Tại sao đất mặn thuộc loại đất trung tính kiềm yếu mà người ta vẫn bón vôi để cải tạo

Đất chua, đất trung tính và đất kiềm là gì ?

1. Đất chua [đất acid]

Đất Acid là đất có giá trị pH từ 3.0 – 6.5. Đất acid cao hay còn gọi là đất rất chua có nồng độ vi chất Mn, Al và ion Fe tăng mạnh. Các dưỡng chất Kali, Canxi, Magie, P, Bo, Molipden,… giảm hoặc khó hòa tan, bị đất giữ chặt.

Nguyên nhân:

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng đất chua, một phần là do kết cấu đất. Kết cấu đất nhẹ, đất dốc, đất pha cát thường dễ bị rửa trôi các ion kiềm thổ khiến đất bị chua. Nguồn nước tưới và nước mưa dư thừa cũng làm cho các chất có tính kiềm như Ca [canxi], Mg [Magie], K [Kali] bị rửa trôi xuống tầng đất sâu hoặc ra sông suối ao hồ làm đất trở nên chua.

Ngoài ra trong quá trình canh tác cây trồng lâu năm trên đất cũng làm cho đất trở nên chua. Vì trong quá trình sinh trưởng cây hút các dưỡng chất từ đất như N, P, K và các chất trung vi lượng như Canxi, Magie… Lâu dần đất mất các chất kiềm trở nên chua.

Lạm dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, các loại thuốc kích thích cũng làm đất trở nên chua và chai cứng. Phân hữu cơ trong quá trình phân hủy thải ra các acid hữu cơ cũng khiến đất trở nên chua. Bởi các acid này cũng có thể hòa tan Ca, Mg và rửa trôi, làm cho đất chua. Một số phân khoáng như Sunfat amôn [SA], Clorua kali [KCl], Sunfat kali [K2SO4], Suppe lân khi bón vào đất cũng làm đất bị chua.

Đọc thêm: pH đất sụt giảm mạnh do những nguyên nhân nào?

Đất chua ảnh hưởng như thế nào đến cây trồng ?

• Hạn chế sự sinh trưởng của cây trồng, làm ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng nông sản.

• Đất chua nhiều ion Al cao dễ dẫn đến tình trạng ngộ độc cho rễ cây. Làm rễ bị bó và chùn lại không phát triển được.

• Cây trồng khó hấp thụ các vi chất K, Ca, Mg… dẫn đến tình trạng thiếu hụt các dưỡng chất này.

• Hầu hết các loại vi sinh vật không thể hoạt động để phân hủy chất hữu cơ dẫn đến tình trạng đất bị bí chặt, nghèo dinh dưỡng…

Đọc thêm:

• Độ pH đất
• Độ pH thấp ảnh hưởng như thế nào đến dinh dưỡng trong đất

Khắc phục:

Sử dụng lân nung chảy kết hợp với vôi dolomite để gia tăng độ pH. Kết hợp bón nhiều phân chuồng, phân hữu cơ, để cỏ tạo sinh khối hữu cơ làm gia tăng chất đệm trong đất để giữ cho pH đất luôn được cân bằng.

Bón vôi đúng cách

Bón đúng loại vôi: Có 3 loại vôi chính dùng để bón cải tạo đất: bột đá vôi [CaCO3], vôi nung [CaO] và vôi tôi [Ca[OH]2], tùy theo tình trạng suy thoái cụ thể của từng loại đất và tác dụng của từng loại vôi mà sử dụng cho phù hợp nhằm đạt được hiệu quả cao nhất.

1. Bón đúng lượng cho từng loại đất:

Lượng vôi cần sử dụng cho từng loại đất cần căn cứ vào 3 yếu tố sau đây: tùy thuộc vào độ chua của đất [độ pH]. Đất bị chua nhiều cần bón nhiều vôi, đất ít chua bón ít vôi hơn. Đất sét bón nhiều vôi nhưng nhiều năm mới bón lại trong khi với đất cát thì không nên bón một lần với lượng quá nhiều vì nó có thể làm ức chế sự hấp thụ một số dưỡng chất khác. Tùy thuộc vào lượng chất hữu cơ trong đất: đất nhiều hữu cơ bón nhiều vôi, nhiều năm bón lại; ngược lại nếu đất ít hữu cơ nên bón lượng ít hơn nhưng nên bón vôi thường xuyên hơn.

- Với đất sét, nhiều chất hữu cơ: nếu độ pH từ 3,5-4,5 cần bón 2 tấn vôi/ha; pH từ 4,6-5,5 bón 1 tấn vôi/ha; pH từ 5,6-6,5 bón 0,5 tấn vôi/ha, pH > 6,5 không cần bón vôi.

- Với đát cát, ít chất hữu cơ: nếu độpH từ 3,5 đến 4,5 bón < 1 tấn vôi/ha; pH từ 4,6-5,5, bón < 0,5 tấn vôi/ha; pH từ 5,6-6,5, bón < 250 kg vôi/ha; pH >6,5 không cần bón vôi.

Sau vài năm nếu bà con muốn bón vôi lặp lại thì cũng nên kiểm tra lại độpH trước khi quyết định lượng vôi cần bón cho thích hợp.

2. Bón đúng thời điểm:

- Với vườn cây kiến thiết cơ bản [chưa cho thu hoạch] có thể bón bất cứ vào thời điểm nào trong năm, tuy nhiên tốt nhất là vào đầu mùa mưa.

- Với các vườn đang cho trái, chỉ nên bón sau khi đã thu hoạch xong kết hợp với các biện pháp chăm sóc khác như cắt cành, tạo hình, bón phân, bồi đắp bổ sung mặt liếp, phòng trừ sâu bệnh… nhằm làm giảm độ chua của đất sau 1 năm cây trồng khai thác đất.

- Bón vôi vào đầu mùa mưa để xử lý nước mưa đầu mùa mang nhiều axít mầm bệnh cho đất, riêng đối với nơi sử dụng nước giếng khoan tưới cây trồng thì đa số nước giếng có độ PH thấp khoảng từ 5-5,5 rất cần bón thêm vôi vào các mặt chậu cây khi thấy xuất hiện lớp váng màu vàng nhạt hay vàng xanh rêu [lớp phèn đọng trên mặt chậu], chỉ cần rải một lớp mỏng vôi bột xung quanh gốc cây [vôi bột không làm cháy lá cây].

3. Bón vôi đúng cách:

Bón rải đều lượng vôi đã được xác định cho từng loại đất trên mặt liếp rồi dùng cuốc xới sâu 5-10cm để trộn đều vôi với đất rồi tưới nước từ từ, tưới nhiều lần cho vôi hòa tan trong đất mới có tác dụng tốt.