Image
English
Thử nghiệm COVID-19 đóng một vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống lại vi rút. Hiểu các xét nghiệm COVID-19, bao gồm các loại xét nghiệm khác nhau và cách sử dụng của chúng cũng như các loại mẫu vật mà xét nghiệm sử dụng, là chìa khóa để đưa ra quyết định sáng suốt đáp ứng nhu cầu của bạn.
Các Loại Thử Nghiệm
Có nhiều loại xét nghiệm COVID-19 khác nhau – xét nghiệm chẩn đoán và xét nghiệm kháng thể.
Các xét nghiệm chẩn đoán có thể cho biết liệu bạn hiện có bị nhiễm SARS-CoV-2, loại vi rút gây ra COVID-19 hay không. Có hai loại xét nghiệm chẩn đoán COVID-19:
Các mẫu xét nghiệm chẩn đoán COVID-19 thường được thu thập bằng cách sử dụng mẫu lấy bằng tăm bông ở lỗ mũi ngoài phía trước [mũi]. Một số xét nghiệm chẩn đoán sử dụng các mẫu lấy ở xoang giữa mũi, mũi họng, họng miệng, hoặc nước bọt. Các xét nghiệm chẩn đoán COVID-19 có thể được thực hiện tại phòng thí nghiệm, địa điểm xét nghiệm độc lập, văn phòng bác sĩ hoặc phòng khám sức khỏe, hoặc tại nhà. Đối với một số xét nghiệm chẩn đoán COVID-19, bạn đến địa điểm xét nghiệm để lấy mẫu và đối với những nơi khác, bạn có thể tự lấy mẫu tại nhà bằng bộ dụng cụ lấy tại nhà và gửi đến phòng thí nghiệm để xét nghiệm. Các xét nghiệm khác có thể được thực hiện hoàn toàn tại nhà, cho bạn kết quả trong vòng vài phút mà không cần gửi mẫu đến phòng thí nghiệm.
Nếu bạn nghĩ rằng bạn cần xét nghiệm chẩn đoán COVID-19, bạn có thể tìm một địa điểm xét nghiệm cộng đồng ở tiểu bang của bạn. Bạn cũng có thể sử dụng xét nghiệm chẩn đoán COVID-19 tại nhà được FDA ủy quyền cung cấp cho bạn tùy chọn tự kiểm tra ở những nơi thuận tiện cho bạn. Lưu ý rằng các xét nghiệm chẩn đoán COVID-19 được phép cho các mục đích sử dụng cụ thể. Ví dụ, một số xét nghiệm có thể được sử dụng bởi những người có và không có triệu chứng và các xét nghiệm khác chỉ dành cho những người có triệu chứng. Ngoài ra, các xét nghiệm dựa trên phòng thí nghiệm, chẳng hạn như xét nghiệm PCR, thường chính xác hơn xét nghiệm tại nhà.
Để biết chi tiết về từng xét nghiệm chẩn đoán COVID-19 được ủy quyền, hãy xem danh sách các Xét Nghiệm Chẩn Đoán Phân Tử và Xét Nghiệm Chẩn Đoán Kháng Nguyên, được ủy quyền cũng như trang web Xét Nghiệm Chẩn Đoán COVID-19 Tại Nhà. Sử dụng ô tìm kiếm trong bảng EUA, bạn có thể sử dụng từ khóa để tìm kiếm và thanh lọc loại xét nghiệm hoặc bộ thu thập mà bạn đang tìm kiếm. Khi các kiểm tra mới được phép sử dụng, chúng được thêm vào các bảng này để bất kỳ ai cũng có thể truy cập thông tin cập nhật về tất cả các kiểm tra và bộ thu thập được phép.
Các xét nghiệm kháng thể [hoặc huyết thanh học] tìm kiếm các kháng thể trong máu của bạn mà hệ thống miễn dịch của bạn tạo ra để đáp ứng với SARS-CoV-2, vi rút gây ra COVID-19. Các xét nghiệm kháng thể không nên được sử dụng để chẩn đoán nhiễm trùng SARS-CoV-2 hoặc COVID-19 hiện tại và tại thời điểm này, cũng không được sử dụng để kiểm tra khả năng miễn dịch. Cần nghiên cứu thêm để xác định xem nó sẽ cho chúng ta biết điều gì, nếu có, về khả năng miễn dịch của một người.
Các mẫu xét nghiệm kháng thể thường được bác sĩ hoặc chuyên gia y tế khác thu thập bằng cách lấy máu từ ngón tay hoặc tĩnh mạch của bạn. Để biết thêm thông tin về xét nghiệm kháng thể, hãy truy cập Xét Nghiệm Kháng Thể [Huyết Thanh Học] đối với COVID-19:Thông Tin cho Bệnh Nhân và Người Tiêu Dùng.
Các Loại Mẫu Vật
Các phép thử khác nhau được phép sử dụng với các loại mẫu vật khác nhau. Các loại mẫu phổ biến nhất là:
Lấy mẫu tăm bông sử dụng tăm bông [tương tự như Q-Tip que dài] để lấy mẫu từ mũi hoặc cổ họng. Các loại mẫu vật bao gồm:
- Lỗi mũi ngoài phía trước [Mũi] – lấy mẫu từ ngay bên trong lỗ mũi
- Xoang mũi giữaXoang mũi giữa – lấy mẫu từ phía trên xa hơn bên trong mũi
- Mũi họng – lấy mẫu từ sâu bên trong mũi, đến cổ họng và chỉ nên được lấy bởi một nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe được đào tạo
- Họng miệng– lấy mẫu từ phần giữa của cổ họng [yết hầu] sâu trong miệng và chỉ nên được lấy bởi một nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe được đào tạo
Mẫu nước bọt được thu thập bằng cách khạc vào ống chứ không phải dùng tăm bông ngoáy mũi hoặc họng.
Mẫu máu chỉ được sử dụng để kiểm tra kháng thể chứ không phải để chẩn đoán COVID-19. Các mẫu máu tĩnh mạch thường được lấy tại văn phòng bác sĩ hoặc phòng khám. Một số xét nghiệm kháng thể sử dụng mẫu máu từ que trích lễ ngón tay.
Báo Cáo Các Sự Kiện Bất Lợi
FDA khuyến khích các chuyên gia chăm sóc sức khỏe và bệnh nhân báo cáo các sự kiện bất lợi hoặc tác dụng phụ cũng như các vấn đề về hiệu suất liên quan đến việc sử dụng các xét nghiệm COVID-19 hoặc các sản phẩm y tế khác cho Chương Trình Báo Cáo Sự Kiện Bất Lợi và Thông Tin An Toàn MedWatch của FDA:
- Điền và gửi báo cáo trực tuyến qua trang web MedWatch của FDA.
- Tải xuống mẫu hoặc gọi số 1-800-332-1088 để yêu cầu mẫu báo cáo, sau đó điền và gửi lại địa chỉ trên mẫu hoặc gửi qua fax tới 1-800-FDA-0178.
Xét nghiệm Covid-19 bao nhiêu tiền? Quy trình xét nghiệm Covid-19 ở đâu tốt tại tpHCM, Hà Nội…? Covid-19 là “sát thủ vô hình” khi lây lan mà không bộc lộ bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào. Song, mầm bệnh thì không thể “vô hình” được, do đó, việc phát hiện sớm các ca nhiễm là điều kiện tiên quyết ngăn ngừa dịch bệnh. Vậy đối tượng nào cần làm xét nghiệm nhanh Sars-Cov-2? Quy trình test Covid-19 ở đâu? Hãy cùng tìm hiểu bài viết dưới đây để có thêm thông tin cần thiết.
Covid-19 là đại dịch đầu tiên do virus corona chủng mới gây ra. Tổ chức Y tế Thế giới [WHO] thừa nhận, dù đã chạy đua với thời gian để nghiên cứu virus SARS-CoV-2 nhưng chúng ta vẫn còn nhiều điều chưa biết về chủng virus mới này. Covid-19 là cuộc khủng hoảng y tế ở tầm mức một trăm năm qua mới xảy ra một lần, những tác động của nó có thể sẽ còn kéo dài trong nhiều thập kỷ nữa.
Qua lăng kính mang tên Covid-19, dường như nhân loại đang chứng kiến một thế giới bị đảo lộn. SARS-CoV-2 có kích thước siêu nhỏ mà mắt thường không thể nhìn thấy nhưng nó có thể tấn công mọi mặt đời sống – xã hội. Tổng Giám đốc WHO – ông Tedros Adhanom Ghebreyesus khuyến cáo: “Đây là kẻ thù nguy hiểm kết hợp với sự lây lan của các đặc điểm đáng sợ: lây lan nhanh chóng và gây chết người. Nó có thể hoạt động trong bóng tối, âm thầm lây lan nếu chúng ta không chú ý, sau đó nó bất ngờ bùng phát nếu chúng ta không sẵn sàng đối phó”.
Virus SARS-CoV-2 lây lan rất nhanh. Người nhiễm virus có thể không xuất hiện triệu chứng của bệnh, do đó dễ dàng lây sang người khác. Covid-19 đẩy các hệ thống y tế hiện đại trên toàn cầu rơi vào tình trạng quá tải, khiến hàng triệu bác sĩ, nhân viên y tế bị mắc bệnh và phải phát tín hiệu cầu cứu đến chính phủ.
Việt Nam với tinh thần “chống dịch như chống giặc” đang đề cao các biện pháp ngăn chặn, khắc chế và kiểm soát dịch lây lan. Vì thế, ngoài thực hiện đúng theo chỉ thị của Thủ tướng chính phủ, Bộ Y tế, thì việc phát hiện sớm ca nhiễm thông qua các xét nghiệm phát hiện virus để cách ly kịp thời, nhanh và gọn là điều vô cùng cần thiết.
Những người cần thực hiện xét nghiệm nhanh Covid-19 [virus Sars-Cov-2] là những đối tượng có ít nhất một trong số các triệu chứng của bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus SARS-CoV-2 gây ra như: sốt, ho, khó thở, đau họng, viêm phổi và có một trong số các yếu tố dịch tễ sau:
- Có tiếp xúc gần [trong phạm vi 2 mét] với người nhiễm Covid-19 hoặc người nghi ngờ nhiễm Covid-19, bao gồm: người sống cùng nhà, cùng phòng làm việc, du lịch, làm việc, ngồi cùng hàng và trước sau 2 hàng ghế trên phương tiện giao thông,…
- Trở về từ các “vùng dịch” được WHO ghi nhận có ca mắc Covid-19 trong vòng 21 ngày kể từ khi nhập cảnh [cách ly tập trung].
- Trở về từ các vùng dịch đang xảy ra tại Việt Nam trong vòng 21 ngày trước khi xuất hiện các triệu chứng.
- Bệnh nhân Covid-19 trong quá trình điều trị.
- Theo chỉ định của bác sĩ/ cán bộ điều tra/ cơ quan y tế.
Nếu đang nằm trong số các đối tượng dễ mắc Covid-19 nêu trên thì bạn nên liên hệ ngay đến cơ sở y tế để được làm xét nghiệm Covid-19 sớm.
Cán bộ y tế tiến hành kiểm tra và lấy mẫu xét nghiệm Covid-19
Tại TP.HCM, BVĐK Tâm Anh nằm trong số ít các bệnh viện đang triển khai cùng lúc 2 phương pháp xét nghiệm Covid-19 là Xét nghiệm nhanh kháng nguyên và Xét nghiệm sinh học phân tử Realtime RT-PCR. Sự khác biệt rõ ràng nhất của BVĐK Tâm Anh đến từ 5 ưu điểm nổi bật:
- Độ chính xác cao
- Thiết bị hiện đại chính hãng
- Tay nghề chuyên môn cao
- Quy trình an toàn
- Chi phí hợp lý
Tất cả những yếu tố này nhằm mang đến giá trị tốt nhất cho khách hàng trong giai đoạn dịch bệnh ngày càng gia tăng về mức độ nguy hiểm và tốc độ lây lan nhanh chóng như hiện nay. Đăng ký xét nghiệm TẠI ĐÂY.
| Xét nghiệm | Xét nghiệm phân tử | Xét nghiệm kháng thể |
| Định nghĩa | Xét nghiệm sinh học phân tử realtime RT-PCR là một phương pháp xét nghiệm xác định sự hiện diện của virus thông qua phát hiện vật liệu di truyền của virus SARS-CoV-2, đây là phương pháp có độ chính xác cao. Theo khuyến cáo của CDC, xét nghiệm RT-PCR là “tiêu chuẩn vàng” để chẩn đoán Covid-19. | Xét nghiệm kháng thể [huyết thanh học] là xét nghiệm máu tìm virus gián tiếp thông qua xác định kháng thể trong máu. Kháng thể là các protein đặc biệt [IgM, IgG] mà cơ thể sản sinh ra để chống lại các bệnh nhiễm trùng. Thông thường, sau khi nhiễm bệnh, phải mất một thời gian để cơ thể sản sinh ra các kháng thể và có thể phát hiện được trong máu. Việc thực hiện xét nghiệm có thể phát hiện người đã nhiễm virus trước đó một cách hiệu quả. Tuy nhiên, lại không đạt nhiều hiệu quả trong phát hiện ca nhiễm mới. |
| Quy trình lấy mẫu xét nghiệm | Bước 1: Chuẩn bị trước khi lấy mẫu. Các nhân viên y tế thực hiện lấy mẫu cần đảm bảo các nguyên tắc an toàn sinh học đối với các bệnh truyền nhiễm, bao gồm:
Bước 2: Lấy mẫu bệnh phẩm. Nhân viên y tế thực hiện lấy mẫu bệnh phẩm bao gồm: – Dịch đường hô hấp: Sử dụng que lấy mẫu để thực hiện lấy mẫu dịch đường hô hấp trên và dưới:
– Để chung 2 que mẫu đã lấy vào chung một ống môi trường vận chuyển virus có sẵn. Bước 3: Bảo quản mẫu. Sau khi lấy mẫu xong, mẫu bệnh phẩm cần được chuyển đến phòng xét nghiệm sớm nhất có thể.
Bước 4: Đóng gói và vận chuyển mẫu về phòng xét nghiệm.
| Hiện nay có 2 kỹ thuật để tìm kháng thể:
|
| Thời gian có kết quả | Xét nghiệm RT-PCR có thể cho ra kết quả trong khoảng 4-6 giờ trong phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, để trả kết quả cần khoảng 1 ngày. Kết quả có thể giúp bác sĩ tiên lượng tiến triển bệnh, cũng như đánh giá được hiệu quả trị liệu. | Được thực hiện nhanh chóng hơn với kết quả chỉ trong vòng 15-20 phút. |
| Số lần xét nghiệm để có kết quả chính xác | Cần xét nghiệm bao nhiêu lần nếu lần đầu xét nghiệm ÂM TÍNH để có thể nói rằng người đó không nhiễm hay đã “sạch virus”. Điều này rất khó để khẳng định, cần nghiên cứu thêm và cập nhật theo hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và giám sát tại cơ sở y tế và cộng đồng tùy thuộc vào tình hình thực tế tại quốc gia, khu vực, lãnh thổ và từng địa phương. | Với các xét nghiệm phát hiện kháng thể như test nhanh, các kết quả xét nghiệm chỉ mang tính chất sơ bộ và sàng lọc. Mục đích chính của xét nghiệm này là sớm phát hiện các ca nghi ngờ mắc bệnh, thực hiện cách ly y tế nếu cần thiết. Trong nhiều trường hợp, người bệnh được tiến hành kiểm tra cho kết quả âm tính từ 2 – 3 lần vẫn có thể mắc bệnh. Ngược lại, khi mẫu xét nghiệm lấy trong khoảng ngày 5 – 6, tỷ lệ dương tính là cao hơn nếu người đó đã mắc bệnh. |
| Ý nghĩa kết quả | Xét nghiệm có thể phát hiện các trường hợp nhiễm SARS-CoV-2 tại giai đoạn cuối của thời kỳ ủ bệnh [1-2 ngày trước khi có triệu chứng đầu tiên] và giai đoạn toàn phát bệnh.
|
Tuy nhiên, người thử test tiếp tục theo dõi tình trạng sức khỏe và cách ly trong 21 ngày. Có thể thực hiện test nhanh lại sau 5 – 7 ngày. |
Các bước xét nghiệm Covid-19 theo quy định của bộ Y Tế Việt Nam
Xét nghiệm RT-PCR [Real-Time PCR] với kết quả mang tính khẳng định và xét nghiệm nhanh có ý nghĩa sàng lọc là 2 phương pháp xét nghiệm nhanh Covid-19 hiện nay đã được Bộ Y tế cho phép thực hiện, để hạn chế lây lan dịch ra cộng đồng và giảm thiểu tối đa tỷ lệ tử vong.
“Tùy thuộc vào từng giai đoạn của bệnh, diễn biến lâm sàng và nguồn lực kinh tế mà chúng ta sử dụng một hay cả hai loại xét nghiệm trên cho người bệnh. Mỗi xét nghiệm điều có những ưu, nhược điểm riêng”, bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm – Thần kinh Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM cho biết.
Phương pháp này cho phép xác định sự hiện diện của virus trong cơ thể, thường được chỉ định cho nhóm người bị phơi nhiễm trong 21 ngày hoặc theo dõi quá trình điều trị các bệnh nhân đã được chẩn đoán nhiễm Covid-19.
Ngoài ra, những ngày đầu mới nhiễm, virus chưa nhân lên đủ lớn và chưa xuất hiện nhiều trong dịch đường hô hấp. Khi ấy kết quả xét nghiệm có thể âm tính mặc dù cơ thể đã bị nhiễm. Nếu kỹ thuật lấy mẫu, kỹ thuật bảo quản mẫu bệnh phẩm không đảm bảo, thì cũng cho kết quả xét nghiệm không chính xác. Hoặc, sau 21 ngày bị nhiễm, xét nghiệm có thể từ dương tính chuyển thành âm tính đối với các trường hợp tự khỏi hoặc được điều trị khỏi.
Cũng cần nói thêm, xét nghiệm RT-PCR phải được Bộ Y tế cấp giấy chứng nhận đủ năng lực xét nghiệm khẳng định virus SARS-CoV-2. Theo đó, các cơ sở này phải đáp ứng đầy đủ điều kiện tiêu chuẩn về phòng ốc, máy móc, đội ngũ xét nghiệm được đào tạo, tuân thủ đúng quy trình, giá thành hợp lý và đảm bảo thời gian trả kết quả.
Xét nghiệm này cho phép xác định việc người bệnh có đang nhiễm hoặc trước đó phơi nhiễm với virus hay không, và nếu có thì trong máu sẽ có kháng thể kháng SARS-CoV-2.
Phương pháp test nhanh thường chỉ định cho các trường hợp sau 2 tuần bị phơi nhiễm, thời gian đủ để cơ thể sản xuất ra kháng thể. Kỹ thuật đơn giản, chi phí ít, cho kết quả nhanh nhưng nếu làm sớm trong 2 tuần đầu khi cơ thể chưa sinh ra kháng thể thì kết quả vẫn âm tính mặc dù cơ thể đã nhiễm Covid-19. Trong trường hợp dương tính, cũng không thể xác định được kháng thể được sinh ra trong lần nhiễm gần đây hay lần nhiễm trong quá khứ. Khi đó, cần thực hiện thêm xét nghiệm RT-PCR để có khẳng định chính xác.
Ngoài ra, test nhanh còn để xác định xem cơ thể có kháng thể kháng lại virus chưa. Tuy nhiên, kháng thể thường hình thành sau 2 tuần bị nhiễm. Do đó, nếu test nhanh dương tính mà xét nghiệm RT-PCR âm tính thì có thể lý giải rằng người đó đã từng phơi nhiễm với nguồn lây hoặc đã từng nhiễm bệnh và khả năng lây bệnh cho người khác không còn. Ngược lại, nếu xét nghiệm nhanh âm tính mà xét nghiệm RT-PCR dương tính, thì khả năng người đó mới bị nhiễm bệnh trong vài ngày gần đây [