[Luận văn] Nguyên nhân và điều kiện của các tội giết người trên địa bàn tỉnh Kiên Giang
THÔNG TIN LUẬN VĂN
- Trường: Học viện Khoa học xã hội
- Tác giả: ThS. Huỳnh Vĩnh Khang
- Định dạng: PDF
- Số trang: 94
- Năm: 2017
1. Tính cấp thiết của đề tài
Quyền sống là quyền cơ bản và quan trọng nhất của con người. Bảo đảm quyền con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển xã hội. Khi quyền sống của con người bị xâm hại thì mục tiêu phấn đấu của xã hội sẽ không còn, động lực phát triển xã hội sẽ bị triệt tiêu. Mặt khác, con người còn là nhân tố quan trọng nhất trong lịch sử phát triển nhân loại, trong toàn bộ các nhân tố hợp thành xã hội, con người luôn có vị trí trung tâm; mặt khác trong hệ thống thúc đẩy lịch sử xã hội phát triển, con người là động lực cơ bản, quan trọng nhất và đóng vai trò quyết định. Vì lẽ đó, pháp luật quốc tế và pháp luật các quốc gia đều ghi nhận và bảo vệ quyền sống của con người. Ở Việt Nam, từ khi Hiến pháp năm 1946 được ban hành đến nay, quyền sống luôn được ghi nhận là quyền thiêng liêng cao cả, cơ bản và quan trọng nhất của con người. Theo pháp luật Việt Nam, những hành vi xâm hại đến quyền sống của con người luôn bị coi là tội ác cần phải trừng trị nghiêm khắc nhất và phải bị loại bỏ.
Kiên Giang là một tỉnh ven biển thuộc đồng bằng sông Cửu Long ở miền Nam Việt Nam, trung tâm là thành phố Rạch Giá, cách thành phố Hồ Chí Minh 250 km về phía Tây. Phía Bắc giáp Campuchia, phía Nam giáp tỉnh Bạc Liêu và tỉnh Cà Mau, phía Tây giáp vịnh Thái Lan với đường bờ biển dài 200 km, phía Đông lần lượt tiếp giáp với các tỉnh là An Giang, Cần Thơ và Hậu Giang. Ngoài ra Kiên Giang có hơn 100 đảo lớn nhỏ ngoài biển. Sau 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, chúng ta đã đạt được nhiều thành tựu to lớn và quan trọng trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Cùng với sự đổi mới và đi lên chung của đất nước, hiện nay tỉnh Kiên Giang đã có nhiều nỗ lực phát triển kinh tế – xã hội, giữ vững quốc phòng – an ninh, tạo nên những chuyển biến quan trọng đánh dấu bước phát triển rõ nét trong tiến trình lịch sử lâu dài của địa phương, đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện, tình hình an ninh xã hội được đảm bảo. Tuy nhiên, đi đôi với phát triển thì nền kinh tế này cũng nảy sinh và tồn tại những mặt trái của nó, có ảnh hưởng tiêu cực làm nảy sinh nhiều vấn đề trong đó có các vấn đề về dân số, việc làm, các tệ nạn xã hội, tình hình tội phạm nói chung trong đó có tội giết người.
Có thể nói rằng trên địa bàn tỉnh Kiên Giang, trong những năm gần đây tình trạng sử dụng bạo lực ngày một gia tăng, trong đó có nhiều vụ án giết người xảy ra một cách tàn ác, dã man, hành vi giết người chủ yếu do mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân. Tội phạm giết người diễn ra với tính chất côn đồ, hung hãn, trắng trợn, xem thường tính mạng con người không những gây nên đau thương tang tóc trong gia đình nạn nhân mà còn gây mất trật tự trị an ở địa phương, gây tâm lý hoang hoang, lo lắng, phẫn nộ trong quần chúng nhân dân, thiệt hại về tính mạng, tài sản, tổn hại về giá trị đạo đức truyền thống, ảnh hưởng đến các quan hệ xã hội và các quan hệ kinh tế có liên quan. Nhiều vụ án, hung thủ đã sử dụng dụng cụ, phương tiện, cách thức cực kỳ dã man, tàn độc, nguy hiểm gây ra cái chết cho nhiều người một cách đau thương.
Trong công cuộc đấu tranh chống và phòng ngừa tội phạm nói chung và tội giết người nói riêng, chính quyền địa phương tỉnh Kiên Giang đã có nhiều giải pháp hữu ích và đạt được những kết quả nhất định. Nhiều vụ án được phát hiện và xử lý kịp thời, nghiêm minh. Thậm chí có những vụ án được tội phạm che giấu xảo quyệt nhưng cũng bị phát hiện và đưa ra ánh sáng để xử lý đúng người, đúng tội, đúng pháp luật.
Theo thống kê của VKSND tỉnh Kiên Giang từ năm 2011 đến 2015 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang đã xét xử 202 vụ/285 bị cáo về tội giết người. Trong những năm qua các cấp, các ngành mà nòng cốt là lực lượng Công an Kiên Giang đã có nhiều nỗ lực cố gắng trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm; tỉ lệ điều tra khám phá các vụ án giết người hằng năm luôn đạt 100%; các bị cáo phạm tội giết người đều phải chịu sự trừng phạt thích đáng của pháp luật. Tuy nhiên số vụ án về tội giết người hằng năm vẫn còn ở mức cao. Do vậy, việc tăng cường các biện pháp phòng ngừa làm giảm các vụ án giết người là nhiệm vụ cấp bách hàng đầu trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và tội giết người nói riêng.
Để góp phần vào công cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và các tội giết người nói riêng, trong đó có việc đưa ra một số biện pháp nâng cao hiệu quả trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, Học viên lựa chọn đề tài: “Nguyên nhân và điều kiện của các tội giết người trên địa bàn tỉnh Kiên Giang” làm luận văn thạc sĩ.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Trong thời gian vừa qua, vấn đề đấu tranh phòng, chống tội giết người đã được đề cập đến trong nhiều công trình khoa học, các bài viết, tạp chí, bài nghiên cứu như:
– Luận án Tiến sĩ Luật học với đề tài: “Tội giết người trong luật hình sự Việt Nam và đấu tranh phòng, chống loại tội phạm này” của tác giả Đỗ Đức Hồng Hà, Trường Đại học luật Hà Nội, năm 2006.
– Luận văn Thạc sĩ Luật học với đề tài: “Đấu tranh phòng, chống tội phạm giết người theo điều 93 Bộ luật hình sự tại thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Nguyễn Hoàng Tuấn, Trường Đại học luật thành phố Hồ Chí Minh, năm 2008.
– Luận văn Thạc sĩ Luật học với đề tài: “Đấu tranh phòng, chống tội giết người trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa” của tác giả Lê Thúy Phượng, Trường Đại học luật thành phố Hồ Chí Minh, năm 2009.
– Luận văn Thạc sĩ Luật học với đề tài: “Đấu tranh phòng, chống tội giết người trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Tô Mạnh Hà, Học viện khoa học xã hội, năm 2013.
– Luận văn Thạc sĩ Luật học với đề tài: “Tội giết người trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh: tình hình, nguyên nhân và giải pháp phòng ngừa” của tác giả Đoàn Lê Hải Lý, Học viện khoa học xã hội, năm 2014.
– Luận văn Thạc sĩ Luật học với đề tài: “Tội giết người trên địa bàn tỉnh Bình Dương: tình hình, nguyên nhân và giải pháp phòng ngừa” của tác giả Nguyễn Nghĩa Đại, Học viện khoa học xã hội, năm 2014.
Các công trình nghiên cứu trên đã góp phần làm sáng tỏ những vấn đề lý luận cơ bản về tội giết người, lịch sử lập pháp hình sự về tội giết người, dấu hiệu pháp lý cấu thành và đường lối xử lý đối với tội giết người theo quy định của pháp luật hiện hành đồng thời làm rõ nhiều nội dung liên quan đến công tác đấu tranh phòng, chống tội giết người như: Tình hình tội giết người; nguyên nhân, điều kiện của tội giết người; giải pháp phòng, chống tội giết người;…
Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu đề tài “Nguyên nhân và điều kiện của tội giết người trên địa bàn tỉnh Kiên Giang” trong thời gian gần đây. Vì vậy, để làm Luận văn tốt nghiệp Cao học Luật, tôi chọn đề tài “Nguyên nhân và điều kiện của các tội giết người trên địa bàn tỉnh Kiên Giang” nhằm nghiên cứu một cách toàn diện và có hệ thống những vấn đề lý luận, thực tiễn về nguyên nhân và điều kiện của tội giết người trên địa bàn tỉnh Kiên Giang thời gian vừa qua; đồng thời đưa ra các giải pháp phòng, chống tội giết người nói riêng và trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Luận văn làm rõ nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội giết người trên địa bàn tỉnh Kiên Giang, từ đó đưa ra những giải pháp cơ bản góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội giết người trên địa bàn tỉnh Kiên Giang trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu nêu trên, luận văn đặt ra các nhiệm vụ nghiên cứu sau đây:
– Khái quát hóa những vấn đề lý luận về nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội giết người;
– Áp dụng lý luận chung đó vào việc làm rõ thực trạng nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội giết người trên địa bàn tỉnh Kiên Giang giai đoạn 2011 – 2015;
– Kiến nghị đề xuất hoàn thiện các giải pháp phòng ngừa tội giết người trên địa bàn tỉnh Kiên Giang trên cơ sở làm rõ nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội giết người trên địa bàn tỉnh.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu lý luận về nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội giết người, nghiên cứu kết quả xét xử của tội giết người; nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội giết người trên địa bàn tỉnh Kiên Giang từ năm 2011 đến năm 2015.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu dưới góc độ Tội phạm học.
Tên đề tài của luận văn “Nguyên nhân và điều kiện của các tội giết người trên địa bàn tỉnh Kiên Giang”. Liên quan đến “giết người” có các tội phạm: Giết người [Điều 93], Giết con mới đẻ [Điều 94], Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh [Điều 95], Giết người do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng [Điều 96]. Dưới góc độ Luật hình sự các tội phạm này khác nhau về cấu thành. Dưới góc độ Tội phạm học thì nguyên nhân và điều kiện của tình hình mỗi tội vẫn có nhiều điểm khác nhau; Do đó với cấp độ Luận văn thạc sĩ luật học, yêu cầu của Luận văn thạc sĩ luật học; Học viên chỉ nghiên cứu nguyên nhân và điều kiện của tình hình “tội giết người” [Điều 93 BLHS năm 1999]. Đây là tội phạm nguy hiểm nhất và chiếm tỉ lệ cao nhất trong cả nước nói chung, tại tỉnh Kiên Giang nói riêng trong các tội giết người.
Với phạm vi nghiên cứu như vậy, do đó về phạm vi không gian và thờigian nghiên cứu của luận văn là 202 bản án các vụ án giết người trên địa bàn tỉnh Kiên Giang, giai đoạn từ năm 2011 đến năm 2015.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Luận văn được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và hệ thống các quan điểm của Đảng và Nhà nước về phòng ngừa tội phạm. Để hoàn thành việc nghiên cứu luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: Phương pháp thống kê; phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh; phương pháp tổng kết kinh nghiệm; phương pháp khảo sát;… để thực hiện các nhiệm vụ của luận văn.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn làm sáng tỏ các vấn đề lý luận của tội phạm học đối với nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội giết người, áp dụng lý luận đó để khảo sát về thực tiễn tình hình tội giết người trên địa bàn thực tế. Luận văn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho sinh viên, học viên trong các trường Đại học, Học viện chuyên ngành về Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm.
Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được sử dụng trong công tác phòng ngừa tội giết người trên địa bàn tỉnh Kiên Giang cũng như có giá trị tham khảo cho các địa bàn khác.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung của luận văn gồm ba chương:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội giết người.
Chương 2: Thực trạng nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội giết người trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.
Chương 3: Nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội giết người và những vấn đề đặt ra đối với phòng ngừa tội giết người./.