Trần quốc toản là người như thế nào năm 2024

Trần Quốc Toản (1267-?) là vị tướng, anh hùng trẻ tuổi, sống vào giai đoạn đầu của nhà Trần. Tên tuổi Trần Quốc Toản gắn liền cuộc kháng chiến chống Mông - Nguyên lần thứ hai (1285-1287). Trong nền văn học Việt Nam hiện đại, ông được nhà văn Nguyễn Huy Tưởng đề cập trong cuốn tiểu thuyết Lá cờ thêu sáu chữ vàng, xuất bản năm 1960. Ảnh: Thư viện lịch sử.

Lá cờ của Trần Quốc Toản có thêu 6 chữ vàng “Phá cường địch, báo hoàng ân”, nghĩa là “Phá giặc mạnh, đền ơn vua”. Vị vua được nhắc tới ở đây chính là Trần Nhân Tông. Ảnh: NXB Kim Đồng.

Trong tác phẩm Lá cờ thêu 6 chữ vàng, nhà văn Nguyễn Huy Tưởng miêu tả cảnh Hoài Văn hầu Trần Quốc Toản thích lên tay 2 chữ “Sát Thát”: Hoài Văn cởi áo bào, để lộ nửa thân trắng trẻo, chìa cánh tay ra và nói: 'Thích hai chữ Sát Thát (giết giặc Thát - giặc Mông Cổ) vào cánh tay cho ta với'. Người ta bôi chàm và viết chữ lên cánh tay Hoài Văn. Chàng mím môi lại, mắt lim dim. Mũi dùi sắc lạnh đâm vào da đau nhói, và máu tươi ứa ra. Chàng không thấy đau, chỉ thấy say sưa rạo rực như đang hăng máu trên chiến trường. Hoài Văn nói: 'Thích cho thật sâu vào, cho hai chữ ấy không bao giờ mờ được'". Ảnh: NXB Kim Đồng.

Trần Quốc Toản nổi tiếng với chuyện bóp nát quả cam, khi không được tham dự hội nghị Bình Than (1282), bàn kế sách ứng phó quân xâm lược Mông - Nguyên. Sách Đại Việt sử ký toàn thư chép rằng: "Vua thấy Hoài Văn Hầu Trần Quốc Toản, Hoài Nhân Vương Kiện đều còn trẻ tuổi, không cho dự bàn. Quốc Toản trong lòng hổ thẹn, phẫn khích, tay cầm quả cam, bóp nát lúc nào không biết. Trở về nhà, Trần Quốc Toản tập hợp gia nô, huấn luyện quân sĩ, tham gia cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên xâm lược".

Theo Đại Việt sử ký toàn thư, "khi đối trận với giặc, Hoài Văn hầu Trần Quốc Toản tự mình xông lên trước quân sĩ, giặc trông thấy phải lui tránh, không dám đối địch". Ông từng lập những chiến công lớn trong các trận đánh ở Tây Kết, Chương Dương… trong kháng chiến chống Mông - Nguyên lần thứ 2. Ảnh: NXB Kim Đồng.

Ngoài Trần Quốc Toản, một nhân vật lịch sử có thật khác cũng được nhà văn Nguyễn Huy Tưởng tiểu thuyết hóa là An Tư công chúa, em gái của vua Trần Thánh Tông. An Tư công chúa cũng là người góp sức quan trọng trong kháng chiến chống quân Mông - Nguyên. Năm 1944, nhà văn Nguyễn Huy Tưởng viết cuốn tiểu thuyết về bà có tên “An Tư công chúa”.

Đêm hội Long Trì cũng là tiểu thuyết lịch sử khác của Nguyễn Huy Tưởng, viết về bối cảnh lịch sử thối nát thời vua Lê chúa Trịnh. Nhân vật chính là Tuyên phi Đặng Thị Huệ, một cung tần rất được chúa Trịnh Sâm sủng ái. Bà trực tiếp và gián tiếp gây ra nhiều tai ách lúc bấy giờ. Ảnh: NXB Lao Động.

Trần Quốc Toản sinh năm 1267, được phong Hoài Văn hầu khi mới 15 tuổi. Đến nay, sử sách không đề cập chi tiết tới cái chết của người gắn với câu chuyện bóp nát quả cam.

Thuộc dòng dõi hoàng tộc, Trần Quốc Toản lớn lên trong cảnh đất nước chuẩn bị chống quân Nguyên sang cướp phá và xâm lược nước ta lần thứ hai.

Theo kết quả những nghiên cứu gần đây, Hoài Văn hầu Trần Quốc Toản là con của Vũ Uy vương Trần Nhật Duy và bà Trần Ý Ninh. Trần Quốc Toản là cháu nội của vua Trần Thái Tông.

Khi quân Mông Cổ xâm chiếm Đại Việt lần thứ nhất (1258), Trần Nhật Duy đang làm Tổng trấn biên giới phía Bắc. Sau khi giành chiến thắng, vua Trần Thánh Tông cử Trần Nhật Duy và vợ là Trần Ý Ninh cùng một số tướng sang giúp nhà Tống, vì lo rằng nếu Mông Cổ tiêu diệt nhà Tống, họ sẽ kéo sang đánh Đại Việt lần nữa.

Trần Quốc Toản và câu chuyện bóp nát quả cam. Ảnh: VietStar.

Trần Quốc Toản được sinh ra ở đất Tống nên có nhiều bạn bè là con cháu trong hoàng tộc nhà Tống. Năm 1279, sau khi nhà Tống bị nhà Nguyên tiêu diệt hoàn toàn, một số người Tống kéo sang Đại Việt lánh nạn và giúp nhà Trần đánh giặc Mông – Nguyên. Một đội quân do hoàng tử Tống tên Triệu Trung cầm đầu chiến đấu dưới sự chỉ huy của Chiêu Văn vương Trần Nhật Duật.

Hoài Văn hầu Trần Quốc Toản cũng cầm đầu một đội quân khác chiến đấu dưới sự chỉ huy của tướng Trần Nhật Duật. Sau đó, Quốc Toản gặp và kết hôn với Triệu Ngọc Hoa, em gái của Triệu Trung. Vì lấy vợ Tống nên mặc dù trung nghĩa và lập được nhiều chiến công, Trần Quốc Toản chỉ được phong tước hầu chứ không được phong tước vương.

Tuổi nhỏ tài cao

Tương truyền thuở nhỏ, Trần Quốc Toản rất ham mê cung kiếm, thao luyện võ nghệ, học tập binh thư và được Hưng Đạo vương rất khen ngợi. Khi mới 15 tuổi, thiếu niên này đã hừng hực chí lớn muốn diệt giặc, bảo vệ sự toàn vẹn cho non sông đất nước.

Trước khi Hoài Văn hầu chào đời 10 năm, quân dân Đại Việt đã khiến giặc Nguyên Mông thua tan tác.

Biết rằng giặc Nguyên Mông không bao giờ từ bỏ giấc mộng thôn tính Đại Việt, triều đình nhà Trần một mặt giảng hòa với nhà Nguyên, một mặt tích cực chuẩn bị lực lượng sẵn sàng ứng phó.

Nhiều ngôi trường mang tên vị anh hùng trẻ tuổi Trần Quốc Toản. Ảnh: gdkrongana.edu.vn.

Suốt từ năm 1258 trở đi, trong khoảng 1/4 thế kỷ, nhà Trần áp dụng phương sách đối ngoại mềm dẻo, linh hoạt nhưng cũng không kém phần cương quyết. Không ít lần vua Trần khéo léo từ chối những yêu sách quá quắt của Hốt Tất Liệt, hoàng đế Nguyên Mông. Tuy nhiên, khi chúng ta càng nhân nhượng, nhà Nguyên càng tỏ rõ ý đồ và chuẩn bị cho cuộc tấn công xuống nước ta.

Trước nguy cơ đó, tháng 10/1282, vua Trần Nhân Tông triệu tập Hội nghị Bình Than để bàn phương hướng kháng chiến và quyết định lực lượng. Do mới 16 tuổi, Hoài Vương hầu không được mời dự hội nghị. Chàng thiếu niên này vẫn tới bến Bình Than, đòi được vào.

Bị lính canh chặn cửa, Quốc Toản vặn hỏi: “Ta là Hoài Văn hầu, quan gia truyền gọi tất cả vương, hầu tới họp. Ta là hầu, cớ sao không cho vào?”.

Thấy chuyện ầm ĩ bên ngoài, Trần Nhân Tông hỏi ra mới biết chuyện, bèn cho người mang ban cho Hoài Văn hầu một quả cam và khuyên lui bước vì chưa đến tuổi bàn việc nước.

Đại Việt sử ký toàn thư chép: “Vua thấy Hoài Văn hầu Trần Quốc Toản, Hoài Nhân Vương Kiện đều còn trẻ tuổi, không cho dự bàn. Quốc Toản trong lòng hổ thẹn, tay cầm quả cam, bóp nát lúc nào không biết”.

“Sau đó, Quốc Toản lui về, huy động hơn nghìn gia nô và người dân, sắm vũ khí, đóng chiến thuyền, thêu lên cờ sáu chữ: Phá cường địch, báo hoàng ân (phá giặc mạnh, báo ơn vua)".

Năm 1285, vua Trần Nhân Tông sai Chiêu Thành Vương, Hoài Văn hầu Trần Quốc Toản và tướng quân Nguyễn Khoái đem một nhóm binh lính đón đánh quân Nguyên ở bến Tây Kết. Sách Đại Việt sử ký toàn thư chép: “Khi vào trận với giặc, (Hoài Văn hầu) tự mình xông lên trước quân sĩ, giặc trông thấy phải lui tránh, không dám đối địch”.

Chỉ sau 1 tháng, quân Nguyên bị đánh bại ở Kinh Thành và Chương Dương. Tướng Nguyên là Thoát Hoan, Bình Chương A Lạt phải bỏ chạy qua sông Lô.

Bí ẩn về cái chết của vị anh hùng trẻ tuổi

Nhiều sách sử của Việt Nam đều không đề cập chi tiết tới cái chết của Trần Quốc Toản, thời gian ông mất cũng chưa được thống nhất.

Theo sách Việt sử Kỷ yếu của Trần Xuân Sinh, khi Ô Mã Nhi đánh vào Vân Đồn để cướp lại lương thực, quân của Trần Quốc Toản và Trần Khánh Dư chống trả kịch liệt. Trần Quốc Toản bị thương trong trận đánh này và qua đời ngày 2/2 âm lịch, khi mới 18 tuổi".

Cũng có sách cho rằng Trần Quốc Toản tử trận trong cuộc chiến đấu với quân Nguyên ở sông Như Nguyệt (sông Cầu) vào tháng 5 năm Ất Dậu (tháng 6 năm 1285).

Còn Đại Việt sử ký Toàn thư chép: “Đến khi Hoài Văn hầu Trần Quốc Toản mất, vua rất thương tiếc, đích thân viết văn tế và gia phong tước Vương”.

Quyển Kinh thế đại điển tự lục trong Nguyên văn loại - sách sử của nhà Nguyên - có viết: “Đến sông Như Nguyệt, Nhật Huyên sai Hoài Văn hầu đến đuổi thì bị giết".

Tống Hoa tổng hợp

vị tướng Trần Quốc Toản Hoài Văn hầu Trần Quốc Toản lá cờ thêu sáu chữ vàng Trần Quốc Toản bóp nát quả cam cuộc chiến chống quân Mông Nguyên

Trần Quốc Toản là người có tính cách như thế nào?

Trần Quốc Toản là người anh hùng dũng cảm, gan dạ, muốn thể hiện bản lĩnh của mình,quyết tâm một lòng đánh giặc. “Xin Tiết chế cho cháu đi đánh trận này. Trận nào cháu cũng xin đi, huống nữa là trận đầu.”

Trần Quốc Toản còn có tên gọi khác là gì?

Trần Quốc Toản (chữ Hán: 陳國瓚; (1267 - 15 tháng 07, 1285), hiệu là Hoài Văn hầu (懷文侯), sau truy tặng tước vương, là một tông thất nhà Trần, sống ở thời kỳ trị vì của Trần Thánh Tông cùng Trần Nhân Tông. Ông nổi tiếng có công tham gia kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ hai.

Trần Quốc Toản đánh tan giặc gì?

Tháng 5/1285, Trần Quốc Toản góp công giúp quân đội nhà Trần đánh bại quân Mông - Nguyên ở trận Hàm Tử Quan (cửa Hàm Tử). Sau đó, ông tiếp tục lập công ở trận Chương Dương (Hà Nội ngày nay). Theo các nhà sử học, địa danh Hàm Tử nằm bên tả ngạn sông Hồng, nay thuộc xã Hàm Tử, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên.

Trần Quốc Tuấn và Trần Quốc Toản là gì của nhau?

Chính xác, Trần Quốc Toản và Trần Quốc Tuấn là 2 danh tướng.