Amidan mạn tính là gì

Viêm Amidan cấp là một trong những bệnh tai mũi họng thường gặp ở cả trẻ em và người lớn.

1. Viêm amidan là gì? 

Viêm amidan có thể là viêm cấp, viêm amidan cấp tái hồi, viêm amidan mạn, viêm tấy hoặc áp xe quanh amidan. Viêm amidan cấp là tình trạng viêm nhiễm khuẩn giới hạn ở amidan do vi khuẩn hoặc siêu vi khuẩn. Vi khuẩn gây bệnh chủ yếu là liên cầu trùng tan huyết Bêta nhóm A, đây là tác nhân gây sốt thấp khớp có thể gây biến chứng ở van tim và viêm vi cầu thận cấp.

Trẻ lớn và người lớn viêm amidan thường do vi khuẩn trong đó liên cầu nhóm A là hay gặp nhất. Các siêu vi trùng gây nhiễm khuẩn hô hấp trên có thể gây viêm amidan cấp với tỷ lệ thấp.

2. Triệu chứng viêm amidan

• Bệnh nhân bị viêm amidan cấp có triệu chứng: sốt cao, rét run, đau họng, vướng họng , ăn uống khó khăn, hơi thở hôi, sưng hạch dưới hàm, hạch cổ trước, nhức đầu, mệt mỏi, đau nhức cơ, khớp…

Nếu không được điều trị kịp thời có thể bị các biến chứng như viêm tấy quanh amidan, áp-xe [tụ mủ] quanh amidan, áp xe amidan, áp xe hạch cổ viêm tai giữa, viêm mũi xoang, viêm thanh quản, viêm khí – phế quản, đặc biệt viêm amidan do liên cầu trùng có thể gây biến chứng sốt thấp khớp, thấp tim, viêm vi cầu thận, nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm độc tố liên cầu nhóm A [sốt, hạ huyết áp, suy thận, suy hô hấp cấp và tử vong rất nhanh].

• Bệnh nhân bị viêm amidan mạn biểu hiện bằng những đợt viêm amidan cấp tái hồi, giữa các đợt này thường có phản ứng viêm dai dẳng hơn 4 tuần nhưng không rầm rộ. Vi khuẩn gây bệnh chủ yếu là vi khuẩn gram dương hay gặp là liên cầu tan huyết Bêta nhóm A. Viêm amidan mạn thường xảy ra ở người lớn và trẻ lớn.

Viêm amidan mạn tính trong đợt cấp tái hồi có triệu chứng chủ yếu như đau họng tái đi tái lại, sốt nhẹ, mệt mỏi, đau nhức xương khớp, hạch cổ to lên, hơi thở hôi. Ngoài đợt tái hồi bệnh nhân có các triệu chứng kéo dài như khó nuốt, đau tai, hạch cổ to, hôi miệng, khạc ra chất bã đậu hôi. Khi khám thấy amidan to hoặc teo, nhưng bề mặt amidan có nhiều chấm trắng như bã đậu.

Viêm amidan mạn tính ở trẻ em thường làm amidan to [gọi là quá phát] có thể gây rối loạn hô hấp [ngủ ngáy], rối loạn phát âm [giọng nói đục, hoặc ồm ồm], rối loạn nuốt [nuốt khó và dễ bị ọc, ói]…các rối loạn này nếu không được xử trí sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ.

Viêm amidan là một bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng và di chứng nguy hiểm. cần phải được điều trị sớm, nên bắt đầu bằng điều trị thuốc trong trường hợp viêm amidan cấp họặc đợt cấp tái hồi của viêm amidan mạn , mỗi đợt dùng thuốc khoảng 10 ngày do các BS Tai Mũi Họng điều trị và theo dõi. Cắt amidan là phương pháp điều trị hữu hiệu khi được chỉ định chính xác nhằm lọai bỏ tổ chức amidan không còn vai trò miễn dịch và trở thành một ổ viêm chứa đầy các lọai vi khuẩn hoặc quá phát bít tắc hô hấp trên hoặc nghi ngờ phát triển thành u ác tính.

3. Khi nào nên cắt amidan

1. Viêm amidan mạn tính có 4 đợt tái phát trong 1 năm. Viêm amidan mạn tính kéo dài đã được điều trị nội khoa tích cực trong vòng 4 – 6 tuần bệnh nhân vẫn đau họng, viêm hạch cổ, hơi thở hôi

2. Áp-xe quanh amidan ít nhất một lần phải nhập viện điều trị

3. Viêm amidan gây biến chứng sốt thấp khớp, viêm vi cầu thận hoặc gây viêm tai giữa, viêm xoang… tái đi tái lại nhiều lần

4. Amidan quá phát bít tắc hô hấp trên gây ngủ ngáy, ngủ không yên giấc, có những cơn ngưng thở trong lúc ngủ, bất thường về phát âm, khó nuốt, chậm phát triển thể chất

5. Amidan chỉ to một bên kèm sưng hạch cổ cùng bên nghi ngờ ung thư amidan

6. Có thể cắt amidan ở bất kỳ lứa tuổi nào nhưng thường sau 4 tuổi. Tuy nhiên có trường hợp trẻ nhỏ hơn vẫn phải cắt amidan khi amidan quá to gây những cơn ngưng thở trong lúc ngủ hoặc gây biến chứng

Chú ý: Không được cắt amidan ở những bệnh nhân có rối loạn đông máu bẩm sinh hoặc mắc phải [Hemophilia A, B, C; suy tủy, xuất huyết giảm tiểu cầu, ung thư máu…]

Trì hoãn cắt amidan khi bệnh nhân đang có nhiễm khuẩn toàn thân hoặc tại chỗ, có bệnh mạn tính điều trị chưa ổn định [tiểu đường, lao, cường giáp…] hay ở vùng đang có bệnh dịch; phụ nữ có thai hoặc đang hành kinh…

Để hạn chế viêm amidan phải chú ý giữ gìn vệ sinh, giữ ấm vùng mũi họng, tránh môi trường sống ô nhiễm, tránh dùng những thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh, vệ sinh răng miệng sau khi ăn, súc miệng bằng nước muối pha loãng [một muỗng cà phê muối pha với nửa lít nước]. Không nên pha quá mặn sẽ làm hư niêm mạc họng.