Bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa mác – lênin pdf
- BẢN CHẤT KHOA HỌC VÀ CÁCH MẠNG CỦA CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN VÀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI THỜI KỲ ĐỔI MỚI Ở VIỆT NAM REVOLUTIONARY AND SCIENTIFIC NATURE OF MARXISM AND SOCIALISM IN THE INNOVATION AGE IN VIETNAM NGUYỄN THỊ KIM BÌNH Đại học Đà Nẵng TÓM TẮT Bản chất khoa học và cách mạng là nguồn gốc sức m ạnh của ch ủ nghĩa Mác-Lênin. S ự kh ủng hoảng và sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu có m ột ph ần nguyên nhân t ừ s ự xa rời bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin. Nh ững thành t ựu to l ớn c ủa ch ủ nghĩa xã hội thời kỳ đổi mới ở Việt Nam là minh ch ứng cho s ức m ạnh c ủa b ản ch ất khoa h ọc và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin SUMMARY Revolutionary and Scientific Nature is power source of Marxism. The socialism crisis and collapse in USSR and Eastern Europe are partly caused by keeping aloof from Revolutionary and Scientific Nature of Marxism. The great achievements of Socialism in the innovation age in Vietnam are the evidence of the power of the Revolutionary and Scientific Nature of Marxism. 1. Đặt vấn đề Trong sự nghiệp đổi mới hiện nay, vấn đề vận dụng và phát tri ển sáng tạo lý lu ận c ủa
chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh ngày càng được đặt ra một cách c ấp thi ết và v ới
tầm mức ngày càng lớn. Từ sự thất bại của công cuộc c ải tổ ở Liên Xô và các n ước xã h ội
chủ nghĩa Đông Âu trước đây đến sự thắng lợi ngày càng to lớn c ủa s ự nghi ệp đ ổi m ới ch ủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay cho thấy vấn đề nhận thức đúng đ ắn và v ận d ụng sáng t ạo
lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin có một ý nghĩa quyết định đối v ới thành, bại c ủa công cu ộc
xây dựng xã hội mới. Có thể khẳng định: cội nguồn sức m ạnh c ủa ch ủ nghĩa Mác-Lênin là
nằm ở bản chất khoa học và cách mạng của bản thân h ọc thuyết. T ừ th ực ti ễn đ ổi m ới ch ủ
nghĩa xã hội Việt Nam, bài viết này nêu ra một vài ý kiến với hy v ọng góp phần vào vi ệc làm
sáng tỏ vấn đề. 2. Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh - Lý luận nền tảng công cuộc đ ổi m ới ở
Việt Nam Trải qua 20 năm đổi mới, một trong những bài học quan tr ọng mà Đ ảng ta rút ra là:
“trong quá trình đổi mới phải kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và ch ủ nghĩa xã h ội trên n ền
tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Đổi mới không phải từ bỏ m ục tiêu chủ
nghĩa xã hội mà là làm cho chủ nghĩa xã hội được nhận thức đúng đắn h ơn và đ ược xây d ựng
có hiệu quả hơn. Đổi mới không phải xa rời mà là nhận th ức đúng, v ận d ụng sáng t ạo và phát
triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lấy đó làm nền tảng tư t ưởng và kim ch ỉ
nam cho hành động cách mạng”[1]. Thực tiễn phong phú và nh ững thành t ựu to l ớn c ủa công
cuộc đổi mới hai mươi năm qua đã chứng minh giá trị to lớn c ủa bài h ọc đó, đ ồng th ời cho
thấy việc khẳng định lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm n ền tảng t ư
- tưởng, kim chỉ nam cho hành động là bước phát triển quan trọng trong nhận th ức và t ư duy lý
luận của Đảng ta. Tất nhiên, để làm rõ bước phát tri ển quan tr ọng trong nh ận th ức và t ư duy
lý luận ấy của Đảng ta, cần phải phân tích và làm rõ tính khoa h ọc và cách m ạng trong các
luận điểm, tư tưởng cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nh ất là ph ải
làm rõ sự vận dụng sáng tạo của Đảng ta trong ti ến trình th ực hi ện công cu ộc đ ổi m ới đ ất
nước. Hiển nhiên, đó là một công việc to lớn, đòi hỏi công sức nghiên c ứu khoa h ọc c ủa r ất
nhiều người. Một điều rõ ràng là, trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở n ước ta, khi thực ti ễn
đất nước nảy sinh hàng loạt vấn đề cần được giải đáp về mặt lý lu ận, Đảng ta đã luôn luôn
đứng trên lập trường, quan điểm, phương pháp của chủ nghĩa Mác-Lênin đ ể tổng k ết nh ững
kinh nghiệm thực tiễn và đưa ra được đường lối, chủ trương, chính sách cùng v ới b ước đi và
cách làm cụ thể phù hợp với thực tiễn cách m ạng nước ta. Ch ẳng hạn, trong quá trình đ ổi m ới
đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa, Đảng ta đã coi đ ổi m ới t ư duy lý lu ận, t ư duy
chính trị về chủ nghĩa xã hội là khâu đột phá, coi đổi mới kinh tế là trọng tâm và ph ải đi tr ước
một bước. Đảng ta cũng khẳng định, đổi mới kinh tế và đổi mới chính tr ị phải gắn k ết v ới
nhau, nhưng đổi mới chính trị phải trên cơ sở thành tựu c ủa đổi mới kinh t ế và ph ục v ụ cho
tiếp tục đổi mới kinh tế, ngược lại, đổi mới kinh tế phải đúng định hướng chính tr ị, phải góp
phần tăng cường ổn định chính trị. Thực tiễn những năm đổi mới đã mang lại nhi ều b ằng
chứng xác nhận tính đúng đắn của những quan điểm nêu trên. Có thể khẳng định, chúng ta không thể đưa công cuộc đổi m ới đất n ước theo đ ịnh
hướng xã hội chủ nghĩa đến thành công nếu xa rời lập trường quan điểm, ph ương pháp c ủa
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Mặt khác, vi ệc tìm ra những gi ải pháp đ ể đ ưa
công cuộc đổi mới đến thành công không thể không gắn li ền vận d ụng và phát tri ển sáng t ạo
lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thông qua t ổng k ết kinh nghi ệm
thực tiễn theo phương pháp khoa học của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư t ưởng H ồ Chí Minh. Nh ư
vậy, đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa và phát tri ển lý lu ận ch ủ nghĩa Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là một quá trình thống nhất. Đó là s ự th ống nh ất gi ữa lý lu ận và
thực tiễn, sự thống nhất giữa tính khoa học và tính cách m ạng c ủa lý lu ận Mác-Lênin, t ư
tưởng Hồ Chí Minh. 3. Chủ nghĩa xã hội đổi mới - Thực tiễn sinh động của sự thống nhất giữa tính khoa học
và tính cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin Trước hết cần khẳng định sự ra đời của chủ nghĩa xã hội hi ện thực là hoàn toàn phù
hợp với quy luật vận động, phát triển khách quan của lịch sử xã hội, phù hợp với tiến trình lịch
sử tự nhiên của các hình thái kinh tế - xã hội. Cho dù đến nay, ch ủ nghĩa xã h ội v ẫn ch ưa xu ất
hiện ở những nơi mà chủ nghĩa tư bản đã phát triển đến trình độ cao. Theo h ọc thuyết hình
thái kinh tế - xã hội của Mác thì lực lượng sản xuất, xét đ ến cùng, bao gi ờ cũng là cái đóng vai
trò quyết định trong việc thay đổi phương thức sản xuất, dẫn đến thay đổi toàn bộ các quan hệ
xã hội, thay đổi một chế độ xã hội mà Mác gọi là hình thái kinh tế - xã hội. Trên c ơ s ở đó, Mác
đi đến kết luận: xã hội loài người phát triển trải qua nhi ều giai đoạn kế ti ếp nhau, ứng v ới
mỗi giai đoạn của sự phát triển đó là một hình thái kinh tế - xã hội. Và ti ến b ộ xã h ội chính là
sự vận động theo hướng tiến lên của các hình thái kinh tế - xã hội, là sự thay th ế hình thái kinh
tế - xã hội này bằng hình thái kinh tế - xã hội cao h ơn, ti ến b ộ h ơn. Mác kh ẳng đ ịnh: “tôi coi
- sự phát triển của các hình thái kinh tế - xã hội là m ột quá trình l ịch s ử - t ự nhiên”[2]. M ặc dù
khẳng định quá trình lịch sử tự nhiên của các hình thái kinh tế - xã hội là ti ến trình b ị quy đ ịnh
bởi các quy luật khách quan, nhưng Mác cũng luôn luôn cho r ằng, con người “có th ể rút ngắn
và làm dịu bớt những cơn đau đẻ”. Điều đó có nghĩa là, trong quan niệm của Mác đã hàm chứa tư
tưởng: quá trình lịch sử - tự nhiên của sự phát triển xã hội chẳng những có thể diễn ra bằng con
đường phát triển tuần tự từ hình thái kinh tế - xã hội này lên hình thái kinh t ế - xã hội khác, mà còn
có thể diễn ra bằng con đường bỏ qua một giai đoạn phát triển nào đó, một hình thái kinh t ế - xã hội
nào đó trong những điều kiện và hoàn cảnh khách quan cụ thể nhất định. Như vậy về mặt lý luận, chúng ta có thể khẳng định sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội
theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta hiện nay là quy luật khách quan trong quá trình
phát triển của dân tộc, phù hợp với quy luật phát triển khách quan của lịch sử và xu thế phát tri ển
của thời đại. Chúng ta đã chứng kiến sự sụp đổ của các nước xã hội chủ nghĩa Liên Xô và Đông Âu
và đã trải nghiệm những thành công của công cuộc đổi mới chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam và Trung
Quốc. Theo chúng tôi trong những nguyên nhân dẫn đến thất bại của công cuộc xây dựng chủ nghĩa
xã hội ở Liên Xô và các nước Đông Âu trước đây có nguyên nhân xa rời bản chất cách mạng và khoa
học của chủ nghĩa Mác - Lênin và tách rời tính cách mạng với tính khoa học trong thực tiễn xây dựng
chủ nghĩa xã hội. Có thể nói, học thuyết về chủ nghĩa xã hội, về thời kỳ quá đ ộ và về khả năng xây d ựng ch ủ
nghĩa xã hội không qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa là bộ phận quan tr ọng nhất của chủ
nghĩa Mác-Lênin. Là một học thuyết khoa học và cách mạng, học thuyết Mác - Lênin đã đáp ứng yêu
cầu và nhiệm vụ cách mạng của thời đại, phản ánh chính xác những nhu cầu cơ bản cuộc đ ấu tranh
cách mạng của giai cấp vô sản nhằm thay đổi thế giới và giải phóng con người. Để hoàn thành sự
nghiệp vĩ đại đó, các Đảng cộng sản phải vận dụng sáng tạo bản chất khoa học và cách mạng của
chủ nghĩa Mác-Lênin trong tiến trình cách mạng, nhất là trong xây dựng chủ nghĩa xã hội ở những
nước lạc hậu, bỏ qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa, quá đ ộ dần lên chủ nghĩa xã hội. Tuy
nhiên, sau sự sụp đổ của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu, đã có không ít người hoài
nghi tính đúng đắn của học thuyết Mác - Lênin về chủ nghĩa xã hội. Các thế lực phản đ ộng quốc t ế
coi sự sụp đổ đó là “sự cáo chung” của toàn bộ lý luận mác xít về chủ nghĩa xã hội, về thời kỳ quá
độ và khả năng quá độ lên chủ nghĩa xã hội không qua chế độ tư bản chủ nghĩa. Trong tình hình cực
kỳ khó khăn phức tạp như vậy, công cuộc đổi mới do Đảng cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh
đạo đã thể hiện mạnh mẽ sức sống của chủ nghĩa xã hội hiện thực và thu đ ược những thành t ựu
ngày càng to lớn. Thắng lợi của đường lối đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam hai mươi năm qua đã cho thấy, những luận điểm, tư tưởng cơ bản của chủ nghĩa Mác-
Lênin về chủ nghĩa xã hội vẫn giữ nguyên giá trị, vẫn là cơ sở lý luận, là kim chỉ nam cho mọi hành
động của chúng ta trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội. Vấn đề không phải là bản thân lý
luận của chủ nghĩa Mác-Lênin về chủ nghĩa xã hội và thời kỳ quá độ xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Vấn đề nằm ở chỗ chúng ta có nhận thức thật sự đúng đ ắn bản chất khoa học và cách m ạng của
chủ nghĩa Mác - Lênin và biết vận dụng một cách sáng tạo nó trong thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã
hội hay không. Thực tiễn cho thấy, công cuộc đổi mới đất nước ngày càng đi vào chi ều sâu thì
chúng ta càng phải đối diện với những vấn đề khó khăn, phức tạp mới. Đất nước hiện đang đ ứng
trước cả cơ hội lớn và thách thức lớn. Tất cả đều đòi hỏi chúng ta phải nhận thức lại cho đúng, vận
dụng sáng tạo, bổ sung và phát triển lý luận Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cho phù hợp với bối
cảnh mới của thế giới và trong nước hiện nay. Vận dụng sáng tạo bản chất khoa học và cách mạng
của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng ta đã ngày càng làm sáng tỏ con đường tiến
lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta thời kỳ đổi mới. Đó là con đường “phát triển quá đ ộ lên chủ nghĩa xã
- hội, bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa, tức là bỏ qua việc xác lập vị trí thống trị của quan hệ sản xuất
và kiến trúc thượng tầng tư bản chủ nghĩa, nhưng tiếp thu, kế thừa những thành tựu mà nhân loại đã
đạt được dưới chế độ tư bản chủ nghĩa, đặc biệt về khoa học và công nghệ, để phát triển nhanh
lực lượng sản xuất, xây dựng nền tảng kinh tế hiện đại”[3]. Rõ ràng, chúng ta đang trong giai đoạn quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ
nghĩa với phương thức “phát triển rút ngắn” nhằm đạt tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng, dân chủ, văn minh. Xây dựng chủ nghĩa xã hội, đương nhiên là một sự nghiệp to lớn, lâu
dài, đầy khó khăn phức tạp. Nhưng thực tiễn luôn luôn là tiêu chuẩn của chân lý. Thực tiễn hai mươi
năm đổi mới đã đưa đất nước ra khỏi khủng hoảng kinh tế kéo dài, đã hoàn thành những nhiệm vụ
cơ bản của chặng đường đầu của thời kỳ quá độ và bước sang thời kỳ đ ẩy mạnh công nghiệp hóa,
hiện đại hóa theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội của chúng ta
đang tiến lên phía trước, bởi chủ nghĩa xã hội đổi mới của Việt Nam là bi ểu hi ện sinh đ ộng s ự
thống nhất biện chứng giữa thuộc tính khoa học và thuộc tính cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin
và tư tưởng Hồ Chí Minh. Con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội của chúng ta là không gì có thể ngăn
cản nổi, bởi vì đó là quy luật tiến hóa khách quan của lịch sử, lại đang được Đ ảng ta nhận thức và
vận dụng sáng tạo. Quán triệt bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư t ưởng
Hồ Chí Minh, phát huy tính độc lập, sáng tạo, đồng thời kế thừa tinh hoa trí tuệ dân t ộc, những kinh
nghiệm và thành tựu khoa học, văn hóa của thế giới, nhất định chúng ta sẽ xây dựng thành công chủ
nghĩa xã hội trên đất nước ta, góp phần quan trọng vào sự nghiệp cách mạng chung của những
người cộng sản và nhân dân thế giới. Với thành công ngày càng to lớn của công cuộc đ ổi mới, đ ất
nước ta, một lần nữa trở thành nơi gửi gắm niềm tin và sự kỳ vọng của bạn bè quốc tế. Việt Nam
hôm nay đang được nhìn nhận một cách đầy ngưỡng mộ: “Đường lối đổi mới trong đó kết hợp kinh
tế thị trường với kế hoạch, tiến lên chủ nghĩa xã hội trên cơ sở công nhận sự tồn t ại của nhiều
thành phần kinh tế là con đường của những người mở đường mới mẻ trong lịch sử... hy vọng rằng
Đảng cộng sản Việt Nam và nhân dân Việt Nam, đã từng chiến thắng trong cuộc đ ấu tranh đ ầy gian
khổ trước đây, sẽ thành công trước thách thức mới trên chặng đường mà chưa một ai đi qua”[4]. 4. Kết luận Bất chấp thăng trầm của lịch sử, từ khi ra đời đến nay, chủ nghĩa Mác-Lênin luôn luôn t ỏ rõ
sức sống mãnh liệt của mình. Thực tiễn thành công và thất bại của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã
hội ở Việt Nam cũng như trên thế giới đã minh chứng hùng hồn: bản chất khoa học, cách mạng là
nguồn gốc sức mạnh của chủ nghĩa Mác-Lênin. Từ khi ra đời cho đ ến nay, nhờ n ắm vững và vận
dụng sáng tạo bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin mà Đảng ta đã dẫn dắt
cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Chủ nghĩa xã hội đ ổi mới Việt Nam đã
chứng tỏ sức sống mãnh liệt của mình và ngày càng thu được những thành tựu to lớn. Điều đó trước
hết bắt nguồn từ bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin. Trung thành với b ản
chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin, nhất định Đảng ta sẽ lãnh đ ạo nhân dân ta
xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội của thời kỳ đổi mới gắn với dân giàu nước mạnh, xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh. TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X , NXB CTQG, HN, 2006 tr.70.
[2]. C.Mác và Ph.Ăngghen, Toàn tập, NXB CTQG, HN, 1995, Tập 23 tr. 21.
- [3]. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX , NXB CTQG, HN, 2001 tr.84.
[4]. Lời chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX Đảng cộng sản Việt Nam , NXB CTQG, HN, 2001, tr.53.
nguon tai.lieu . vn
Video liên quan