Chuột rút là tình trạng co thắt không kiểm soát ở các cơ. Chuột rút có thể gây nguy hiểm nếu đang bơi dưới nước, đang lái xe, ngồi gần bếp lửa,... Người bị chuột rút nên làm gì để thoát khỏi tình trạng này? Cùng tham khảo biện pháp xử lý khi bị chuột rút.
Chuột rút là hiện tượng co thắt không kiểm soát ở các cơ, đặc biệt là cơ bắp chân, bàn chân hoặc bắp đùi. Chuột rút bàn chân, bắp chân thường xảy ra vào ban đêm. Theo khảo sát, có tới 60% người lớn và 7% trẻ em bị chuột rút khi ngủ. Các cơ căng lên sẽ gây khó chịu, đau đớn ở vùng cơ bị chuột rút. Ngoài đau đớn, chuột rút vào ban đêm còn gây ra nhiều vấn đề khác như làm gián đoạn giấc ngủ, ngủ không ngon,... khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi vào ngày hôm sau.
Các nguyên nhân phổ biến và yếu tố nguy cơ gây chuột rút gồm: mỏi cơ, lười vận động, uống không đủ nước, ngồi hoặc nằm một tư thế liên tục trong thời gian dài, người lớn tuổi [trên 50 tuổi], mang thai, tác dụng phụ của một số loại thuốc, ăn uống thiếu chất, không khởi động trước khi tập luyện, mang giày không thoải mái, mắc một số bệnh mãn tính [bệnh tim mạch, tiểu đường, suy gan, suy thận, suy giáp, rối loạn sử dụng rượu, hẹp ống sống thắt lưng, viêm xương khớp, tổn thương hoặc rối loạn thần kinh,...].
Phụ nữ mang thai có nguy cơ mắc chuột rút
Nếu bị chuột rút, người bệnh cần bình tĩnh thả lỏng cơ thể để làm giảm mức độ chuột rút. Sau đó, có thể thực hiện một số biện pháp khắc phục tại nhà như:
- Duỗi cơ nhẹ nhàng. Sau đó, kéo căng chân bằng cách đứng thẳng, uốn cong chân ở đầu gối, kéo ngược chân về phía bụng, giữ gót chân hoặc mắt cá chân. Để giữ thăng bằng, người bệnh có thể ngồi trên ghế hoặc dựa vào tường. Nếu bị chuột rút bắp chân, bệnh nhân nên đứng lên, đưa chân bị chuột rút về phía trước, hơi cong đầu gối, tỳ trọng lượng cơ thể lên chân bị chuột rút, giữ yên trong khoảng 20 - 30 giây là được;
- Dùng tay massage vùng bị chuột rút để giảm căng cơ. Bệnh nhân có thể xoa bóp, vuốt vùng cơ bị chuột rút để làm da ấm lên. Thao tác cần thực hiện nhẹ nhàng từ vùng cơ xung quanh tới vùng bị đau. Bệnh nhân có thể sử dụng con lăn massage hoặc bóng tennis để xoa bóp vùng bị chuột rút. Người bệnh cũng có thể day ấn huyệt Thừa sơn ở sau bụng bắp chân cả 2 bên bắp chân cùng lúc;
- Chườm lên vùng cơ bị chuột rút bằng túi nước ấm, chai nước nóng hoặc khăn ấm. Nhiệt giúp cải thiện lưu lượng máu, loại bỏ tình trạng căng cơ và đau hiệu quả. Ngoài ra, tắm nước nóng cũng giúp thư giãn cơ bắp và giảm chuột rút;
- Uốn cong ngón chân: Là biện pháp đơn giản nhất để xử lý khi bị chuột rút ở bàn chân và ngón chân. Theo đó, người bệnh chỉ cần nắm bàn chân hoặc các ngón chân rồi kéo căng hết cỡ. Biện pháp này có thể khá đau nhưng rất hiệu quả, giúp bệnh nhân nhanh chóng thoát khỏi tình trạng chuột rút;
- Đi chân trần trên sàn nhà: Người bệnh có thể đi chân trần, cử động các ngón chân, tì ngón chân lên sàn nhà và kéo căng ngón chân ra để tăng tốc độ lưu thông máu, từ đó giảm chuột rút hiệu quả hơn;
- Nếu bị co rút ở bắp đùi: Nên nhờ người bên cạnh kéo thẳng chân ra, một tay nâng cao gót chân, tay kia ấn đầu gối xuống;
Bị chuột rút ở bắp đùi, người bệnh có thể nhờ sự hỗ trợ từ người khác
- Nếu bị co rút cơ xương sườn: Cần xoa bóp nhẹ nhàng các bắp thịt quanh lồng ngực, hít thở sâu, thả lỏng người để tăng cường lượng máu lưu thông qua vị trí này;
- Sử dụng thuốc: Vitamin E, thuốc thư giãn cơ,... để điều trị co rút cơ;
- Sử dụng thuốc chống viêm không steroid giúp làm giảm cơn đau do chuột rút [nhưng không thể điều trị chuột rút bởi tình trạng này không liên quan tới yếu tố viêm nhiễm].
Các vận động viên bị chuột rút có thể chích cơ bắp. Theo đó, họ sẽ sử dụng một cây kim, chích vào vị trí bị chuột rút. Tuy nhiên, kỹ thuật này cần được thực hiện bởi người có chuyên môn, đảm bảo không bị nhiễm trùng.
- Ăn uống đủ chất: Cần bổ sung các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, đặc biệt là canxi, kali, natri và magie,...;
- Thực hiện các bài tập nhẹ: Nếu thực hiện một số bài tập nhẹ vào cuối ngày thì có thể giảm nguy cơ mắc phải các cơn chuột rút. Các bài tập đó có thể là đi bộ, đạp xe trước khi ngủ;
- Uống nhiều nước: Nước giúp vận chuyển các dưỡng chất tới cơ bắp và mang chất thải ra khỏi cơ bắp. Vì vậy, uống đủ nước trong suốt cả ngày có thể ngăn ngừa được tình trạng chuột rút, giữ cho cơ bắp luôn ở trạng thái hoạt động tốt nhất. Trong những ngày nắng nóng hoặc khi lao động thể lực nhiều, cơ thể đổ nhiều mồ hôi thì nên uống thêm nước điện giải;
- Khởi động kỹ trước và sau khi tập thể dục, chơi thể thao;
- Giữ ấm: Khi đi ngủ cần giữ ấm cơ thể, tránh quạt lạnh vào chân và khi đi bơi cần tránh tiếp xúc với nước lạnh một cách đột ngột;
- Điều trị hiệu quả các bệnh là nguyên nhân gây chuột rút;
- Mang giày, dép vừa chân: Đi giày, dép phù hợp và thoải mái sẽ giảm được nguy cơ mắc các cơn chuột rút bàn chân.
Mang giày, dép vừa chân giúp ngăn ngừa chuột rút
Nếu tình trạng chuột rút xảy ra thường xuyên, ảnh hưởng tới cuộc sống hằng ngày và các phương pháp điều trị tại nhà không có tác dụng, chuột rút lan sang các cơ vùng khác, ngày càng nghiêm trọng hơn,... thì bệnh nhân nên đi khám bác sĩ để được xác định nguyên nhân chính xác và có phương hướng điều trị phù hợp.
Thông thường, chuột rút khi ngủ không kéo dài và không nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu chuột rút xảy ra khi đang lái xe, điều khiển máy móc, bơi lội,... thì có thể gây tai nạn, thậm chí tử vong. Do vậy, mỗi người nên áp dụng những biện pháp nêu trên để phòng ngừa tình trạng co cơ chuột rút, kết hợp với một chế độ dinh dưỡng cân bằng, không sử dụng chất kích thích,...
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
XEM THÊM:
Chuột rút là hiện tượng các cơ bị co thắt không thể kiểm soát được, đặc biệt là ở cơ bắp chân, cơ đùi hoặc bàn chân, và cơ ngón chân cũng không ngoại lệ. Vậy làm sao để tránh bị chuột rút và cách để hết chuột rút là gì? Những thông tin dưới đây sẽ giúp bạn bổ sung thêm kiến thức về hiện tượng này.
1. Chuột rút ngón chân là gì?
Chuột rút còn được gọi là vọp bẻ, là các cơ co lại nhưng lại không thể giãn ra, khiến người bị chuột rút không thể cử động. Trong trường hợp bị Chuột rút ngón chân, các cơ ngón chân và cơ bàn chân của người bị chuột rút co lại, không thể duỗi ra tự nhiên và không thể di chuyển được. Các cơn co thắt này thường kéo dài khoảng vài giây đến vài phút và thường xuất hiện vào ban đêm, hoặc sau khi vận động liên tục trong thời gian dài. Tuy nhiên, chuột rút ngón chân không gây nguy hiểm cho người bị chuột rút.
Bị chuột rút ngón chân là tình trạng ai cũng có thể gặp phải
Chuột rút có thể gặp ở mọi người và mọi lứa tuổi, nhưng thường xuất hiện hơn ở những người trẻ tuổi hoặc những người lớn hơn 60 tuổi, do hoạt động quá nhiều hoặc do sự lão hóa của các cơ.
Chuột rút có thể là dấu hiệu bệnh lý nếu xuất hiện vào ban đêm và kéo dài. Thông thường, các bệnh nhân bị suy giảm chức năng tĩnh mạch do sự tắc nghẽn mạch máu ở chân, kích thích các cơ co rút nên thường xuyên bị chuột rút.
Các dấu hiệu khi bị chuột rút ngón chân:
-
Các ngón chân bị chuột rút sẽ bị kéo đi các hướng khác so với các ngón còn lại, kéo nghiêng về phía 2 bên, kéo lên trên hoặc co xuống dưới.
-
Cơ ngón chân bị chuột rút bị co cứng thành cục, dễ dàng sờ thấy.
-
Ngón chân bị chuột rút không thể cử động được, thời gian co cơ kéo dài khoảng vài giây, vài phút nhưng cũng có thể là vài giờ.
Thực hiện giãn cơ sau khi thức dậy và trước khi ngủ để tránh việc co thắt cơ đột ngột
2. Tại sao lại có hiện tượng chuột rút ngón chân?
Hoạt động liên tục trong thời gian dài có thể khiến cơ bắp mệt mỏi, hoặc do vận động mạnh gây ra chuột rút trong hoặc sau khi vận động. Bàn chân đi bộ quá lâu, chạy quá nhanh có thể bị chuột rút.
Cơ bị mỏi sau một ngày làm việc dài, di chuyển liên tục hoặc đứng lâu trên nền cứng có thể gây chuột rút ngón chân ban đêm.
Các tư thế đứng, quỳ,... duy trì trong thời gian dài gây chèn ép các mạch máu, thiếu oxy đến các cơ và gây chuột rút.
Mất nhiều nước trong quá trình hoạt động cũng là nguyên nhân gây co thắt cơ.
Các dưỡng chất như natri, kali, magie,... không được nạp đầy đủ khiến các cơ yếu đi và có thể gây chuột rút, tình trạng này thường xuyên gặp phải ở phụ nữ đang trong quá trình mang thai khi họ bị chèn ép các mạch máu ở chi dưới và bàn chân phải chịu trọng lượng lớn của cơ thể.
Không thực hiện giãn cơ trước khi luyện tập có thể gây vọp bẻ trong hoặc sau buổi tập
Một số bệnh lý mắc phải có thể khiến bệnh nhân thường bị chuột rút như bệnh Parkinson, tiểu đường, rối loạn tuần hoàn, thiếu máu,...
Mang giày không vừa chân cũng có thể gây chèn ép các cơ và mạch máu ở ngón chân, đặc biệt với phụ nữ khi thường xuyên mang giày cao gót.
Không khởi động để làm giãn các cơ trước khi tập luyện thể dục, chạy, nhảy cao, đá bóng....
3. Khi bị chuột rút nên làm gì?
Khi bị chuột rút, vì không di chuyển được sẽ gây ra những bất tiện, thậm chí gây nguy hiểm khi người bị chuột rút đang bơi hoặc đang lái xe. Sau đây một số cách chữa chuột rút có hiệu quả tức thời:
Kéo căng cơ bị chuột rút
Các tác động đến cơ khi bị chuột rút sẽ khác nhau theo từng vị trí co cơ. Khi cẳng chân bị chuột rút, bạn nên ngồi duỗi thẳng chân, vươn người kéo ngón chân và bàn chân lên. Khi bị chuột rút ở bắp chân và đùi, có thể nhờ người khác kéo thẳng chân bị chuột rút và nâng lên cao, kết hợp với ấn đầu gối xuống trong tư thế người bị chuột rút đang ngồi, hoặc có thể đứng tì lên chân bị chuột rút và đưa người về phía trước, đầu gối chân bị chuột rút hơi gập.
Xoa bóp cơ
Các cơ bị chuột rút do bị căng, phương pháp xoa bóp có thể làm giảm căng cơ. Có thể sử dụng dụng cụ massage, bóng tennis hoặc xoa bóp trực tiếp bằng tay. Phương pháp xoa bóp được áp dụng cho chuột rút cơ hoành, vị trí xoa bóp là quanh lồng ngực kết hợp hít thở sâu.
Có thể xoa bóp cơ và làm ấm da để làm dịu các cơ bị co thắt
Chườm ấm
Sử dụng túi chườm nóng hoặc chai nước nóng để áp lên vùng cơ bị căng có thể loại bỏ sự căng cơ hiệu quả.
Đi chân trần
Đi chân trần trên nền nhà kết hợp với việc cử động, tì hoặc kéo căng các ngón chân có thể kích thích máu lưu thông nhanh hơn và giảm căng cơ.
Cách chữa chuột rút ngón chân
Dừng các hoạt động đang thực hiện như đi, chạy,... thả lỏng chân và xoa bóp ngón chân bị chuột rút. Sau đó kéo nhẹ ngón chân bị chuột rút về tư thế bình thường, đứng lên nhưng không để ngón chân đó chạm đất. Khi kéo căng ngón chân và bàn chân có thể rất đau nhưng phương pháp này giúp loại bỏ chuột rút rất hiệu quả.
Dùng dầu nóng, túi chườm để làm ấm ngón chân bị chuột rút, cũng có thể chườm lạnh bằng nước đá.
4. Cách phòng tránh
Có thể phòng tránh chuột rút bằng thực hiện những thói quen sinh hoạt sau:
- Uống đầy đủ nước mỗi ngày.
- Làm giãn cơ trước khi hoạt động, tập thể dục thể thao. Thư giãn đúng cách để các cơ được nghỉ ngơi sau các buổi luyện tập.
- Vươn duỗi các cơ, đặc biệt là cơ chân sau khi thức dậy và trước khi đi ngủ để tránh cơ bị co đột ngột.
- Tư thế ngồi với bàn chân có về phía đầu gối có thể giúp máu lưu thông ở chân dễ dàng hơn.
- Đi giày vừa cỡ chân.
- Bổ sung đầy đủ các dưỡng chất hàng ngày, các khoáng chất như natri, kali, magie, đạm, vitamin,... có thể giảm sự xuất hiện của chuột rút.
Tuy chuột rút không phải tình trạng nguy hiểm, nhưng để đảm bảo sự thuận tiện và sự an toàn của bản thân, chúng ta nên có thái độ và cách sinh hoạt tích cực cho cơ thể. Nếu hiện tượng chuột rút ở chân, chuột rút ngón chân xảy ra thường xuyên, độc giả có thể gọi điện đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC qua hotline 1900 565656 để được tư vấn miễn phí.