Thị trường xe công nghệ tại Việt Nam

Các ứng dụng gọi xe dừng cung cấp nhiều dịch vụ

2021 là một năm ảm đạm của các ứng dụng gọi xe tại thị trường Việt Nam. Đợt dịch thứ 4 bùng phát, nhiều địa phương phải thực hiện giãn cách xã hội đã khiến cho hoạt động kinh doanh dịch vụ hành khách bị ảnh hưởng nặng nề, trong đó có các ứng dụng gọi xe.

Suốt một thời gian dài, các ứng dụng gọi xe phải tắt dịch vụ chở khách (hai bánh, bốn bánh), và cả giao đồ ăn để tuân thủ quy định chống dịch của các địa phương, nhất là TP.HCM và Hà Nội.

Thị trường xe công nghệ tại Việt Nam
Nhiều dịch vụ dừng hoạt động do giãn cách xã hội trong năm 2021. Ảnh: Hải Đăng

Nhiều tài xế taxi công nghệ phải bán xe trả nợ và bỏ nghề khi không thể chở khách. Một số khác chuyển sang làm tài xế giao hàng, đi chợ hộ khi được các ứng dụng hỗ trợ chuyển đổi.

Các hãng gọi xe được duy trì hoạt động giao thực phẩm thiết yếu và tập trung vào mảng dịch vụ này. Tuy nhiên, chính sách chống dịch ở nhiều địa phương liên tục thay đổi cũng là một trong những áp lực mà các hãng gọi xe, giao hàng qua ứng dụng phải đối mặt, để có thể duy trì được hoạt động nhằm giữ chân tài xế và khách hàng trong bối cảnh dịch bệnh.

Ứng dụng gọi xe giao thực phẩm, hàng thiết yếu

Khi các dịch vụ chở khách phải tạm dừng hoạt động, các ứng dụng gọi xe lập tức đẩy mạnh các dịch vụ giao thực phẩm, hàng hóa thiết yếu. Đây cũng là hoạt động chính để giữ chân tài xế, khách hàng dùng ứng dụng và là nguồn thu chính của các hãng trong thời kỳ giãn cách.

Thị trường xe công nghệ tại Việt Nam
Các hãng tìm động lực tăng trưởng ở dịch vụ giao hàng, đi chợ hộ, giao đồ ăn

Dịch Covid-19 làm thay đổi nhiều thói quen của người tiêu dùng Việt. Thay vì đi chợ, siêu thị mua thực phẩm, nhiều người giờ đã lên ứng dụng đặt hàng online, nhờ tài xế đi chợ hộ. Các ứng dụng gọi xe Grab, Gojek, be đã tạo ra lớp người dùng mới tại Việt Nam. Gọi xe, giao hàng, giao đồ ăn qua ứng dụng đã trở thành thói quen thay cho các hình thức truyền thống.

Gojek ra mắt dịch vụ xe 4 bánh

Ngày 18/11, Gojek chính thức giới thiệu dịch vụ GoCar đến thị trường Việt Nam. Hiện hãng mới cung cấp GoCar Protect tại TP.HCM, nhưng sẽ sớm mở rộng dịch vụ ở Hà Nội và triển khai thêm nhiều dòng dịch vụ khác.

Trên thực tế, Gojek Việt Nam đã có giấy phép đăng ký dịch vụ Gocar từ tháng 3 và tuyển tài xế từ tháng 4 năm ngoái. Tuy nhiên, diễn biến dịch bệnh tại nhiều địa phương khiến ứng dụng này chưa thể triển khai như kế hoạch.

Thị trường xe công nghệ tại Việt Nam
Gojek ra mắt dịch vụ 4 bánh, cạnh tranh trực tiếp với Be, Grab. Ảnh: Gojek

Vào tháng 8/2021, dịch vụ GoCar đã được chạy thí điểm phục vụ cho đội ngũ y tế tuyến đầu tại TP.HCM và chính thức ra mắt thị trường khi các hoạt động dần bình thường trở lại. GoCar ra mắt, hệ sinh thái Gojek tại Việt Nam gần như hoàn thiện. Mới đây, hãng đã tích hợp các tính năng thanh toán thẻ trên ứng dụng, theo đúng lộ trình phát triển siêu ứng dụng.

Mở dịch vụ taxi công nghệ muộn hơn Grab 5 năm và be hơn 2 năm, GoCar phải đương đầu với nhiều khó khăn và cần thời gian để có thể chiếm thị phần từ đối thủ. Tuy nhiên, sự ra mắt của Gojek sẽ đe dọa thị phần của các đối thủ trực tiếp là Grabcar và be ở thị trường Việt Nam, bởi sự hậu thuẫn và tiềm lực của Gojek không hề thua kém Grab, nhất là sau khi hợp nhất với Tokopedia.

Các ứng dụng tập trung phát triển thanh toán điện tử

Để thuận tiện cho người dùng và hạn chế lây nhiễm dịch bệnh, các ứng dụng gọi xe liên tục hoàn chỉnh hệ sinh thái thanh toán không tiền mặt tích hợp trên ứng dụng.

Là ứng dụng có hệ sinh thái thanh toán số từ sớm với ví điện tử Moca và kết nối với hàng loạt ngân hàng, Grab cũng tập trung khuyến khích người dùng sử dụng hình thức thanh toán không tiền mặt trong năm 2021. Trong khi đó, Be cũng kết hợp với nhiều đối tác để tiếp tục tập trung vào mảng thanh toán số, nền tảng là ngân hàng số cake được tích hợp trên ứng dụng này. Cuối 2021, Be cũng công bố bắt tay với Shopee, đưa ví ShopeePay lên ứng dụng gọi xe, bên cạnh các phương thức thanh toán mà hãng  đang áp dụng.

Thị trường xe công nghệ tại Việt Nam
 Be tích hợp ShopeePay lên ứng dụng. Ảnh: Be

Gojek Việt Nam cũng tích hợp thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ để thanh toán các dịch vụ vận chuyển và giao nhận đồ ăn từ 21/10. Theo đó, tính năng thanh toán không dùng tiền mặt trên ứng dụng tại Việt Nam. Người dùng có thể lựa chọn sử dụng thẻ tín dụng hoặc thẻ ghi nợ Visa, Mastercard và JCB để thanh toán các dịch vụ vận chuyển và giao nhận đồ ăn trực tuyến trên ứng dụng Gojek.

Hãng gọi xe này cũng cho biết sẽ sớm ra mắt ví điện tử và tập trung vào hệ sinh thái thanh toán không dùng tiền mặt là một trong những tính năng quan trọng nhất mà Gojek ra mắt trong năm nay. Năm 2020, Gojek được cho là đã mua lại WePay nhằm thúc đẩy nỗ lực triển khai ví điện tử tại Việt Nam.

Như vậy, cả ba ứng dụng gọi xe tại Việt Nam là Grab, Be và Gojek đều đã có tính năng thanh toán không tiền mặt. Trên thực tế, mảng thanh toán được xem như một chiến lược trọng tâm giúp các dịch vụ xe công nghệ kiện toàn hệ sinh thái dịch vụ trong các ứng dụng đa dịch vụ của họ. Lãnh đạo một hãng gọi xe cho biết, nhu cầu thanh toán điện tử cửa người dùng rất cao và nhiều dư địa tăng trưởng.

Duy Vũ

Thị trường xe công nghệ tại Việt Nam

Các ứng dụng gọi xe Grab, Gojek yêu cầu tài xế cập nhật thông tin biển số vàng trên ứng dụng, khi chỉ còn chưa đến 10 ngày nữa các xe kinh doanh vận tải phải hoàn thành việc đổi biển số xe màu vàng theo quy định.

Cạnh tranh khốc liệtTheo báo cáo của Google, Temasek và Brain & Company, với tốc độ tăng trưởng 38%, quy mô thị trường gọi xe công nghệ tại Việt Nam có thể đạt 4 tỷ USD vào năm 2025 đã cho thấy lĩnh vực này là vô cùng tiềm năng trong vài năm tới. Tuy nhiên, trên thực tế phần lớn thị phần trong nước đang phần lớn thuộc về các nền tảng ngoại..Nghiên cứu của ABI Research cho thấy, trong năm 2020, Grab dẫn đầu về thị trường gọi xe công nghệ tại Việt Nam với 74,6% thị phần. Hãng này đã có mặt tại nhiều tỉnh thành lớn trên cả nước và phủ khắp từ Bắc tới Nam như: Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Huế, Vũng Tàu, TP.HCM, Cần Thơ…. Dù rằng hiện tại giá các cước xe không còn rẻ như thời điểm mới vào Việt Nam nhưng ngày càng có nhiều người dùng coi đây là lựa chọn đầu tiên khi muốn di chuyển bằng xe công nghệ.

Thị trường xe công nghệ tại Việt Nam

 Ứng dụng gọi xe Việt đang rất lép về trước các thương hiệu nước ngoài
Bên cạnh đó, một hãng ngoại khác là Gojek cũng tạo cho mình chỗ đứng nhất định với 12,3% thị phần. Đáng chú ý, hãng này mới chỉ chuyển đổi từ thương hiệu GoViet sang hồi tháng 8/2020 nhưng tới nay đã có bước phát triển thần tốc khi cán mốc 200.000 đối tác tài xế xe máy vào đầu tháng 4/2021. Với tiềm lực hùng hậu từ công th mẹ Gojek Indonesia, tromg thời gian tới nhiều khả năng thị phần của ứng dụng này sẽ tiếp tục được mở rộng.Miếng bánh ít ỏi còn lại với khoảng 13% thị phần nằm trong tay của các hãng xe công nghệ Make in Vietnam. Trong số này, Be, ứng dụng gọi xe công nghê Make in Vietnam còn dẻo dai trong cuộc đua khi có 12,4% thị phần nhưng đang bị Gojek bám đuổi quyết liệt.Ngoài Be, có trên dưới 10 hãng gọi xe công nghệ Make in Vietnam đi vào hoạt động như: Be, Vato, Mailinh Car, MyGo và FastGo, viApp, GV Asia... Thế nhưng các hãng xe công nghệ chỉ để lại dấu ấn mờ nhạt trên chính sân nhà dù ra đời khá rầm rộ.Đã có những ứng dụng phải rời cuộc chơi do không chịu được sự cạnh tranh khốc liệt của thị trường. Cụ thể như ứng dụng Aber do nhóm kỹ sư người Việt du học tại châu âu phát triển và ra mắt tháng 6/2018 với chính sách không thu chiết khấu tài xế, tung ra nhiều sản phẩm dịch vụ như xe máy, ô tô, giao hàng, xe doanh nghiệp... nhưng sau đó một thời gian ngắn Aber đã thông báo dừng hoạt động.Từng tham vọng đánh bật Grab, Mai Linh đưa ra khi Mai Linh Bike. Mặc dù có giá cước hấp dẫn, không tăng giá vào giờ cao điểm, nhưng hãng này lại gần như không có khuyến mại hấp dẫn khách hàng, ứng dụng chậm, số lượng lái xe hạn chế khiến nhiều khách hàng thất vọng về sự trải nghiệm.Theo các chuyên gia kinh tế, nếu các hãng xe công nghệ Make in Vietnam không có đủ tiềm lực và có một chiến lược tốt thì sẽ không có thị phần và thất bại là điều khó tránh khỏi.Thực tế, những chính sách khuyến mãi cho lái xe và người dùng hầu hết đều khiến các công ty phải bỏ tiền túi bù lỗ, để chiếm lĩnh thị phần các đại gia xe ôm công nghệ phải chấp nhận cuộc chơi “đốt tiền”. Nếu không đủ lực tài chính như Grab hay Gojek, các ứng dụng gọi xe Việt rất khó trụ vững tại  thị trường.Bà Nguyễn Hoàng Phương, CEO Be Group cho rằng không chỉ khó thu hút vốn đầu tư, các ứng dụng Việt Nam còn vấp phải thách thức lớn bởi tâm lý “sính ngoại” của khách hàng. Điều này khiến thị trường dễ bị chi phối bởi doanh nghiệp ngoại.Công nghệ là yếu tố sống cònKhi nói về nền tảng số Make in VietNam có thể cạnh tranh với các ông lớn, CEO Be Group Nguyễn Hoàng Phương cho biết Be đã có cách phải tiếp cận khác với các đối thủ cạnh tranh.Thay vì chạy theo cuộc đua siêu ứng dụng như Grab, Be hiện đang xây dựng nền tảng mở, đặt mục tiêu là nhà cung cấp dịch vụ di động cho phép người dùng lập kế hoạch, thanh toán nhiều loại dịch vụ trên một nền tảng.Vẫn duy trì mảng gọi xe công nghệ, nhưng Be tiếp tục mở rộng chuỗi liên kết với các doanh nghiệp vận tải khác trong nước như EMDDI, Liên minh taxi việt, Lado hay Vexere.vn để tăng sức mạnh.Be cũng trú trọng đẩy mạnh liên kết với các doanh nghiệp taxi địa phương nhằm kết nối các xe taxi truyền thống lên nền tảng gọi xe công nghệ.Trong khi đó, một số doanh nghiệp nhỏ cũng đang đi vào các thị trường ngách như gọi xe đường dài, đi tỉnh hay vận tải hàng hóa.Để các doanh nghiệp gọi xe công nghệ Make in Vietnam có thể tồn tại và phát triển, theo Chuyên gia kinh tế PGS. TS Ngô Trí Long, lãnh đạo các doanh nghiệp trước hết phải xác định công nghệ là yếu tố sống còn.Bản thân mỗi doanh nghiệp công nghệ phải có tư duy ứng dụng công nghệ triệt để thay thế con người, cắt giảm chi phí, tăng độ chính xác, đáp ứng nhu cầu với sự tiện ích, tiện lợi của người dùng một cách nhanh chóng.Ông Long nhận định với thị trường gọi xe công nghệ, điều mà các doanh nghiệp ít quan tâm tới đó là chính sách đối với các đối tác tài xế. Nếu doanh nghiệp thiết lập được một chính sách chiết khấu giá hợp lý, có sự ký kết hợp tác và có sự đãi ngộ phù hợp thì họ sẽ là những đối tác bền vững đối với doanh nghiệp công nghệ Make in Vietnam.Cũng theo ông Long, dù chưa thể có ưu thế trong cuộc cạnh tranh đường dài này, nhưng sự tồn tại của các ứng dụng công nghệ Make in Vietnam trong thời gian qua cho thấy sức bền khi các doanh nghiệp bắt tay liên minh và đi vào các thị trường ngách với sự thấu hiểu tâm lý và đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng.Đặc biệt là việc làm chủ công nghệ sẽ giúp doanh nghiệp Việt có những phản ứng nhanh nhạy để thích ứng ngay khi thị trường thay đổi.
Chủ tịch Hiệp hội Vận tải TP. Hà Nội, Bùi Danh Liên: Các ứng dụng Việt vẫn còn yếu, cả về công nghệ và nguồn lực. Nếu muốn xây dựng thị phần, trước hết các doanh nghiệp công nghệ Make in Vietnam phải tạo ra được một phần mềm thông minh, nhanh nhạy, ưu việt đối với người dùng. Ngoài ra, cần phải có một nguồn lực tài chính dồi dào, chiến lược thông minh để lôi kéo khách hàng, tài xế…