trai cái nhận tinh trùng của trai đực chuyển theo dòng nước vào để thụ tinh.

- Trứng phát triển thành ấu trùng trong mang của trai mẹ -> trứng được bảo vệ và ấu trùng không bị động vật khác ăn mất, đồng thời ở đây giàu dưỡng khí và thức ăn.

- Ấu trùng bám vào mang và da cá một vài tuần nữa rồi mới rơi xuống bùn để phát triển thành trai trưởng thành

-> di chuyển đến nơi xa nhằm phát tán nòi giống, tăng cường lượng oxi và được bảo vệ.

Loigiaihay.com

Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Sinh lớp 7 - Xem ngay

Để mở vỏ trai quan sát bên trong cơ thể, ta phải làm như thế nào? Trai chết thì vỏ mở, tại sao?

Phần đầu trai không có. Người ta cho rằng đầu trai tiêu giảm có đúng không? Giải thích vì sao?

Hướng dẫn:

  • Muốn mở vỏ trai quan sát phải luồn lưỡi dao vào khe vỏ cắt cơ khép vỏ trước và cơ khép vỏ sau. Cơ khép vỏ bị cắt lập tức vỏ trai sẽ mở ra.
  • Dây chằng ở bản lề có tính đàn hồi cùng với hai cơ khép vỏ điều chỉnh động tác đóng mở vỏ nên khi trai chết thì cơ khép vỏ không hoạt động nữa do đó vỏ trai sẽ tự mở ra.
  • Phần đầu của trai tiêu giảm, do thích nghi lâu dài với lối sống ít hoạt động. Điều đó giúp nó di chuyển nhẹ nhàng hơn trong nước.

Bài 2:

Mài mặt ngoài vỏ trai ngửi thấy có mùi khét, vì sao?

Hướng dẫn:

Mặt ngoài của vỏ trai là lớp sừng, khi mài vỏ trai ma sát sinh ra nhiệt làm vỏ nóng cháy. Chất sừng cháy có mùi khét.

Bài 3:

Trai sông di chuyển nhanh hay chậm? Đã bao giờ em nhìn thấy trai sông đang di chuyển chưa?

Hướng dẫn:

Trai di chuyển chậm chạp trong bùn với tốc độ 20-30cm/giờ

Bài 4:

Em hãy giải thích tại sao nhiều bể nước người ta thường thả trai vào để lọc nước (làm  nước trong hơn)

Hướng dẫn:

Trai là loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ, phương thức bắt mồi của Trai là thụ động theo hình thức lọc. Nó bắt mồi trong quá trình hô hấp nhờ vào cấu tạo đặc biệt của mang. Khi hô hấp nước có mang theo thức ăn đi qua bề mặt mang, các hạt thức ăn sẽ dính vào các tiêm mao trên bề mặt mang nhờ vào dịch nhờn được tiết ra từ tiêm mao. Hạt thức ăn kích cỡ thích hợp (nhỏ) sẽ bị dính vào các dịch nhờn và bị tiêm mao cuốn thành viên sau đó chuyển dần về phía miệng, còn các hạt thức ăn quá lớn tiêm mao không giữ được sẽ bị dòng nước cuốn đi khỏi bề mặt mang sau đó tập trung ở mép màng áo và bị màng áo đẩy ra ngoài.

Chính nhờ kiểu ăn lọc của nó mà nước trong bể cá của ta sạch hơn.

Bài 5:

Ý nghĩa của giai đoạn trứng phát triển thành ấu trùng trong mang của trai mẹ?

Em hãy cho biết ý nghĩa của giai đoạn ấu trùng bám vào mang và da cá?

Hướng dẫn:

  • Trứng và ấu trùng trong mang trai mẹ được bảo vệ khỏi bị động vật khác ăn mất và ở đây rất giàu thức ăn, dưỡng khí.
  • Ở giai đoạn trưởng thành trai rất ít di chuyển. Vì vậy ấu trùng có tập tính bám vào mang và da cá để di chuyển đến nơi xa. Đây là hình thức thích nghi phát tán nòi giống

Bài 6:

Trai tự vệ bằng cách nào? Cấu tạo nào của trai đảm bảo cách tự vệ đó có hiệu quả.

Hướng dẫn:

Trai tự vệ bằng cách co chân, khép vỏ. Nhờ vỏ cứng rắn và hai cơ khép vỏ cứng chắc kẻ thù không thể bửa vỏ ra để ăn được phần mềm của cơ thể chúng.

Khái niệm: Ngành thân mềm là những động vật có cơ thể mềm không phân đốt

1. Vỏ trai

Sơ đồ vòng đời phát triển của trai sông

Hình dạng cấu tạo của vỏ trai

1- Đầu vỏ;   2- Đỉnh vỏ;   3- Bản lề vỏ  

4 - Đuôi vỏ;  5- Vòng tăng trưởng vỏ

Sơ đồ vòng đời phát triển của trai sông

Bản lề và 2 cơ khép vỏ của Trai sông

  • Vỏ trai gồm 2 mảnh nối với nhau bởi dây chằng(bản lề) ở phía lưng.
  • Dây chằng + cơ khép vỏ → đóng mở vỏ.
  • Cấu tạo: Ngoài là lớp sừng, giữa là lớp đá vôi, trong là lớp xà cừ.

Sơ đồ vòng đời phát triển của trai sông

Sơ đồ vòng đời phát triển của trai sông

Cấu tạo phần ngoài của cơ thể trai

  • Phía ngoài: Áo trai tạo thành khoang, có ống hút, ống thoát phía sau. Mặt ngoài áo tạo→ lớp vỏ đá vôi.
  • Giữa 2 mảnh áo là 2 tấm mang.
  • Ở trong là thân trai, chân trai, lỗ miệng và tấm miệng phủ đầy lông

Sơ đồ vòng đời phát triển của trai sông

Cấu tạo phần trong của cơ thể trai

Sơ đồ vòng đời phát triển của trai sông

Cơ thể trai sông

Sơ đồ vòng đời phát triển của trai sông

Hướng di chuyển của trai sông

  • Vỏ trai hé mở cho chân thò ra vươn dài trong bùn về hướng muốn đi tới để mở đường, Sau đó trai co chân đồng thời với việc khép vỏ lại, tạo ra lực đẩy do nước phụt ra ở rãnh phía sau (ống thoát), làm trai tiến về phía trước.  
  • Di chuyển chậm chạp.
  • Thức ăn: Vụn hữu cơ, động vật nguyên sinh …
  • Trai dinh dưỡng thụ động: Dòng nước mang ôxi, thức ăn qua ống hút vào cơ thể.
  • Thức ăn → ống tiêu hoá
  • Ôxi → hấp thụ qua mang → cơ thể.

Sơ đồ vòng đời phát triển của trai sông

Vòng đời sinh sản của trai

B. TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK

Trai tự vệ bằng cách nào? Cấu tạo nào của trai đảm bảo cách tự vệ đó có hiệu quả?

Hướng dẫn giải

  • Khi gặp nguy hiểm, trai co chân, khép vỏ để bảo vệ phần mềm bên trong.
  • Nhờ vỏ cứng rắn và 2 cơ khép vỏ vững chắc nên kẻ thù không thể bửa vỏ ra đế ăn phần mềm cơ thể trai.

Cách dinh dưỡng của trai có ý nghĩa như thế nào với môi trường nước?

Hướng dẫn giải

  • Cách dinh dưỡng của trai theo kiểu hút nước để lọc lấy vụn hữu cơ, động vật nguyên sinh, các động vật nhỏ khác trong nước

→ Trai có tác dụng lọc sạch môi trong nước, đặc biệt là những vùng ô nhiễm.

Nhiều ao đào thả cá, trai không thả mà tự nhiên có, tại sao?

Hướng dẫn giải

Khi nuôi cá mà không thả trai, nhưng trong ao vẫn có trai là vì ấu trùng trai thường bám vào mang và da cá. Vào ao cá, ấu trùng trai phát triển bình thường.

Sơ đồ vòng đời phát triển của trai sông