Khi mang thai, mẹ bầu gặp nhiều tình trạng phổ biến xảy ra trên cơ thể, một trong số đó là phù chân. Mẹ bị phù chân khi mang thai có nguy hiểm không? Làm thế nào để giảm thiểu hiện tượng này? Những chia sẻ trong bài viết sau sẽ giúp mẹ có thêm kiến thức khắc phục tình trạng phù chân khi mang thai. Có 3 nguyên nhân chính khiến cho mẹ bầu bị phù khi mang thai bao gồm: Khi mang thai, cơ thể mẹ bầu sản xuất máu và chất lỏng nhiều hơn bình thường 50% nhằm nuôi dưỡng thai nhi. Điều này cũng gây phù nề chân. Thai càng lớn thì tử cung cũng sẽ lớn hơn tạo áp lực chèn ép tĩnh mạch chủ dưới. Tĩnh mạch này giúp bơm máu từ chi dưới về tim. Nếu sức ép càng lớn thì máu càng bị ứ lại ở chân gây hiện tượng phù, nhất là bàn chân và mắt cá. Hormone thai kỳ thay đổi khiến thành mạch mềm hơn, tĩnh mạch gặp khó khăn khi vận chuyển máu từ chi dưới về tim. Ngoài ra, một số nguyên nhân khác gây phù chân như: Đứng quá lâu, mẹ bầu thường xuyên mang giày cao gót, thai phụ làm việc nặng nhọc, người có chế độ ăn uống thiếu kali, thừa natri, người làm việc trong thời tiết nắng nóng…Tại sao mẹ bầu hay bị phù chân?
Bà bầu bị phù chân khi mang thai có nguy hiểm không?
Chân bị phù khi mang thai là một thay đổi sinh lý bình thường của cơ thể. Đây không phải bệnh lý nên sẽ không nguy hiểm đến sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi. Thông thường, phù chân ở phụ nữ mang thai sẽ tự hết sau khi mẹ sinh em bé.
Khi chân bị phù và ngứa khi mang thai, mẹ bầu hãy ăn uống đủ chất để thai nhi có đầy đủ dinh dưỡng và phát triển toàn diện. Mẹ cần giữ tinh thần thoải mái để chào đón bé ra đời.
Tuy rằng đáp án của thắc mắc “Bị phù khi mang thai có nguy hiểm không?” là không nhưng mẹ bầu cũng không được chủ quan. Đây vẫn có thể là biểu hiện của bệnh lý nguy hiểm. Trường hợp mẹ bầu chỉ bị phù 1 bên chân, chân còn lại vẫn bình thường thì mẹ có thể đang gặp vấn đề về tĩnh mạch, chẳng hạn như huyết khối tĩnh mạch sâu.
Một số cách giảm phù chân khi mang thai
Nếu phù khi mang thai không liên quan đến bệnh lý thì mẹ bầu đừng lo lắng. Nên làm gì khi bị phù chân khi mang thai? Mẹ có thể tham khảo một số cách sau:
-
Nằm nghiêng một bên khi ngủ, gác chân cao hoặc đặt đệm kê dưới chân.
-
Đặt ghế nhỏ để gác chân khi ngồi làm việc. Không nên bắt chéo chân khi ngồi để máu lưu thông bình thường.
-
Không đứng lâu ở một chỗ, đi dạo thường xuyên.
-
Tắm nước nóng. Ngâm chân trong nước ấm từ 10 đến 15 phút.
-
Tập thể dục đều đặn, tránh tăng cân quá mức, hạn chế ra môi trường nắng nóng.
-
Mang giày dép thoải mái, có thể hở rộng, đế thấp, bằng để tránh phù nề chân hoặc gây chứng viêm tấy kẽ chân. Không nên mang vớ bó chặt.
-
Mặc quần áo rộng rãi, tránh mặc đồ quá chật hoặc bó sát.
-
Uống nhiều nước để kích thích thận bài tiết tốt, tránh bị phù thũng. Hạn chế uống các loại đồ uống chứa gas, cồn hoặc cafein. Không nên ăn thực phẩm chứa nhiều muối.
-
Ăn nhiều thực phẩm chứa protein như đậu lăng, sản phẩm từ sữa, rau xanh như rau bina, bắp cải, trái cây như đu đủ, táo, ổi. Tiêu thụ nhiều thực phẩm chứa canxi, vitamin, kẽm, vitamin A như khoai lang, rau bina, hạt hướng dương…
-
Thực hiện massage xoay tròn cổ chân theo vòng lớn rồi gập bàn chân lại, xoay ngón chân theo chiều kim đồng hồ rồi đổi sang chân còn lại. Mỗi ngày, mẹ hãy thực hiện massage 2 - 3 lần, mỗi lần khoảng 10 phút.
Những lưu ý khi người mang thai bị phù chân
Bị phù chân khi mang thai là tình trạng mà mẹ bầu khó tránh khỏi. Tuy không phải bệnh lý nhưng nó khiến mẹ gặp nhiều bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là một số điều mẹ bầu cần lưu ý:
Phù chân khi mang thai là dấu hiệu sắp sinh?
Vào những tháng cuối thai kỳ, bị phù chân khi mang thai diễn ra phổ biến hơn các tháng trước. Đây là thời điểm sản phụ sắp chuyển dạ. Do đó, những mẹ bầu vào các tháng cuối thai kỳ nếu bị phù nề kèm theo những dấu hiệu sắp sinh dưới đây thì mẹ cần chú ý thật kỹ nhằm đến bệnh viện kịp thời:
-
Thấy máu báo thai hoặc bị vỡ ối.
-
Bị phù nề ở chân, bàn tay, mắt cá chân.
-
Xuất hiện cơn gò bụng dưới ngày một nhiều, tần suất rõ rệt.
-
Mẹ thường xuyên bị tiêu chảy.
-
Thai nhi được 38 tuần ít đạp hoặc mẹ cảm thấy em bé im lặng hơn so với bình thường.
-
Mẹ cảm giác vùng xương chậu nở rộng, bụng tụt hẳn xuống dưới.
Xem thêm: Bà bầu bị sốt xuất huyết có ảnh hưởng đến thai nhi? Mẹ phải làm gì?
Khi nào mẹ nên gặp bác sĩ?
Trong quá trình mang thai, nếu mẹ gặp những tình trạng sau đây đi kèm với phù chân tay khi mang thai tháng cuối thì mẹ cần chủ động đến bệnh viện kiểm tra:
-
Mặt, chân, tay sưng lên một cách bất ngờ.
-
Mẹ bầu bị đau đầu dữ dội.
-
Mẹ thường nhìn mọi thứ xung quanh bị chói, nhòe. Đôi khi, mẹ cảm thấy bị chóng mặt, hoa mắt khi đứng lên, ngồi xuống.
-
Thai phụ bị cao huyết áp trong thai kỳ.
-
Các xương sườn bị đau, có triệu chứng nôn mửa.
-
Nếu một bên chân bị phù nhiều hơn bên còn lại, bắp chân hoặc đùi bị đau thì mẹ hãy đến gặp bác sĩ. Đó có thể là dấu hiệu cảnh báo hình thành cục máu đông.
Hiện tượng chân bị sưng phù khi mang thai có thể là bình thường nhưng cũng có thể là dấu hiệu sinh lý nguy hiểm, chẳng hạn như tiền sản giật. Nếu không được xử lý kịp thời, bệnh có thể đe dọa đến tính mạng thai phụ. Mẹ bầu hãy thường xuyên đi khám thai, xét nghiệm máu và nước tiểu để đánh giá sức khỏe toàn diện của cả hai mẹ con.
Phù chân là hiện tượng sinh lý mà mẹ bầu thường gặp, đặc biệt trong tam cá nguyệt cuối cùng. Mong rằng những chia sẻ trên đã giúp mẹ nắm được các dấu hiệu khi bị phù chân khi mang thai và biết cách hạn chế tình trạng này. Mẹ cần thường xuyên đi khám thai, theo dõi huyết áp để kịp thời thông báo cho bác sĩ các dấu hiệu bất thường.
Phù thũng là tình trạng ứ nước và dịch quá mức khoảng gian bào của cơ thể mà không thể thoát ra ngoài được, khiến bộ phận đó sưng to bất thường. Bệnh có thể chỉ là tình trạng sinh lý do mang thai hoặc tác dụng phụ của thuốc điều trị, song cũng có thể là dấu hiệu bệnh lý như: xơ gan, bệnh nhân, suy tim sung huyết,…
1. Triệu chứng phù thũng như thế nào?
Phù thũng hay tình trạng ứ dịch khoảng kẽ giữa các tế bào hoặc các khoang tự nhiên có thể xảy ra ở bất cứ vị trí nào của cơ thể. Tuy nhiên thường gặp nhất và được gọi tên là những bộ phận sau:
-
Phù thũng bụng, gọi là cổ trướng.
-
Phù thũng phần bàn tay hoặc chân dưới, gọi là phù ngoại biên.
-
Phù thũng ở ngực, còn gọi là phù phổi hoặc tràn dịch màng phổi tùy theo vị trí tích dịch là ngoài màng phổi hay bên trong phổi.
Phù thũng là tình trạng tích dịch bất thường trong mô
Vùng da bị phù thũng rất dễ nhận biết bằng những đặc điểm sau:
-
Sưng, phồng to ở các mô dưới da, thấy rõ nhất khi phù thũng ở cánh tay hoặc chân.
-
Vùng da bị phù thũng bị kéo căng và trông sáng bóng hơn bình thường.
-
Tình trạng phù ở chân dưới sẽ trở nên nghiêm trọng hơn vào cuối ngày, sau khi giữ nguyên một tư thế đứng hoặc ngồi trong thời gian dài.
-
Tăng kích thước vùng bụng bất thường khi phù thũng ở bụng.
-
Phù thũng ở ngực thường gây ra tình trạng khó thở, đau tức, đè ép vô cùng rõ ràng.
Có thể dùng tay để kiểm tra nhanh vùng da bị phù thũng như sau: Dùng lực ấn bình thường ngón tay vào vùng da nghi ngờ. Nếu do phù thũng, trên vùng da sẽ hình thành vết lõm tạm thời rất rõ ràng. Còn nếu sưng do bệnh lý, nhiễm trùng hoặc nguyên nhân nào khác, rất khó để lại vết lõm hoặc nếu có thì vết lõm mờ, nhanh biến mất.
Kiểm tra bằng tay có thể xác định được tình trạng phù thũng
Phù phổi là tình trạng cấp tính nguy hiểm, vì thế bệnh nhân nếu có dấu hiệu như đau ngực, khó thở, hụt hơi kéo dài không thuyên giảm thì cần đến bệnh viện kiểm tra, điều trị kịp thời.
2. Vì sao bạn bị phù thũng?
Tình trạng phù thũng xảy ra do dịch tích tụ trong các mô của cơ thể, dịch này thường bắt nguồn từ các mao mạch tại vị trí này bị tổn thương và rò rỉ dịch. Cần xác định được nguyên nhân gây ra tình trạng phù thũng và xử lý điều trị đúng cách mới hạn chế tối đa tổn thương, biến chứng do bệnh gây ra.
2.1. Phù thũng nhẹ do nguyên nhân sinh lý
Nhiều người có cơ địa nhạy cảm dễ bị phù thũng nhẹ do các nguyên nhân như:
-
Ăn quá mặn trong thời gian ngắn.
-
Ngồi hoặc đứng hoặc giữ một tư thế quá lâu.
-
Phù thũng ở phụ nữ mang thai, thường gặp nhất là phù thũng ở chân.
-
Dấu hiệu của tình trạng tiền kinh nguyệt.
Nếu do những nguyên nhân này, tình trạng phù thũng thường không nghiêm trọng và sẽ được cải thiện bằng các biện pháp chăm sóc đơn giản. Song vẫn cần tiếp tục theo dõi triệu chứng phù thũng cũng như các triệu chứng sức khỏe khác để can thiệp kịp thời nếu bệnh tiến triển nặng.
Ngoài ra, phù thũng có thể là tác dụng phụ do sử dụng một số loại thuốc điều trị như:
-
Thuốc giảm đau kháng viêm không Steroid.
-
Thuốc bổ sung nội tiết tố Estrogen.
-
Thuốc điều trị tăng huyết áp.
-
Corticosteroid.
-
Thuốc thuộc nhóm Thiazolidinedione trong điều trị đái tháo đường.
Một số thuốc điều trị gây tác dụng phụ tích nước, sưng phù
Có thể trao đổi với bác sĩ để lựa chọn thuốc điều trị thay thế không gây ra tình trạng phù thũng hoặc kiểm soát tình trạng này tốt hơn.
2.2. Phù thũng do nguyên nhân bệnh lý
Cần cẩn thận với trường hợp phù thũng xuất hiện là triệu chứng bệnh lý, đây có thể là bệnh lý nguy hiểm như:
Xơ gan
Xơ gan giai đoạn tiến triển và giai đoạn cuối thường khiến dịch bị tích tụ nhiều trong khoang bụng, hay còn gọi là tình trạng cổ trướng. Ngoài ra, phù thũng cũng có thể xuất hiện ở chân do xơ gan.
Suy tim sung huyết
Suy tim sung huyết khiến hoạt động bơm máu của cả hai hoặc một bên tâm thất bị ảnh hưởng. Điều này khiến máu bị chảy ngược một phần về lại chân, gây phù bắp chân, mắt cá chân hoặc bàn chân. Ngoài ra, suy tim sung huyết cũng có thể gây phù ở vị trí khác trong cơ thể như: phù phổi khi dịch tích tụ trong phổi, phù bụng cổ trướng khi suy tim ảnh hưởng đến tim.
Thận hư
Hội chứng thận hư xuất phát từ các tổn thương ở mạch máu nhỏ trong đơn vị lọc cầu thận, khiến nồng độ Albumin trong máu giảm. Đây chính là nguyên nhân khiến dịch không thoát được, tích tụ trong mô và gây phù thũng.
Bệnh lý về thận dễ gây tích dịch và phù thũng
Bệnh lý về thận
Khi bị các bệnh lý về thận, nguy cơ tích tụ Natri và dịch dư thừa trong hệ tuần hoàn khá lớn. Tình trạng phù thũng do bệnh lý về thận thường xảy ra hơn ở vùng quanh mắt và chân.
Bệnh lý liên quan đến hệ bạch huyết
Trong cơ thể người, vai trò của hệ bạch huyết là loại bỏ dịch dư thừa có trong các mô, vì thế tình trạng tích dịch quá mức trong bệnh phù thũng có thể do tổn thương ở hệ thống này. Tổn thương hệ bạch huyết và mạch bạch huyết có thể do chấn thương, bệnh lý hoặc can thiệp phẫu thuật. Khả năng lưu dẫn dịch của hệ bạch huyết không tốt có thể gây phù thũng kéo dài, tái phát nhiều lần.
Thiếu Protein kéo dài
Protein rất cần thiết cho sự sống con người, ngoài ra cũng ảnh hưởng đến quá trình tích tụ dịch lỏng trong cơ thể. Vì thế, người có chế độ ăn uống thiếu hụt Protein trong hời gian dài dễ bị phù thũng hơn.
Tổn thương hoặc suy yếu tĩnh mạch chân
Tình trạng suy tĩnh mạch mãn tính có thể khiến chiều chảy trong mạch bị rối loạn, máu thậm chí còn chảy ngược, gây ứ đọng trong tĩnh mạch. Cuối cùng là tình trạng sưng, phù thũng ở chân. Cần phân biệt với tình trạng sưng bắp chân do cục máu đông cản trở đường vận chuyển máu trong tĩnh mạch. Nếu do huyết khối tĩnh mạch sâu, cần đến khám y tế càng sớm càng tốt.
Phù thũng chân có thể do tổn thương tĩnh mạch
3. Phù thũng có nguy hiểm không?
Nếu không xác nhận nguyên nhân, điều trị tốt, tình trạng phù thũng có thể gây ra nhiều biến chứng như:
-
Giảm khả năng đi lại và hoạt động của chân bị phù thũng.
-
Đau và sưng do phù thũng càng nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng sống.
-
Tăng nguy cơ nhiễm trùng.
-
Cảm giác ngứa, căng cứng, khó chịu ở vùng da căng.
-
Giảm lưu thông máu.
-
Tăng nguy cơ loét da, dễ hình thành sẹo giữa các mô.
Thực tế, để giải quyết triệt để tình trạng phù thũng cần xác định và tập trung điều trị nguyên nhân. Cần dựa trên đánh giá tiền sử, thông tin triệu chứng cũng như xét nghiệm để chẩn đoán và lựa chọn thuốc điều trị phù thũng phù hợp.